DE GROOTE
Breestraat t42—144, LESBEfi,
BEGINT AANSTAANDEN
Brieven van een Leidenaar.
Ingezonden.
Financieele meMeelingea.
mm
8207 300
morsen II aren
te bouwen vieï woningen aan den Molenweg
en deze te verhuren voor £2.30 per week.
Het voorschot zal in 50 jaar worden terug
betaald. Het verzoek zal met de bijlagen
;worden ingezonden aan de Gezondheids
commissie, ten einde haaa* oordeel in te
winnen. In de volgende raadsvergadering
zullen dan B. en Ws. hun advies uitbren
gen en kan de Baad een beslissing nemen.
COCLXXXIII.
Wat vliegt de tijd toch hard] Als er 52
weken voor mij liggen en ik mij voorstel
bijna week aan week met een of ander on
derwerp actueel liefst dat ons Leide-
iutairs belang kan inboezemen, te zullen ko
men dan lijkt dit haast monnikenwerk, en
zie, terwijl ik mij aan dezen laatsten brief
voor dit jaar zet, is het mij, of ik pas bezig
was aan een nieuwjaarsgroet voor 1911.
En toch is er in het haast voorbijgegane
jaar in deze gemeente weer heel wat ge
beurd. Bij het overdenken van dat alles,
komt er een oudejaarsavondstemming
over mij.
Als men ïn een ernstig gezin op den
oudejaarsavond bijeen zit, dan is het voor
de huisgenooten een behoefte het wel en
wee van het oude jaar nog eens te over
denken. Onder lach en traan worden de ge
beurtenissen, die op het huisgezin in heb
bijzonder van invloed zijn geweest, voor het
laatst misschien nog eens besproken, voor
dat het nieuwe jaar met zijn nieuwe din
gen ze voorgoed verdringt.
Waarom zouden wij Leidenaars, leden
van het groote gezin dat wij gemeente noe
men, deze goede gewoonte niet volgen?
Zoo zij deze Brief dan gewijd aan herin
neringen. En dan denk ik allereerst aan
liet bestuur onzer gemeente. Dat zag er bij
het begin heel anders uit dan aan het einde.
iWij gingen het vorig jaar in zonder secre
taris. Mr. De Vries van Eeyst was de ge
meente juist ontvallen, en dat was een
groot verlies. De secretaris is de rechter
hand van den burgemeester, en de ziel, de
ürijfkrach't van de Secretarie, die groote
gemeentelijke machine, waar eigenlijk alle
gemeentelijke wetten, verordeningen en be
sluiten worden gefabriceerd. De heer Van
'B tri jen, die als commies-redacteur der ge
meente hem eerst tijdelijk verving, is later
voor vast benoemd, en ik -durf met de erva
ring van een jaar achter ons, de gemeente
wel met deze benoeming feliciteeren. Wer
den de rapporten en praeadviezen van mr.
De Vries van Heyst altijd, wegens hun
klaarheid en helderheid bewonderd, die
i van zijn opvolger behoeven er niet voor
onder te doen. En zijn tact om met de
eecretarie-ambtenaren om te gaan, zijn
organisatievermogen hoorde ik meermalen
roemen. In de keuze van een nieuwe com
mies-redacteur is de gemeente ook weer
gelukkig geweest. De heer Verzijl is oen
bescheiden jongmensch, maar een man met
£eel kennis en groote werkkracht.
Het jaar 1911 was een verkiezingsjaar en
tian komt er in bet bestuur der gemeente
Dog wel eeais verandering. Twee raadsle
den, de hoeren mr. Fookema Andreae en
mr. Egbert de Vries wenschten niet weer
voor een henbenoeming in aanmerking te
komen. Hun heengaan was een verlies
voor de gemeente, die in hen een paar
knappe hoogstaande raadsleden moest mis
sen. Mr. Kerstens werd door de ongunst
der kiezers buiten de Raadzaal gezet, wat
hem volstrekt niet tot oneer behoeft te
stretkken. De Psalmdichter zong: ,,Vost r.p
Prinsen geen betrouwen". Als hij nu ge
leefd bad, z>ou hij in plaats van Prinsen"
ook „kiezers" kunnen hebben, genoemd.
Di\ Meuleman verliet de gemeente, prof.
iWildeboer ontviel den Baad door den dood,
en hun zetels werden door anderen inge
nomen. Zoo was de Baad een poosje "vol
tallig. Wij zagen enkele vergaderingen na
dat de heer Van Hoeken na een ernstige
langdurige ziekte was hersteld alle 31 blj-
fcen, doch in het begin van December kwam
böj den heer Van Hoeken de oude kwaal
met harnekkigheid terug en sleepte nem
ten grave. Eerst in het begin van het vol
gend jaar zal in de daardoor ontstane va
cature worden voorzien.
De verschillende veranderingen in het
bestuur der gemeente hebben Op den gang
van zatken echter geen vertragenden invloed
uitgeoefend, dank zij de activiteit van het
Ooilege van B. en Ws. De Baad kan wel
wat tegenhouden door voorstellen van B.
en Ws. af te stemmen, hij kan op een traag
Dag. Bestuur af en toe de zweep leggen, in
buitengewone gevallen zelf tot het indienen
van voorstellen, het initiatief nemen, doch
volgens den gewonen loop van zaken hangt
er veel van het College van B. en Ws.
af. En dat College het mag volgens som
mige raadsleden v/el wat ta conservatief ge
tint zijn, in sommige opzichten is altijd
wakker. Er kwam ook in dit college eenige
verandering, mr. Eerstens' leeggelat-en zetel
"werd ingenomen door den heer Bots, doch
dit bracht in den geest van dit College met
de minste verandering.
Door samenwerking van B. en Ws. en
den Baad, die meestal weinig te wenschen
overliet, al praten sommige raadsleden B.
en Ws. soms wel een beetje tc lang^ is er
in 1911 weer heel wat tot stand gekomen,
dat ook voor de toekomst van Leiden zeker
van betcekenis zal zijn-
Dat we in den nazomer de Electrische
tram door de stad zagen rijden is slechts
in middellijken zin aan het gemeentebestuur
te danken. Had men er echter uit achter
lijkheid bnjv. geen concessie voor willen
verleenen dan had zij er niet kunnen^ko-
men. Het is nu reeds gebleken, van welke
beteekenis goede middelen van vervoer
voor het verkeer van een plaats zijn
Zeker vervoert- de electrische tram
nu al tweemaal zooveel passagiers
dan de paarde tram deed. Dat ik
met verwaa.rloo'zing van de tijdsorde de
voltooing van de nieuwe Blauwpoortsbrug
in een adem met de tram noem heeft zijn
reden. Deze twee behooren bij elkaar. Wij
willen, nu die mooie brug gereed is, graag
vergeten dat de oplevering later is ge
schied dan was toegezegd. Wat beteekenen
eenige maanden bij verbeteringen die van
invloed zijn op de ontwikkeling eener stad?
En dat zal de nieuwe Blauwpoortsbrug
in verband met de breeds Prinseeseka-de
en de overwulving van het Kort-Rapenbux'g
ongetwijfeld .zijn. Aan het particulier ini
tiatief is het nu op deze groote verbetering
de kroon te zetten, door de Westzijde van
het Kort-Rapcnburg in overeenstemming
te brengen met het geheel. Laat dit nu
eens in 1912 geschieden.
De plaatsing van electrische uurwerken
hier en daar in de stad, de uitbreiding van
de electrische straatverlichting aan de
Breestraat, die ik overigens heel wat
royaler had verwacht, ze hebben weer doen
zien, hoe een gelukkig besluit de oprichting
van een Electrische Centrale is geweest. De
exploitatie van deze nieuwste gemeentelij
ke instelling was in 1911 weer voordeelig,
dank zij ook de gestadige toeneming van
particuliere stroomverbruikers.
In het afgeloopen jaar werden weer
nieuwe contracten voor leveling van elec-
triciteit en gas met omliggende gemeenten,
zocdat nu behalve Noord wijk en Voorhout,
ook Zoeterwoude en Hazerswoude afnemers
zijn geworden, en ook de Electr. trammaat
schappij ontvangt den benoodigden stroom
x an deze Lichtfabrieken, die daardoor in
1911 weer opnieuw moesten worden uitge
breid.
Zeer gewichtig was ook het besluit tot in
voering van een gemeentereiniging door
vuilverbranding, waarin Leiden al de an
dere groote gemeenten in ons land is voor
gegaan, al zullen nu meerdere volgen.
Een oordeel hierover uitspreken kunnen
wij nog niet», maar ongetwijfeld is deze
wijze van vuilverwijdeTing de meest hygië
nische, die op het oogenblik bestaat, en de
volksgezondheid e&eelt ook in het loven
eener gemeente een groote rol. Daar
voor moet men financieele offers over heb
ben.
Het idiotengesticht „Vcorgecst" kwa?».
dit jaar tot voltooiing en (kon in gebruik ge
nomen worden. Met „Endegeest" en
„Rhyngeeet" vormo het nu één geheel, voor
de beoefening der medische wetenschap arxri
onze Universiteit van groot belang, terwijl
de exploitatie aan de gemeente directe en
indirecte yoordeelen oplevert. Daarom kon
er zeker ook voor den directeur een mooie
villa op overschieten.
Laat mij dit gedeelte der gemeentelijke
werkzaamheid over 1911 besluiten met te
herinneren aan de aanneming van het voor
stel tot den bouw van een nieuwe Hoogde
Burgersohool op het; Raamland. Met den
bouw van deze school tegenover een nieuw
Invalidenhuis is een begin gemaakt aan de
stadsuitbreiding aan de Oostzijde, waarvan
men mede in verband met hot nieuwe ver
bindingskanaal, datdaar gegraven wordt,
heel wat verwacht. 'Wij willen het hopen!
Ongetwijfeld kan ik daar aan het einde van
het volgend jaar meer van vertellen dan nu.
Maar het gemeentebestuur heeft zich m
1911 niet enkel bezig gehouden met de uit
voering van groote werken en het verbete
ren en verfraaien van stadsgedeelten, waar
bij particulieren zich hebben aangesloten
door het verbouwen en vergrooten van hun
winkels en magazijnen en het stichten van
nieuwe zaken, waarmede ik dezen onderne-
menden zakenmenschen geluikwensch. Het
heeft ook sociale maatregelen ter hand ge
nomen. Zoo zijn nader geregeld de bezoldi
ging van de politieambtenaren, de stads-
werlklieden, de brugwachters en het onder
wijzend personeel der lagere scholen, ter
wijl de Baad de minst bedeelden onder de
werklieden en beambten in gemeentedienst
in verband met de buitengewone duurte
met een extra-bijdrage gedurende den win
ter tegemoet komt.
Nog werd de verordening regelende de
heffing eener plaatselijke directe belasting
in dien zin gewijzigd, dat de ingezetenen
met inkomens beneden de f 1500 eenigszi/is
worden ontlast wat een stap is in de rich
ting van een belastingheffing naar draag
kracht en waarmede reeds in 1912 menig
kleine belastingschuldige zal worden ge
baat.
Een nieuwen vorm van belastingen, n.L
dio op openbare vermakelijkheden, daar
wilde de. meerderheid van den Baad niet
aan. Een daarvoor ingediende verordening
werd evenals vroeger weder verworpen.
Maar nu komt het hinkende paard ach
teraan, zal menigeen wellicht zeggen, en
mij er op wijzen, dat de gemeente in den
loop van het jaar besloot tot een leening
van twee millioen, terwijl in de laatste
raadszitting nog weer machtiging werd
verleend tot het sluiten van een tijdelijke
geldleening van een half millioen.
Deze hooge cyfers zijn echter volstrekt
niet verontrustend. Als een fabrikant aan
zijn fabrieken een groote uitbreiding geeft,
dan betaalt hij de kosten ook niet uit de
gewone exploitatie-rekening, en als de ge
meente kapitale werken uitvoert, waarvan
nog het verre nageslacht profiteert, dan kan
zij die natuurlijk met uit de gewone mid
delen bestrijden. Wilde ze dit doen, dan zou
er nooit van eenige verbetering van betee
kenis sprake kunnen zijn. Het is maar de
kwestie of we waar voor het geld krijgen,
en na mijn opsomming van hetgeen er in
1911 tot stand kwam, zal niemand daaraan
twijfelen. Een groot deel van het geleende
geld is gestoken in de zich steeds uitbrei
dende gas- en electriciteitsfabrieken, en de
exploitatie daarvan gaat immers zoo goed,
dat wij gerust mogen aannemen dat er met
het geleende geld meer verdiend wordt dan
het benoocligde voor rente en aflossing, en
dat komt dan in de kas voor de gewone
huishouding der gemeente.
En waar in 1911 de exploitatie van het
slachthuis, de markten en havens zeker ook
niet zijn tegengevallen, kunnen wij genist
aannemen dat de gemeente-rekening, on
danks het feit dat het belastingpercentage
in 1911 nog een beetje lager was dan in
1910, wel meevallen zal. Dat geeft weer
moed voor het volgend jaar, dat wij ook
als led-en der gemeenschap, die wij gemeente
noemen, straks zullen binnentreden.
Mijnheer de Redacteur
Wil zoo goed zijn mij een plaatsje te ge
ven in uw geacht blad naar aanleiding der
keuring van de visschers. Wat moet daar
van worden! Zij allen moeten gekeurd wor
den, en moeten bovendien f 2.50 betalen.
Dus moeten ze gekeurd en worden gedwon
gen te betalen! Waar zal menig vissoher
het benoodigde geld vandaan balen, daar er
dit jaar een menigte zijn die hoogstens
250 gulden hebben verdiend. Wat zij; groo-
tendeels bij him reeders hebben moeten Ja-
ten om hun gezin in den loop der teelt :n
het leven te houden, anders waren zij im-
gekomen van armoede en honger. Als zij
dan gedwongen worden te keuren en ge
dwongen te betalen, waarom wordt da»
door het Rijk daar niet een kleine bijdrage
aan gegeven? En waarom nu hier te Kat
wijk f 2.50 en te Scheveningen twee gulden?
En wat zal men met die visschers doen,
die zullen worden afgekeurdl Zal men d'e
den voet op den nek zetten en trappen
die dood, want de reeders zullen hun
schippers wel in de ooren blazen: die en
die moet gij niet tot uw matrozen nemén,
want als er iets plaats grijpt, krijg ik mijn
schip met toebeHoóren niet betaald, dus op
gepast. Dan kan het Rijk wel beginnen met
gevangenhuizen te bouwen, want dan blijft
moorden en stelen niet uit of zal de reeder
zo dan in den loop der 'haringvissoherij een
paar malen naar het veld sturen om oen
vloot of dergelijke op hun vleet te zetten,,
waar zij dan 100 centen verdienen per dag.
Maar daartoe moet men ook niet slecht van
gezicht te zijn. Dus dat is dan ook afgeloo
pen. Zij zullen dan moeten sterven oi zul
len zijj worden gepensionneerd van hun ree
ders of zal het Rijk hen dan uitbetalen?
Alle moeilijk te beantwoorden vragen. Dus
de weg wordt voor den vissclierman al don
kerder.
Waarom die visschers gekeurd? Gebeuren
er dan met de visschersschepen zooveel
aanvaringen? Is het op de groote vaart
niet veel meer? Er gaat geen dag om of
men hoort van aanvaringen. Wordt daar
dan geen grooter toezicht over gehouden of
bezit dat personeel wel bekwaamheid? Mij
dunkt bij ervaring laat dat veel te wen
schen over. Daar zijn wel veel schepen hier
op Kaf wijk, die met allerlei soort van men-
sohen moeten varen, die niet de bekwaam
heid bezitten hun wacht waar te nemen, nog
minder een vaartuig naar behooren te kun
nen manoeuvreeren. Dat daar eens naar
werd gekeken zou zeker noodig zijn. Het is
van groot belang, dat iedere schipper op
zijn wacht kan vertrouwen, want daar zijn
toch zooveel mensohenlevens aan verboa-
denmaar daar wordt op Katwijk geen re
kening mee gehouden. Als hun schip maar
met volk voorzien is, dan is het al voldoen
de. De reeders vragen niet: kunt gij daar
de zee mee over; het is al voldoende als
hij ze maar goedkoop aan boord krijgt; het
andere zaJ toch evengoed wel komen als zij
eerst maar in zee zijn,ze komen er toch
niet om terug. Dat ook daar eens beter
naar werd gezien, zou hoogst noodig zijn.
Zoo doende zou ik uit het vaarwater ge
raken, maar willen de lezers nog eens een
schrijven daarover, ik ben daar voor be
reid, zoo Sk niet te veel verlam? van de
goedwilligheid der Redactie.
Met vriendelijke dankzegging voor de
mij afgestane ruimte:
Een visscher van Kctiwyk-aan-Zee.
26 December 1911.
Volgens het Weekblad van de Oom-
missiebank te Amsterdam, z^jn in da
week, geëindigd 27 Dec, door tua-
schenkomst dier Bank verhandeld de
navolgende incourante en minder cou
rante fondsen:
pet.
Aaud. Algomeene Friosclie Hypotheekbank 83
4 pCt. Oblig. Amstordamsche Hypothoek-
waarborg-Maalsehappy .75
Aand, Assurantie- Maajacli. togen brandschade
en op het leven „de Nederlanden"
van 1345 F 50")
4% pCt, Oblig. Babat Djombang Stoomtram-
Maatschappij - 92
Aand. Bet-uwsche 'SÈoomtramw.-Maatsch. 50
Gew. aand. Concoitgebouw .6»
Aand Cultuur-Maatsch.Watoetöelis Poppoh" 325
Drukkery .Trio" .60
4 pCt Oblig. Gemeente Arnhem 1910 l(X)j5£
3 pCt. Oblig. Gemeente Groningen 1S95 85
4 pCt. Oblig. Gemeente Haarlem 1901. 100J£
4 pCt. Oblig Gemeente Schotorland 1905
Sj.^ pCt. Oblig. Gemeonto Zwolle 1389 93—921^ n
Aand. Hilvorsumscho Manege 27 n
Pref. aand. flollandscbo 'Cacao* en chocolade
fabrieken yh Bonsdorp Co. .60
Prof. aand Landbouw-Maatsch. „Molattee" .115
3 pCt. Oblig. Kweekschool voor machinisten 60
Aand. Maatsch. tot oxpl. van waterleidingen
in Nederland 89Ji
Nederlandscho Bankinstelling voor
waarden belast met vruchtgebruik
en periodieke uitkoeringen .175
Pref aand. Over\Jselsch Kanalistalio-ATaatsch. 21 n
3^ pCt. Oblig. Provincie Noord-Holland 1905 93^
3^ pCt. Provincie Overüsel 1894 «93
Aan&Tilburgsclie Wateileidiug-Maatsch. .103 B
Verzekeringsbank „Kosmos" 150
Opr. aand. Nedeilandscli Trantsatlantlscho
Hypotheekbank. F 100
Claims Nodeilansch Amorikaauscho Hypo
theekbank .F 91—100
Opr. aancL Hollandsche Hypotheokbank F 40
"Winstbew. Suiker Cultuur-Maatsch. F 38-40
U i 11 o t. i n g e n. Loten Cr&cüt Fonw
cier do France. Trekking 22 December,
lo. Oblig. Coromunales 2.60 pCt. van 1S02.1
No.. 8414 fr. 100,000; No. 26880 fr. 30,000
Nios. 174353 en 89172, elk fr. 10,000; Nog,
47587, 97155, 435028 en 442342, elk fr. 5000.
De volgende Nos. elk fr. 1000
71491 94307 95294 499934 327780 230980
480271 190237 362236 348308 298647 430945
439010 432598 220200 399379 402444 49003
477484 13054S 353683 417411 146360 277521'
2494S7 210150 446399 264574 409396 219303.
20. Oblig. Foncières 2. SO pCt. van 1895.
No. 46283 fr. 100,000; No 4766372 fr.
25,000; No. 197453 fr. 10,000; Nos. 26678,
56702 en 334805, elk fr. 5000.
De volgende Nos. elk fr. 1000.
56523 67588
90834 27012
58271
22363 52199
8776 300536
417873
208337 248776 421201 447499 497233 46S078
341872 261099 334329 140346 406864 244945
420987 233219 430513 461661 1-10330 158239
179014 208132 292321 235626 338709 460162
327347 4S9S11 233&14 331414 300931 342160
306745 451778 272137 217894 26727 282095
327268 63133
3o. Oblig. Communales 3 pCt. van 1906..
No. 98675 fr. 200,000; No. 1168123 fr. 25,000;
Nos. 312655, 682356, 793784, 1061831, 352101,
827984, 983543 en 1091338, elk fr. 5000.
De volgende Nos. elk fr. 1000:
101472
105093
S03076
1025188
1087505
1085479
1017086
1147534
1130507
1162382
82791
757832
555163
931461
230474
729246
81502
306254
37604
38306
199784
166384
471681
152198
383756
605014
64562S
381580
722248
854005
290233
507344
230495
677285
664233
931182
795782
402530
745611
114770
887989
116706
447172
796254
991401
336051
376230
213974
232689
880381
996947,
413394
376336
416165
355036
396212
369990
595977
222357
188805
602489
406876
673810
840888
227?89
506851
420835
738426
85431
809817,
90160
636599
712877
566531
423593
492743
616919
43518
438997
951818
152676
903250
326779
770026
200839,
285-117
704569
9-19889
868512
12820
626595
972566
430181
339860
985058
800528
1032757
1001252
1181830
1119994
