LEIDSCH DAGBLiD, Zaterdag* 25 Maart. Derde Blad.
Anno 1911.
Buitenlandseh Overzieht
Brieven van een Leidenaar.
Tweede Kamer.
Eo. ££6*74.
Het nieuwe Fransche kabinet
fceeft gisteren eigenlijk pas voor het eerst
èen goeden dag gehad. Het betrof de bui-
tenlandeche politiek. Er waren verschillende
interpellaties omtrent Marokko ingediend.
'Men herinnert zich, dat in den laatsten tijd
ide oproerigheid onder de vazallen van den
eoita-n was toegenomen en Fr&nache onder
danen waren gedood. Minister Cruppi heeft
«en gTooie rede gehouden.
Wij arbeiden volgens de bepalingen van
ide akte van Algecira-s aan de ontwikkeling
van Marokko en het tot-stand-komen van
den vrede. De Regeerrag ia er toe gekomen,
krachtig te handelen, naar aanleiding van
den aanslag, die op 14 Januari is gepleegd
legen een troep, die op verkenning was, in
overeenstemming met de akte van Algeci-
ms. De Regeering heeft zich verstaan met
generaal Moinier, over de verzekering van
de veiligheid in Sjawiga, door versterking
van de stellingen en door organisatie van
mobielo strijdmacht, om het pacificatie- en
.verzoeningswerk voort te zetten. De troe
pen zullen niet buiten Sjawia komen. Het
zenden van versterkingen heeft ten doel
een misschien noodzakelijke expeditie te
voorkomen.
De Marckkaansche autoriteiten Rebben
reeds maatregelen getroffen om de schul
digen te straffen.
De onafhankelijkheid en de souvereiniteit
Tan den Sultan moeten een levendige en be
staande kracht zijn.
De Regeering maakt de financieels over
eenkomst, dae door haan: voorga<ngst'er is
uitgewerkt, tot de hare.
De Minister hoopt, dat de Sultan, dank
aij den, door Fransche officieren afgerichte
troepen, zijn gezag krachtig zal kunnen
vestigen.
Ten slotte nam de Kamér met groofce
meerderheid een motie aan, waarin de ver
klaringen der Regeering worden goedge
keurd, en vertrouwen wordt te kennen ge
geven, dat zij in Marokko alle yeohten, die
uit de internationale cvereen 1 cometen voort
vloeien, zal laten gelden ca onder de sou-
Vrfsreiniteit van den Sultan een politiek zal
.voeren van orde en vooruitgang.
Onlangs is liet bekende Fransche vreemde
lingenlegioen in den Duifcschen Rijksdag tar
spToke gebracht en minder gunstig beoor
deeld, waardoor de Fransche pera natuur
lij lc op haar achterste becnen stond en een
stroom van artikelen los liet, waarin dit
koloniale karp3 hemelhoog wordt geprezen,
jzoodafc het misschien nog nooit zoo populair
in Frankrijk is geweest als op het oogenblik.
Daaraan is het waarschijnlijk toe te schrij
den, dat in de Kamer het voorstel is ge-
'daau aan de a.e. Juli-revue ook het legioen
te tkren deelnemen.
Minister Berteaux wilde echter daarvan
niets weten. Als reden gaf hij op heb be
lang van den dienst en do vrees ontstem-
teing to wekken in het buitenland. De agi
tatie tegen hot vreemdelingenlegioen, zeide
Betdoaux, is .ditmaal van Italië uitgegaan
fen de al-Duitscke pors heeft er dadelijk op
gereageerd. Maar do Duitsche diplomatie
heeft zich in déza kwestie zoo correct mo
gelijk gedragen en daarom achtte hij liet
ongewenscht een detachement van het legi
oen te doen overkomen, wijl dit bepaald
jals een uitdaging zou worden beschouwd.
Do wijzigingen jn hét Engelsche Kabinet,
iwaarvan wij gisteren melding maakten, zul
len, daar ;zij een uitbreiding van personeel
1 inhouden, aan de vermoeide ministers zeer
[welkom zijn.
Do ziekte van lord Crew© had getoond,
'dat een versterking van het kabinet in het
jHe-ogorhuis dringend noodzakelijk was, om
dat hier de parlementaire regeeringsarbeid
op io weinig schouders rustte- De heer Hal-
dano zal echter minister van oorlog blijven.
Het- peerschap van minister Haldane maakt
nu ccnige wijziging in het ministerie nood
zakelijk.
Kolonel Selby en Lord Lucas komen er
Hu bij.
Dezer dagen liep in de Engelsohe pera
het gerucht, dat de Regeoring van plan
was een langdurig Pinkaterreoes voor het
Parlement voor te stellen. Men zag daarin
een poging om de veto-kwestie op de lange
baan te schuiven en althans de kwestie ge
durende de a.a. Kroningsfeesten te laten
lusten. De liberale hoofdwhip heeft thans
echter uitdrukkelijk verzekerd dat hiervan
geen kwestie is. Ook heeft hij meegedeeld
dat alle plannen om een compromis met de
oppositie aan te gaan, verzinsels waxen.
De Regeering zet dus haar plannen kalm
maar gestadig door.
De Russische ministe r-p resi
dent Stolypin blijft dug aan.
Gisteren is hij door den Tsaar te Tsars-
koje Selo in audiëntie ontvangen en heeft
hij zijn aanvrage om ontslag teruggenomen.
Zoo verandert opeens de geheelc toestand
in Rusland.
t Onder den indruk van de stemming in
'den Rijksdag had Stolypin zijn ontslag aan
gevraagd, in zulke dringende bewoordingen,
dat de Tsaar het onmiddellijk toestond, en
Kokowzef de vorming van een nieuw ka
binet opdroeg.
Doch de ohauvinistiach-nationalistisohe
groep zag in 'b mans heengaan een gevaar.
Verschillende personen hebben gepoogd den
Tsaar op zijn besluit te doen terugkomen,
en het feit schijnt vast te staan, dat een in
vloedrijk persoon Stolypin namens den
Tsaar bezocht, om hem tot blijven te be
wegen.
Aan zijn toestemming verbond Stolypin
'eohter de voorwaarde, dat de hoofden van
de tegen hem op touw gezette samenspan
ning in den Rijksraad, de gouverneur van
Kief Trepof en de vroegere minister Doer-
novo onschadelijk zouden worden gemaakt.
De Tsaar schijnt dit beloofd te hebben,
«oodat nu al verluidt dat beiden als leden
van den Rijksraad zijn ontslagen.
Italië heeft nog steeds geen nieuw mi
nisterie. Giolitti ia wederom ten paleize ge
weest, maar is er blijkbaar nog niet in
geslaagd een kabinet te formeeren.
Het heeft in Italië buitengewoon de aan
dacht getrokken dat de koning ook een so
cialistische leider, den heer Bissolatti, op het
Quirinaal heeft ontboden.
Toen, nog slechts een jaar geleden,
Enrico Ferri een balletje opwierp over het
consult ©eren van een socialist omtrent de
oplossing van een politieke crisis, gaf dit
nog aanleiding tot allerlei schampere op
merkingen en een zeer vinnige perspole
miek. Ferri ia dan ook, blijkens zijn mede-
deeling aan een berichtgever van. de „Ma-
tin", hoogelijk ingenomen met het gebeur
de. Het zou hem, zoo zeide hij, een groot©
voldoening zijn, wanneer aan Biesolatti een
plaata in het kabinet zou worden inge
ruimd, ofschoon hij nog liever zou hebben
gezien, dat feet geheel© ministerie uit gocin-
listen werd samengesteld.
Do andere partjjgenooten van Biasolatti
echter nemen het dezen zeer kwalijk, dat hij
aan d© roepstem des koning» gehoor heeft
gegeven en verklaren, dat hij slechts op
eigen verantwoordelijkheid en niet namens
de partij den koning mededeeling heeft
gedaan van de meeningen van een deel der
natie omtrent cU kiesreehthervorming.
President Taft wil blijkbaar niet
alleen pogen een arbitrageverdrag
met Engeland te sluiten, maar ook een met
FrankrijSL Hij houdt althans besprekingen
met den Franeohen gezant over dit onder
werp. Intusfichon wordt ook in de Unie
een beweging ten gunste der arbitrage voor
bereid. Er zijn ook reeds plannen gemaakt
om in 1913 te Nieuw-York een reusachtig©
nationale vredeebetooging op touw te zet
ten. Tot deelneming hieraan zouden uitnoo-
digingen worden gericht aan de leden van
de Legislator en der verschillende staten
en te Nieuw-York zou een groot© hal wor
den gebouwd, om al de deelnemers aan
deze betooging te kunnen ontvangen.
CCCIXL.
Of do mensch heeft een „vrijen" wil of
voorbeschikt is te wezen, zooals hij is, en
te doen, zcoa.1» hij doet, zonder dat hij er
in strikten zin verantwoord ©lijk voor ge
steld kan worden, eon kwestie die Donder
dagavond door prof. Lorontz in zijn voor
dracht over voorspellingen in de natuur
wetenschap aan 't slot nog even werd aan
geroerd, daarover zullen de geleerden het
wel nimmer eens worden. En daarover wil
ik het dan ook allerminst hebben- Ik wil
alleen maar zeggen, dat wij hier in het on-
dennaansehe niet altijd kunnen volbrengen,
wat wij, 't zij dan met onzen „vrijen", 't
zij „onvrijen" wil, ons voorstelden te zul
len doen. Er komen soms voorziene of on
voorziene moeilijkheden in den weg, die ons
verhinderen. Zoo kwam het ook dat ik de
vorig© week mijn getrouwe lezers heb moe
ten tele instellenHad ik toen aan den mij
zelf opgelegdon pliokt kunnen voldoen, on
getwijfeld zou ik een woord van nagedach
tenis gewijd hebben aan dé vel© jaren in
Leiden zoo populaire figuur van prof. Van
Beminden, die de vorige week van ons heen
gegaan is, en wiens stoffelijk overschot thans
in letterlijken zin tot asch is gekeerd-
Het zou natuurlijk allerminst op mijn
weg hebben gelegen, in hem den geleerde
te herdenken, maar wel had het op zijn
plaata geweest, te herinneren aan hetgeen
hij vooTvde.school van het Genootschap „Ma
thesis Scientiaxum Genitrix" on onze Am
bachtsschool is geweest. De eerste heeft, ook hij
aanmerkelijk mee voor uitgebracht en dat de
Ambachtsschool in Leiden is opgericht, daar
toe heeft hij veel bijgedragen.
"Wanneer er in de reeks van jaren, tal
rijke jongens uit de volksklasse, di© vroe
ger hun fortuin maar jnossten zoeken, in
particuliere werkplaatsen en als loop- of
krullenjongen begonnen, tot wolonderlegd©
ambachtsgezellen zijn opgeleid, dan hebben
ze dat .voor oen deel aan prof. Van Bem
inden te danken. En waar de geleerden, die
lrerm dezer dagen in.woord ©n geschrift heb
ben herdacht, slechts in 't-voorbijgaan daar
op de aandacht vestigden, had het mijn
taak geweest, daarop hier den bij zonderen
klem toon. te loggen-
Ik wil het, nu er al weer een week over
heen gegaan is, echter ook bij deze korte
herinnering laten; ik hoop, dat menig hand
werksman, die op genoemde inrichtingen een
goode opleiding ontving, bij hot lezen van
deze enkele woorden, nog wel zoo iets van
dankbaarheid zal gevoelen-
Er is in de week, die achter ons ligt,
nogal een en ander gebeurd, dat de alge
meen© aandacht trok. Daar hadden we .het
gerucht, dat onze burgemeester ongesteld
was geworden, zoodat eenige vrees niet wa3
uitgesloten. Gelukkig heeft do ongesteldheid
heel spoedig een gunstigen keer genomon en
was het al dra bekend, dat er geen gevaar
bestond. Toch is het opmerkelijk, hoe groot
de belangstelling was. Het- is mij overko
men, dat niet alleen beambten van de po
litie en' anderen, die ambtelijk meer of min
der mét het hoofd der gemeente hebben
uit te staan, me staande hielden met de
belangstellend© vraag of ik ook van den
Burgemeester had gehoord; maar ook amb-
telooze. burgera herhaaldelijk van deze be
langstelling blijk gaven. Het beste bewijs
dunkt 'mij, dat men in het algemeen wel
van onzen burgemeester houdt en met zijn
optreden hoogst tevreden is-
Een -ander min of meer schokkende tij
ding vpor de gemeen tenaren was de mede
deeling, die d© couranten ons brachten, dat
de gemeente Leiden had besloten tot het
aangaan van een geldleening van twee ïnil-
lioen. Het is toch maar geen gekheid, dat
elk Leidenaar, groot of klein, zoo maar in
eens zich een schuld van f 33 opgelegd ziet,
zei dezer dagen eon rekenlustige school
jongen, politieker in den dop misschien, die
de twee millioen op al de Leidsohe bewo
ners had omgeslagen. Het is nogal gemakke
lijk dat niemand or ooit om gemaand zal
worden, ten minste als hij op tijd zijn be
lasting betaalt; maar wie zoo hebben ge
rekend als de schoolknaap, wil ik verwijzen
naar hetgeen liet „Leidsch. Dagblad" over
deze leening schreef, n). dat ze voor 'tmee-
rendeel is of zal worden besteed aan pro
ductieve doeleinden. De gcuiccnto leent het
geld niet voor haar dagelijbsche 'behoeften;
daarvoor moeten do belastingbetalenden dok
ken; zij maakt er haar gas- en electriciteits-
fahriaken -greater ine© en veert er groot e
werken voor. uit, die straks hun baton zullen-
opleveren. Baar hebben we nu weer do aan
sluiting van een deel der gemeente Zoeter-
woud© aan dc Eleetriaohe Centrale- Een
mooi ding voor Zoeterwmide, zeker, maar
moei ook voor Leiden. Welk particulier koop
man en zakenmensch zou niet watertanden
naar zulk een uitbreiding van clicutcclo en
vermeerdering van omzet en het gaat met
de gas- en ©lectriciteitsfabrieken maar slag
óp slag vooruit. Er worden wei geen groot©
winsten gemaakt; het "ia dc gemeente Leiden
niet te doen óm het van de andore gemeen
ten te halen en deze zouden, als ze zelf
voor gas- of electriciteit zorgden, vast vrij
wat duirnler uitkomen, maar een kleine winst
maakt bij een groot-en omzet toch nog een
aardig bedrag.
Mij dunkt ook op ander gebied moésten
de omliggende gemeenten met Leiden samen
werking zoeken. Zoo hoorde ik dézer dagen
wear ccnige treffen te staaltjes hoe hot plat
teland en vooral in den omtrek van steden,-
waar een gemeentelijke koiu'ingsdienst be
staak, overstroomd wordt met minderwaar
dig© voedingemiddelen. Er zijn leveran
ciers, werd m© gezegd, dieper gehsimo pak
huizen op nahouden, waar de keuringsdienst
niet in komt snuffelen en vandaar uit wor
den de beurtschepen en vrachtkarren naar
de buitengemeenten geladen.
Wat zou men daaraan mét betrekkelijk
weinig kosten spoedig een eind© kunnen ma
ken als de plattelandsgemeenten, die in een
kring oiu een stad heenliggen, zich aansloten
bij do daar bestaande keuringsdiensten- Zoo
zouden Leiderdorp, Zoaterwoude, Oogstgoest,
Warmond, Rijnsburg, Katwijk, Koord wijk en
Voorschoten makkelijk kunnen vallen onder
don Lcidschen keuringsdienst Er zouden
eenige keurmeesters meer aangesteld moeten
worden, de directeur zou een assistent moe
ten hebben, maar dat was dan toch maar
een bagatel, omgeslagen over al die plaatsen.
En mou zou het indirect dubbel en dwars
terugkrijgen, niet alleen in don vorm van
verhoogde volksgezondheid, maai' ook in de
beurzen van de verbruikers-
Hetzelfde geldt ook voor de keuring van
v»5ö cn vleesch: Ons Slachthuisis nu té
ruim en te groot, wordt er gezegd, maar
waarom profiteoren de omliggende gemeenten
er ook niet van? Kort geleien word or in
den Katwijkschen gemeenteraad nog een
boekje opengedaan van het onhygiënisch
slachten in die gemeente en werd door een
ander opgemerkt, dat dit (Onhygiënisch slach
ten nog niet het ergste was en hij bedoelde
daarmedo waarschijnlijk, dat ©r bovendien
heelwat onhygiënisch vlees ch werd gaga tón.
Welnu, daar zou men paal cn perk aan
kunnen stellen als men het slacht- en keu-
ring&nierk van het Openbaar Slachthuis t©
Leiden voorschreef. Er zullen wol bezwa
ren aam verbonden wezen, doch de vraag is
of dio overwegend zijn on of het belang der
volksgezondheid niet zwaarder weegt-
Daar wordt wel eens gezegd, dat wij
de uitbreiding van onze lichtfabrieken cn
daardoor d© uitstekend© exploitatie er van
grootendcels te danken hebben aan het initia
tief van haajp, directeur, di© ©en koopman
in zijn hart moat zijn en het er steeds wist
heen te lei don, dat de onderhandelingen met
buitengemeenten betreffende aansluitingen,
slaagden.
Ia dat zoo, dan wensclien wij' bijv. do
directeuren van ons Slachthuis en van den
Keuringsdienst ook genoog koopmansbloed
toe, om d© gemeentebesturen buiten aan het
lijntjo t© krijgen. Wetenschappelijk zijn ze
dan mans genoog om dozo van het goed
recht der zaak zelve te overtuigen-
Ik hoop van harte, dat wij weldra dien
weg opgaan. Den lezers in de buitengemeen
ten beveel ik mijn denkbeeld ter overweging
aan, vooral heeren burgemeesters cn raads
leden-
W ij zigiag Arbeidswet.
In de gisteraamiddag voortgezette zit
ting verdedigde de heer Schaper een
amendement, om te bepalen, dat, na twee
maal herhaalde overtreding der wet binnen
4 jaren principale hechtenis wordt opge
legd. Hij critiseerde de slappe handhaving
der sociale wetten door de rechterlijke
macht.
De heer T er Laan verdedigde_een
tweede amendement-Schaper. Het artikel
bepaalt: „Niet strafbaar is hij, die arbeid
doet verrichten, of die niet' zorgt, dat geen
arbeid wordt verricht door een ruetieer-
plicfctig kind van 12 jaar, indien hij aan
toont-, dat geen voor het kind geschikte ge
legenheid tot het ontvangen van onderwijs
voor des middag» 5 uren bestaat."
Het amendement nu bedoelt de voorge
stelde uitzondering te schrappen. Spr. be
toogt uitvoerig, dat de wijze, waarop de
werkgever het bedoelde moet aantoonen
(een bewijs van het hoofd der school, waar
hei kind het laatst- onderwijs genoot, of van
den burgemeester, dat voor het kind op de
scliool geen plaats meer was) ten ©enen
male geen waarborg oplevert voor een
juiste toepassing d©r wet'.
D© Minister bestrijdt beide amende
menten. Het middel der principale hechte
nis voor tweede recidive is buitengewoon
radioaal en zal, naar spr. betoogt, tot aller
lei ongew©n9©hte en onbedoelde gevolgen
leiden. Juist door bepalingen al» het amen
dement wil zal de arbeidswetgeving impo
pulair wórden.
Ook het tweede amendement kan spr.
niet aanraden. Hij kan niet tot -de bedoelde
personen zeggen: „Go kunt "iet naar
school, en ge mgogt niet naar de werk
plaats."
De lieeren Schaper en Ter Laan
repliceeren.
Het 1ste amendement-Schaper (princi
pale hechtenis bij de derde overtreding der
wet) wordt ingetrokken.
Het 2de amendement-Schaper (schrap
pen van de uitzondering op het arbeidsver-
bod) wordt met 45 tegen 30 stemmen ver
worpen.
Op hei' volgend artikel brengt de M i-
n i s t e r een wijziging aan, om te doen
uitkomen, dat zuiver militaire werkzaam
heden buiten do wet zullen vallen.
De heer Helsdingen trekt een inge
diend amendement-Schaper in.
De heer De V i 9 9 e r vraagt-, ook buiten
de wet te doen Vallen werkzaamheden iri
opvoedingsgestichten, raef" rijksopvoedings
gestichten gelijkgesteld.
De heer S c h a p r bestrijdt dat denk
beeld. Particuliere 'gestichten moeten niet
buiten de wet valleD, anders ontstaan ér
allerlei misbruiken.
De Minister kan zich met 1/eb denk-
bèeld van den heer De Yissor zeer goed ver-
eenigen. Het geldt gestichten met rijksop-
voedingsgestichten gelijkgesteld, en waarin
kinderen worden opgenomen, dié' ter be
schikking zijn der ïégeering.
De heer^ Ketelaar meent dan in
ieder goval, dat de wet een juisten waar
borg moet bevatten, dab alleen do gestich
ten, door den Minister bedoeld, er buiten
vallen. Hij betreurt, dat op het laatst©
oogenblik zulk een belangrijk denkbeeld
wordt opgeworpen. Beter is thans de zaak
to la-ten rusten.
De heer De Visser repliceert. Als
men bepaalt, da-t buiten de wet vallen, be
halve rijksopvoedingsgestichten, ook d«
daarmede gelijkgestelde gestichten, ia er
volkomen waarborg tegen -misbruik.
De Voorzitter acht het bezwaarlijk
dat men tlians nog een amendement zal in
dienen. Er zullen minstens 10 leden voor
noodig zijn.
De heer Schaper sluit zich daarbij-
aan. Nogmaals waarschuwt hij tegen Hot
opheffen der wét voor particuliere gestich
ten.
De Minister bestrijdt de bezwaren
van den hee-r Schaper. Het toezicht op de
bedoelde gestichten is veel intensiever dan
de inspectie van den arbeid kan zijn. Spr.
wijzigt het artikel zoo, dat, behalve de
rijksopvoedingsgestichten, ook buiten de
wet zullen vallen „gestichten, waarin kin
deren worden opgevoed, die ter beschik
king van de Regeering zijn gesteld."
De heer Schaper protesteert tegen
de houding van don Minister, doch zal in de
zaak berusten.
Het artikel wordt aangenomen.
De. Min i st e r brengt in. volgende arti
kelen DOg redactie-a-anyullingen'aan.
De heer Schaper verdedigt op hefc^
Jaatste a-rtikeL een amendement der com
missie van rapporteurs óm een redactiewij
ziging aan te brengen.
De Minister ziet de noodzakelijkheid
der voorgestelde redactie-verbetering niet
in.
Do heer Ketelaar verdedigt haar,
waarop de Minister haar overneemt.
Het debat wordt gesloten.
De Voorzi-tter stelt voor de eind
stemming te houden op Woensdag 5 April,
's midda.g3 te halfvier.
Aldus besloten.
Verschillende Ontwerpen.
Aan de orde zijn: lo. wetsontwerp tot
goedkeuring van de overeenkomst met de
gemeente 's-Hertog^nbosch, betreffende
overdracht in eigendom van twee perccelon
grond en gracht van het voormalig fort
Sint-Antonio, langs den straatweg naar
Vught; 2o. wetsontwerp tot goedkeuring
van een met den grooten IJpolder gesloten
overeenkomst tot ruiling van gronden; 2o.
wetsontwerp tot verklaring van het alge
meen nut der onteigening van eigendom
men in de gemeente Groenlo, noodig voor
normalise er ing van de Boven-Slinge.
Zij worden zonder debat bij stemming
goedgekeurd en de vergadering verdaagd
tot Woensdag 5 April, 's middags te half
vier.
Aan het Overzicht van „De Nieuwe Cou
rant" ©ntleenen wij
De Kamer is uiteengegaan. Zij komt 4
April weder samen voor het afdeelingson-
deraoek van Bakkerswet, Militiewct en aji-
dero wetten, gaat dan op Paaschreces on
hervat haar openbare werkzaamheden ver
moedelijk niet voor den 9den Mei:
Het ia ten slotfc© nog meegevallen, dat
zij, dank zij een paar in dit seizoen on
gewone avondvergaderingen en een weinig
meer doorzetting van den Voorzitter, haar
«agenda ongeveer heeft afgewerkt. Dat het
debat over de „neutraliteit" van het open
baar lager onderwij», welke na al de drmkte,
die er verleden jaar over gemaakt is, op
het oogenblik do publieke belangstelling
niet meer wekt, er bij is ingeschoten, be
treuren wij niet. Zelfs van „algemeene be
schouwingen" kan men zijn bekomst krij
gen.
Aan dat van „De Telegraaf":
Het merkwaardigste van dezen laatsten
dag der behandeling van de nieuwe arbeids
wet wae... het humeur van minister Talma.
Dat was ourieus om te zien.
Den gan8chen dag zat do Minister achter
do groene tafel, met 'n gezicht, waarop de
verstoordheid meer dan duidelijk te Vczoa
stond, ,,'n Gezicht als een oorwurm", zegt
de goégemeente. In allerlei graden en op
allerlei wijzen liet hij z'n gramschap zien
en hooren. Wanneer men hem bestreed-,
toonde hij zich uitermate prikkelbaar, ging
in 'n demonstratieve houding zitten, haalde
verbaasd-ongeduldig z;n schouders op en
liet zich bogs-onverschillig in z'n stoel val
len, Leden, die een vriendelijk woordje nvt
kwamen sproken, brorude hij dadelijk «r,
en dan kropen ze spoedig in hun fauteuil
terug. Ja, in den loop van den dag gaf Dij
zelie..". twee collega'» een standje. Eerst
was het minister Regout, van Waterstaat,
die wat luid met 'n afgevaardigde stond te
spreken. De heer Talma, die hét woord
voerde, hield op, en zond z'n ambtgonrx>ö
'n boozen blik toe. De Kamer prèt. En niet
lang daarna, was bet minister Heemskerk,,
die 'n aanmerking van. z'n boezeravrieud
Talma ontving, omdat hij hem hinderde Icor
een gesprók. Zoo was de Minister den hec-
len dag in een booze, prikkelbare stemming.
Wij vermoeden, dat de geschiedenis van den
vorigen avondhet. succes, dal de sociaal
democraten, -door een deel der rechterzijde
gesteund,' met een aantal van hun belang
rijkste amendementen hadden, het humeur
vén den Minister niet zuinig bedorven had.
En aan het begin van deze vergaderiug leed
hi.f al aanstond» weer een klein, indirect
échec: de heer Dc Visser stelde met eon
aantal ander© leden van rechts en linki
voor, om te bepalen dat ook in bloembinde-
rijen op Zondag dpor viouwen en jeugdig©
personen niet- gewedki zou mogen worden.
Dit verbod bestaat reeds van 1889 af, maar
de Minister wikle het opheffentoen hij
echter zag, dat het amendement-De Visser,
om heb verbod te handhaven, stellig zou
wórden aangenomen, kö-03 hij eieren voor
z'n geld en nam het over. Doch dat was oho
in het vuur van z'n gramsohap...
De soci'a-al-democratischo zego werd ge
stuit.
Zagen de heeren de vorige weck door liet
overnemen van hun Veenderijen-voorstel,
de foriuin al aankomenzagen zij Donder
dagavond, tegen alle verwachting in, een
aantal amendementen aannemen, thans
scheen het, of de Kamer, verbaasd over heb
succes, dab zij Troelstra en den zijnen had
bezorgd, met een zeker gevoel van schrik
aan de overwinningen een eind maakte. Al
leen een amendement-Schaper, om de z u i-
v e r-militaire werkzaamheden buiten (te
wet te doen vallen (het ontwerp ging ten
opzichte van n i e t-mihtairen kazernéar-
beid te ver), werd door den Minister over
genomen. De rest werd gevild
De eerste herziening der Arbeidswet van
1889 was ten einde. Het past te erkennen,
dat thans onder leiding van minister Talma
een aantal belangrijke verbeteringen zijn
aangebi-aoht. Toch is de verdediging van
het ontwerp geen groot succes voor' hem
geweest, want al wist. hij op eenige hoofd
punten (10.\-iirige-arbeülsclag als uitzonde
ring, en arbeid der gehuwde vrou wen) dvn
amendementen-aanval af te slaan, verschil
lende voorstellen zijn tcch tegen zijn uit-
drukkelijken raad in, aangenomen. Bij de
amendementen, die het .ontwerp op. zoo nre-
nig punt poogden te verscherpen
•gingen vaak een klein aantal leden var
rechts met een groot aantal van links sa
men. De kleine fracbie der vrij-liberale3"
eohter heeft geen onkel amendement ge
steund, met bewonderenswaardige hardm k
kigheid stemden de heeren teg-cn alles, wat
de voorgestelde bepalingen trachtte uit te
breiden. Getuigd dient t© worden, dab heb
debat over het ontwerp in het algemeen
kort en zakelijk is gevoerd. Bij de einds ti
ming, die op 5 April plaats heeft, wordt
het ontwerp natuurlijk aangenomen, maar
we zijn alleen nieuwsgierig, of rar Tyde-
man, de bekwame, tactische, richèrpzinnigo
veldheer, stemming vragen gaat. Het zou
ons geenszins verwonderen, zoo hij hetJ.
deed. Neen, sterker, het zötï óns verwonde
ren zoo hij het niet dééd. Want feit is,
dat de Kamer in dit ontwerp een aantal
bepalingen heeft opgenomen van zóó verre
strekking, dat ze den vrij-li!>eralen moeten
zijn als doornen in het oog. Menig© stem
ming van de laatste dagen deed onwillekeu
rig bij ons de vraag opkomen, of 1913 nu
reeds de geesten bchecrscht. Amendemen
ten, door den Minister „bijzonder radicaal''
genoemd, werden kalm aangenomen. Van
een trouwe meerderheid, bestaande uit
coalitie-paladijnen, die den Minister be
schermden': er viel al bitter weinig van te
bespeuren. Integendeel, onder aanvoering
der socdaal-demccratiscbe fractie, die me
nig succesje boeken kon, welkte een deel
der rechterzijde er toe mede, den Minister
verschillende nederlagen ice te brengen.
Zóó, op menig punt geleid door den heer
Schaper, nam de Kanier meerdere zeer ver
rassende beslissingen en toonde af en to©
een vooruitstrevendheid, dio den sociaal
democraten zelf verbaasd moet hebben doen
staan. Waarlijk, is hot wonder, dat het hu
meur van den Minister daaronder leed?
Dat hij dezen laatsten dag in z'n stoel zat
als een grimmige, brommende keeshond in
z'n hok? Voelt hij het niet meer en meer
wankelen en kraken onder z'n voeten......?
Dat is geen harde, gladde baan meer, waar
minister Talma schaatsen op rijdt. Het is
bom-ijs.
Hot slot van het Kameroverzicht in „De
Maasbode" luidt:
Ongetwijfeld is de dag van lieden (Vrij
dag) minder ongunstig voor minister Talma
verloop en dan de avondzitting van giste
ren. Dab 'feij toen zoo vele ingrijpende ver
anderingen der socialisten zag aannemen
met behulp der rechterzijde, vond zijn oor
zaak voor een voornaam deel in de afwij
zende houding, door hem aangenomen tegen
het amenclement-Aalberse. Radde Lij er toe
kunnen besluiten, dit amendement over te
nemen, dan zou hij de voorstellers er van
niet gedwongen hebben, om waar mogelijk,
met- de socialisten race te 3temmen, ten ein
de aldus ten minste een 'iecl van het door
hen verlangde binnen te halen.
Hij zou zich daarmee wel eenige onaan
genaamheden hebben gespaard cn zou eek
