Uit Richard Wagner's
moeilijksten tijd.
VLEKTYFHUS.
Tarkeosdressoar.
Verreweg de moeilijkste dressuur is die
van varkens. Wat hun aan gevaarlijkheid
ontbreekt, vervangen zij rijkelijk door hun
voorbeeldélooze traagheid en domheid, wel
ke aan de lankmoedigheid hunner dresseurs
groote eiscben stelt.
Des te origineeler zijn rij daardoor even-
wed in hun aangeleerde knapheid, welke in
zoo komische tegenstelling is met hun dom'
me en flegmatische natuur.
Hierboven ziet men zulke wèlonderwezën
diertjes, welke thans in een B-erlijnsehe in
richting hun kunsten vertoonen.
in haar en op haar bevindt, even zwaar als
een kogel van dezelfde grootte, welks soor
telijk gewicht 5.505 maal zoo groot is als
dat van zuiver water.
Daar nu zoo-wel het volume der aarde
bekend is als (bot soortelijk gewicht van
water, kon men concludeeren, dat de ge-
heele aarde 5960 trillioen ton weegt. Vroe
gere uitkomsten zijn hiermee iu overeen
stemming. Zoo vond Braun de geleerde
Jezuïet voor de dichtheid der aarde,
5.527 en voor baar gewicht dus 5987
trillioen tonWilsing, in Potsdam, 6100
trillioen ton en Baily 6040 trillioen ton. Deze
uitkomsten zijn dus fraai met elkaar in
overeenstemming, alhoewel absoluut geno
men, is er toch zoo'n ontzaglijk verschil
in de opgave van maximum en minimum
gbwicht, dat (het verschil, toch nog 7 k 8
maj>d meer bedraagt dan het totale gewicht
van al het water op de aarde.
Ook voor de maan zijn nieuwere bereke
ningen verricht door A. R. Hinoks. De
onderzoekingen van dezen berusten op de
photographis che bepaling der positie, wel
ke de kleine planeet Eros in 1900 en 1901
innam, toen zij dicht bij de aarde stond.
Men weet dat een planeet bij (baar loop
den invloed ondervindt van de zon en van
alle andere planeten, en daardoor in haar
loop afwijkingen vertoont. De grootte
dezer „storingen", door elke planeet uitge
oefend, is zeer nauwkeurig te berekenen,
zoodra de massa en de beschreven baan
nauwkeurig bekend zijn. Zulks is bier in
derdaad het geval, en nadat de invloed van
elke planeet afzonderlijk op den loop van
Eros was afgetrokken, bleef als rest over
de invloed, door de maan ófcgeccfend. Die
invloed bleek een zoodanige, gelijk hij zijn
moet, wanneer de maanmaissa 81.53 maal
Heiner is dan die der aarde. Bijgevolg
drukt dit getal de verhouding uit tusschen
de massa's van aarde en maan, en op aard-
sohe weegschalen gewogen, zou het ge
wicht der maan dus 73.5 trillioen ton be
dragen. Ook dit cijfer klopt met vroegere.
Zoo vond Newoolb voor het cijfer 81.53
het bijna precies gelijke 81.55 en Gill 81.76.
De maan weegt dus 81.6-maal min
der dan de aarde, dus 73.5 trillioen ton,
zoo men het gewicht der aarde op 6000
trillioen stelt.
Er zijn oogenblikken, waarin een kunste
naar eenonlesohbare begeerte gevoelt om
te worden geminacht door zijn tijdgenoo-
ten. Op een keer, dat ik het slachtoffer van
gnlfo1 een oogenblik was, deed ik de volgen
de vraag aan mijn lezersKan de geschiede
nis der menschhêid sedert d© verjaging uit
het aardsch Paradijs mij een gebeurtenis
noemen, welke met de volgende te verge
lijken is 1
Midden in onze verlichte eeuw woont op
een dakkamer te Parijs een man, een
vreemdeling, een ongelukkig wezen, kwij
nend van (honger en ellende, verlaten van
een elk, van zijn hond zelfs. Het geschiedt
op een winteravond dat hij spreekt tot een
braven man, die glimlacht en hem in dat
oogenblik tot vertrouweling dient ter wille
van een paar stuivers, welke deze hem ge
geven heeft, waarschijnlijk om het recht te
hebben den zot, die met hem spreekt, een
weinig uit te lachen.
Duister. Wat ben ihi Een muzikant, een
armzalige schooier, een bespotting voor de
mensohheid. Dit alles geef ik u toe, edel
moedige man. En tóch: luister eens wat ik
zal doen vóór er vijftien jaren voorbij zijn,
(ik vertel u dit óm u eens te laten lachen,
,u bijgevolg© voor een wijle gelukkig te ma
ken, wat voor u het voornaamste is), want
al zou ik u gedurende de heele eeuwigheid
ar over praten, dan zouden noch uw milt,
noch uw ziel, noch uw oogen om van
trw oor en niet te sprekenook m aar het
geringst vernemen van wat ik u zeggen ga,
omdat men slechts datgene verneemt,
waarnaar men in staat is te luisterendat
gene, wat men reeds meer heeft gehoord,
omdat gij een woestijn zijt, waar zelfs het
geluid van den donder gesmoord wordt in
de onvruchtbaarheid der ruimten.
Wat een vent, snikt de vriend, bijna
huilend van het lachen, en vervalt daarna
in een oolijke, goedige extase.
De dag zal komen, dat ik, schooierige
muzikant, een daad bedrijven zal, die onge
looflijk is en onbegrijpelijk. In irijn godde
lijke kunst zijn er lieden geweest als
Orpheus, Sebastiaan Bach, Beethoven,
Glüok, Rossini, Meyerbeer, Auber, Mozart,
Grétry, Weber, Berlioz, Bellini, Donizetti,
Boïeldieu, Pergolèse, Verdi, Haendel, lie
den, die de trillingen der harmonie in het
hart van het menschdom zijn. Welnu, ik, ik
alleen, ben de som van hun zielen en wat
de menschheid nog voor geen duizendste
deel aan hen heeft gedaan, dat zal zij doen
aan mij, aan mij, dien men voor een zot
aanziet. En dat gaat gebeuren in deze ver
lichte eeuw, om uw gelukkige uitdrukking
te gebruiken, mijn eeuwige vriend.
Eerst zal ik de kiezers en de glorievolle
koningen, de vorsten en de krijgshaftige
hertogen dwingen, de oude oorlogszangen
hunner schrikkelijke en grootsche zegepra
len te vergeten voor het vioolgekras van
mijn waanzinEn alle muziekkorpsen van
armeeën zullen geen andere meer spelen
in het uur van de triomfen. Ik zal ze tot
mij ontbieden van uit de verste hoeken
hunner koninkrijken, deze vorsten, en ik
zal ze bij een temperatuur van 40 graden
ophoop en, gedurende vier achtereenvolgen
de dagen in bet parterre van een theater,
dat ik ontwerpen zal en doen bouwen voor
hun millioenen en die van al mijn verdere
vrienden en vijanden 1 En zij zullen daar
komen, op plechtige, beteekenisvolle tijden,
en zij zullen om de staatszorgen der geheele
wereld zich niet bekommeren. Dan zal ik
met een simpelen brief de verdere bezoe
kers nooden van de uiterste grenzen der
aarde, uit Japan en de Indiën, uit Ameri
ka en Rusland, tegen vierhonderd francs
voor een plaats om mijn theater te betalen
tien tot twaalf duizend mensehen, in een
kleine stad, die mijn gril onsterfelijk zal
maken.
En bij het geluid van kanonnen en klok
ken en trommen zullen ze bijeenkomen onder
jhun wapperende standaarden. Waartoe7
Om gedurende dertig uren naar mijn mu
ziek te luisteren. Anders niets. En zij zul
len gereed zijn tot een ongekende geest
drift De critici van alle landen. Vrienden.
Vijanden. Om het even. Zij komen er en
krioelen er dooreen met koningen en kei
zers, zeg ik u. En zij zullen dit alles nau
welijks bemerken; zij zullen niets bemer
ken kunnen dan mijn muziek. Zij zullen de
verste afstanden, en gevaren en schipbreuk
trotseeren; zij zullen er in toestemmen om
in mijn land de vertegenwoordigers, te zijn
van een volk, dat door 't mijne is overwon
nen en nog bloedt, en zij zullen naar mij
luisteren, doof voor het rumoer der vijan
dige toosten tegen hun vaderland. Om naar
mij te reizen zullen zij alles vei laten, hun
vrouwen, hun haardsteden, hun hartstoch
ten en financieel© belangen (fi-nan-ei-ee4e
belangen zelfs, hoort ge?i) om te reizen
naar mij en mijn muziek. En de uitgelezen-
ete kunstenaars zullen alle theaters verlaten
om mijn muziek te komen ringen.
En na deze dertig uren, driemaal her
haald, na drie vier millioen te hebben
verspild, zal ik dien schouwburg wederom
verwoesten 1 En een ieder zal terugkeerenj
naar rijn vaderland. En overgelukkig zijnj
Daar heb ik nai lust in.
Er is bier, in het voorafgaande geen.
Svengali aan het woord, ook niet een dier
velen onder de mannen der kunst, bij wie(
elk spoor van zelfkennis door grenzelooze,
zelfoverschatting volkomen is onderdrukt/
Evenmin een gewone dwaas, wiens groot
heidswaanzin hem vroeg of laat naar een.
verpleeginrichting voert. Het verhaal is
van Villiers-de 1'Isle-A'dam, hij schreef, bet i
destijds voor het Fransche weekblaadje,
„Paris a. l'Eau forte" en hij handelde over
Richard Wagner.
Inderdaad heeft deze rijn waarsten tijd
giehad, toen hij een armoedig kamertje
(eigenlijk een krot) bewoonde in de Rue
Saint-Roch te Parijs. Maar de vooraf
gaande uitspraken getuigen het meer dan
duidelijk (hoe duister het voor Wagner
ook was, licht bleef hij toch altijd zien.
Hij had hoop en vertrouwen, vertrouwen
vooral. En dat vertrouwen stelde hem in
staat gedachten te hebben en woorden te
spreken, die toenmaals het waanzin
nige deden denken, maar die toch eigenlijk
de vormen eener profetie zijn geweest-, nog
wel eener profetie, die voor een niet gering
deel in vervulling is gegaan.
Baireuth weet het te getuigen.
In vroeger tijden was deze riekte bekend
en zeer gevreesd. Zij werd vooral waarge
nomen in tijden van tegenspoed, bij oörlog
of hongersnood, en daarom ook wel hoü-
gertyphus genoemd. Vooral de armoedige
fbevolking in Terland had er van te
lijdenmaar ook te Amsterdam was bet
kwaad met onbekend. Gaandeweg hoorde
men er echter minder van, maar in den
laatsten tijd wordt dat weer anders. Hier
en daar komen nu en dan gevallen voor,
nog niet ïn den vorm van de ernstige epl
demieën van vroeger, maar soms toch tal
rijk genoeg, om te doen zien, dat de repu
tatie van groote gevaarlijkheid nog ge
handhaafd moet worden. Overigens is de
"ziekte in haar verschijning en verspreiding
nog volkomen raadselachtig. Zij gelijkt zoo
veel op den gewonen typhus, de zoogenaam
de febris typhoïdea of abdominaal typhus,
dat rij er, althans in den aanvang, dikwijls
niet van te onderscheiden is, maar eerst
later de zaak duidelijk wordt, en blijkt, dat
