ZO N D AG5 E>LA D
L&ID5CH DAGB1AD
VAN MET r
Al
No. 15766.
15 Juli.
Anno 1911.
VER VAM HUSS.
Het gewicht der aarde en.
van de maan.
•4
O.-T:..-T:-. :T>.
I i ll li i li 111 ll li li gl li l) i lil ll 1111 ll 1111 ll jll l iMlr^ I
,,Ge weet, ik ga op reis," zeide Gontran
tegen een zijner vrienden.
„Zoo?"
„Ja, over een paar dagen vertrek ik.
't Is nu in Parijs niet om uit te houdenik
begrijp niet, dat gij nog liier blijft."
De vriend hoog het hoofd; zijn fortuin
liet hem niet toe een buitenlandsche reis te
maken.
Gontran ging triomfantelijk zijns weegs
en verkondigde zijn reis aan alle vrienden
en bekenden.
Eén hunner, de kleine Guy, is nieuwsgie
riger dan de anderen.
„Waar gaat gij naar toe?"
„Ik weet het nog niet."
„Naar een badplaats?"
„Bah, dat is zoo alledaagsch; ik denk
naar Italië."
„Dat moet een mooi land zijn.''
„Dat zou ik denken."
„En dat heeft de vorm van een laars..."
Gontran- kijkt hem schuin aan en gaat
heen.
Veertien dagen lang praat hij over zijn
vertrek, heeft het druk met boodschappen
en met veranderingen te maken in zijn
reisplan.
Zijn vrienden werden het eindelijk moede.
„Zijt ge nu nog niet weg?"
„Wanneer vertrekt ge eindelijk?"
„Gaat ge met meer op reis?"
Gontran begrijpt, dat het tijd wordt om
te vertrekken.
„Morgen ga ik," sprak hij op zekeren
avond tegen zijn vriend Guy.
„Wel, wel."
„Gij zijt nogal een ontwikkeld mensoh; ik
zal nu en dan mijn reisindrukken overstu
ren."
„Uitstekend, daar doet ge me groot plei-
zier mee."
„Ge mpogt, als ge wilt, er wel wat uit
vertellen aan onze vrienden in de Club-"
„Best. Wil ik u morgen naar het station
vergezellen?"
„Dank u, 't is de moeite niet waard."
Inderdaad, het zou de moeite niet waard
geweest zijn, want ;s morgens heel vroeg,
begunstigd door de duisternis, reed Gon
tran, met een kleine bagage bij zich', in een
eenvoudig huurrijtuig niet naar het station,
maar naai* een afgelegen wijk der stad.
Daar huurde hij een kamer voor twintig
gulden in de maand, in een straat, waar hij
volkomen veilig was voor de onbescheiden
heid der elegante wereld en voor zijn Club
vrienden.
Hij huurde voor drie maanden, wist een
oude vrouw te vinden om zijn huishouden
te doen, en kocht alles, wat er noodig was
om te schrijven.
Acht dagen later kreeg Guy een brief,
waarvan een uittreksel hier volgt:
Aan boord der „Cleopatra," 14 Mei.
Wat is zij schoon, de zee! Wat kan men
vrij ademhalen op de onmetelijke water
vlakte. Beste Guy, wat beklaag ik je, dat
je in dat akelig Parijs gebleven zijt! Omdat
ge er absoluut op staat, zal ik u zeggen, dat
ik mij te Marseille heb ingescheept op de
„Cleopatra," bestemd voor Genua. Bij het
uitvaren hadden we nogal hooge zee. Ake
lig, die zeeziekte Gelukkig duurde zij niet
lang.
Ik heb u nog niets geschreven over onze
passagiers. Engelschen, niets dan Engel-
schen, waaronder toch een aardige familie
uit Cambridge, waarmee ik kennis gemaakt
heb.
Adieu, beste Guy, ik ga weer aan dek,
want Corsica komt in zicht.
Uw vriend Gontran.
P. S. Dezen brief en ook die nog volgen
zullen, krijgt ge door tusschenkomst van
een der kennissen, dien ik te Parijs met
mijn aangelegenheden heb belast."
Vier dagen later een andere brief van
Gontran.
Genua, „Hotel Fedor.".
Neen, ge kunt u geen idee maken van
Genua. Wat een stadEn wat een Golf, zoo
heerlijk, en alles marmer, overal marmer,
te veel zelfs. De stichting van Genua wordt
toegeschreven aan de Liguriërs omstreeks
7ü7 v. Ch'r. Later lijfden de Romeinen de
stad bij Cisalpijnsch Gallië in. Na den val
van het Romeinsche Rijk werd zij door ver
schillende barbaarsche volken bezet tot aan
Karei den Groote. In het begin der tiende
eeuw verklaarde Genua zich onafhankelijk
en werd bestuurd door consuls en een se
naat. In 1397 voerden de Genueezen eeo
verwoeden oorlog tegen de Venetianen, met
wie zij de heerschappij deelden ter zee. Die
oorlog putte beide republieken uit...
Te Genua heb ik mijn Engelsche familie
uit Cambridge weer ontmoet. De oude hee-r
is lid van het Hoogerhuis en heeft een aar
dige dochter, die de vriendelijkheid zelve
voor mij. is. Zij logeeren in hetzelfde ho
tel als ik en dikwijls maak ik met die
familie uitstapjes. Groeten aan Raoul,
René, Gaston en overige vrienden.
Gontran."
('t Is misschien overbodig hier op te mer
ken, dat Gontran voor zijn verhuizing, of
liever voor zijn groote reis, een flinkeü
reisgids gekocht had.)
De brieven aan Guy volgden elkaar ge
durende drie maanden met korte tusschen-
poozen op. Zij meldden de meest wonder
bare avonturen, de ongeh'oordste ontmoe
tingen, feesten, gondelpartijtjes, van alles,
wat maar mooi en prettig was. De laatste
brief was gedateerd: halfweg den krater
van den Vesuvius.
Toen de drie maanden voorbij waren,
had er in het Bois de Boulogne een ontmoe
ting plaats tusschen twee netgekleede hee-
ren.
„Guyriep de een.
„Gontran! GijWeer terug van de reis?"
„Zooals je zietl"
„Jongen, je ziet er goed uit; je bent er
op bekomen," sprak Guy.
„Dat heb ik te danken aan de zon van
Napels, aan de heerlijke lucht van Sor
rento, aan..."
„Ja, ja, ik..."
„Hebt gjj mijn brieven gekregen?vroeg
Gontran, die brandde van nieuwsgierigheid, j
welken indruk zijn prachtige reisbeschrij
ving op zijn vriend had gemaakt.
„Zeker, ik heb ze allemaal ontvangen.'
„Hebben ze je belangstelling gewekt?"
„Ze hebben me... verwonderd."
Terwijl Guy zoo sprak, lag er een waas
van bezorgdheid op zijn gelaat. Hij zeide
tegen Gontran:
„Dus je bent tevreden over je reis?"
„Hpe kunt ge dat. vragen, ik ben verrukt
buiten mijzelven."
„In dat geval zult ge wel zoo goed zijn,"
zeide Guy ernstig, „mij' de laatste maand
huur te betalen van de kamer, die ge tij
dens uw reis betrokken hebt. Toevallig was
dat huisje van mij, en zooals ge weet, moet
"ik van de kleintjes leven."
De eerste pogingen, om het gewichft ot
de massa der aarde te bepalen, reiken te
rug tot in het begin der 13de eeuw. Sedert
zijn 'de metingen telkens nauwkeuriger ge
worden en daar bet toepassen van ver
schillende methoden eenzelfde uitkomst gaf
heeft men thans over betrouwbare cijfers
te beschikken. Een dier methoden berust
op de- bepaling der aantrekkingskracht der
aarde op een vrij vallend lichaam, welke
aantrekkingskracht zoowel van de grootte
als van de mass.- (gewicht) der aarde af
hangt. Vernuftig is in dit opzicht do me
thode te noemen, voorgeslagen door wijlen
den Münchener hoogleeraar Jolly en later
door Richard en Krigar Menzel toegepast.
Men stelle zich een zeer gevoelige balans
voor, die op een tafel staat. Van de scha
len dezer balans^ gaan draden af, door
openingen der tafel heen, en ettelijke
meters lang. Aan de eindpunten dezer dra
den zijn weer schalen bevestigd. Deze laat-
ste zijn iets dichter bij het middelpunt der
aarde dan de bovenste schalen. Een gewicht,
op de onderste schalen geplaatst, wordt nu
sterker door de aarde aangetrokken dan
wanneer het op de bovenste geplaatst
wordt, m.a.w. het gewicht weegt onder
zwaarder dan boven. Dat verschil wordt
nog grooter zoo men onder de beneden-
schaal een zwaar lichaam, bijv. een looden
kogel, plaatst.
Dit is de grondidee, waarop de methode
van Richard en zijn medewerker beruste
Ten einde nu zoo nauwkeurig mogelijke uit
komsten te verkrijgen, was het gewensofit
gebruik te maken van een zware massa
en de onderzoekers hebben ten slotte dan
ook zelJs (kunnen beschikken over 2000 cen
tenaars lood. ,TTelke wegingen nu verricht
zijn en tot welke berekeningen zs leidden,
is te technisch, om hier te vermelden; wij
volstaan dan ook met de mededeeling der
einduitkomst; de aarde is met al, wat zich
