Kort Verslag Tweede Kamer.*
LANDBOUWTENTOONSTELLING
TE LEIDEN.
Aan alle dingen komt een einde Zop is
(br ook een eind gekomen aan de maanden
lange voorbereiding tot de Landbouw te n-
jfeoonstelling van de afdeeling Leiden en
Omstreken van de Holl. Maatschappij van
liandbouw.
Heden dan fcad de plechtige opening
plaats. Men heeft het moeten doen zonder
(vorstelijke personen, zonder den Minister
Van Landbouw, Handel en Nijverheid zelfs.
Q?och waren er tal van autoriteiten en spe
cialiteiten op gebied van land- en tuin
bouw tegenwoordig.
Al vroeg was het in den omtrek van het
«tentoonstellingsterrein en van „Zomer-
ïorg", waardoor men de tentoonstelling ook
kon bereiken, vanmorgen druk, waartoe
[trouwens de aanstalten voor de vliegdemon-
btraties ook medewerkten.
Met den trein van 10-31 kwamen de
Directeur-Generaal, en de Inspecteur van
den Landbouw, het Hoofdbstuur der Holl.
(Maatschappij van Landbouw en andere ge-
jaoodigden aan, .en werden door het ten-
Jtoonstellings-comité ontvangen. Vandaar
ging men met gereserveerde trams naar
het Raadhuis, waar Burgemeester en Wet
houders, Secretaris en verschillende
hoofden van dienst, benevens verscheidene
[Raadsleden hun opwachting maakten.
In de kamer van B. en Ws. werden de
.Vertegenwoordigers der Regeering, liet
'Hoofdbestuur der Holl. Maatschappij van
[Landbouw, het hoofd- en andere comité's
'der tentoonstelling, namens het gemeente
bestuur door den burgemeester, jhr. De
Gijselaar, welkom geheeten.
Hij sprak ongeveer als volgt:
„Mijnheer de Directeur-Generaal van den
[Landbouw, Heeren Leden van het Hoofd
bestuur en van het Bestuur van. de Afdee
ling Leiden van de Hollandsche Maatschap
pij van Landbouw.
Verdere aanwezigen.
Van harte heet ik U allen, uit naam van
het Bestuur van de gemeente Leiden en
"vdc uit naam van de ingezetenen dezer
iad, welkom binnen de muren van dit al-
2mde Raadhuis.
Het besluit, om de Algemcene vergade
ring van de Hollandsche Maatsohapp van
Landbouw op den 13den September 1911 te
Leiden te houden, werd door het Ge
meentebestuur met ingenomenheid begroet,
èn om do eer die de gemeente daardoor te
beurt viel èn om de levendigheid en drukte,
die de tentoonstelling meestal onafscheid*n.
lijk aan de jaarvergadering verbonden, bin
nen, onze gemeente zal brengen.
Lang reeds, juist 19 jaren, is het gele
iden, dat de Algemeene Vergadering, ge
volgd door een tentoonstelling, binnen Lei
den plaats hadf'en dit is nog maar ten deele
.waar. Voor 19 jaar namelijk moest Leiden
zelf weer de gastvrijheid eener naburige ge
meente inroepen en mocht die ook genie
ten; het Raamland van de gemeente Lei
den, waarop de tentoonstelling gehouden
werd, lag toen nog onder dk gemeente Zoe-
._;terwoude.
Thans zijn wij in staat volle gastvrijheid
te verleenen en we doen dat met lust en op
gewektheid, omdat Leiden veel voelt voor
den Landbouw, veel voelt voor de Holland
sche Maatschappij.
Wel is waar beoefenen niet velen onzer
ingezetenen het landbouwvak, gevolg van
de geringe territoriale uitgebreidheid on
zer gemeentedaarentegen is echter Leiden
te beschouwen als de metropolis van een
Igroote welvarende landbouwende streek;
landbouw in den ruimsten zin van het woord
genomen.
Is de landbouw nog steeds de hoofdbron
Van ons volksbestaan, wij liggen hier te
midden van een groot aantal gemeenten,
waar land- en tuinbouw, bollen-* boem- ©n
Vruchtencultuur en speciaal veeteelt en zui
velbereiding de voornaamste bronnen van
welvaart voor de groote meerderheid der
bewoners zijn.
Binden ons dus vele handen aan de land
bouwende streek, in welker midden wij zijn
gelegen, binden ons vele banden aan den
landbouw zelf hoe zouden wij dan geen
sympathie gevoelen voor de Hollandsehe
Maatschappij en. haar afdeeling Leiden
De Hollandsche Maatschappij, die sedert
baar oprichting in 1847 zooveel gedaan
'heeft, om den, hoofdtak van onze nationale
productie omhoog te werken, oio handelde
en steunde toen geen ander nog dacht om
de hooge belangen, die op het spel konden
staan.
Heeft ook niet de Holl. Maatschappij
jden stoot gegeven tot oprichting van het
'Boter-contróle-station in Zuid-Holland en
van de beide kaas-controle-stations in de
itweo Hollandsche Pro-vinciën?
Is aan haar niet te danken de instelling
van de Zuivelpcmsulentsohappen in Zuid
en Noord-Hclland
Doch genoegmeer bevoegden zullen zon-
eenigen twijfel dezer dagen wel doen
uitkomen, al het nut dat d© Hollandsche
Maatschappij reeds stichtte en nog steeds
blijft stichten.
Niet onvermeid mogen hier ook blijven de
groote belangstelling en groote steun
door de Hoogo Regeering in latere tijden
aan den landbouw betoond en geschonken.
Namens de gemeente breng ik hiervoor mijn
oprechte hulde aan d©n hier aanwezigen Di
recte u r -Gen eraal.
Doch ook de Regeering en de Vroedschap
dezer stad is niet achtergel-leven.
Hoe kon het ook anders.
Geeft onzo sleutelstad niet haar naam
aan een voortreffelijk en uitermate smake
lijk zuivel product, en voert dat zuivel
product niet hetzelfde wapen als wij?
Leiden is clan ook bij den landbouw he
kend om haar bloeiende vee-, boter-, kaas-,
groenten- en oofmarkten, en het valt- met
jfce ontkennen, dat Leiden, voorzooverre het
in haar vermogen - is, veel in het belang
yan die markten doet.
Ik noem hier slechts de belangrijke ver
grooting van de veemarkt in. 1905, de op
richting van een vette-varkensmarkt, den
bouw van een weegloods, de oprichting van
een yt^lingsloods voor groenten en ooft, en
ten slotte de stichting van het Abattoir,
een inrichting in het belang van den land
bouw evenzeer als in dat van vleeschhoüwer
en consument.
Wellicht zou binnenkort de instelling van
een paardenmarkt nog bierbij genoemd
kunnen worden.
En dat de verbeteringen en vergrootin
gen van de veemarkten den bloei dier
markten heeft doen toenemen, dat bewijst
wel het feit, dat sedert de vorige landbouw
tentoonstelling in deze gemeente, dus
sedert 1892, het aantal jaarlijks ter markt
aangevoerde runderen is gestegen van
26000 tot 44000; bet aantal kalveren van
5000 tot 7000; het aantal schapen en lam
meren van 92000 tot 100,000, en het aantal
varkens en biggen van 17000 tot 64000.
Het zij mij vergund thans nog een enkel
woord over de zoo straks te openen ten
toonstelling te zeggen.
Zeer zeker vallen hoogelijk te roemen de
onvermoeide werkkracht en de onvermoeide
werkzaamheid van het Bestuur 'der Leid-
sche afdeeling en van de verschillende sub
commissies, die afpand© op liet onlangs
verschenen programma, inderdaad, al
wat mogelijk is, gedaan hebben, om de
tentoonstelling goed te doen slagen, en zoo
aantrekkelijk mogelijk te maken. r
Ontmoedigd en mistroost^ gestemd moet
wel het afdeelingsbestuuf geïtveest zijn,
toen in de eerste maanderiidezes jaars, als
't ware in het zicht der tentoonstelling, het
mond- en klauwzeer uitbrak en zich zeer
snel allerwegen heen verspreidde.
Een oogenblik werd er soms gemompeld
„de Tentoonstelling gaat niet door,'' doch
de moed van het Bestuur verflauwde niet;
het zette met nieuwen ijver zijn werk voort,
en ik ben er van overtuigd,, dat-, als straks
de tentoonstelling geopend is al zijn dan
ook de belangrijke afdeelingen groot en
klei vee moeten vervallen dat dan zal
blijken, dat deze tentoonstelling uitmun
tend gesla-agd is, dank zij de vele en be
langrijke inzendingen in de afdeelingen
zuivelproducten, landbouwwerktuigen,
tuinbouw, vruchten- en bloementeelt, paar
den, pluimvee, enz., enz.
Bovendien zal door de uitstekende zor
gen van de feestcommissie en van de Com
missi© voor het concours-bippique voor de
noodige attractie-s gezorgd worden, zoodat
aan het nuttige en interessante het aange
name zal gepaard gaan,
Wanneer ik thans eindig dan doe ik dat
met den wensch, dat de Algemeene Verga
dering op morgen belangwekkend en goed
bezocht moge zijn, dat de Landbouwten
toonstelling talrijke bezoekers tot zich
mog© trekken en goed moge slagen, dat
de Landbouwbelangen èn door de vergade
ring èn door de tentoonstelling gebaat
mogen worden, en dat deze landbouw-Week
in Leiden er toe zal bijdragen, om «leo
band tusschen burgerij en bewoners van de
omliggende gemeenten meer en meer te
versterken.
Dat zij zoo."
De voorzitter van het Hoofdbestuur der
Holl. Maatsch. van Landbouw, ror. C. P
Zaayér, dankte in een geestige toespraak
voor de gulle ontvangst ten Raadhuize en
'voor de vriendelijke woorden door den bur
gemeester gesproken, namens het gemeen
tebestuur, dat op zoo onbekrompen wijze
de afdeeling in haar poging om de ten
toonstelling mogelijk te maken, steunde, en
sprak de verwachting uit dat door deze
medewerking zij zoü slagen, en eindigde
met de beste wenscben voor het welzijn
van deze stad en haar wakker bestuur.
Nadat de eerewijn was rondgegaan, en
de heeren nog eenigen tijd hadden getoefd,
reed men met gereserveerde trams naar
den Rijn/sburgersingel, en ging men van
daar te voet door den hoofdingang naar
het terrein, waar de andero genoodigden,
waaronder tal van dames, reeds in de ont
vangkamer van het hoofdgebouw hadden
plaats genomen.
De voorzitter der Tentoonstellingscom
missie, mr. A. J. Fokker, nam daarop het
woord en heette allereerst hartelijk welkom
de vertegenwoordigers der Regeering, den
Directeur-Gen. van Landbouw, den heer
Van Hoek, en den Inspecteur van den Land
bouw E. B. Löhnis, Burgemeester en Wet
houders en leden van den Raad,> de, leden
van het Hoofdbestuur der Hollandsche
Maatschappij van LandbouWjfen verder allen:
di© deze; plechtigheid met hun tegenwoor
digheid vereerden.
Met een enkel woord huldigde hij de na
gedachtenis van twee mannen, die tijdens
de voorbereiding der tentoonstelling aan
hun gezinnen en de Maatschappij ontvielen.
In de eerste plaats herdacht hij wijlen
mr. De Marez Oyens, wiens naam met de
eerste regeeriDgsbemoeiing met den Land
bouw is saamgeweven, die als voorzitter
van den Nederlandschen Tuinbouwraad
een plaat© in bet eere-comité der tentoon
stelling aanvaardde, en daarmede de bij
zondere beteekenis erkende, die een land
bouwtentoonstelling in deze streek ook
voor den tuinbouw heeft.
Verder wijdde hij een woord aan wijlen
het bestuurslid der afdeeling, Jaeobus de
Graaf, die aan de voorbereiding der ten
toonstelling een groot aandeel beeft gehad,
doch haar voltooiing niet mocht beleven.
Hierna gaf hij uiting aan een gevoel van
dankbaarheid jegens alien, die de tentoon
stelling moreel en financieel steunden.
Allereerst jegens Z. K. H. den Prins der
Nederlanden, die welwillend het bescherm
heerschap aanvaardde en evenals H. M. de
Koningin en de Koningin-Moeder vooTging
in het schenken van medailles.
Ook bracht spr. dank aan den Minister
van Landbouw, Nijverheid en Handel voor
den steun door 't toekennen van een Rijks
subsidie verleend, en aan de gemeente Lei
den, die een deel van het risico, dat de in
richting der tentoonstelling met rich
brengt, op zich nam, en een terrein ter be
schikking stelde, mooier wellicht dan elk
ander, waarop ooit een landbouwtentoon
stelling werd gehouden. In het bijzonder
richtte hij zich in dit verband tot den bur
gemeester, jhr. De Gijselaar, die ook als
voorzitter van het eere-comité bij deze
tentoonstelling een bijzondere plaats in
neemt. De voorzitter dankte o- m. ook nog
den heer Croesen voor den steun en de
voorlichting der tentoonstellingscommissie
verleend, en den ijverigen secretaris, jhr.
Six, die zich onvermoeid wijdde aan de
voorbereidende werkzaamheden.
Komende tot de inzenders gewaagde de
voorzitter in de eerste plaats van de be
langrijke Regeeringsinzendingen, waarvoor
hij den Directeur-Generaal dankte, en de
ambtenaren die daarbij hun voorlichting en
steun verleenden. Deze inzendingen geven
als geheel een uitnemend' beeld van den ar
beid der regeering ten bate van den Vad ir
landschen landbouw.
Als de voorteek-enen niet bedriegen, zal
deze tentoonstelling slagen, meende de
voorzitter.
Het zou struisvogelpolitiek zijn niet ruiter
lijk te erkennen dat op deze tentoonstel
ling een rubrielk ontbreekt, die haar waarde
zeer zou hebben verhoogd, een rubriek, die
zou hebben kunnen doen zien hoe de vee
teelt is voortgeschreden en hoezeer 't ver-
eenigingsleven Op fókkerijgebied in Zuid-
Holland een niet minder hooge vlucht heeft
genomen dan elders in den lande.
Helaas,de omstandigheden hebben
het anders gewild, zeide spr.
Het mond- en klauwzeer is van onzen
bodem nog niet geweken, al werd beweerd
dat do Hollanden uitgeziekt- waren.
Al werd door menigeen onder ons uit
langdurige ervaring betwijfeld of uit een
oogpunt van besmetting er wel reden be
stond om de afdeelingen Groot- en Kleinvee
niet te laten doorgaan, van den uitkijk op
den Haagechen toren die ons, geheele vader
land overziet, werd anders geoordeeld. En
in volle vrijheid en in het besef dat de Di
recteur-Generaal geen zoo smartelijk op te
volgen advies zou geven, indien dringende
redenen dat niet onvermijdelijk maakten
werd het besluit genomen dat in den boe
zem der afdeeling tot critiek aanleiding
gaf, een oriticka die gemakkelijk kan wor
den geoefend, omdat zij met bet dragen
der verantwoordelijkheid niet gepaard
V,
Gelukkig hernam spr dat wij tegenover
dit verlies mogen wijzen op een afdeeling
Zuivel, die in belangrijkheid evenredig
is aan de zorgen aan haar voorbereiding
besteed.
Zal van cPeze tentoonstelling, zoo vroeg
de heer Fokker ten slotte, als zij gesloten
is, gezegd kunnen worden dat zij den land
bouw op de baan van den vooruitgang een
schrede verder heeft gebracht? Wanneer
hét zien van vooruitgang tot meerdere ar
beid aanspoort en een prikkel is tot nieuwe
kracht en inspanning, dan durft spr. on
middellijk deze vraag bevestigend beant
woorden.
In het vertrouwen dat ook anderen na
de tentoonstelling te hebben bezichtigd er
zoo over zullen denken gaf spr. nu het
woord aan den Directeur-Generaal om de
tentoonstelling te openen.
De Directeur-Generaal deed dit na een
rede, waaraan wij het volgende ontleenen:
Spr. sprak er zijn vreugde over uit, hier
een enkel woord te kunnen spreken. Hij
herinnert aan de véle goedgeslaagde Land
bouwtentoonstellingen in het Tessort der
Hollandsche Maatschappij, en vooral aan
de tentoonstelling van11907, die aan ons
land de groote beteekenis openbaarde van
onzen landbouw, en tevens een uitstekend
demonstratief leermiddel was. Want wat
het buitenland reeds eerder heeft ingezien,
moeten ook wij begrijpen, dat exposities
als deze, leerscholen zijn voor den prak-
tischen landbouw. Daarom werd in 1906
op initiatief van den Prins der Nederlan
den de Koninklijke Nederl. Landbouwver-
eeniging opgericht, die zich ten doel stelt
adviezen te geven voor exposities, maat
schappijen, enz.
De besturen van maatschappijen, die van
de beteekenis van een goede landbouwten
toonstelling overtuigd zijn, moeten er zich
van doordringen, dat deze nimmer het ka
rakter van een gelegenheid voor aanschou
welijk landbouwonderwijs verliezen.
Wenschelljk is dat iedere maatschappij
een tentoonstellingscommissie bezit, die
met de Koninklijke Yereeniging voeling
Koudt.
Thans gebeurt- bet niet zelden, dat expo
sities als dezó worden saamgebracht door
comité's, die de noodige ervaring missen.
Spr. wijst nog op enkele andere punten.
Men moet den tijd voor de voorbereiding
eener tentoonstelling niet te kort nemen.
Eén jaar is te weinig. Men moet daar mins
tens twee jaar te voren aan beginnen opdat
alles goed in orde kome. Ook zal dan de
financieel® zijde van zulke ondernemingen
beter knrflien worden overwogen, en tot
haar recht komen.
Ook beveelt spr. aan, dat de landbouw-
maatschappijen eenig overleg met elkaar
plegen bij gelegenheid van tentoonstellin
gen. Dit zou bevorderlijk zijn aa>u het ver
krijgen van meerderen steun van Rijkswege
zoowel wat geldelijke bijdragen betreft, als
in den vorm van inzendingen. Versnippering
van kracht maakt goeden steun van 't Rijk
moeilijk. Daarna dankt spr. voor het wel
komstwoord hem toegeroepen. Hij wijst op
de teleurstellingen bij deze toontoonstelling
ondervonden. Droeve familieomstandighe
den, die den voorzitter in den aanvang be
letten zijn voortvarendheid aan het doel te
geven.
Daarna kwam het mond- en klauwzeer!
Spr. herinnert, dat het niemand meer dan
hem leed heeft gedaan, dat hdj in verband
hiermee moest adviseeren tot weglatirvan
de rubrieken groot en klein vee.
Wij betreuren dit allen, zoowel omdat
deze tentoonstelling er onder lijdt, als om
de oorzaak zelf, de gevreesde ziekte, die
onzen landbouwers zooveel schade berok
kent.
Maar spr twijfelt niet of desniettegen
staande heeft het comité alle krachten in
gespannen om deze expositie te maken tot
een waardige, die tevens een leerschool zij
voor aanschouwelijk landbouwonderwijs.
Spr. hoopt dat zij sluimerende krachten zal
opwekken, en zal bijdragen tot den bloei
van den landbouw in het algemeen, en van
dien in de omgeving van Leiden in het bij
zonder
Vervolgens verklaarde spr. de tentoon
stelling voor geopend.
Hierna werd de tentoonstelling door de
genoodigdc-n onder leiding van de leden van.
do respectievelijke commissiën bezichtigd.
Wij maakten de rondwandeling mede en ge
ven hier onze indrukken- weer.
Het hoofdgebouw zoowel als de verschil
lende bijgebouwen, geven voldoende ruimte
voor beweging. In het hoofdgebouw, waar
van gisteren reeds dè Vlaggen vTooljjk wap
perden, bestaat, behalve de bestuurs- cn de
perskamer, uit twee vleugels, waarachter,
behalve allerlei gemakken voor de bezoe
kers. de stallen der tentoongestelde paarden.
Hier treffen ons allereerst de Rijks-inzeri-
dingen, ter opluistering geplaatst, welke
wetenschappelijke afdeeling de zijstands van
den westelijken vleugel geheel innemen. Uit
wetenschappelijk oogpunt zijn zeker zeer be
langrijk de vele praepaxaten van de Rijk©-
serumiiirichting te Rotterdam, waarbij or
ganen van aan besmettelijke ziekten gestor
ven dieren, cultures van bacillen, enz. Tee-
keningen en afbeeldingen aan den wand
demonstreeren de veelzijdige werkzaamheden
van deze Rijksinrichting.
Van geheel anderen aard, doch niet min
der "belangrijk, zijn de inzendingen van het
Rijkszuivelstation, waarbij zich de inzen
dingen van de verceniging het boter-con.
tröle-station in Zuid.Holland aansluiten, zoo
als ook de collectie hulpmiddelen ten dienste
van het zuivel consulent-schap in Zuid-IIol-
land. Hierop volgt de étalage van de Kaas-
contróle-stations in Zuid.Holland en Noord-
Holland. De eindwand wordt ingenomen door
een inzending van de Vereend ging van Kaas
handelaren in Zuid-Holland, die een eigen
aardige tegenstelling vormt. Aan den eenen
kant ziet men hoe de .kaas wel en
aan den anderen kant (in de z.g. gruwel
kamer) hoe zii.njet moet worden bereid.
Het Rijkslandbouwproefstation te Hoorn
étaleert allerlei toestellen en werktuigen, voor
grondonderzoek, enz., waarbij tegelijk kunnen
genoemd worden de modellen van werktui
gen, dieren, planten en bloemen van de
Rijksl an dbcuwwin ter school te Dordrecht.
De middenstands in dezen vleugel zijn
geheel gevuld met zuivel, voornamelijk kaas
van fabrieken ©n particulieren. Noemen wij
hier ook do hoogst belangrijke inzendingen
der gezamenlijke gemeentelijke keuringsdien
sten te Rotterdam, Leiden, Den Haag <fn
Dordrecht.
De oostelijke vleugel levert zoo mogelijk
nog meer verscheidenheid op. Hier trekt
dadelijk de aandacht d© kolosale inzending
van de Rijkstuinbouwwinterschool te Bos
koop, waarhij vooral moeten worden genoemd
een collectie niet in den handel zijnde
werktuigen. Ook mag niet worden overge
slagen do interessante zending van de „Land
bouw Onderlinge", wier grafische, voorstel,
iipg en afbeeldingen ccn duidelijk beeld
geven betreffende de inrichting en ontwik
keling van deze instelling. Verder merken
wij langs de zijwanden nog inzendingen van
particulieren: verschillende hoefijzers, zeven,
enz.
Tegen de noordelijke eind vlakte exposeert
D. Köring, zadelmaker te Gouda, een mooie
Verzameling zadelmakerswerk. Deze inzender
herinnert er aan hoe hij in 18S0 en '92 tijdens
de toen gehouden landbouwtentoonstellingen
te Leiden, ook exposeerde en bekroond werd.
De middenstands worden gevormd door
groote vitrines: T. Duivis, Jzn., te Koog-
aan-de.Zaan, komt uit met koeken cn oliën
Wessanen en Laan, te Wcrmerveer, expo-
ceeren verschillende voeder-artikelen; Claas
Honig en Zn. te Koog-aan-de-Zaan, étalee-
loeren lijn- en raapkoekenLecndert van
Hcyningen', te Vlaardingcn, heeft er een
étaïagekast miet verschillende veevoeders,
voornamelijk Sesamkoeken, waarbij een Se-
samplantje in groei, ©venals ook de Coöpe
ratieve Veevoederfabriek „De Boerenbond"
te Utrecht, de.broodfabriek „Ceres", te Lei
den, en de firma Stoutcnhêek, te Overschie,
exposccren veehrood, en Naamlooze Vennoot
schap Fabriek van Verduurzaamde Levens
middelen voorheen W. Hoogenstraatcn en
Co., te Leiden, heeft 'Cr een zeer groot©
vitrine met verduurzaamde levensmiddelen;
de lieer A. van der "Weyden Cz., stoom vóe-
derfabriek „American", te Vlaardingen, komt
uit met een groote collectie brood; de N. V.
voorheen Sillevis en Rutten, te Leiderdorp,
étaleert lijnkoeken, zooals de stoomgortpel-
lerij van de firma Zwaardemaker te Zaan-,
daim, gortmonsf.ers en voederartikelen. Als
wij nu nog noemen de reclamcflcsch met
Nutricia's zuivel artikelen in het midden van
het hoofdgebouw, dan hebben wij het voor
naamste genoemd, waarvan veel een nauw
keurige bezichtiging overwaard is.
Komen wij buiten hot hoofdgebouw, dan
valt de aandacht in de eerste plaats op de
groote overdekte machincgalerij, met zeer
interessante stands op het gebied van zui
velbereiding, land- en tuinbouw en fabrieks
nijverheid zelfs. Verschillende machines ziet
men in werking. Op deze afdeeling komen
wij nader terug.
Een eigen tent hebben o.a. de. Ned. Gist
en Spiritusfabriek te Delft, de Suiker-raf
finaderij voorheen Spahler en Tetterode te
Amsterdam en Nijmegen; "W. C. Br assem,
te Amsterdam, met Robson's veevoeder, even-4
als de verkoopers van Ollendorff's opgeloste
Poru-Guano, welke stand aan weerskanten
een tuintje met bloemen heeft aangebracht.
In een groote tent is de afdeeling Pluim
vee ondergebracht met een kleine 200 inzen
dingen. Hierbij is een 'wedstrijd in het op-
kweeken van kuikens. Een 15-tal personen
ontving van het Comité een twintigtal piep
kuikens on deze mogen nu wedijveren om
trent de beste en-gelukkigste wijze van op-
kweeken. Er zijn daarbij nogal groote ver
schillen op te merken.
In de richting naar „Zomerzorg" en „Zo»
racrlustvindt men de tent, .waarin de Ca
nadian Pacific-Spoorweg.Maatschappij haar
bioscoop-voorstellingen houdt en even verder
treedt men onwillekeurig den interessanten
Japanschen tuin binnen, waarvan wij reeds
eerder een beschrijving gaven.
Do vcrbindingslrug voert ons eindelijk
in de tuinen en zalen van „Zoineizorg" en
„Zomerlust", waar, dank zij den zorgen van
de afdeeling Leiden van de Maatschappij
voor Tuinbouw- cn Plantkunde, de afdeeling
tuinbouw-, vruchten-, bloemen en bollenteelt
is ondergebracht. De bezoekers "mogen niet
verzuimen deze in alle opzichten belang
rijke inzendingen te bezichtigen, waarop wij
eveneens nader terug willen komen. Laten
wij dit zeggen, dat deze étalages het beste
leveren, wat op dit gebied te vinden is.
Tot het hoofdgebouw terugkeerend, ves
tigen wij nog de aandacht op een 50-tal paar
den, hengsten en merriën, waaronder met
veulens, waaronder zeer fraaie exemplaren.
Bekroningen.
Afdeeling zuivel (Boter). Jury de heeren
A. Bos en A. Costeris, te Den Haag, en C.
Ncordam, te Zegwaard.
a. Nedorlandsche gezouten boter, voorzien
van het Rijks merk en een beschrij
ving der bereidingswijze in Va Leidsche fus
ten 23 inzenders: 1st© prijs ad f 30 met
eere-prijs, een groote zilveren medaille, uit
geloofd door H. M. de Koningin-Moeder:
Coöperatieve Stoomzuivelfabriek en Melk
inrichting Eefde, bij Zutphen. 1ste prijs:
Coöp. Stoomzuivelfabriek te Beilen, idem te
Holten en idem te Koekange.
2de prijs f20: Coöp. Stoomz.fabr. t© Wilp,
bij Deventer, idem te Goor en idem te Hcino.
3de prijs: f 5. Zuivelfabriek te Enschedee,
idem te Giessen Nieuwkcrk, idem te Achtc-
veld en idem te Dalen.
Diploma: Coöp. Stoomzuivelf. te Giet
hoorn, idem te Lochem cn idem te Hay el te.
b. Ned. gezouten boter voorzien van het
Rijksmerk, uitsluitend van landbouwers in
Noord- en Zuid.Holland, die de melk hun
ner éigen kaaien zelf verwerken. 3 inzen
ders. 1ste prijs: P. v. d- Geest, Oud-Ade,
gem. Alkemade, 2de en 3de prijs niet toege
kend.
Goudsche kaas. A. Bereid uit volle melk,
bevattende ten minste 45 pCt. zuiver melk
vet in de droge stof en voorzien van heb
con trolemerk van het Kaascon trólestation Z.
Holland 10 inzenders. 1ste pr. gouden me-
dgijle: W. J. van Beusekom, Hekendorp;
2de pr. verg. zilv. medaille niet toegekend.
3do pr. zilv. medaille en f5: M. C. Piek
Czn., Oudshoorn; 4de prijs zilv. medaille:
A. J. van Rhijn. Wad dings veen Eervolle
vermelding A. Breedjjk. Waddings veen.
Gpudscho kaas van 6 tot 10 K.Gkv 4 stuks.
34 inzondingen. Eereprijs: Groote zilveren
medaille, .uitgeloofd door H. M. de Koningin
A. Ouddijk, Moordrecht; 1ste prijs: M. Th.
Kompier Zocterwoude. S. Moons, Reeuwijk.
2de prijs: A. Vexboon Jr., Voorschoten, A.
Rcineveld, Waddings veen, B. den HeTtog
Pzn. Oudshoorn; 3de prijs J. Naber, Bloe-
mendaal bij GoudaW. J. den Hertog,
Oudshoorn. 4de prijs M. C. Piek, Ouds-
hoorn, wed. A. v. den Heuvel Moordrecht en
Leondert de Vries Jzn. Gouda. Eervolle, ver
melding W. J. den Hertog Óudslioom.
Het L u n a.p ark.
Tegen twee uur werd het Luna-park
geopend.
Het tentoonstellingsccmité en vele genoo
digden begaven zich naar deze afdeeling,
wcllce, als de toeschouwers moé zijn
van al het kijken naar gewichtige dingen
op de tentoonstelling, uitspanning en ver-
poozing in .ruime mate aanbiedt. Hier wer
den zij ontvangen door de feestcommissie,
wier voorzitter, de heer H. W. Caken, in
©en krachtige improvisatie zich tot den voor.
zit ter en de verdere leden van de tentoon
stellingscommissie, alsmede tot den burge
meester richtte met een hartelijk welkom,
en dankte voor den steun en de mederwer-
king bij h-ctl tot-stand-brengen van het
Luna-park ontvangen. Hij stelde de aanwe
zigen dadelijk in kennis met de wet van
Luna, waarvan het ©enig artikel luidt„Z ij t
op het Lun a-p ark vroolijk, komt er
dikwijls en blijft er lang" en ver
trouwde, dat allen zich wel stipt aan deze
wet zullen willen houden.
Dank zij de loyale wijze, waarmede het
tentoonstel ling«comité de feestcommissie,
zoowel geldelijk als met afstaan van ter
rein tö~ gemoet kwam, is het mogen geluk
ken hier het eerste Luna-park in Neder
land te doen verrijzen, waartoe vooral dei
heer Mulder zoo krachtig heeft meegehol
pen. Aan hem is het te danken, dat alles
thans gereed is en tip-top in orde.
Met den wensch, dat het er goed moge
zijn en dat er veel genoegen zal worden
gesmaakt, gaf de lieer Gahen liet woord
aan den heer Fokker, die het daarna met
een kort woord opende, daarbij herinnerende
hoe het de heer Cahen is geweest, die het
Lunapark heeft tot stand weten te brengen.
Hij bood hem daarvoor namens het ten-
toonstellingsoomité een f raaien krans aan.
Dat bij deae gelegenheid ~de eerewijn ook niet
ontbrak en dat er een opgewekt, stemming
heersohte, behoeven wij nauwelijks te
zeggen. De verschillende inrichtingen, waar
van wij later nader iets zullen vertellen-
werden nu bezichtigd.
Hiermede waren de offjcïcele plcclrtigh©
den voor dezen dag geëindigd. Het hoofd-
ccmité met den Directeur-Generaal cn den
Inspecteur van den Landbouw, den burg©,
meester en enkele andere genoodigden, ver-
cenïgden zich aan ©en gemcenschapperijken
lunch.
De trek wa» daaraa naar het ,,Ajax"-ter-
ïein, waar men Wijnmalen wilde begroe
ten, die zioh tot zijn vliegdemonstraties voor
bereidde.
Wij stellen on®e abonnés in de gelegen
heid het kort verslag van het verhandelde
in de Tweede Kamer te verkrijgen voor
50 Cents.
Bij de opgave van naam en woonplaats
gelieve men dit bedrag er bij te voegen.
