No. 15830.
XaEIDSöH DAG-BEAU, Zaterdag* 25 November. Tweede Blad.
Ai&no 1911.
j>e toeslag der gemeente Leiden.
f Xn <lo gemeenteraadsvergadering van 5 Oo-
jfcobcfr j.l. werd liet adres van hot bestuur
praai den Leidsohen Bestuurdersbond, om
^aatregéilen te nemen in verband, met de
jte verwachten buitengewone duurte der le
vensmiddelen en de wellicht dreigende werk
loosheid, in handen van B- en Ws. gesteld
Jbeir fine van praeadvies.
Ten einde aan die opdracht naar behoo-
jren te kunnen voldoen, oordee.lden zij het
lioodig zich te dezer zake door een oom-
piissi© van deskundigen te doen Voorlichten.
Dicutengevolgo noodigden zij hij sohirijven
Van 10 October j.l. een viertal raadsleden
luit in die oornmissie zitting te willen ne
men, terwijl zij tevens aan de besturen van
ViOrscliillende corporaties en vereenigingen
Verzochten een der bestuursleden van die
Corporaties of vm'eanigingen te willen aan
wijzen, die beireid ^oudo zijli hot li.dm.aat-
jBcliffi deir oommissie op zich to nemen.
Toen aan die uitnoodiging dool* de boven
bedoelde personen, corporaties en vereenigin-
{gen was voldaan, had op 30 October d. a. v.
1de eeirste, constitueer cud e vergadering deir
'commissie, onder voorzitterschap van een
(der leden van het Ooilege van B. en Ws-,
jni. J. 0. van der Lip, plaats.
Den 16den November j.l. ontvingen zij
fcet lijvig irapport der oornmissie, vergezeld
Van jeen {rapport van een uit liaar midden
{gekozen sub-commissie omtrent de duurte
[der eerste levensbehoeften.
Een wootrd van hulde voor do degelijke
leli snelle wijze, waa'rop do commissie, haar
pub-commissie en haar seoretaris hun taak
[hebben volbracht, meenen B. en .Ws. niet
{achterwege te mogen te laten.
Met den inhoud van het rapport en de in
het rapport vervatte conclusies kunnen zij
Jzich in hoofdzaak vereenigen.
Hoewel zij tooli geenszins voorbijzien, 'dat
tegen hot voorstel der commissie, om aan de
[personen, in gemeentedienst, die geacht moe
ten worden daaraan het moest behoefte te
[hebben, een wekelijksohen toaslag op het
loon uit .te koeren, in heb algemeen vele be-
ïzwaren kunnen worden aangevoerd, meenen
5B. en Ws., -dat op do gronden, daartoe door
Ide commissie aangevoerd, in casu over die
[bezwaren kan worden heengestapt. Een zoo
Idjrcge Zomer, als achter ons ligt, heeft men
In jajren niet gekend, en het komt B. en Ws.
[daarom voor, dat, nu trouwens ook verschil
lende particuliere werkgevers besloten heb
ben een toeslag op heb loon in den een of
[anderen vorm te geven, dezen winter in
leen noodmaatregel, als de voorgestelde, kan
■worden berust.
Enkele opmerkingen wonsclien B. en Ws.
jeehteï nog aan de verschillende conclusies,
[waartoe de oornmissie komt', vast te knoopen-
De commissie stelt voor den toeslag toe
ite kennen aan allen, die in vasten gemeen te-
jdienst zijn en in dé door haar genoemde,
jomstandigih-eden verkoeren. Nu doet zioh even
wel het gevel"Voor, dat verschillende werk-,
lieden, in dionst van de Stedelijke Gasfabriek,
Wel is waar slechts tijdelijk in functie zijn
ten Ws. hebben hier op het oog de z.g.
iwinteii'stokers, doch dat hun dienstbe-
,trokking een min of moor vast karakter
beeft aangenomen. B. en Ws. achten liet.
[daarom billijk ook dio werklieden eventueel
ivoor den toeslag in aanmerking te doon ko-
tmen en zouden daarom het voorstel der .com?
inissio in dien zin willen aanvullen, dat niet
telleen de vaste beambten en werklieden, doch
jook zij, die Ua air het oordeel van B. en Ws.
[daarmede gelijk te stellen zijn, de uitkeering
[deelachtig kunnen worden-
lil de tweede plaat-s meenen B. en Ws.
'dat niet alleen zij, die een hooger s al a-*
ris, met inbegrip der emolumenten, van
•f 750 genieten, van de uitkeering moeten
iworden uitgesloten, doch ook degenen, wel
ke volgens hun aanslag ov-r het jaar 1911
een hooger in k o in e n hebben dan f 750.
Verder stellen B. en Ws. voor, het ail
'dan niet gehuwd of kostwinner zijn en het
aantal en den leeftijd der kinderen, te be-
öordeelen naar den toestand op 1 Decem
ber a. s., aangezien de grootte van den
toeslag met al die omstandigheden ïn ver
band staat. Als salaris kan evenwel in aan
merking genomen worden het bedrag, dat
genoten wordt op den dag, waarop de uit
keering telkens plaats heeft.
Ten opzichte van een ander in het rap
port der commissie behandelde punt mer
ken B. en Ws. nog op, dat de bewering,
voorkomende aan het slot van het adres
van de besturen der gemeentewerblieden-
vereenigingen „Recht en Plicht" en ,,St.-
Antonius van Padua", over welk adres me
de door B. en Ws. 't gevoelen der commissie
werd ingewonnen, minder juist is. Naar
Commissarissen der Stedelijke Fabrieken
van Gas en Electriciteit toch mededeelen,
wordt aan het personeel der gasfabriek en
voorzooveel mogelijk ook aan de werklie
den der electriciteitsfabriek, d. w. z. voor
zooverre dat personeel en die werklieden
hoofden of ondersteuners van gezinnen zijn,
slechts afval van cokes, z.g. ellemaat, ver
strekt tegen een lagen prijs.
Deze ellemaat ook voor andere categorieën
van gemeentewerklieden verkrijgbaar te
stellen, is niet mogelijk en ook niet ge-
wenscht. Reeds thans toch is de hoeveel
heid afval van cokes (ellemaat) dikwijls niet
toereikend om het personeel der fabrieken
van gas en electriciteit daarvan te voor
zien, terwijl bovendien het verkrijgbaar
stellen van afval tegen verminderden prijs
een dikwijls voorkomend voorreoht is voor
de eigen werklieden eener fabriek, dat vol
gens B. en Ws. niet moet worden uitgebreid
tot personen, die met het bedrijf als zoo
danig niets te maken hebben.
Aan den wensch der commissie l om zoo
veel m o g e 1 ij k gemeentewerken in den
aanstaanden winter te doen uitvoeren, zul
len B. en Ws. gaarne voldoen. Trouwens
hierop is hun streven reeds gericht.
Eindelijk deelen zij nog mede, dat- de
kosten, aan de aanneming van het door hen
aangevulde voorstel der commissie verbon
den, moeten worden geraamd op ruim
f 5500, waarv&n bijna f 2400 voor rekening
der Stedelijke Fabrieken van Gas en' Elec
triciteit zal komen.
Op grond van het bovenstaande geven zij
den Raad in overweging te besluiten
lo. aan allen, die in vasten gemeente
dienst zijn, of daarmede naar het oordeel
van Burgemeester en Wethouders gelijk te
stellen zijn, en die een salaris genieten van
f 750 of minderonder saüaris te verstaan
den pensioengrondslag, vastgesteld krach
tens de verordening, houdende regeling van
pensioen en wachtgeld van gemeente
ambtenaren gedurende de maanden De
cember 1911 en Januari, Februari en Maart
1912 boven hun salaris een wekelijksohen
toeslag uit te keeren ten bedrage van:
a. f 0.75 voor gehuwde of ongehuwde
kostwinners, die geen kinderen te hunnen
laste hebben;
b. f 1.voor gehuwden of ongehuwde
kostwinnners, die drie of minder kinderen
beneden den leeftijd van vijftien jaar te
hunnen laste hebben;
c. f 1.25 voor gehuwden of ongehuwde
kostwinners, die meer dan drie kinderen be
neden den leeftijd van vijftien jaar te
hunnen laste hebben;
2o. aan hen, die volgens hun aanslag over
liet jaar 1911 een hooger inkomen hebben
dan f 750, of die in dienst der gemeente
süechts eenige bijbetrekking vervullen, den
sub lo. bedoelden toeslag niet uit te keeren;
So. het "al dan niet gehuwd of kostwinner
zijn, het aantal en den leeftijd der kinderen
te beopïdeelen naar den toestand op 1 De
cember 1911 en de grootte van'het salaris
naar het bedrag, dat genoten wordt op den
dag, waarop de uitkeering telkens plaats
heeft;
4o. op de overige in de beide adressen
gedane verzoeken niet in te gaan.
Eventueele moeilijkheden, waartoe het
sub lo. tot en met 3o. bepaalde aanleiding
zou kunnen geven, kunnen gevoeglijk aan
de beslissing van het College worden over
gelaten, zeggen B. en Ws.
Demping; «loot langs Witten Singel.
Naar aanleiding van het desbetreffend
verzoek geven B. en Ws. in overweging: a.
aan den heer J. H. Sundermeyer c. s., be
houdens reebten van derden, vergunning te
verleenen tot het dempen van het gedeelte
sloot langs den Witten Singel, ter lengt?
van ongeveer 47 Meter, gelegen vóór liet
perceel bouwterrein tusschen de Witte Ro-
zenlaan en de Gerrib Doustraat
b. te besluiten dat indien door adres
santen^ van de vergunning gebruik wordt
gemaakt, het gedempte gedeelte sloot, door
en voor rekening var de gemeente zal wor
den yerliard, en
o. als tegemoetkoming in de kosten van
het maken der ruimdamkast in J_ \orm,
een bijdrage te verleenen. van f 120, zoo
dra de demping geheel ten genoeg© van P.
ei* Ws., overeenkomstig de gegeven voor
schriften zal hebben plaats gehad.
Tot het doen van het voorstel sub o vin
den B. en Ws. aanleiding, aangezien het ge
bruikelijk is een bijdrage tot de helft der
kosten van de ruimdamkast van gemeente
wege te verleenen, wanneer het te dempen
slootgedeolte zich bevindt op sen plaats,
waar later een straat op. den Singel zal
uitloopen.
Tot het eveneens gevraagde dempen van
de slootgèdeelteji nabij de Jan van Goyen-
kade, di© geheej particulier eigendom zijn,
is bereids door B. enWs. vergunning ver
leend.
Verknrlug van gemeenteweiland.
Den 31sten December a.s. eindigt "de buur
van het weiland in den Stadspolder bij de
Slaag- of Stinksloot, laatstelijk kr ach tens
raadsbesluit Aran 21 September 1905 ver
huurd aan W. J. Zwetsloot, landbouwer al
hier, voor f 205 per jaar.»
De huurder heeft het verlangen te kea-
ruen gegeven de huur na 31 Deo. a.s. voor
vijf ja-ren te continueéren. Bij' B. en Ws.
bostaat daartegen geen bedenking; de huur
prijs toch voor dit- stuk land, groot ongev. H
H.A., komt hun zeer voldoende voor. Alleen
zouden zdj met het oog op de toekomstige
plannen voor «de gemeente-reiniging, waar
bij zeer waarschijnlijk over een deel van dit
land moet worden beschikt, de volgende
wijziging in de voorwaarden wenschen aan
te brengen:
De huurder moet toestaan dat des win
ter's, in geval van ge-sloten watert personeel
in dienst vah de gemeente Leiden, zich met
karren, kruiwagens of ander matêriaal be
geeft naar het perceel Sectie A no. 65, zoo
wel over het door hem van de verhuurders
gehuurde land als over de aangrenzende,
aan hem toebehoorende eigendommen.
De tusscbentajdsche opzeggingstermijn
wordt bepaald op driemaanden.
Financieel© fc&u.r.orie..
Onder leiding van Koperwaarden en van
Pacific aandeelen heeft de Amerikaarische
markt in de afgeloopen week een zeer vast
voorkomen getoomd. Er zouden groote pos
ten koper naar Europa zijn verkocht en
dit ging gepaard met een belangrijke ver
hooging in piïjts van het metaal. Men ge
looft echter, dat deze aankoopen van specu
latie ven aard waren en het staat dus te be
zien of de reëel© handel thans de leiding der
speculanten zal volgenzoo niet dan zal de
prijs wel weer spoedig moeten dalèn.
Het jaarverslag der Union Pacific maak
te een zeer gunstigen indruk niet zoozeer
wegens het op de aandeelen verdiende per
centage, dat van 19.V pCt. verleden jaar <ot
16.6 pCt. over het op 30 Juni geëindigde
boekjaar daalde, dan wel omdat men de
activa met 61,000,000 doll, hooger op de
balans beeft kunnen laten paraissee-ren.
Dit is feitelijk slechts een truc in de boek
houding, maar dat heeft niet belet, dat de
aandeelen aanzienlijk zijn gemonteerd. De
oude geruchten omtrent een extra dividend
uit de verdeeling der belangrijke activa de
den weer de rondte en misten hun invloed
als stimuleerende factor ook ditmaal niet.
Oud-President Roosevelt is het politieke
arena ook weer binne* getreden om zijn
houding te verdedigen ten tijd j van de pa-
niek in 1907 toen hjj zijn toestemming ver
leende tot overname door de Steel Corpora»
tion van de Tenressee Coal- en Iron Co.
Men ziet daarin een politieken zet tegen
Taft en het is niet te verwonderen, dat
Roosevelt daarmede de harten der beursbe-
langen heeft gestolen.
De Amerikaansohe medaille heeft triiter
ook haar keerzijde. Nietteg. nstaande de
voor Amerika gunstige handelsbalans, heeft
er uitvoer van goud plaats, wat het beste
bewijs is van een verkeerde financieeile po
litiek. Ook zal aanstonds het Congres de
2de Kamer bij elkaar komen. Nu de be
roering, die 't Trustvraagstuk heeft teweeg
gebracht begint te bedaren, dringt de waar
heid meer op den voorgrond, dat de oor
zaak van 't kwaad, dat de Trusts zouden te.
weegbrengen, gelegen is in het tol-tarief.
Deze grondwaarheid zal door het Congres
onder de oogen moeten worden gezien.
De Trusts zijn gevolgen, niet oorzaken. De
hooge prijzen, waarover de Amerikanen kla
gen zijn feitelijk het ónmiddelliike gevolg
van de hooge invoerrechten. Dan zal de
strijd tusschen de Magnaten en de Wetge
vers een nieuwe phase intreden. En, tenzij
alle voorteekenen bedriegen, is er geen
macht in Washington, die de steeds luider
wordende vraag om goedkooper grondstof
fen voor de Amerikaansohe natie, zal kun
nen tegengaan. De Democraten behaalden
de overwinning in de Volksvertegenwoor
diging door verlagingen toe. te zeggen in
de invoerende rechten. Getrouw aan hun
beloften sbelden zij in den afgeloopen zomer
drie nieuwe wetten voor, die verlagingen
op de invoerende rechten beoogden: n.l. op
wol, katoen en op landbouwbenoodigheden.
Ofschoon door den Senaat aangenomen,
werden zij door 't Veto van President Taft
in dien doofpot gestopt. Het waren volgens
hem kwakzalversmiddelen, maar tevens
halve maatregelen. Een tariefverlaging
over de geheele linie was zijn eisch. Sinds
dien heeft een speciale tariefcommissie het
onderwerp in studie genomen,- en zoodra
het Congres bij elkaar komt, zal het ver
slag dezer Commissie aan den President
worden aangeboden. Naar aanleiding van
dit rapport, zal de President aan het Con
gres voorstellen doen om de rechten op
Wol en Katoen te herzien, en op deze wijze
i za-1 de tariefkwestie radicaal worden ter
hand genomen, van het eerste, oogenblik af,
dat het Congres vergadert. En het zal niet
blijven bij de rechten op Wol en Katoen,
want de democraten hebben hun woord ge
geven, dat de tariefkwestie van a tot z zal
worden behandeld, en met het oog op de
aanstaande verkiezingen zouden zij al zeer
onverstandig handelen met hun woord te
breken.
Met-het oog op de tegen de Steel Corpo-
- ration aanhangig gemaakte procedure is
het niet van belang ontbloot de cijfers te
vergelijken van de produotie van ruw ijzer
en van staal der verschillende landen. De
laatst gepubliceerde cijfers zijn die over
liet jaar 1809 en zijn uitgedrukt in tonnen-
maat.
Ruw üzer
Staal
Amerika (Yoreenigdo Staten)
25.795.4? 1
23.955.021
Engeland
9.531 9ï7
6.070.000
Duitschland en Luxemburg
12,644940
12.049.834
Frankrijk
3.578843
8.103.563
Belgió
1.016.370
1.632.390
Oostenrijk Hongarye
2.044.573
1.969 538
Rusland
2.874.822
3.008 940
Canada
677.090
678.751
Alle andore landen to zaiuen
1.554 891
1.658, £53
To Laai
60.81-10CU
54.127.000
IJzer en staal vormen den grondslag uer
industrie, en de regeeringen van alle groote
volken moedigen vermeerdering in produc
tie zorgvuldig aan. Duitschland, gesteund
door zijn regeering, heeft reeds jaren lang
alle middelen aangewend om zijn handel in
ijzer en staal te beschermen en uit te brei
den. Door een merkwaardige combinatie
van kapitaal en van hersenen zijn de Ver-
eenigde Staten in staat geweest de eerste
plaats in te nemen onder de naties en is
hun cijfer bijna het dubbeje van den groot*
sten ooncurrent: Duitschland. Het is zelfs
grooter dan dat van alle andere volken te
zarnen, indien Duitschland buiten beschou
wing blijft en bedraagt. 42 pCt. van de we
reldproductie. Bij wijze van vergelijking
volgen hier de cijfers voor de Yereenigde
Staten over 1910 en over 1909:
Ruw IJzer Staal.
190 925.795.471 23.955.021
191 022.303.567 26.09f.019
De gecombineerde cijfers voor de Ver-
eenigde Staten voor ijzer, zoowel als staal,
waren in
IJzer en Staal.
190 949.750.492
191 046.398.436
Ofschoon 1909 een voorspoedsjaar was,
in tegenstelling met het depressiejaar 1910,
bedroeg de vermindering minder dan li
millioen ton voor de beide producten. Dit
was het gevolg van de afname in productie
van ruw ijzer. Doch in staal was de pro
ductie 2 millioen ton hooger dan verleden
jaar, wat ten duidelijkste wijst op een voor
uitgang in de industrie, niettegenstaande
de algemeen ongunstige toestanden. Dat
dit. merkwaardige resultaat hoofdzakelijk
te danken is aan de ongeëvenaarde hulp
middelen en de uitstekende leiding der
Steel Corporation, behoeft geen betoog.
Deze organisatie heeft zich niet alleen toe
gelegd op het bereiken van stabiliteit in
de prijzen, waardoor de onafhankelijke
producenten eveneens met winst konden
opereeren, doch zelfs hun aandeel konden
krijgen in den exporthandel, tegen prijzen,
die anders geen winstmarge zouden over
laten. Toch heeft de Amerikaansohe Re
geering het goed gevonden deze groote
combinatie te gaan vervolgen
De aandeelen der Grand Truuk of Cana
da geven den laatsten tijd van een gunstige
houding blijk. Inderdaad is er alle reden
om de toekomst dezer Spoorwcgonderne-
nbng gunstig in te. zien. De tegenwoordige
ontvangsten zijn bevredigend en ten ge
volge van den record-oogst zullen zij in
de eerstvolgende 6 maanden blijven stijgen.
De aanleg" van de Grand Trunk Pacific in
't Noord-Weaten maakt goeden voortgang
en men verwacht haar voltooiing binnen 1.1
jaar. Zoodra zij gereed is, zal een nieuw
tijdperk voor de aandeelhouders der Grand
Trunk aanvangen, met toenemende ont
vangsten en verlaging in exploitatiekosten.
De directie heeft groote bedragen uit do
ontvangsten besteed voor den bouw van do
nieuwe uitbreiding naar den.grooten Oceaan
waardoor de uitgaven op 1 kapitaal reke
ning zooveel mogelijk rijn beperkt gebleven.
Het gevolg van die politiek is voor de aan
deelhouders tot nu toe teleurstellend ge
weest, omdat zij met leege handen naar
huis moesten gaan; toch is de intrinsieke
waarde van hun bezit niet weinig geappre
cieerd. Niet alleen zal de Grand Truuk uit
deze nieuwe lijn een groote toename, zien in
't vervoer uit 't Noord-Westen, doch de
Moeder-Maatschappij bezit 't geheele ge
wone aandeelenkapitaal van .5 millioen
pond sterling, een. bezit, dat in korten tijd.
van groote waarde kon blijken te zijn. In
de laatste jaarvergadering der Grand Trunk
werd medegedeeld, dat van 1 Januari 1912
af, het bestuur aandèelen aan toonder zou
afgeven op dezelfde wijze als dit geschied
door alle Amerikaansohe Maatschappijen.
Het fonds zal daardoor in populariteit
winnen, nu de lastige en kostbare formali
teiten, die tot nu toe in zwang waren, zul
len komen te {vervallen. Te Amsterdam
worden de gewone aandeelen. Grand
Trunk verhandeld in Certificaten van aan
deelen, uitgegeven door de Algemeeno
Trust-Maatschappij en do verandering, die
de handel in Engeland zal ondergaan, is
voor onze markt van geen invloed. Doch
de hoofdmarkt van 't fonds is en blijft
toch te Londen en de grootere populariteit,
die 't. bovengenoemde besluit der directie
aan de aandeelen belooft te geven, zal ze
ker een goeden invloed hebben op de om
zetten daar ter stede. W.
EEN mUZE RA&0.
XX500000000CK
Lang geleden woonde in het Tengetrge-
[belrgte do oude Brahmaan Kasmidin, met
it ij li vtrouw en zijn becldschoone dochter
Ngadina.
Zij waren zeer arm en bewoonden een
'oud bambce hutje», dat langs den binnen
weg stond, die van Tosari naar Ngadiwono
leidt.
Geen *der Tengereesohc jongelieden dacht
Ier aan, Ngadina to huwen, want zij was
jairin cn haar vader bezat géén buffels en
geen maïsveld.
Gedurende de kentering en het Bromo-
'feest bezochten vele vreemdelingen deze»
'streek; en de oude Kasmidin, met zijn
{schrandere oogen en sneeuwwit haar, was
bekend als de beste gids voor het beklim-
imen van den Bromo. Ook voor moeilijker
[tochten was liij beter geschikt dan menige
jonge man-
Het Bromo feest was in aantocht Reeds
!dagen te voren waren vele vreemdelingen
{aangekomen ,cn toen de groote feestdag aan
gebroken wagj zag men reeds vóór het
opgaan der zon duizenden inlanders met
.Vrouwen en kinderen don Moenggalpas af-
idaleii, om den tocht door de zandzee tot
{aan den voet van den Bromo te kunnen
'doen vóórdat de zen, door liaar gloeiende
stralen, het zand voor hun ongeschoeide voe
ten te warm zou maken.
Onder deze inlanders bevond zich ook
'Ngadina, <Be door haar bloeiende schoon
heid treeds dadelijk de aandaoht van ©en
iglroepje vreemdelingen trok. Onder deze was
©en jonge man, die zijn oogen niet van heb
meisje kon afwenden; spoedig wist hij, dat
zij Ngadina heette, even arm als braaf was
©n een goede dochter voor haar ouders ge
noemd werd.
„Kom," dacht de jong© man, „Ngadina
is arm ©n zal, ©venals alle jonge en schoone
meisjes, wel gaarne rijk willen zijn." En op
zekeren avond bezocht hij de schamele hut,
waar hij Ngadina alleen aantrof.
Het meisje ontving hem zeer vriendelijk;
want zij was, als alle Teiige'reezen, gastvrij,
©n zei de: „Plet spijt mij, heer, dat ge mijn
vader niet kunt spreken. Hebt ge hem iets
te vragen?"
„Nee-n, lieve Ngadina", sprak de jong©
man, „uzelf wilde ik een vraag doen. Zie,
ik ben zeer rijk en zal u alles geveii, wat
g© wenscht, zoo ge mij naar mijn land wilt
volgen."
Maar Ngadina sprak met haar lieve,
zachte stem
„Hée'r, mijn vader en moeder zijn reeds
oudwie zal hun rijst koken, wie het water
uit gindsche bron halen, als Ngadina niet
meer bij hen-is? New, heer. Ngadina's
ouders zijn haai* meer waard dan alle rijk
dommen, die gij haar kunt aanbieden."
Na cenige dagen kwam de vreemdeling
weder en sprak:
„Ngadina, spoedig keer ik naar mijn land
terug; kom, volg mij daarheen, en ik zal
u alles geven, wat ge verlangt."
Maar Ngadina antwoordde:
„Heer, het scheiden van. u zal mij leed
deen, maar al boodt ge mij alle schatten der
aarde, toch zou ik mijn ouders niet verlaten."
Toen trad d© oude Kasmidin, di© onge
zien getuige van het gesprek tusschen zijn
dochter en den vreemdeling geweest was,
binnen.
„Heer," zeide de oude' man^ „ik hoor,
dat go onze schoone Tenger spoedig gaad
verlaten; voor go echter van hier gaat, wil
ik u een legende van mijn volk vertellen.
Zet u een oogenblik neder en luister.
Hoe het Bromofeest ontstond.
Kjai KesOemo en Njai Ivesoemo, zijn
vrouw, waren zeer gelukkig. Er ontbrak
echter iets aan hun gelulz; zij waren kinder
loos en reeds Vrij oud, zoodat allo hoop
op een afstammeling vervlogen scheenmaar
toch baden zij- iedoren avond, dat Bramah
hun een zoon "zou schenken.
Op zekeren avond werd er aan dc deur
van hun huisje, geklopt- 't Was bijna mid
dernacht. Zij openden hun deur en een
oude, schamel gekleede man trad binnen.
„Aoli, goede lieden, do weg, dien ik af
legde was lang.; laat mij dezen nacht onder
uw dak slapen."
Ivjai Kesoemo zeide eenvoudig
„Rust onder ons 'dak, zoolang ge wilt;
leg u neder op dezen tiker (mat), ge zult
vermoeid zijnen morgen bij het aanbreken
van den dag kunt g e ons vertellen, waar
ge vandaan komt."
Toen bracht Njai Kesoemo rijst en koffie
en sprak:
„Alrme raaji, ge zult ook hüngerig zijn; eet
en drink voordat ge ter ruste gaat."
Den volgenden morgen, toen de zon aan
de kim, verscheen, was de arme man in een
eng©l veranderd en zeide:
„Kjaj. en Njai Ivesoemo, Bcaiaali zendt
mij op aarde om u te zeggen, dat Hij uw
gebeden verhoord heeft. Er zal u binnen
kort een zoon geboren wordendezen zoon
rnoogt ge behouden, todat hij volwassen zijn
zal; tegen dien tijd moet hij aan Bramah
geofferd worden. Ge zij't beiden braaf en
godvruchtig; doet dus, wat Bramah u zal
bevelen." En na deze woorden verdween dé
engel.
Een jaar na deze voorspelling werd liun
werkelijk een zoon geboren- De knaap was
zeer schoon en groeide op tot een flinken
jongen man, ©ven braé'f als zijn ouders-
Maar* de tijd, dat hij aan Bramah g'cófferd
moest worden, naderde ten slotte-
Op zekeren nacht werd er weder aan de
deur geklopt, dccli nu verscheen de engel
in zijn ware gedaante en sprak met treurige
stem
„Morgen is het nieuwe maan; beklimt,
voordat de zon opgekomen is, met uw zoon
den Bromo tot aan den rand van den krater.
Daan* zal Bramah uw zoon komen halen;
vreest niets, brave lieden, en voldoet aan
dein wensch' van uwen God."
Zonder morren begaven Kjai en Njai Ive
soemo zich den volgenden morgen met hun
zoon op weg om het bevel van hun God
te volgen.
Toen zij op de aangeduide plaats kwamen
bogen beiiden zich' ter aarde en smeekten
„Groote Bramah, wij volbrengen onzen
plicht; hier is het offer, dat we u brengen;
maar ach', sta ons toe, dat ook wij het lot,
dat onzen zoon waoht, niogcn deelen; laat
ons met hem sterven'. Wat blijft ons over,
nu wij ons kind verliezen? Wie zal onze
buffels hoeden? Wie de k«s£ie plukken en
de maïs planten, 'als wij onzen zoon ver
loren hebben?"
Opeens hoorden zij een stem, welke uïb
den hemel scheen te komen, en die tot hen
zeide
„Bramah schenkt u allen het leven. Hij
wilde alleen uw braafheid beproeven. Gij
liebt de proef doorstaan en gij zult met
uw zoon nog jaren gelukkig voortleven."
Ivjai en Njai Ivesoemo knielden neder en
dankten God voor zijn goedheid en met
de woorden„Goede Bramah, we zullen ieder
jaar dezen dag van vreugde herdenken door
een bokje te offeren," togen vader, moeder
en zoon dankbaar en gelukkig huiswaarts.
Van af dien dag dateert liet Brarnafeest
als een herinnering aan Bramali's liefde.
De rijke offert bokjes en kippen, dc arme
mals en rijst."
Zoo besloot de oude Ivasmidin zijn ver
haal
„Maar ik,arme, oude man, zou, indien
Ngadina niet zoo deugdzaam geweest ware,
mijn eenige dochter geofferd hebben, de
troost en steun van mijn ouderdom! Begrijpt
ge nu, vreemdeling, waarom ikli deze legende
vertelde? Spoedig vertrekt ge naar uw land.
Neem echter, vóór ge van hier gaat, dezen
goeden raad, dien ik, oude man, u-geef, mede.
Tracht nimmer brave kinderen over te ha I n
hun ouders te verlaten; wees edelmoedig en
braaf als Bramah, en geluk zal uw doel zijn."
Do jongeling drukte beschaamd de hand
van den ouden Tengerees, nam eerbiedig
afscheid van Ngadina en keerde naar zijn
Jand terug.
