r A8. 1911. <§eze i€curant wordt dagelijksmet uitzondering van (Zon- en feestdagen, uitgegeven. Dit nommer bestaat uit TWEE Bladen.' Eerste Blad. Leidsehe Sehouv/burg. FEUILLETON. Hun roeping getrouw. LEIDSCïï PEL'S DEK ADYEBTENTIEN: Van 16 regels 1,05. Iedere regel, meer /'O.I'?.!. Grootere letter» naar plaatsruimte. Kleine adrertentiën Taa SO woordea 40 Cents soutint«lk tiental woorden meer 10 Cents. Voor B|ffnsaeseereii,.wordt/O.Oa berekend. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per week 9 Cents; per 3 maanden I f 1.10. Buiten Leiden, per looper en waar agenten gevestigd zijn 1.30. Franco per poBt1,65. Leiden, 7 Februari. Gisternamiddag te halfvijf had in het Nntsgebouw do algemeene ledenvergadering plaats ran de sub-conimissie voor Leiden en 'Omstreken van do Vereen. tot Oprichting en iExpl. van Volkssanatoria voor Borstlijders •in Nederland. Bij afwezigheid van den voorzitter, prof. dr. H. Oort, werd de ver- gadering geleid door den loco-voorzitter 'prof dr. W. Kolen. Ka lezing van do ingekomen stukken en j notulen, die tob geon bijzondere opmerkin- igen aanleiding gaven, werd door den se- cretaria dr. Meideman verslag uitgebracht ;Óver het afgeloopen jaar. Daaruit bleek, dat het aantal leden thans £41 bedroeg, 18 leden vielen af en eon nieuw lid trad toe. 1 Verder werd in het verslag medegedeeld op welke wijze de contribution tot een totaal 'bedrag van f 775 waren besteed, nl. door or voor borstlijders in heb sanatorium Hellen- 71 oom to doen verplegen. Kadat de rekening van den penningmees ter vras nagezien en goedgekeurd, braeht ,dr. Meideman verslag uit van de door hem als afgevaardigde bijgewoonde algemeeno (vergadering in Mei van het vorig jaar in 'Arnhem gehouden, waarvoor hem de dank 'der vergadering werd gebracht. Tot afgevaardigde en plaatsverv. afge vaardigde naar de a.s. algem. verg. werden iresp. benoemd dr, Meuleman en mej. Van Geer. De benoeming van bestuursleden werd aangehouden tot de volgende vergadering. In het Volkshuis hield dr. J. P. Lotsy 'gisteravond zijn eerste lezing over Darwin ;en het Darwinisme. Spreker begon" met te teeggen, hoe hij lang geaarzeld had, vóór dat' hij het verzoek van het bestuur aan- toam. Wat hem ten slotte deed besluiten de ivoordrachten te houden, ondanks de zeer (groote moeilijkheden er aan verbonden, was het feit' dat het Darwinisme even algemeen heleend als miskend is of liever dat er aller lei dwaze voorstellingen ook in volkskrin gen van in omloop zijn, dat het goed werk is te trachten een zuiver inzicht te geven in denkbeelden die zoo'n ingrijpenden in- [vloed op de hedendaagsche levens- en we reldbeschouwing gehad hebben. Daarom gaf spreker een warme en liefdevolle be schrijving van Darwin's leven, waarin de edele persoonlijkheid en het hooge karak ter van den geleerde tot hun volle recht kwamen. Portretten van Darwin als kind, man en grijsaard, van mevr. Darwin, van zijn grootste vrienden en leermeesters, Ivan „The Beagle" en van Darwin's wonin gen, werden op het doek geworpen. Over de 'ontvangst zijner theoriën in de Engelsche kerkelijke wereld, werd ten slotte een en ander medegedeeld Den volgenden Maan dag 6telt dr. Lotsy zich voor een uiteenzet ting to geven van het Darwinisme. De laat ste ma-al zal gewijd zijn aan een bespreking van de beteekenis er van voor onze levens- en wereldbeschouwing. Een vrij talrijk publiek woonde de lezing bij. Van de afd. Hillegom en omstreken van den Kederlandschen bond voor vrouwen kiesrecht 'hebben een twintigtal leden, woon achtig te Lissc, aldaar een afdeeling opge richt. Het Bestuur van de Vereeniging van Diakenen in de Ked.-Herv. Kerk. heeft be sloten tot het bijeenroepen eener bijzondere Conferentie op Woensdag 15 Maart a.s., te houden te 's-Gravenhage. Als éénig onderwerp zal op deze Confe rentie de vraag worden behandeld: „Tot welke gemeenteleden behoort de zorg der diaconie zich voortaan uit te strekken en wat beoogt zij met haar hulp? Het bestuur ontving over deze vraag uit voerige rapporten van de Diaconieën te Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht Groningen, Haarlem, Leiden, Dordrecht en Arnhem, uit welke plaatsen ook' alle diake nen der Ked.-Herv. Kerk toegang tot de Conferentie zullen hebben. Van de bij de militaire administratie tot koogeren rang bevorderde officieren ko men of blijven in garnizoen: kolonel-inten dant W. A. H. Doorman te Utrecht, luit.- kolonel-intendant B. H. Goudriaan en ma joor-intendant G. Kroeze, te 's-Gravenhage.- In het gebouw van het Provinoiaal be stuur van Zuid-Holland js aanbesteed het onderhouden van het kanaal tussohen Rijn en Schie, met de daarbij behoorende kunst werken gedurende de jaren 1911 en 1912. Minste inschrijver was de heer C. Kieuwen, huijse, te Delft, voor f 87,200. De gemeenteraad van Gouda heeft goedgekeurd het voorstel tot het vertimmeren van het gebouw der Tweede Burgerschool; het praeadvies op het ver zoek van C Middelkoop tot het bebouwen van een terrein bij de Jan Philipsweg, het tijdelijk in dienst stellen van een water bouwkundige met betrekking tot verbete- ring der' Spoorstraat; het beschikbaar stel len van een bergplaats.voor het magazijn van de afd. Gouda van „Het Groene Kruis. Het voorstel tot het toekennen van een gratificatie aan den boekhouder-opzichter der Fabricage en den stadsbaas werden af gestemd. Over het praeadvies op het verzoek van de afd. Gouda van den Bond van Ned. Ond. tot opneming van het personeel der herhalingsscholen in het gemeente-pensioen fonds staakten de stemmen. Vervolgens ontspon zich een uitvoerige discussie over het voorstel tot uitbreiding der marktrui mte. Er was nl. een adres in gekomen, geteekend door G4 bewoners van de Turfmarkt, met verzoek om tot demping van het water aan de Turfmarkt over te gaan, waardoor een uitmuntend en dichtbij gelegen terrein besoliikbaar werd voor uit breiding der Markt. Op voorstel van den heer Van den Ree werd besloten, nadat men eerst in beginsel het voorstel tot uitbreiding der marktruim- te had aangenomen, om B. en Ws. uit te noodigen met plannen te komen voor de demping der Turfmarkt. Als men bedenkt, hoeveel last do bewoners vaü het water aan de Turfmarkt hebben, zullen velen dit voorstel toejuichen. Te Amsterdam is op 61-jarigcn leeftijd overleden de heer Oh. R. Kouveld, oud-lid van de Provinciale Staten van Noord-Hol land en van den gemeenteraad. Hij behoor de tot de groep radicalen, in haar actie, on der aanvoering van de heeren Treub en Ger ritsen, tegen de particuliere monopolies cn gaf voorts zijn kracht aan de publieke zaak op het stuk van het middelbaar en vakon derwijs en liet arbeidersvraagstuk, welke belangen hij in verschillende betrekkingen met ijver gediend hoeft. De begrafenis zal Donderdag te 12 uren op „Zorgvlied" plaats hebben. HILLEGOM. Gisteravond gaf de tooneel- afdeeling van het Kruis verbond „St.-Ber- nardus" een uitvoering in café „Flora", alhier. Opgevoerd werd het oorspronkelijk anti-alcoholisch drama in vijf bedrijven door Pater Servatius, Ord. Cap. ,„De misdadi gers van Doorns tad en him rechters". Tij dens de uitvoering werden «enige liederen gezongen en wel bij het begin, bij de pauze en aan het einde. Ka dit drama werd ccn komische spectaikel-scène „Het inliaolen van den nieuwen burgemeester", opgevoerd, waarbij van velen de lachspieren in bewe ging werden gebracht. De zaal was goed bezefc en de aanwezigen hadden een genot vollen avond. Het doel dezer opvoering was, de toestanden, welke voortspruiten uit drankmisbruik, duidelijk weer to geven, om zoodoende het drankmisbruik tegen te gaan. LISSE. In een viertal huisgezinnen hier heersoht de besmettelijke riekte roodvonk. NOORDWUKERHOUT. Op de Zanderij van Gravin van Lijnden wordt thans dag en nacht doorgewerkt, in verband meb het verplaatsen eener enorme hoeveelheid zand, •grootendeels naar Gouda. De heer H. Oostdam, wethouder, is sinds eenige dagen ernstig ongesteld; Do toestand was gisteren zeer zorgelijk. KOORDWIJK-AAK-ZEE. In café-restau rant „Badhotel Konijnenburg" vergader den gistemamiddag de inschrijvers, ten einde eventueel te besluiten tot oprichting eener „Noordwijksche Bouwmaatschappij.'' Do vergadering was zeer druk bezocht. Uit de mededeelingen van de voorloopige commissie bleek, dat er door 60 aandeelhou ders een totaal aantal van 171 aandeelen a f 100 was ingeschreven, zoodat van het nominaal kapitaal (500 aandeelen a. f 100, is f 50,000) nog 329 aandeelen f 100 zou den te plaatsen zijn. Het voorstel van de commissie, om tot oprichting van de Bouwmaatschappij over te gaan, werd met alg^meene stemmen aan genomen, nadat nog door de vergadering de wenschelijkheid was uitgesproken, niet te hard van stapel te Icopen, en het oog steeds gerioht te houden op de noodzake lijkheid. Ka een aangename discussie werden daarna de statuten vastgesteld, en werd besloten, de Koninklijke goedkeuring daar op aan te vragen. Zoodra deze verkregen is, zal men met de werkzaamheden een aanvang maken 't Bestuur der Bouwmaatschappij beslaat uit een „Raad van Beheer", gekozen uit en door de leden van de maatschappij. Voor de eerste maal hebben zitting in dezen Raad van BeHeer de lieeren Wilhelm Tappenheck, B. H. Bussmk, W. van Bee- lën, H. Liefferink en H. Hoek Jr. Aangezien het intusschen reeds vrij laat was geworden, werd liet vaststellen van een huishoudelijk reglement tot een volgende vergadering uitgesteld, en werd de verga dering door den voorzitter, den heer Wil helm Tappenbeck, gesloten. In heb algemeen verdient' het hulde, dat een Bouwmaatschappij in het leven werd geroepen, daar er te Noordwijk bepaald behoefte bestaat aan burgerwoonhuizen. De „Koordwijksche Bouwmaatschappij" kan dus wel degelijk in een bestaande be hoefte voorzien. Wij hopen, dat dit moge blijken in onze zich voortdurend sterk uit breidende gemeente; vooral kan de Maat schappij' blijken, nuttig te kunnen werken op onze badplaats, die van jaar fot jaar in bloei toeneemt. SAiSSENHEIM. Tot onderwijzer aan de R.-K. Jongensschool alhier, is benoemd de heer Van Dijik, te Teiheide (N.-Br.) VOORSCHOTEN. Kaar wij vernemen, zal de openingsplechtigheid van de water leiding op Donderdag as. o.a. worden bijge woond door den waarnemenden Commissa ris der Koningin in deze provincie, den heer v. d. Velde. (De heer Patijn is naar men weet ongesteld). Het ia te verwachten, dat vele ingezete nen dien dag de vlag zullen uitsteken ter eere van de voor Voorschoten zoo belang rijke gebeurtenis van de opening der bron- watervoorziening. VOORHOUT. Van den landbouwer C. van der Vosse rijn niet minder dan 53 mooie kippen en hanen ontvreemd, gisternacht. De dieven, die hoogstwaarschijnlijk hun buit in eem bootje geladen hebben,,lieten een drietal dbode hennen achter. Laat in den voormiddag werden de diertjes pas gemist, hetwelk het onderzoek naar de daders van den diefstal niet bevor dert, ofschoon de politie ijverig in de weer is, WASSENAAR. Bij Koninklijk besluit is, met ingang van 16 Maart 1911, benoemd tot directeur van het post- en telegraafkantoor te Wassenaar de heer O. Flens, thang in gelijke betrekking te Hasselt. De Raad vergadert Donderdagmorgen te elf uren. Nederlnndsclie Tooncelvereeulginjg* „BESCHUIT IHET IftUISJES." Kaar het meest onversneden realisme, heti realisme van „De Jonge Gids," het realis me van Koos Habbema, heeft dit stuk do toehoorders teruggevoerd. Max Liebermann, de groote Duitsche schil der, heeft het onlangs zoo mooi geformu leerd in zijn afscheidswoord al3 president van de „Secession". Zijn woorden kwa- men op de aloude stelling neer: ieder kunstbeginsel is goed, als de uitwerking maar goed is, als de uitwerking slechts de emotie geeft die werd beoogd. Mag ik in bescheidenheid mij aansluiten bij dit. kimstenaarswoord, waar het betreft», de uitwerking te loven in het stuk van gisteravond. IIe3rermans heeft gewild ons een staaltje te geven van do hel, welke het familieleven zijn kan in de burgerlijke samenleving; hij is daar, althans wat mij betreft,, volkomen in geslaagd. Hij heeft rijn eigen visie geheel en al aan ons opgedrongen. Een visie, welke daar zij levensinzicht is, natuurlijk gelijkt op die, ïn rijn ander werk („Schakels" bijv.) neer gelegd. Welke deze visie is? Mogen we uw gedachten een oogenblik op een vergelijking vestigen tusschen Heyermans en den even populairon Brusse., In het meest bekende werk van dezen laat1* ste „Boefje" worden we eveneens een be grensd maatsokappelijk milieu ingevoerd: de ruwe krakeelwereld in een Rotter- damsch buurtje, waar Boefje door niet meer zorg omringd dan men aan een hond be steedt, groot groeit. Doch Briisse's boek ia vol zachte klanken van weemoed, humor,, medelijden» Heyermans heeft Brusse gelaakt om zijn boek. Zooals Brusse die wereld zag, was niet juist, meende hij. Het zachte medelijden van Brusse was voor den fel-voelenden Heyermans niet toereikend: die wereld daar op datf hofje was veel ellendiger dar! Brusse haar zagheb was alles heel anders en Brusse had een verkeerd beeld gegeven van het proletariaat. Te betoogen, dat) Heyermans in deze oritiek zondigt tegen het' grondbeginsel in kunst, waarop ik hier boven wees, ligt minder in mijn bedoeling dan u trachten te leiden naar het levensin zicht en daarmee parallel loopende kunst visie van Heyermans. De zachte klanken ran Bmssc? Ge vindt ze bdj Heyermans niet, althans niet gelijkmatig verdeeld. Diep medelijden stort hij neer op enkelen'., Op het idiootje in: „De opgaande Zon",, op den armen kreupelen jongen, die op twee krukken strompelt in het stuik' van gis. teravond, die door rijn vader telkens wreedaardig wordt gemaand, een kamer in of uit te gaan, het een of ander te halen' „met bekwamen spoed". Verder is er bij Heyermans wrangheid; een fel verzet tegen de wereld, de maat schappij zooals die is. Het is of hij telkens een stoot wil geven tegen de afschuwelijke instelling, die geordende maatschappij heet/, alsof hij iederen keer wil doen voelenriet toch menschen, hoe jullie wetten zijn, hoe jullie verworden als geldnood, d. i. levens behoud, je voortdrijft. De socialist die Heyermans is, ziet andere toesbanden voor zijn geestesoog. De onvoldoendheid van den tegonwoordïgen aan te toonen is zijn doeL Hij is geslaagd, dat rampzalige gezinsle ven dat, zonder werken, levend van wat gold door familie ingebracht, heb moeilijke «lot) Felicitas had met tranen in de oogen 'dit alles aanschouwd, Zij had ieder, die boven kwam, begroet en naar zijn eerste wenschen gevraagd, Dicht bij haar stond de vrouw met heb (kind, die zij gisteravond meegenomen had, En ofschoon meer dan één haar toeriep, dab haar man in leven "was, kon zij zich moeilijk schikken in het feit, dat hij tob do la-atsten behoorde. Zij .vroeg telkens aan Felicitas of het waar was, dat allen gered waren, en Felicitas, nooit ongeduldig, keek telkens Erich aan, t>m uit zijn mond te vernemen, dat allen, allen gered waren. Erich had - gaarne een woord togen het jonge meisje gezegd. Maar von Herthcr liet hem niet los en ter wijl hij allen, die boven kwamen, de hand gaf, hield hij met de andere Erich vast en in den druk zijner vingers voélde Erich de smeekende bode, hem heb eenmaal aange dan© onrecht, te vergeven» En nu waren allen boven. De jonge mijn werker, wiens vrouw bij Felicitas stond, had de weenenden aan zijn borst gedrukt, •en hij hield, terwijl het koraal door do morgenlucht klonlk, met een zeldzame uit-" (drukking van danJk en geluk het kleine meisje vast. De vrouw vroeg: „Ben je daar beneden niet bang geweest?" En hij ant woordde: „Ik had niet gehoopt, jullie weer te zien." En Felicitas voelde opnieuw den dank, dien zij Erich verschuldigd wa-sj hij toch had er het groote aandeel aan ge had, dat de drukkende last van haar vader wag weggenomen» Terwijl nog de laatste woorden van het danklied weerklonken, vermeldde de tele graaf reeds de gelukkige redding door heel het land; tfan de naburige dorpen kwamen de menschen aanstroomen en ook de wagens, die von Herther besteld had om de menschen naar huis te brengen. Een uur later was het al stiller en stiller ge worden. De geredden waren, voorzien van alles,; wat ze noodig zouden kunnen hebben, ver gezeld van hun familieleden, weggereden. De redders en de toeschouwers verlieten in groepen het terrein. En allen waren vol lof voor von Herther, die alles voor de redding in het werk had gesteld, die geen (kosten ontzien had en die allen voor do verdere dagen dezer week vrij had gege ven. Maar daarnaast woorden van lof voor Erich Francken en Konrad Hiller. En reeds wist men to vertellen, dat veel ver anderen zou, dat Mcrtel ontslagen was, en dat alles nieuw zou worden ingericht. Von Herther was in zijn huis terugge keerd, dat in een paar dagen het tooneel was geweest van zooveel verschillende ge beurtenissen en dat nu weer zijn oüde gastvrijheid zou aanbieden. Zoo dra de ech te jubel over de redding voorbij was en de geredden hadden, wat zij noodig konden hebben, had de president bedacht dat nog geen van zijn trouwe helpers iets gehad had. Hij was 's morgens om acht uren met allen, behalve Eckhold, die blijven wilde, naar zijn huis gegaan, nadat Felicitas een uur vertrokken was om alles in ge reedheid te brengen. Zij had In korten tijd wonderen gedaan; iedere gast vond een kamer geréed en eindelijk vereenigde ae president allen aan tafeL Onder allen, die daar aanzaten, was er een die door den president zeei onderscheiden werd, maar die bij zichzelf dacht óf het niet beter zou zijn, wanneer hij maar zoo spoedig mogelijk dit huis zou verlaten, waar men hem niet meer noodig had. Wel had von Herther hem gezegd, dat hij, als men wat uitgerust was, gaarne eens ernstig met hem spreken wilde; maar l.ij vroeg zich af wat dat zou beteekenen. Felicitas was niet aan tafel, toen een telegram uit For- stenburg kwam, waarin Paul vertelde, dat hij benoemd was tob lijfarts van den nieuwen Hertog, dat hij gelukwensdhte met de gelukkige redding van do mijnwer kers, en dat hij den volgenden dag hoop te te komen. Do president had oclk dit te legram evenals alle anderen voorgelezen. Erioh had niet gezien welk een verachte lijke uitdrukking om de '"jipen van den president speelde. Hij hoorde de woorden van het telegram en het was hem als werd opnieuw de scheidsmuur tusschen hem en Felicited opgetrokken. Hij -veelde zich bitter gestemd en stond van tafel op. Toen hij weg was, zeide von Herther tegen Max Lohmer* „Dit is de eerste waarschuwing, dat niet alleen in de mijnen, maar ook in an dere opzichten ons leven niet goed is ge» weest. Ik reken er op, dat jij deze zaak ter hand wilt neihen. Je broer moet begrij pen, dab wij eïkaar niets meer te zeggen hebben. De ontzettende ernst van de laat ste dagen heeft mij den binddoek voor de oogen weggenomen, Heb is mij onverschil lig wat de wereld zeggen zal von dit alles, maar je broer mag hier niet terugkomen". „En Eridh Francken?" Erich Frandken? Wij moeten hem wel laten gaan naar rijn liefste en hem dank-1 baar zijn, dat hij ons heeft geholpen.' „Maar jullie vergist je. Erioh ïb niet ver loofd; wat ik een oogenblik voor een groot geluk hield, is niet waar; zijn liefde voor je dochter is nooit bij hem verdwenen. Wanneer je over Erich anders denkt dan vroeger, toon het hem dan. Ik geloof, dat hij heel spoedig wil weggaan." De president zat een oogenblik verbaasd en weer kwam de gedachte in nem op wat de wereld, wat Forstenbnrg wel zeggen zou van deze geheel onverwachte wonding. Maar bijna dadelijk zeide hij: „Mijnheer Hiller, wil u even mijn plaats hier innemen? Ik moet dadelijk onzen vil end Erioh spreken. Kom mee, Max." Erich was intusschen in den tuin geko men. Alles was nog ecnigszins wanordelijk, ten gevolge van het geloop van de laatste dagen, maar daarop lette hij nice veeL Hij ging het pad naar de groote linde; van ver re zag hij een damesjapon en hij wist, daar Felicitas te zullen vinden. En nu meende hij ook te weten wat hij doen moest. Haar ongezien door de anderen goeden dag zeg gen en dan stil verdwijnen uit dit huis, waarin hij niet rustig kon blijven, en dan uit Forstenbnrg den president een paar woorden sohrijven. Vast besloten ging hij naar het jonge meisje toe. Felicitas schrok niet: zij had begrepen, dat hij spoedig weg zou gaan. En toen zij hem zag, gevoelde rij, dat hij afscheid kwam nemen en dab zij geen recht bad hem tegen te houden. Zijn stem trilde, toen hij haar bedankte hem geroepen te hebben; maar dat het be ter was dat hij nu spoedig wegging, want dat hij zijn gevoelens voor haar vader moest onderdrukken. En zij zeide: „Maar waarom zoudb go boo3 zijn op mijn vader? Hij denkt nu evenals ik over li. Wij mogen u niet bij ons houden. Breng uw. gelukkige bnii-d in München mijn groeten en word zoo gelukkig als ge het verdient." „Felicitas I" riep hij gestreng. „Je ver gist je. Niemand wacht mij in München dan een oude vriendin, over wie ik met je mag sprelken en die weet, dat jouw plaats in mijn hart nooit door een ander ia ingeno men. Ik kom daar weer even eenzaam als ik gegaan ben. Ik moet weg, omdat Paul Lohmer vandaag weer hiér1 komt en ik u beiden niet samen ontmoeten wil." „Paul Lohmer? Die komt' hier nimmer, terug. Erich, waarom wil je gaan, als nie mand je wacht?" Hij drukte het bevende tiieïsje in zijn armen, maar zeide: „Felicitas, denk aan je vader. Hij zou ons weer ikunnen scheiden en dat zouden wij geen van beiden doorstaan." „Ik zou heb niet willen, Erich, maar, ook niet kunnen. Ik heb misdreven tegen, jou, toen ik hem voor twee jaar gehoor zaamde. Dat weet ik niet 6leohts van van daag. Ik heb je geroepen, Erich, en je bont gekomen en hier, waar ik duizend maal aan je gedacht heb, beloof ik je: waarheen jij me ook roept, ik kom." Hij kuste haar de woorden van de lip pen. Hij hield haar tegen zioh aan. Op een afstand kwamen von Herther en Max Lohmer aan. Zoodra zij de beide jon ge menschen zagen, zeide de president: „Laat die twee maar; mij hebben ze niet meer noodig," Professor Lohmer knikte toestemmend en ook op zijn gelaat was een gelukkige uit drukking, En op den kleinen heuvel, waar de linde stond, zagen Felicitas en Erioh elkaar aan en zij waren beiden er van overtuigd, hier luin geluk voor hun leven gevonden te hebben..

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1911 | | pagina 1