c
O
Automobielen te huur.
Konrr»
NOVA
CACAO
BRANDSMA,
WATT EST
TIWH Ml
1 di nJiiiUïi
«Ha
THEE
E. R. BEULINK's Luxe Brood-, Beschuit- en Banketbakkerij, LflllfgCI Him*© Telef. 1133-
BUREAUBEHOEFTEN.
-3 f 29.009.
BUREAU VOOR „0LS0"-SPAARLI5HT.
Kost en Inwoning
Openbare Verknoping
GEBR. STRAATSBURG.
Aanbesteding
Obligatie-Maatsch. „Hst Witte Kruis",
gevallen f 20.000.
Staande en hangende branders.
(om contant geld)
Aanasmersmiterialen,
1
Haarl.sïraat 42. - Intarc. Telef. 238.
Hoofdsoortea:
PERSOVERZICHT.
No. 15889.
LEIDSGH DAGBLAD, Woensdag* 6 December. Berde Blad.
Anno
Allen, die iet» te vor
deren hebben van of
vcrsclinldigd zyn
nan den boedel v»n wijlen den Heer
ADRIANUS CORNELIS
DI.SIL5I AN, gewoond hebbende te
Voor8choten en aldaar over
leden den 28sten October 1911, wor
den verzocht daarvan opgave of
betaling te doen ten kantore van
Notaris D. K. J. SCHOOR, te Voor-
echoten, vóór of op 15 December 1911,
7043 12
Burgemeester en Wel houders vtn
Ltiden zullen op Woensdag
13 December 1911, des voor
middags te elt uren, ten Baadhulze
aldaar in het openbaar aanbesteden:
de levering van verschil
lende Bureaubehoeften
voor de Gemeente-Secre
tarie, gedurende de jaren
1U12 en 1913. 7079 20
De voorwaarden liggen ter Gemeente
secretarie, Financieele afdeellng, ter
lezing op eiken werkdag van 9 4 uren.
Plaats I, Den Haag.
Op zoogenaamd „Witte Krnis1' Twintigje
No. 276*7
Geplaatst in 2 S.riên by do Hoofdvertegenwoordigers-: Asiurantiekan-
toor VAN RIJN CoRorenburgetraat 9, Den Haag en D. BOER, Hotel
te Vlaardingen. Terstond betaalbaar. 7! 82 32
25-59 °/o GasbaspaHng.
VRAAGT GRATIS ES FRANCO INLÏCBTIN3EN OMTRENT
Koap, Abonnement, Hum* en
Huur met eigendom worden,
Ook Hari-asbranders verkiij?baar voor 0.53.
7137 34
wordt gezocht te Leiden voor twee
kinderen, die do H. B. S. bezoeken.
Aanbiedingen worden Ingewacht
onder No. 7107 Bur. r. d. Bi. 7
op. Vryilag 8 December I93I,
dei vooriniddaae te 10 uren, «au de
Bèesteumnrkt te Leiden, ten
overstaan van den Deurwaarder
J, F. TEUNIS. van oen aan-
zienlijke partij zoo goed als
nieuwe 6387 25
waarbij: oane groote party Dam
planken, Amerik. grenen Balken,
Heipalen, Binten, Paalkoppen, Plan
ken, Brandhout, oud Hardsteen,
Carbidlamp, een Geiykstroom-Motor
van 5 P. It. en hetgeen moer ten
verkoop zal worden aangeboden.
Vó5r don vorkoop to zien.
Alios gediend hebhondo bü den
bouw van do Eloetr. Rasculobrug
ter pluutso bovongomeld.
1
i
Bestrijdt met goed gevolg Rhumatïek, Bronchitis, Keef*
||j pijn, Lendenpijn, Pijn in de zijde, Stijven nek en allo
j|j aandoeningen door koude veroorzaakt.
In doozen van cis en In dftftzen van <10 ets
bij alle apothekers en drogisten.
7059 S8
429 20
0,75ra$K'~rERX!l? 0,37s
In eenvoudig gedecoreerde bussen.
Oitslekeade ksalileit. Gegarandeerd zuiver.
Billijk in prijs. Overal verkrq-baar.
AMSTIORD AJÏ.
3133 50
f fl.10 en 1.99 p. f» oug.
GEDEPONEERD
99 CcJits p. 5 Oiis.
V"erkrij^b.iar i r alle buurten der stad.
0770 IS
In ons vorig Overzicht maalden wij mel
ding van hetgeen dr. P. J. Kromsigt in
„D e Nederlander" schreef over wat
d r. K u y p e r in zake de openbare
school in Indië in de Kamer zeide.
In een driestaT Ver hazing zegt „De
Sfcandaar d" van dat schrijven
In „De Nederlander'' valt dr.
Kromsigt dr. De Visser bij, en de redactie
van het blad „ist dér Dritte im Bunde."
Aller streven is en blijft om in onzen Ar
chipel de Gouvernemcnteschool tot een
Christelijke School te maken.
Dr. Kromsigt gebruikt zelfo krachtwoor
den. Hij las wat dr. Kuyper in de Tweede
Kamer over deze zaak sprak, „met
droefheid en verbazing". Hij
vond diens optreden een „hoogst be
denkelijk verschijnsel". Later neemt
liij liet nogmaails .ontzetten d." En de
redactie, onder de suggestie van deze
„Kraftsprache" gekomen, acht, datkrach
tig en ferm positie moet worden genomen.'*
Waartegen?
Tegen de opinie, dat het Gouvernement
geen andere dan neutrale scholen kan
stichten. Dus tegen dr. Snouck Hurgronje,
die de neutrale school k tort et k travers
wil doorzetten? Neen, tegen hem geen
woord. Het gaat weer tegen dr. Kuyper 1
Nu is het dwaze van het geval, dat de
Liberale Pers tegen dr. K. woedde, omdat
hij, naar haar oordeelj de schooi in Indië te
C h' r i s t e 1 ij k wilde maken, en nu op het
zelfde moment gaat de Christ.-Historische
phalanx hem te lijf, omdat hij, naar haar
oordeel, de school in Indië ontkerste
nen wil.
Men zou zoo zeggen: Dan moet toch één
van de twee het bij 't verkeerde eind heb
ben. Doch neen, ook dat ontkent men. Kan
het dan ook zijn, dat bij beide misverstand
heerschte
Natuurlijk komen we hierop terug. Voor
ditmaal slechts tweeërlei opmerking.
De eerste is, dat noch dr. Kromsigt noch
de radactie een ook maar eenigszins duide
lijke omschrijving geeft van de wijze, waar
op zij de schooljeugd in Indië op de pu
blieke scholen voor den Christus Gods wil
len doen knielen.
Het blijft alles, evenals bij dr. De Visser,
bij vage woorden, bij een phrase. Bij dr.
Kromsigt wordt het zelfs de hoofdkwestie,
of een Christelijk onderwijzer naar de Gour
vernsmentsschool nog wel zou kunnen sol-
liciteercniets, wat de hoofdzaak zelfs niet
raakt.
En onze tweede opmerking is, dat de.
'Antii-Tevolutionnaire Partij, en met haar
ons blad, reeds sinds 1878, en steeds daaT-
na, d.i. nu 33 jaren lang, precies hetzelfde
standpunt innam, dat ditmaal opnieuw
door dr. Kuyper bepleit ia, en zelfs in haar
program, zie art. 13, coll. art. 12, geen an
deren weg aanwees; zonder dat dusver ooit
tegen dit eenmaal gekozen standpunt ver-
eet opkwam.
Aan de Overheid werd reeds toen de be
tuiging in den mond gelegd: Indië moet
gekerstend, maar zelve ben ik tot die Ker
stening onbekwaam Betuigd werd„Op
schoolterrein moot, evenals bij de Zending,
het beginsel richtsnoer zijn, dat men de
Christelij'k-Eeuropeesche maatschappij ook
ten deze op vrijen voet in Indië werken
late." Tegen dr. Snouck Hurgronje's neu
trale school werd reeds destijds geprotes
teerd, daar Indië .„niet aan zulk een proef
neming diende onderworpen te worden."
En in art. 18 van het program stond duide
lijk, datbij het Lager Onderwijs (in Indië)
het bijzonder initiatief van het Europeesch
bestanddeel" uitgangspunt behoort te zijn.
Wie begrijpt nu, na zulk een verleden,
zulk een opstuiven, en dat wel zonder dat
tegen dr. Snouck Hurgronje's advies ook
maar een woord uit de pen vloeit?
En speciaal, hoe verklaart dr. Kromsigt
het, dat hij zich verbaas d e over iets,
dat reeds 33 jaren lang evenzoo plaats
greep.
Haast zou men vragen: Heeft dr. Krom
sigt eer hij schreef, de Handelingen" wel
gelezen? Als hij zegt: j a, zullen we het ge-
looven.
Eer ni&t.
Tot zoolang houden we het èr vcor, dat
bij een gansch verkeerd verslag in een of
ander blad las^ en er toen maar op los
schreef*
Hierop antwoordt e Nederlan
der" in Een paar aanteekenin-
'g e n.
,,D e Standaard" schrijft, dat dr.
Kromsigt „krachtwoorden" bezigt, in zijn
bestrijding van dr. Kuyper (lees:'dr. K's
advies in zake de openbare scholen in
Indië).
Hoe qualifïceert zij de uitdrukking, dat
(het stelsel, door dr. Kromsigt bepleit, in
gaat „tegen de eere Gods"? („Stand
aard" 28 Nov.)
„Aller streven (van dr. Kromsigt, De
Visser, „N ederlande r") is, in onzen
Archipel de gouvernementsschool tot een
Christelijke te maken", zogt „De Stand-
aard", Noch dr. Kromsigt, noob de
(onze) redactie geeft een ook maar, eenigs
zins duidelijke omschrijving van de wij»e,
waarop zij dé schooljeugd in Indië op de
publieke scholen voorden Christus Gods
willen doen knieën."
Mogen wij vragen, waar „De Stan d-
d.<a r d" dat alles leest? Het protest-
waartegen „De Standaard" opkomt,
betrof enkel de stelling van dr. Kuyper,
dat de openbare scholen in Indië moeten
worden Overgeleverd aan het stelsel der „ab
solute neutraliteit"; dat van genoemde
scholen het karakter „irreligieus" moet zijn
(Handel. 20 Nov.; „Nederlander"
28 Nov.). Zou het tooh .niet beter zijn, ala
men iemands stellingen bestr-dt, niet eerst
andere daarvoor in de plaats te stellen.
♦,D e Standaard" herinnert er aan,
dat haar beginselprogram hetzelfde stand
punt inneemt, als het thans door dr. Kuy
per verdedigde.
Zoo ver wij zien kunnen, is geen dezer
stellingen i n s tr ij d met het ook door'ons
verdedigde stelseL Zij staan daarnaast
en raken de kwestie, waar liet nu omgaat
niet.
j
In „D e Standaaïd" van 4 Decem
ber kwam de volgende asterisk Kort
dag voor
Nu heden de Kamer weer bijeenkwam,
resten haar, met inbegrip van dezeu Maan
dag, nog slechts v ij t i e n dagen voor 'de
bat. Het .invallen van een Zondag óp 24 De
cember werkt dit jaar tegen. Anders zou
het zestien dagen geweest zijn. Nu gaat er
weer een geheele dag af. Kekent inen nu
drie dagen voor het algemeen debat, dan
moeten in twaalf dagen tien hoofdstukken
worden afgehandeld. Alleen Hoofdstuk I en
IV zijn er dan door, maar de Begrootingcn
van Suriname, Curasao, Landsdrukkerij en
Vestingstelsel, behalve nog tal van kleine
subsidiaire wetten, komen er nog bij. Heel
veel meer dan één dag per hooidstuk zaïL
er dus niet zijn, en zeer zal men zich moe
ten bekorten, zal dit gelukken.
Het meest zal daarbij Marine in het ge
drang komen. Bij dit Departement toch
komt de kwestie van het nieuwe schip; een
aanvrage, waarover de geesten zeer sterk
verdeeld zijn, - en die daarom een breede
discussie zal vergen; een discussie, die
allicht op twee volle dagen beslag legt, ook
al rept men zich nog zoo. Eenig redmiddel
zou dan zijn, den poet van het schip tijde
lijk uit de Begrooting te lichten, en begin
van Februari suppletoir hierover te beslis
sen. Hier zou alles voor, niets tegen zijm.
Voor vooral) dat zulk een netelig geding
niet behandeld moet worden met een dood
moede Kamer in geprikkelde stemming.
Door in dit korte uitstel te bewilligen, zou
de Minister zichzelf en de Kamer een on-
miskenbaren dienst bewijzen. Nu doorgezet,
heeft het schip alle kans op het rif vast te
varen. Kalm in Februari behandeld, kan
het wind en tij allicht meekrijgen. Een ern
stig bezwaar, dat tegen zulk kort uitstel zou
rijzen, kunnen wij ons niet indenken. Te
minder, daar er een beslissing zal moeten
vallen schijnbaar slechts over één schip,
maar feitelijk over een vijftal schepen,
althans wat de snelheid betreft.
Doch ook al krimpt het debat over Marine
hierdoor op één dag in, toch zal het ook zoo
nog duchtig spannen om met al wat af te
doen is gereed te komen. Wel heeft de
"Voorzitter de clubs bewogen om voor
repliek weer de maat van tien minuten aan
te nemen, en kan dit, dan ïs het prijslijk,
maar men weet hoe het daar vroeger mee
ging. Zoolang er niets aan het handje is,
houdt men er zioh aan, maar zóó komt er
niet weer een opstuif je, of de eerste de
beste spreker blij-ft doorpraten, en de Voor
zitter kan hem dit niet beletten.
Toch mag er niet op toegepraat. Afdoen
vóór Kerstmis! moet de leuze blijven, en al
moesten ook nu weer de goeden om "de kwa--
den lijden, tienmaal beter te zwijgen, opdat
anderen hun spreeklust bot kunnen vieren,
dan door het kwade -voorbeeld zich' te laten
trekken tot wat men op zi.hzelf moet- af
keuren. Vooral bij Waterstaat zette men
de sluisjes niet te wijd open.
In een artikel, dat het „II a n d e 1 s-
b 1-a d" heeft gewijd aan het nieuwe
pantser schip, werd (het denkbeeld
geopperd den directeur van Scheepsbouw
aan het Departement van Marine niet te
zoeken in. heb korps ingenieurs der marine,
maar hem aan te wijzen uit de allereerste
krachten in de particuliere Industrie.
Naar aanleiding daarvan merkt de
„IJ z e r- en Staalkroniek' op:
Zou fcet, zoo zouden wij willen vragen,
en wij komen daarmee terug tot onze reed3
herhaaldelijk gestelde vraag: Zou het nu
wiet veel pactischer zijn onze Rijkswerven,
althans de Rijkswerf va«n aanbouw zelf, op
te heffen en voor den aanbouw van de
benoodigde oologsschepen gebruik te ma
ken van do particuliere industrie? Men
ontkomt dan aan ,,dc sleur der werkmetho
den op onze Rijkswerven", waarover liét
„Handelsblad" spreekt, en men zal kun
nen profiteeren van de talenten der aller
eerste kraohten op scheepsbouwgcbied
waarop ook ons land kan bogen. Ongetwij
feld zou men veel goedfkooper uit zijn dan
thans, terwijl de waarborg, dat men ook
goed werk zou krijgen, vorzekerd zoude
zijn; immers, op die particuliere weiwen,
waar ook ander werk wordt verricht, waar
men, door de concurrentie gedrongen, zich
voor ellke sleur" heeft te wachten, waar dus
ingenieur-s. en scheepsbouwers met breeder
blik werkzaam zijn, waar een commercieel
beheer voor een zoo zuinig mógelijke pro
ductiewijze zorg draagt, zou men voo.r een
zelfde bedrag al-s thans voor aanbouw be
steed, ongetwijfeld een veel grootere^ nut
tigere opbrengst verkrijgen.
Het antwoord in het „Handels-
b 1 a d"-artikel op de opmerking van den
Raad van Defensie gegeven, adht het Week
blad een zeer ikrachtig pleidooi voor de op
heffing der Rijkswerf van aanbouw en voor
de opdracht van onzen oorlogsscheepsbouw
aan de particuliere industrie.
l>e ofticicrstraktemeiitcn.
De minister van oorlog deelt in de Me
morie van Antwoord op het afdeelings-ver-
slag der Tweede Kamer mede dat de Raad
van Defensie werd uitgenoodigd advies uit
te brengen over het voorontwerp der be
kende Nota, welk advies heeft geleid tot
een aanvulling en gedeeltelijke wijziging
van de door - den minsiter aanvankelijk ont
wikkelde beginselen. Overlegging van het
advies aan de Kamer komt den minister
niet wenschelijk voor.
In antwoord op de vraag, of het thans
voorgestelde wel doelmatig en niet te kost
baar moet worden geacht, geeft de minister
een overzicht van de verhoogingen, die de
begrooting van oorlog ten gevolge van do
thans beraamde maatregelen in de eerst
volgende jaren zal aanwijzen. Hij komt dan
tot de slotsom, dat de verhooging der bc-
grooting voor het jaar 1913 bij vergelij
king met clie voor 1912 ter zake van de
positieverbetering der officieren, vermoeclo-
lijk zal beloopen circa f GO,000; 1911 zal l6l3
ovfcrtreffen met f 26,000, terwijl de stijging
in 1915 en 1916, in welke jaren de aanstcl-
ling van een grooter aantal officieren, af-
komstig van de Koninklijke Militaire Acade-
mie haaT invloed zal doen gevoelen telk mis
op f 30,000 a f 35,000 is te ramen.
Met vrij groote mate van waarschijnlijk
heid zal dus in 1916 de positieverbetering
dér officieren in haar geheclcn omvang in
rond cijfer f 198,000 meer kosten dan in
1912, makende dus een totale verhooging
van f 754,000.
Op de bcgrooting van 1921 zijnde dus
andermaal vijf jaar later valt te rekenen
op een verdere verhooging van f 175,000
boven 1916, dus van f 371,000 boven 1912 cf
van f 929,000 in het geheel.
Verder te gaan bij de berekening der go-
volgen van de voorgestelde maatregelen
heeft geen- practis c h e waarde, omdat
bij een verdere verbetering van het insti
tuut der verlofsofficieren, binnen 10 jaren
stellig maatregelen te wachten zijn, welko
op de kosten van het officierskorps even
eens. (maar dan in de richting van bezuini
ging) van invloed zullen zijn.
Wat de doelmatigheid der voorgeste!d\
maatregelen betreft-, deeJt de minister ge
heel de meening van die leden, die verklaar
den dat de doorvoering aan onze weerkracht
zeer ten goede zal komen.
.Uitlotingen. Oostenrijksohe
staatsloten van 1884. Trekking 1 December
Serieën.
8 34 100 268 283 362 506 727 W
910 946 1118 1262 1277 1347 1460 1534 1599
1610 1691 1697 18-26 2010 2052 2063 2123 2363
2415 2495 2740 2743 3046 3131 3162 3259 32«3
3260 3421 3495 3679 3717 3802 3871 3898
Serie 34 no. 77 Kr. 300,000; serie 946 no.
59. Kr. 40,000; serie 8 no. 3 Kr. 20.000; serie
1599 no. 9 en serie 3893 no. 39, elk Kr,
10,()00; serie 891 no. 60, 3016 no 4, elk Kr.
4000; serie 1826 no. 50, serie 2495 no. 7, serie
3898 no. 37, elk Kr. 2000; serie 8 no. 32,
serie 34 no. 79 serie 100 no. 62; serie 283
no. 53, serie 362 no. 4, serie 506 no. 44, serie
891 no. 9 en 25, serie 910 no. 83, serie 1113
no. 22, serie 1277 no. 94 serie 1317 no. 8,
serie 1610 no. C9 en 100, serie 1G91 no. 36,
serie 1697 no. 14, serie 1826 no. 11, serie
2010 no. 40 en 60, serie 2052 no 27 en 49,
serie 2063 no. 10, serie 2132 no. -6, serie
2363 no. 45 en S8, serie 2/' no. 69, série
2495 no. 4, serie 2740 no. 64, serie 2743 iio„'
28 en 42, serie 3046 no. 89, serie 3131 no,.
80, serie 3259 no. 9, s-rie 3260 no. 7, serie
3268 no. 35 en S2, serie 3421 no. 60, serie'
3679 no. 75, serie 3712 no. 57 en serie 3371
no. 45, elk Kr. 800.
Alle overigo 4150 nos., in bovenstaand*
sericcn vervat, elk Kr. 400*
