$Qa 1582CS.
liHIDSCJH BAdBIaAB, Saterdag 23 September. ITisrd© Blad,
Anno 1911
Buitenlandseh Overzicht.
Ingezonden,
1 Elk oogenblik kan men thans den ein
delijken afloop der Marokkaansche
kwestie verwachten. De .onderhandelin
gen zijn thans zoover dat er geen prin-
.cipieele verschillen meer over geblevcfci,
jzijn. De regeling in Marokko zelf schijnt
getroffen en het gaat nu alleen nog maar
om de afbakening der grenzen van het ge
bied dat Frankrijk aan Duitschland in de
«Congo wil afstaan.
Ofschoon dus langzaam aan hèt eind
Van deze langdradige geschiedenis in het
«verschiet komt, zullen we nog enkeife da
gen geduld moeten hebben voor we deze
kwestie voorgoed kunnen opbergen en er
het etiket: historisch op kunnen plakken.
Gisteravond kregen we een telegram,
waarin reeds gemeld werd dat de overeen
stemming tusschen Duitschland en Frank
rijk werd verkregen. Dit blijkt hedenoch
tend wat voorbarig te zjjn zooals wij al
Vreesden. Maar de wensch is zoo vaak de
pioeder der gedachte.
Het rapport van Cambon is gistermor
gen te Parijs aangekomen. Vandaag zal
«waarschijnlijk de Fransche minister van
jbuitenlandsche zaken er verslag over uit
brengen in den ministerraad.
Indien de tekst der overeenkomsten kan
.'worden aangenomen zonder nieuwe wijzi
gingen, zal de regeering vooraf een ver
klarende mededeeling publiceeren. In het
tegenovergestelde geval dat waarschijn
lijker wordt geacht zal de regeering al
leen verklaren, dat de onderhandelingen
tvorden voortgezet.
In dat geval zal de ministerraad den
hieuwen tekst samenstellen, die naar Ber
lijn zal worden gezonden.
In financieele kringen is 'de indruk goed.
puitschland heeft een grooten stap ge-
jdaan in de richting van het Fransche stand-
punt. De overeenstemming in de Marok
kaansche aangelegenheden wordt thans vrij
Spoedig verwacht.
-„Vrij spoedig," Dat is een kwestie van
opvatting. Maar het komt ons voor dat
(de volgende week wel het scherm zal val
len van het Marokko-tooneel.
Er zal een zucht yan verlichting gaan
jdoor Europa als de zon ten slotte aan den
Marokkaanschen hemel doorbreekt.
De kwestie schijnt voor Duitsch
land in haar staart nog een ministerieele
crisis te zullen bergen. Er verluidt nl. dat
Ide minister van koloniën, von Lindequist,
boos is dat men hem steeds genegeerd
heeft bij deze onderhandelingen. Alles is
buiten hem om gegaan. Dat vond hij blijk
baar niet prettig en ergo denkt hij er over
(Ontslag te nemen.
Als Frankrijk het met Duitschland eens
fcal zijn over Marokko, zal het met Span j e
afrekenen. Frankrijk is boos op Spanje om-
idat het in troebel water gevischt heeft.
De Fransche pers geeft echter thans niet
ipndiiidelijk te kennen, dat Spanje als jhet
zijn belang begrijpt, het met Frankrijk moet
zien eens te worden. Nu Spanje met zijn
binnenlandsche moeilijkheden zit, zal het
wel gedwongen zijn dien wenk op te volgen.
Geen der mogendheden voelt zich geroepen
het te steunen en het zal dus wel alleen
blijven staan in zijn zwakheid. Wij zijn
benieuwd hoeveel Spanje ten slotte zal mo
gen behouden van wat het op zijn vrij-
buiterstochten in Marokko heeft veroverd.
Dicht bij Marokko ligt T ripolis. Ook
daar gist het. De telegrammen van giste
ren gaven er al iets van. Italië en Tur
kije zijn daar aan het kibbelen. Beide mee-
jien daar rechten te hebben en beide ne
men thans krachtige maatregelen om hun
belangen te verdedigen. Italië vergoelijkt
Idat machtsvertoon.
Dat op het oogenblik militaire voorbe
reidingsmaatregelen van zeker belang ge
troffen worden, is ongetwijfeld het geval,
zegt de „Tribuna" en dat deze maatrege
len hun grond vinden in het Tripoli-vraag
stuk, is eveneens zeker, doch men moet
(deze toebereidselen niet kortweg als be
wijzen van veroveringsplannen der regee
ring uitleggen. Zij zijn veeleer voorzichtig
heidsmaatregelen. Wanneer een toestand
'ontstaat als de tegenwoordige, is het de
leerste plicht der regeering, alle toebereid
selen tot bescherming der waardigheid en
Ider belangen van het land en ook die der in
het buitenland vertoevende burgers te tref
fen en op iedere mogelijkheid voorbereid
te zijn.
Voor wie het gelooven wil!
Wij moeten nog weer eens terugkomen
op den moord van Stolypin. Et komen
[thans telkens nieuwe lezingen va.n het ge
val en de zaak begint steeds geheimzinni
ger te worden.
Wij lezen thans weer het volgende:
Op den avond van de -feestvoorstelling
stond den geheelen tijd een auto met twee
personen er in, in de nabijheid van den
schouwburg. Men vermoedt, dat die de be
stemming had, Bagrof te helpen vluchten.
Toen de aanslag gebeurd was, verdween de
[auto en reed naar een garage, waar echter
1de huisknecht weigerde auto en passagiers
binnen te laten. Twee personen, in gendar-
fcnerie-unnorm kwamen uit de auto, ransel
den den huisknecht af en verdwenen toen
diet hun voertuig.
Ook Kuljabko, de chef der politie, had
feen auto voor den schouwburg, waarmede
hij zich zelfs eenigen tijd verwijderde, ter-
[wijl de andere auto bleef wachten. Toen na
den aanslag Bagrof in den foyer aan een
vociloopig verhoor werd onderworpen,
eischte Kuljabko zijn uitlevering aan de po
litieke politie, wat echter werd geweigerd.
Men vermoedt, dat Kuljabko plan had den
[moordenaar te helpen vluchten. Het ge
tracht loopt verder, dat ook Kuljabko ver
dwenen is.
Er is een revisie van de politieke politie
jte Kief bevolen, waarbij een aantal boeken
en documenten in beslag genomen zijn. Als
[revisor was eerst de onder-minister Makarof
(aangewezen, thans is de revisie aan den rni-
jnister van justitie Schtscheglowïtsj opgedra
gen.
De moordenaar is, volgens de berichten
uit Petersburg, kalm en rustig, men zou
bijna zeggen zorgeloos. Hij betreurt slechts
het gebeurde voor zijn ouders. Hij is door
den krijgsraad veroordeeld tot den dood dooi
de strop.
Het onderzoek in de spionnage.zaak
te Einden duurt nog steeds voort, omtrent
het resultaat lekt echter niets uit.
Do beide gearresteerden, die zich Shep-
hard en Jatword noemden, blijken Stagg
en Wase te heeten. Zij hebben erkend in-
fanterie-offideren te zijn.
Het verhoor van de heide officieren heeft
den marine-autoriteiten te Wilhelmshaven
aanleiding gegeven torpedobooten af te zen
den ter bewaking van de Eems.
De zaak blijkt echter ten slotte niet zoo
erg te zijn. Want volgens de laatste be
richten zijn de heide spionnen weer op
vrije voeten gesteld.
Uit Peking komt de tijding, van het over
lijden van Sir Robert Hart, den he-
kenden inspecteur-generaal van de douane
in China. Dit is een groot verlies voor
het land. Sir Robert Hart heeft gedurende
twintig jaren de meest belangrijke diensten
aan China bewezen. Hij reorganiseerde den
douanedienst van het Hemelsche Rijk en
moderniseerde post- en telegraafwezen. In fi
nancieele en diplomatieke kringen werd hem
de laatste vijftien jaren herhaaldelijk om
raad gevraagd. Zijn invloed in verschillen
de kringen in China was groot. Hij droeg
dein titel van Kong-Pao, do hoogste on
derscheiding op het gebied van eereteekenen
in China.
Een telegram' uit Canada bracht ons
gisteren al de mededeeling van de neder
laag bij de verkiezingen der liberale re-
geeringspaTtij. Als gevolg daarvan zal de
bekende Canadeesche minister-president Sir
Wilfrid Laurier aftreden. Het is voor
al tegen het wederkeengheidsverdrag met
de Vereenigde Staten, dat de oppositie te
keer ging. Men acht dat niet vooTdeelig voor
Canada. De Engelsche jingo-pers beschouwt
den uitslag der verkiezing als een geweldi
gen triomf voor de imperialisten, daar Bor
den (de leider der conservatieven) over een
meerderheid van ten minste vijftig stemmen
in het parlement zal beschikken, wat de
grootste meerderheid is van welke Cana
deesche staatspartij óók sedert 1878. Zij acht
het Amerikaansche wederkeeriglieidsverge-
lijk morsdood, met welke meening de libe
rale pers in Engeland het geheel oneens is,
daar zij verklaart overtuigd te zijn, dat
het vergelijk zal herleven, zoodra de komende
nieuwe «indeeling der kiesdistrioten aan de
West-Canadeesche landbouwers ten minste
twintig parlementszetels meer zal geven
dan tegenwoordig.
De liberale pers betoogt tevens, dat de
partij van Laurier slechts de nederlaag heeft
geleden door het onnatuurlijk bondgenoot
schap der conservatieven en nationalisten,
hetwelk van korten duur zal zijn.
De Kamervergaderingen van deze wsek.
Enkele bladen bespreken de gebeurtenis
sen van-Woensdag en Donderdag in de Ka
mer.
De (c.-h.) „Nederlander'1 verdedigt
den heer De Savornin Lobman. „Had mr.
Troelstra voorgesteld een" adres aan de
Koningin te zenden, niemand zegt het
blad in de Kamer zou zich tegen het ge
bruik maken van zulk een voorstel hebben
verzet. Maar een adres van antwoord was
niet toelaatbaar. Zulk een adres moet ter
stond worden behandeld en daartoe was
geen tijd. Allerminst dit jaar, nu de Kamer
alles deed om het weTk te bespoedigen, ten
einde de wet op de nationale militie in Oc
tober te kunnen afdoen.
Nu komtde heer T. geheel die
regeling van werkzaamheden
verstoren.
Ddartegen nu ging het verzet.
Niet tegen het verzoek om hetzij de
kieskwestie, hetzij eenige andere kwesties
te behandelen in openbare vergadering.
Ook niet tegen de poging om daarover,
of om eenige andere kwestie eerj adres tot
de Koningin te richten.
Maar uitsluitend tegen den door
den voorzitter gekozen vorm,
die noodwendig ei* toe moest leiden, de Ka
mer weer den tijd te doen verliezen, dien zij
moeizaam had uitgespaard.
Uit het Kamerverslag blijkt, dat geen
andere beweegreden de meerderheid heeft
geleid.
Had de heer Troelstra eenvoudig ge
vraagd „over eenig onderwerp eene voor
dracht aan den Koning te ontwerpen",
dan ware dit allicht toegestaan en zou allicht
de Kamer in den loop der zitting een
geschikt oogenblik hebben gevonden, om
dat voorstel in beraad' te nemen, gelijk zij
dar, met. andere voorstellen pleegt te doen.
Wat beteekent nu de woeste opwinding
der S.-D.a alsof de meerderheid in de Ka
mer ,,een schandelijk misbruik" van haar
feitelijke macht had gemaakt? En wat te
zeggen van een liberale pers, die steeds den
mond vol heeft van nieisdoenerij, van slap
heid, van niet strenge toepassing van bet
toch reeds zoo uiterst slappe Reglement
van Orde, en ale, nu de Kamer tracht
iets tot stand te brengen, eenparig de meer
derheid, die niets doet dan haar plicht,
aanvalt en door het slijk sleurtWat te
zeggen van de schandelijke tijdvermorsing
door de S.-D. Kamerleden, die het er op
toeleggen, geheel de Staatsmachine te doen
stilstaan, omdat de Kamer haar werkzaam
heden niet zoo wil inrichten als hun groep
dit wil
Hetzelfde beginsel als bij de Sabotage.
Als men zijn zin niet krijgt, alles kapot
trappenzelfs als geheel onschuldiger»
daarvan het slachtoffer worden, 's Lands
belang wordt eenvoudig vertrapt, enkel om
dat op den door hen bepaalden
dag zij niet het woord kunnen krijgen.
Men kan nu zien, welke mannen het zijn,
die, zelfs ook met behulp van liberalen,
naar 's lands vertegenwoordiging worden
gezonden.
Wil hopen dat de Kamer zal voortgaan
met haren plicht te doen, en dus, zonder
iemands recht te krenken, spoed te maken
met de behandeling van zaken."
Onder het opschrift aftakelen schrijft de
„N. Rott. Crt." o. a. het volgende:
Het is een treurig schouwspel, dat de
Tweede Kamer ons bij den aanvang van
het nieuwe zittingsjaar te zien heeft ge
geven. Er zijn, in deze twee dagen niet veel
anders dan fouten begaan.
De eerste heeft de heer de Savornin Lob
man voor zijne rekening, en de Kamermeer
derheid, die in een onbewaakt oogenblik,
hem op het dwaalpad gevolgd is. Daar lag
een voorstel ter tafel, door den heer Troel
stra en de zijnen ingediend, een voorstel,
dat misschien niet geheel juist geformu
leerd was, maar dat toch overigens geheel
binnen de perken viel van de bevoegdheden
bij de Grondwet aan de Kamer toegekend:
een voorstel, om een adres aan de Konin
gin te verzenden. In plaats van dat voor
stel den regelmatigen weg te doen gaan,
en de gelegenheid te openen, om de formu
leering en de mérites daarvan in bespreking
te brengen, dient de heer Lohman een mo
tie in, volgens welke do Kamer zelfs de
kennisneming van het'voorstel'zal w eigeren,
en de Kamermeerderheid beslist in dien
zin.
Dit is een brute handeling geweost, die
niet scherp genoeg afgekeurd worden kan.
Men verlangt van de oppositie in het Par
lement, dat zij loyaal blijven zal, doch ont
neemt haar het eenig middel om oppositie
te voeren: het recht om voorstellen aanhan
gig te maken, waaruit haar meening kan
blijken, en het rechta om haar beginselen
toe te lichten en te verdedigen. Men ont
houdt aan de minderheid het vrije woord,
bloot omdat men veronderstelt, dat het
geen gezegd zal worden in strijd zal ko
men met hetgeen men zelf als juist erkend
hebben wil.
Do.r het vrije woord te knotten, heeft
de motie-Lohma-n thans in onze volksverte
genwoordiging binnengeleid een beweging,
die van de vrijheid van spreken een carica-
tuur maakt: de obstructie, welke per slot
van rekening geen voorzitter verV.inderen
kan, omdat zij zich houdt binnen de artike
len van het reglement van orde.
Het lijkt ons zeer jammer, dat de ver
ongelijkte minderheid tot dit middel heeft
toevlucht genomen. Dat de heer Lohman
zelf in de vorige zitting met de hanteering
van dergelijk obstructiemiddel is voorge
gaan, toen hij- een aantal volstrekt noode-
looze stemmingen begon uit te lokken, ver
klaart dat het voorbeeld navolging vond,
dooh verontschuldigt 'het niet De heeren
Troelstra c.s. hadden het odium van het ge
beurde in volle gewicht op de rechter meer
derheid moeten laten rusten. Dat ware tac
tisch geweest, en... .overeenkomstig het
woord, door den heer Troelstra Woensdag
met zooveel fierheid gesproken. Wanneer,
zei hij, men te doen had met een minder
heid „waarvan kon worden aangenomen
kwade trouw in de wijze van behartiging
van 's lands zaken", dan kon hij zich voor
stellen, dat elk middel werd aangegrepen,
om aan het drijven van die minderheid een
einde to maken. Welnu, het ohicaneuse ge
bruik, dat de minderheid thans van haar
recht maakt, i s kwade trouw, en beneemt
aan „eerlijke en oprechte mannen", als
waarvan mr. Troelstra gewaagde, alle recht
tot critiek. Vol verontwaardiging zette de
heer Troelstra uiteen en hij riep de par
lementaire geschiedenis van 'het oogenblik
af, waarop de S.-D. A.-P. voor het eerst
in de Kamer vertegenwoordigd werd, ten
getuige dat hij en de zijnen ten onrechte
„als het ware buiten de gemeenschap" wer
den gesteld. Doch als proef op de som
de fractie over tot een handeling, die, fei
telijk, op bewijs van het tegendeel neer
komt: een doellooze obstructie met de
verzekering, dat die zal voortgezet worden l
tot schade van 'bet land en van de waar
digheid van het parlement.
Vooral dit laatste is van onberekenbare
beteekenis. Het parlementaire stelsel niet
wat lhet is formeel, volgens de wettelijke
organisatie, doch wat het is practisch, zoo
als het zich in het gebruik tot een zegenrijk
regeerstelsel heeft kunnen ontwikkelen
staat of valt met <Je belangstelling, die het
volk'in de handelingen van de volksverte
genwoordiging, en mitsdien in haar samen
stelling heeft.-Wij- hebben dit, na da *be-
grooting-campagne -van vetledén>jaar, uit
eengezet Het stelsel moet op den duur vol
slagen fiasco lijden, wanneer het parlement
afzakt naar het niveau van een kijvende,
kibbelende, plagende vergadering, die tot
niets nut is, zoodat het volk bij haar uiteen
gaan gelijk dat in Frankrijk geschiedt
uitroept: Goddank. Want haar feitelijk
steunpunt vindt de hooge vergadering niet
in haar zelve, noch in de Grondwet, doch
in de bevolking van het land.
Oprechte voorstanders van algemeen kies
recht mogen zich wel bedeniken, dat wan
neer de deelneming van het land aan de
handelingen van de Tweede Kamer in af
keer daarvan verandert, het algemeen kies
recht, zelfs in de ruimste mate bij de wet
toegekend, niet meer zal zijn dan een ij-del
woord, omdat de diepere, de politieke
grondslag er dan aan ontbreekt.
Mijne heeren, gij zijt op een gevaarlijken
weg. Keert., voor het te laat is, tot dien van
de „eerlijke middelen", die gij sedert 1897
gebezigd hebt de heer Troelstra mooht
dit Woensdag terecht laten gelden te
rug."
,.Het Centrum" schrijft o.m.
„ïntusschen is toch te voorzien, dat de
kleine minderheid, die de Kamer naar haar
hand poogt te zetten, althans de Rechter
zijde tot een soort capitulatie wil nopen,
daarvan weinig genoegen zal beleven. Niet
slechts b: gon zij gisteren, dank zij het krach
tig optreden van den heer Yan Nispen tot
Sevenacr, reeds teekenen van vermoeienis
te geven en voelde z;j zelve blijkbaar, dat
het zóó niet gaan kon, maar bovendien zou
zij, door in haar parlementair wanbeleid te
volharden, een verantwoordelijkheid op zich
laden, waarvan de gevolgen haar zeker niet
welkom zouden wezen. Er moge een oogen
blik om worden gelachen ook de lafste
flauwiteiten schijnen in de Kamer gelach
uit tï lokkenen 'het moge erg „kranig"
lijken zich niet te bekommeren om de ver
maningen van den voorzitter, er mogen
zelfs „relletjes" plaats vinden op de tribune
en buiten het Kamergebouw, dat alles is
ten slotte van nul en geener waarde. Het
gaat spoedig vervelen, het „mooie" en
„amusante" is er gauw af. Bovendien weet
het volk maar al te goed, dat er bslangrijke
wetten op afdoening wachten ta dat, wan
neer aldus de nationale tijd wordt verkwist,
ook van de sociale wetgeving niets terecht
komt. En de keuze tusschen socialistische
dwarsdrijverij eenerzijds, verzekering tegen
ziekte, invaliditeit en ouderdom anderzijds,
is niet moeilijk.
Wanneer de socialisten in hun obstructie
volharden, dan spelen zij daarbij in de
kaart der meest verstokte conservatieven,
die slechts wenschen kunnen, dat er zoo
weinig mogelijk gebeurt, wat hun mettertijd
wel duidelijk zal worden gemaakt aan de
stembus."
De „Rotterdammer" (a.-rA
schrijft o. m. dit:
A oortdurend belemmeren de socialisti
sche leden in de college's, waarin zij zitting
hebben, den goeden en vlotten gang van
zaken door het indienen van voorstellen en
amendementen en door het uitlokken van
discussies, waarvan vooruit ieder, en zij
zeiven het allerbest, weten, dat ze tot gee
nerlei resultaat kunnen voeren. Propogan-
da^drijven voor hun partij-leuzen en het
spelen van „le beau róle" voor het publiek,
speciaal voor de arbeiders, ia daarbij het
motief; niet de behartiging van het alge
meen belang en het zakelijk afdoen van
zaken. Aan dit fatale streven eenvoudig
maar altoos toegeven met een beroep op
het vrije woord is kortweg een onmoge
lijkheid.
Daartegenover staat, dat een minderheid,
ook al kan zij van huar actie geen practisch
resultaat onmidddellijk verwachten, toch
voor haar concièntie zich geroepen kan ge
voelen, om voorstellen te doen en discus
sies aan de orde te stellen, die haar gele
genheid geven, van haar gevoelen te doen
blijken, dat de meerderheid één of meer
volksbelangen naar haar meening verwaar
loost of ook positief het scheepje van staat
in verkeerde richting stuurt. In zulk een
geval mag de meerderheid niet van haar
macht gebruik maken, om de minderheid
het voldoen aan haar roeping onmogelijk te
maken.
Tusschen deze beide nu, het misbruiken
door de minderheid van het vrije woord
ecnerzijds en het geoorloofde en plichtma
tig opkomen, zij het dan ook zonder onmid
dellijke vrucht, voor beginselen anderzijds,
is de grenslijn uitermate moeilijk te trek
ken.
De rechterzijde onder aanvoering van den
heer Lohman heeft geoordeeld dat hier het
eerste geval aanwezig was.
Ware het niet beter geweest, den socia
listen de uiterste maat te geven, het voor
stel nader te behandelen, en dan vanwege
de geheel© rechterzijde in één korte rede de
argumenten saam te vatten, waarom het
zenden van een adres van antwoord thans
ongemotiveerd ware? Had men dan van
socialistische zijde lange redevoeringen
gehouden, dan ware de obstruotionistische
strekking hunner daad voor ieder duidelijk
geweest. Heeft niet de heer Lohman door
zijn rechtmatigen afkeer van de bekende
socialistische wijze van optreden in college's
zich verder laten meesleepen dan wensche-
lijk was?
Waar zoo teere zaak als het recht der
minderheid in het geding is, ware bet daar
niet beter, de-snoods iets te toegeeflijk te
zijn, dan ook maar de kans te loopen, daar
aan op eenigerlei wijze te kort te doen? Wij
verstaan het, dat al die vragen kunnen op
rijzen. Maar bij juiste beantwoording mo
gen niet slechts abstracte bespiegelingen
worden gehouden, maar moet men het so
cialistisch voorstel beschouwen in vo~band
met de omstandigheden, waaronder het ge
daan werd."
De Bloemendag.
Voor een vijftal jaren werd onder de
Roomschen de eerste grondslag gelegd voor
een R.-K. Sanatorium voor Drankzuchti
gen.
Er werd nl een fonds opgericht tot ver
pleging van drankzuchtigen in sanatoria of
ziekenhuizen, en wanneer dib fonds groot
genoeg zou zijn, zou het dienen tot oprich
ting van het eerste R.-K. Sanatorium voor
Drankzuchtigen.
Dit fonds nu is in de afgeloopen vijf ja
ren aangegroeid tot p.m. f 17,000.
Een mooie som, wanneer men de korte
tijdsruimte in aanmerking neemt; een klei
ne som echter met het oog op het groote
doel.
Om nu dit fonds te stijven, werden er al
lerlei middelen verzonnen, maar niets leek
afdoend, totdat eindelijk het denkbeeld
van de Julianabloem werd overge
nomen door de Roomsch-Kath. vrouwen,
en zoo zal er nu naast het oranjekleurige
Juliana-bloempje voor de arme tubercu
loselijders een blauw Sobrictas-bloempje
voor de slaven der drankzucht ontluiken.
In de laatste week van September zal
door geheel Nederland deze grootsohe pro
paganda voor de ongelukkige drankzuchti
gen gehouden worden. Ook hier in Leiden
zal op den 2isten September de groote bloe
mendag georganiseerd worden.
Tal van jonge meisjes en kinderen zul
len een inzameling houden voor dit fonds
en den gevers en geefsters een blauw So«
briëta-s-bloempj e aanbieden.
Ik zal trachten, door dit schrijven de bet
langstelling van jong en oud, arm en rijk.
Roomsoh en niet-Roomsch op te wekken
voor dit groote sociale werk, voor dit werk
van naastenliefde.
Leidenaars, die altijd bereid gevonden
worden, waar het geldt den nood van den
evenmensch t© lenigen, waar het geldt so
ciale instellingen in het leven t© roepn -
ook hier wordt uw hulp en medewerking
gevraagd voor een echt sociaal werk.
Ontzaglijk veel ellende heeft het alcohol-»
misbruik ook over utf stad gebracht. Een
ieder uwer heeft al eens gezien en mee be
leefd, dat flinke zaken, respectabele huis
gezinnen te niet gingen; dat ijverige arbei
ders bedelaars werden; dat er misdaden
gebeurden, alles op rekening van denf
drankduivel.
Werpt niet den steen op die ongelukki-
gen, die door een zwak karakter, door val-»
sohe vrienden verleid werden tot het drank
misbruik
Helpt veeleer die slaven bevrijden uit hun
boeien, gij doet er mee een werk van barm
hartigheid en een nuttig werk voor de
maatschappij.
De gelegenheid biedt zioh nu zoo mooi
en gemakkelijk. Reeds voor een dubbeltje
kunt gij dit grootsche werk steunen. En zeg
nu niet, andersdenkende Leidenaars: ,,'b
Is een Roomsch werk, dat gaat ons niet
aan."
Is de Roomsch'e ongelukkige niet even
goed uw evenmensch? Steunen de Room
schen soms niet evengoed uw werken van
naastenliefde
Neen, Leidenaars, waar het geldt den
evenmensch te helpen, daar mogen wij geen
verschil van godsdienst kennen.
Daarom hoop en wensch ik, dat op den
24sten September het blauwe bloempje van
Sobriëtas moge prijken in ieders knoopsgat,
op elk blousjc, op de schort van het dienst
meisje en op den blauwen kiel van den
werkman, opdat er in Nederland gezegd
mag worden, dat men aan de deur der Lei
denaars niet tevergeefs klopt, voor zulk
een echt vaderlandsch liefdewerk.
ANNA KELLENAERS DAMERAU.
Leiden, 22 Sept. 1911.
Mijnheer de Redacteur!
Met verbazing las ik in het ï,LeidscK
Dagblad" de laatste ingezonden stukken;
die van groote ontevredenheid getuigen,-
daar waar het geldt, hetgeen ten behoeve
van het vlok gedaan wordt. Het is mij
onbegrijpelijk; deze ontevredenheid in den
tegenwoordigen tijd, waar zooveel zorg be-?
steed wordt, juist voor het volk. Ik geloof,-
dat het afschaffen der kermis een groot©:
zegen is en vooral voor de huisvrouwen uit
het volk. Wie ooit zich 's avonds op straat'
heeft gewaagd in den kermistijd moet wel
gegruwd hebben van alle dronkenschap,-
die men zag. Menige huisvrouw, die met
moeite haar huisgezin knap houdt in ge-:
wone tijden, zal het nog moeilijker gehad
hebben in den kermistijd, als haar man
een deel van het loon in de kroeg be-:
steedde, inplaats van het haar te geven.
En al heeft het volk een 5,vermaak" ver-,
loren in het afschaffen der kermis, (het-:
geen ik zeer betwijfel), cr wordt toch voor
vermaken gezorgd, o.a. de Parkconcerten,
de concerten op verschillende plaatsen
als Korenbeurs en Beestenmarkt bij feester
lijke gelegenheden. Deze vermaken zijn
enkel en alleen voor het volk.
Ik vind dat het in niets wordt te kort ge
daan. Speciaal voor het volk is toch het
Volkshuis met al zijn genietingen voor wie
er van profiteeren wil, en zoovele leden
van de zoogenaamde „bezittende klasse"
sparen tijd noch moeite om de leden uit het'
volk het aangenaam te maken. Dan de
Volksbijeenkomsten, waarvan door honder-;
den geprofiteerd wordt. Het kan toch niet
aangenaam geweest zijn, die kermis, met
haar dronkenschap en vechtpartijen.
Toen Wijnmalen hier zijn vliegdemon-:
straties hield, dadelijk een hatelijk inge
zonden stukje in het „Leidsch Dagblad",
alsof aan het volk niet gegund werd er naar
te kijken. Daarentegen stonden Rijnsbur-
gerweg en de weilanden om het vlieg
terrein vol leden van de volksklasse, die*
waarschijnlijk het interessante vliegen nog
mooier gezien hebben, dan zij, die een
hoog entrée voor het vliegterrein betaal
den.
En nu hedenavond weer. De 3 Octobcr-
Vereeniging is al maanden bezig om een
mooi feest voor heel Leiden (ook het
volk) te organiseeren. Maar ook hier kornt
de ontevredenheid weer boven. 24 jaar is
er bier gegeven. Toen vroeg de Geheel-
Onthoudcrs-Vcrecniging of cr geen koffie
gegeven kon worden. De ijverige bestuurs
leden informeerden bij „het volk" wat ze
liever hadden: bier of koffie. Bijkans zon
der uitzondering koos men het laatste. De
menschcn krijgen op hun eigen ver
zoek dus koffie. Dit noemt men nu aan den
leiband loopen van de Geheel-Onthouders-
Vereeniging. En wie zou een gift geweigerd
hebben bij de inzameling voor het 25-jarig
bestaan der 3-October.Vereeniging, omdat'
de menschen liever een kopje warme koffie
drinken, dan een glas koud bier. 't Is im
mers belachlijk!
En om nu niet alleen van vermaken te
spreken, men is toch niet op de wereld
om vermaken te zoeken, is de Volkslecszaai
niet onlangs uitsluitend voor het volk op-:
gericht? Dienen Schoolkindervoeding, Kin--
derbewaarplaats,- Tehuis voor schoolgaan
de kinderen en zoovele verecnigingen meer
niet alleen om het Leven van de mindere
klassen te verlichten en te verge makkelij--
ken? Het is zoo jammer, als iemand al
zijn tijd besteedt, om voor wien ook
iets goeds tot stand te brengen, dat er dan
altijd menschen gevonden worden die cri-
tiefc uitoefenen en afbreken. Alles heeft"
zijn vóór en zijn tegen. Kan men dan nooit
het goede erkennen en op prijs stellen?
U dankende voor de verleende plaats-:
ruimte,-
EEN HUISMOEDER;
