VROUWEN EN SPORT.
Aal of paling.
De koningin van Italië.
Over de grootte en de kracht der golven
mijn weg alleen wel vinden kan en dat het
voor ons beiden beter is elkaar niet terug
te zien."
Den volgenden dag nam Jean het boek
„De wraak der jonkvrouw" uit den handel
terug. Hij heeft Germaino nooit weeïge*
zien en nooit weer iets van haar gelezen.
In de Yereenigde Staten wekt een waar
schuwing, door dr. Allan Dudley Sargent,
professor aan de Harvard-universiteit, tot
de Amerikaansohe vrouwen gerioht, groot
opzien.
Professor Sargent beweert, dat de vrou
wen, ten gevolge van het overmatig beoefe
nen van sport in de laatste tientallen jaren,
een abnormale lichaamsontwikkeling be
reikt hebben en op het punt staan, de
eigenaardigheid van haar vrouwelijke be
koring te veïliezen. De sport heeft haar
handen en Kaar voeten groot, haar heupen
smal en haar schouders breed gemaakt,
kortom... de vrouwen beginnen hoe langer
hoe meer te gelijken op mannen.
De kwestie, die professor Sargent opge-
.worpen heeft, is belangrijk genoeg, om er
cioh eens ©enigszins ingaand mee bezig te
houden. In de eerste plaats is vast te stel
len, of de bewering van Sargent, dat de
overmatige sportbeoefening (het liahaam der
vrouw, mismaakt, met de waarheid over
eenkomt. Het staat natuurlijk buiten twijfel
«dat de sport van aanzienlijken invloed ls
op de ontwikkeling en de vorming van het
lichaam. Dat is een zoo vaststaand feit, dat
er niet' verdetr over gesproken hoeft te wor
den. Men kan daarbij geheel buiten be
schouwing laten, dat bijvoorbeeld bij zwaar-
gewiaht-athleten onmiddellijke mismakingen
van het lichaam voorkomen en wel door de
buitensporige ontwikkeling van de schou
der- en rugapderon> welke de houding van
het bovenlichaam onder bepaalde omstan
digheden zeer ongunstig beïnvloedt. Deze
apart komt echter voor de vrouwen niet in
aanmerking; doch alleen takken van sport
aJs schermen, rijden, lawntennis, golf, wicl-
rijfden, zwemmen, enz. Wat sommige dezer
oefeningen betreft, heeft men sedert tien
tallen jaren niet opgehouden op het buiten
gewoon nut er van voor de ontwikkeling en
de versterking van het vrouwenlichaam den
nadruk te leggen.
Ale professor Sargent van een overma
tige sportbeoefening spreekt, moet dat cum
grano sal is opgevat worden. Hij bedoelt na
tuurlijk, dat de Amerikaansche vrouwen de
spart beoefenen met een ijver, waarmee
men zich aan de een of andere liefhebberij
pleegt te wijden. Het rijden heeft zeker nog
oeen vrouw geschaad, tenzij zij door val
len letsel bekwam of door al te veel rijden
rich blootgesteld had aan een te aanzien
lijke afneming van gowioht.
Over het nut en het nadeel van een ijve
rige beoefening van het golf spel zijn van
wetenschappelijke zijde nog geen waarschu
wingen gepubliceerd. Tegen een zelfs al
te ijverige golf-beoefening zal in dat op-
ziaht wel moeilijk iets in te brengen zijn,
Want het spel zelf is volstrekt niet inspan
nend en vergt geen snelle bewegingen.
Andere is het gesteld met tennis, waarbij
ander zekere omstandigheden een volko
men verslapping van (het lichaam kan intre
den, als een harde strijd om (het een of an
der kampioenschap een groot aantal par
tijen eisoht. Ja, bij ijverige lawntennis-
fpeelsters kan men zelfs bepaalde, zij het
ook onschuldige, mismakingen van schoon©
lichaamsvormen waarnemen; i&o bijvoor
beeld al te dikke polsen en buitengewoon
groote handen. Een geestdriftige sport-
vriendin zal deze kleine onaangenaamheden
echter gaarne op den k.op toe nemen, als
zij daarvoor een stevige gezondheid,
lichamelijke vemchtingskraohfc en d't
slechts als bijzaak sportroem inruilt.
Ook het wïelrijden kan, overmatig be
oefend, het vrouwenlichaam schaden, ja,
Hierbij mag de vermijding van elke buiten
sporigheid zeer bijzonder aangeraden wor-
ien, want hierbij (klumeo niet alleen nadee-
len voor de lichaamsschoonh eid, maar voor
al nadeelen voor de gezondheid optreden,
als er al te snel ot' in verkeerde houding
gereden wordt. Maar dergelijke overdrij
vingen komen toch betrekkelijk zelden
voor en verstandige wielrijdsters weten ze
wel te vermijden.
Aldus komt men tert de conclusie, dat er
volstrekt geen aanleiding bestaat zich bij
zonder op te winden over de waarschuwing
van professor Sargent met betrekking tot
de sport. Iedere buitensporigheid schaadt,
niet alleen op sportgebied, en een dame
kan (haar gezondheid evengoed in de
balzaal inboeten als bij sportbeoefening.
Iedere verstandige vrouw moet het overge
laten worden zich binnen de juiste grenzen
te houden. Anderzijds mogen de vrouwen
er zich niet van laten afschrikken, zidh de
gezondheidsvoordelen van een ijverige
sportbeoefening ten nutte te malken. Het
is immers beter, als in enkele gevallen
overmatige sportbeoefening nadeelen ten
gevolge heeft, dan dat vele duizenden vrou
wen en meisjes in lichamelijke werkl los
heid volharden uit vrees, dat zij een deel
harer vrouwelijke bekoorlijkheden zullen
verliezen.
P. Br. Moll sohreef in „De Veldpost:"
Veel is er geredetwist over de vraag of
aal dezelf 'j visoh is als paling, dan wel, of
het verschillende soorten zijn.
De aal zou spitser van top, bruiner
van boven en geler van onderen zijn, ook
vetter en ronder dan de paling.
Men kwam tot deze conclusie, omdat
men met het leven dezer visechen, met
name met de voortplanting, nog volstrekt
niet bekend was. In den Laats ten tijd züjn
hieromtrent belangrijke onderzoekingen go-
daan, met het resultaat, dat aal en paling
hetzelfde is en dat, wat men viOeger voor
aal, de mannetjes, wat men voor paling
hield, de wijfjes zijn.
De aal of paling dan (Anguilla vulgaris)
is een echt nachtdier. Overdag verbergt hij
zich in gaten cn kuilen, of kruipt in de
modder; tegen den avond begint hij te „loo-
pen." Als gronddier is zijn kleur donker, tot
zwart toe, alleen de buikzijde is witachtig.
Het voedsel bestaat uit vischjes, slakken,
jonge mosselen, wonnen, insecten en ook
aas. Soms vindt men z© in de lijken van
honden, welke in het water drijven. In In-
dië vangt men ze bij honderden in de kar
kassen van karbouwen in de sa-hwas (natte
rijstvelden).
Voor een roofvisch beweegt hij zich lang
zaam. Hij venast zijn prooi dan ook niet
door zijn snelheid, dooh loert op haar van
uit een schuilhoekliefst houdt hij zich ver
borgen tusschen de wortels van langs het
water staand houtgewas. De bek, met haak
vormige tanden gewapend, is een uitste
kend grijporgaan en laat eens gegrepen
voorwerpen niet gauw los.
Dikwijls gaan zaj door het natte gras over
land naar andere wateren en worden dan
wel eens voor slangen aangezien. Voor ons
land is de palingivissoherij van geen gering
belang; de Gaastmeer, Workum en Heeg
voeren nu nog jaarlijks voor duizenden gul
dens paling naar Engeland uit. Echter is
er in Noord-Italië een plaatsje, dat deze
streek verre overtreft. De werkelijk groot-
echo inrichtingen, die men daar, te Comac-
chio, heeft voor de palingfokkerij, zijn
eenig op de wereld. Men heeft brakwater-
moerassen tot palingvijvers ingericht door
een geheel stelsel van vaarten en sluizen
aan te leggen. Er zijn circa 7000 bewoners,
die bijna allen met de palingfokkerij in be
trekking staan. Stedelijke verordeningen
dagteckenen nog uit de middeleeuwen en
met de buitenwereld bemoeit men zich
slechts in zooverre, als noodig is om de
visch aan den man te brengen. Als de trek
uit zee begint, doorgaans met Vrouwendag
(2 Februari), komt er leven onder de bewo
ners. Men waakt 's nachts om op de trek
kende palingen te letten en tracht ze naar
bepaalde vijvers te lokken met kleine
visohjes. Jong en oud is in de weer en
iedereen is vol actie. Dat duurt tot einde
April; de sluizen worden dan gesloten en
op geregelde tijden wordt nu beurteling©
zee- en Po-water toegelaten. In Augustus
begint de vangst, nadat een opzettelijk
hiertoe ingestelde kerkdienst is verricht.
Nu vangt men echter de palingen, welke
datzelfde jaar zijn binnengelaten; gewoon
lijk houdt men ze 5 a 6 jaar in de vijvers.,
Gemiddeld worden er jaarlijks 70,000
stuks gevangen, waaronder exemplaren van
1 M. lengte en een gewicht van 5 a 6 pond.
Bij ons te lande trekken de palingen in
October of November naar de zee om kuit
te schieten; daarna sterven 'de wijfjes. De
jongen, die in het volgend voorjaar een
lerigte van 10 o.M. hebben, trekken van
Februari tot Mei weer de rivieren op, dik
wijls in zóó'n groot aantal, dat daaruit dei
groote massa's in onze stroomende en stil-!
staande wateren voldoende verklaard;
worden. In Engeland en Frankrijk worden,
zij bij millioenen gevangen cn gegeten. Op,
hun tocht zwemmen zij in dichte scholen;
bij-een en overwinnen een sterken stroom.
Tegen palen kruipen zij op, gaan over dij
ken cn dammen heen, over land, van het'
eene water in het andere.
De dikste palingen worden gerookt in den
handel gebracht. Levend doet men ze in
een kuip cn bedekt ze met een dikko laag
zout, waardoor zo spoedig sterven. Daarna
worden ze „gegromd", d. w. z. van de in
gewanden ontdaan, en vervolgens aan stok
ken geregen. Zoo worden ze opgehangen in'
vaten, waarin eikenhoutspaanders smeulen.
Om den luchttoevoer af te snijden overdekt
men de rookvaten met zakken.
In het ESysée-paBeis.
Men wil zoo af en toe doen geloovcn, dat
het bij officieelo recepties en feesten in hot
Elyséepaleis te Parijs ongegeneerd, slor
dig of zelfs ongepast zou toegaan, wat
dan daaraan wordt toegeschreven, dat ten
huize van don President eener do socra
tische Republiek de eerbied voor de goede
vormen vrijwel overbodig is.
Deze meening, tot welker verspreiding
de anti-republikeinen en de aristocra
tische snobs gaarne medewerken, raakt
kant noch wal. Integendeel, het Protocol
heerscht daar en ziet nauwlettend toe, dat
niemand wordt toegelaten, die niet uiter
lijk aan de eischen voldoet. Zoo is het vol
gende geval tor ooren gekomen, dat zich
op het laatste Elysée-hal heeft voorgedaan.)
Een officier, die voor het eerst op zulk
een feest verscheen en van meening was,
dat er een groot verschil moest betracht
worden tusschen een hertogelijke reoeptie
en een soirée bij den heer Tallières, h«d
zidh doen vergezellen door zijn vrouw id
een toilet, dat juist er mee door kon voor
een vriendschappelijk onder-onsje. Maar op
het oogenblik, dat het paar de salons bin
nenging, werd het heel beleefd cKor een
attaché van het Protocol staande gehouden,
die aan mevrouw beduidde, dat zij zoo on
gegeneerd niet vo >r den President kon ver
schijnen. De officier maakte zich wrevelig
over die tussdhenlkomst, maar kreeg ten
antwoord, dat hij daarom niet behoefde
heen te gaan... mevrouw had eenvoudig
maar even in een nevensalon te komen,
waar de officieels naaister der Elysée-bals et
op ingericht was, de gebreken in het toilet
te doen verdwijnen en de ongegeneerde
avondkleeding vlug en r vtjes in een behoor
lijk gedecollecteerd balkostuum te verande
ren.
Aldus geschiedde en de les heeft vruch
ten afgeworpen.
De President leeft in den huiselijken
kring gezellig, eenvoudig, en gaat met zijn
oude vrienden vriendschappelijk en joviaal
om. Maar zoodra de heer Fallières offici
eel of in het openbaar optreedt, weet hij,
die een man van groote geestesgaven en
veel wereldsdhe ondervinding is, wat hij
aan zijn plaats verschuldigd is en wat hij
van anderen mag en moet eisehen. Onze
landgenooten zullen weldra ondervinden,
welk een gentleman in alle opzichten de
Fransohe President is®
De op den lsten Mei geopende Dnitsche afdeeling van de tentoonstelling te Turijn.
De handschoenen van een
Spaanschen koning.
Iedereen in Spanje weet, dat koning Al
fons een tegenstander van den handschoen
is en nooit handschoenen draagt. Zelfs bij
de plechtige ontvangsten in Madrid of bij
bezoeken in de provincie steden zal men
den jongen Koning nooit met (handschoe
nen zien. Zoo was Alfons XIII dan ook
niet weinig verbaasd, toen hij onlangs Dij
zijn bezoek aan Saragossa in een officieel
ontvangvertrek een groote olie verf-schil
derij zag, waarop hij met vlekkeloos wit
te handschoenen stond afgebeeld. De Ko
ning was zoo verbluft, dat hij den lieeren
van Saragossa naar den oorsprong van
deze handschoenen vroeg.
Het raadsel was spoedig op even bondi
ge als amusante wijze opgelost.
Men vertelde den Koning, dat zijn lader
op zekeren dag een heele serie olieverf
portretten van zich had laten maken, die
aan de stedelijke overheden van Spanje
werden geschonken, om in de ambtsvertrek-
ken te worden opgehangen. Toen Alfons
XIII den troon besteeg, waren de vroede
'vaderen van Saragossa van meening, dat
het portret van Alfons XII g. .n actueel©
beteekenis meer had en dat men toch
eigenlijk een portret van den tegenwoor-
digen Koning in het raadhuis moest heb
ben. Dooh spaarzaam als de heeren zijn,
kwamen zij op het lumineuze denkbeeld op
de beeltenis van koning Alfons XII eenvou
dig het hoofd te laten wegschrappen en te
dezer plaatse de gelaatstrekken va den
jongen Koning door een braven sohilder
te doen voreeuwigen.
Eén ding werd daarbij echter vergeten:
ie overleden vprst droeg handschoenen,
terwijl zijn zoon eenmaal als beginsel had
aangenomen dit niet te doen.
De geschiedenis vermaakte koning Al
fons niet weinig, en hij heeft den zuinigen
gemeentebestuurderen van Saragossa zelfs
verzocht den geschilderden Koning de wit
te glacés niet uit te trekken, al zal het le
vende origineel zich ook niet laten bekee-
ren tot het aantrekken van handschoenen.
Het vorstelijk paleis te Cettinje, waar
koningin Elena van Italië werd grootge
bracht, is een eenvoudig, smakeloos ge
bouw, welks grootste ruimte een wapenzaal
is die aan tijden van oorlogen des lands her
innert. De Montenegrijnsche vrouwen heb
ben geen doelloos leven: op haar schouders
drukt de last van allen huiselijken arbeid.
Aan den man bewijst de -<iontenegnjnsche
vrouw een aan onderworpenheid grenzende
achting; zij kust hem onderdanig de hand.
Vorst Nikita van Montenegro, die thans
de koningskroon draagt, liet zijn dochter
een zeer zorgvuldige opvoeding geven. De
op 8 Januari 1873 geboren prinses Yela
leerde koken en wasschen, naaien en breien,
maar tegelijkertijd onderwees haar vader
haar in de muziek. In het teekenen en schil
deren verkreeg zij groote vaardigheid en
voor de muziek vertoefde zij later, op haar
wensch, geruimen tijd te Dresden. Zij heeft
menig oud volkslied van haar vaderland op
muziek gezet.
Haar gemaal zag zij voor 't eerst te Moskou
en daarna leerde zij hem meer van nabij
kennen te Venetic. Den Sisten October 1896
vond het huwelijk der intusschen tot de
R.-K. Kerk overgegane Prinses met den
prins van Napels te Rome plaats. Het jon
ge paar bevond zich op een reis aan -de kust
van Griekenland, toen het door den moord
van koning Humbert in 1900 tot den troon
geroepen werd. Sedert heeft koningin Llcna
zich de liefde en aanhankelijkheid van het
Italiaansche volk weten te verwerven.
Zij gevoelt zich het gelukkigst bij r
kinderen, de prinsessen Jolanda, Maf alia.,
Giovanna, en den thans zesjarigen kroon
prins Umberto.
De Koningin beoefent hartstochtelijk de
sport; zij is een uitstekend ruiteres en een
vlugge fiets rijdster, terwijl zij met zekerheid
het geweer hanteert. Niettegenstaande
haar groote liefde voor de dieren en in het
bijzonder voor de in Italië zóózeer ver
volgde zangvogels, heeft zij een voorliefde
voor de jacht op pelikanen. Waar het geldt,
alleen Koningin te zijn, is zij vol majesteit.
Maar in haar huis houdt zij er van, bij ge
legenheid het kenikenschort voor te doen en
kleine koeken te bakken.
De liefde voor de Koningin is vooral
toegenomen, sedert zij na de aardbevings-
catastrophe van Messina zoo moedig, on
verschrokken en opofferend overal de ge
wonden trachtte te redden, hen verpleegde
en zorg droeg voor do achterblijvenden.
deelt een Duitsoh natuurkundig tijdschrift
het volgende mede:
De grootte der golven hangt af van de
sterkte en den duur van den windhaar
snelheid (de afstand, in één seconde afge
legd) bedraagt in volle zee elf tot vijftien
meter; de vroeger dikwijls overschatte
hoogte der golven op zee is niet grooter
dan vijftien meteï. Wanneer de golven ech
ter een vasten tegenstand ontmoeten, zoo
als bij alle kitsten het geval is, en de hori
zontale beweging plotseling moet verande
ren in een loodrechte, kunnen de golven in
de branding onder donderend geraas bij het
aanrollen en stukbreken huizenhoog opste
ken en buitengewone kracht ontwikkelen.
Zoo Keeft bijvoorbeeld Stephenson het
geweld, waarmee de golven tegen den vuur
toren van Bell Rock slaan, berekend op een
druk van ongeveer 18,000 kilogram op iede-
ren knbfeken meter; en bij den vuurtoren
op de Skerry vore-rot sen op de Hebriden
bedraagt de sterkste druk drie kilogram
op eiken -ubieken centimeter.
Onlangs heeft de Italiaansche ingenieur
Riccardo Salvadori getracht', de kracht der
golven, die men niet' moet verwarren met
de uitwerking der getijen, in bepaalde vor
men weer te geven. Volgens zijn berekenin
gen kan men de kracht, die afhangt yan de
hoogte der golven, door de volgende getal
len aanduidengolven van een hal ven meter
hoogte hebben O.io paardekrachtvan een
meter hoogte hebben ze 1.27 paardekracht
en bij een hoogte van twee meter staan ze
in sterkte gelijk met 7-25 paardekrackt.
Golven van één meter en hooger komen aan
de Italiaansche kust gemiddeld slecht»
tweehonderd dagen in het jaar voor; eerst
bij twee tot dirie meter hoogte echter heeft'
men, wat door het internationale meteoro-
logencongres algemeen genoemd wordt een'
„licht o„„ogen zee."
Een machinale inrichting van een paar
dek r acht kost ongeveer 2500 guiden. Reed»
vele jaren geleden heeft men beproefd
gebruik te maken van de beweging van het
water en motoren opgesleld door water
gedreven, meestal bij drijvende inrichtin
gen, zonder dat tot nu toe een noemens
waard succes bereikt werd. De nieuwste
proefnemingen op dit gebied zijn genomen
aan de Youngs Pier m Atlantio City, waar
de Snee Universal Wave Comp. uit New-
York een loodrecht staande turbine benut
tigt als krachtmachine; hiervan zijn echter
nog geen nauwkeurige resultaten bekend.
Dat het echter nog eens gelukken zal, ook
de kracht der zeegolven op groote schaal
voor de doeleinden der inensohen ten hu tl#
te maken, daaraan twijfelt geen enkele
technicus.
LUCHTZIEKTE.
Dat er zeeziekte bestaat, weten de meo*
schen al heel lang. Dat er ook een lucht*
ziekte is, wist men al wel sedert er ballon»
waren, maar de ziekte is duidelijker aan
het licht gekomen sedert de mensch aan
het vliegen is.
In de Fransche Academie van Weten
schappen werd door een der sprekers een
en ander over die ziekte meegedeeld.
Dokters, die de vliegers onderzochten
vóór eu na hun vlucht, stelden vast, dat de
ademhaling korter wordt op een hoogte
van 1500 meter. Het hart klopt sneller,
maar gewoonlijk zonder te sterke kloppin
gen. De vlieger ondervindt een licht gevoel
van onbehaaglijkheid, dat men kan toe
schrijven aan den angst, die zich onwille
keurig van den vlieger meester maakt als
hij zich daar verloren voelt in de eenzaam
heid, en in een stilte, die slechts verstoord
wordt door het geluid van den motor.
Heb gegons in de ooren begint op 1000
meter. Gewoonlijk blijft het gezicht helder.
Maar sommige vliegers hebben last van
ware zinsbegoochelingen. Zoo zag een hun
ner op een van zijn vluchten voortdurend
rechts naast zich den toren van de Notre-
Dame te Parijs, hoewel hij daar verschei
dene honderden kilometers vandaan was,
en er van luchtspiegeling geen siprake kon
zijn.
Boven 1500 meter voegt zich bij den
angst een gevoel van koude en vermoeid
heid, waarvan de mate afhangt, van de te
rugkaatsing der zonnestralen, en van de
inspanning van den geest.
Bij de daling voelt de vlieger een sterke
