Wo. 15561.
Tweede Blad.
Anno 10IO,
Brieven van een Leidenaar.
ÜAftRSENLaST.
CCCXXXI
Reeds meermalen heb ik de pen in de
hand genomen om te schrijven over het z.g.
conflict aan de Kon. Ned. Grofsmederij
hier ter stede. Dat in de afdeeling ketting
smederij over het Utre-chtscho Jaagpad het
werk nu bijna twee en een halve maand stil
ligt, ia een zaak, welke niet alleen de twee
.partijen, die tegenover elkaar staan, de
fabrikant en de arbeiders, aangaat, maar
eigenlijk de geheele gemeente. Daar werken
aan die afdeeling ongeveer 100 man. Nemen
wij aan dat die dooreengenomen ieder f 12
per week verdienen* dan is dat een loon
derving van elke week f 1200 of in de tien
weken, welke reeds na het conflict verloo-
pen zijn, f 12,000. De werkloozo arbeiders
en hun gezinnen zullen dit het allereerst
aan den lijve voelen, zij zullen gebrek lij
den. Ook al worden ze door mede-arbeiders
en him welgezinden uit de burgerij eenigs-
zins ondersteund., dat bedrag is toch veel
kleiner. En het kan ons immers niet onver
schillig zijn* dat daar een honderdtal men-
scihen, waarvan een deel met een gezin, we
ken lang aan de armoede ten prooi zijn.
Dooh al wil men zioh op het standpunt
plaatsen dat d i t het algemeen niet aan
gaat en dat ook deze menschen nu maar
alleen de gevolgen moeten dragen van hun
daden in dit geval van het tot staking
overgaan ook dan nog blijft er het ge
meentebelang over. Die f 1200 per week
wordt minder uitgegeven. De neringdoen
den, die deze kettingmakors als geregelde
of gelegenheidsklanten hebben, missen ieder
wat der gewone klandizie en winst en dat
wreekt zich weer op hun zaak. Hier geldt
weer het oude bijbelwoord: als een lid lijdt,
lijden alle leden.
Juichen we niet bij elk karwei van eenige
beteekenis, dat er in deze tijden van werk
loosheid komt en steunen wij niet de ge
dwongen werkloozen om hen voor armoede
en kommer te bewaren?
Hoe zouden we dan onverschillig aanzien,
dat hier een talrijke groep arbeiders weken
en weken aaneen werkloos zijn, terwijl èn
patroon èn werkman beide liever het werk
zouden laten doorgaan. Want ook dit kan
O-na niet onverschillig zijn of het een inrich
ting van nijverheid in de gemeente goed
Of slecht gaat. En het is ook ongetwijfeld
oor de Grofsmederij een schadepost-, dat
et werk maanden aaneen stil ligt.
Daarom wilde ik al lang eens een poging
hebben gedaan, om de partijen tot elkander
te brengen. En waar ik daartoe niet over
gang tot nu toe, daar lag het hieraan, dat
ik met geen mogelijkheid kon weten aan
welke zijde het recht was. En het gaat
niet aan om tot de partijen te zeggen:
ïecht of geen recht, geeft maar toeIk
weet wel, dat men gewoonlijk alleen reeds
uit medelijden licht geneigd ia, het voor de
èwakBte partij en dat zijn ongetwijfeld de
werklieden partij te kiezen, maar in zulk
een kwestie gaat dat niet.
Nu was mij al eens een manifest door de
werklieden toegezonden, doch men werd wel
©enigszins huiverig om daarmede de schuld
bij den patroon te zoeken, vooral ails men
vernam dat twee leiders van de
ïnetaalbewerkers-bondeii door d)e werklie
den afgevaardigd na ampele besprekingen
met de directie den werklieden adviseerden
de verlaagde loonstarieven noodgedrongen
te aanvaarden. Er moest voor buitenstaan
ders meer licht komen, wilden ze eenigszins
in staat zijn zich een oordeel te vormen
Het was of de redactie van het „Leidsoh
Dagblad" dit ook begreep toen ze de par
tijen als het ware uitnoodigde haar stand
punt in deze kwestie zakelijk uiteen te zet
ten.
De directeur heeft daaraan bereids ge
volg gegeven. Inderdaad, zakelijk heeft hij
an zijn standpunt de zaak uiteengezet al
ad hij misschien beter gedaan een paar
uitdrukkingen aan het slot, die zijn tegen
Rosa Lindner werd bij mevrouw de ba-
trones toegelaten om zioh voor te stellen.
Zij voelde zich een beetje gedrukt, niet
door de pracht om haar hoen, niet door
den brutalen lakei, maar door het vooruit
zicht, de barones zelf te ontmoeten.
De oude dame was stom. Zoo had zij
zelf haar geschreven. Verder wist Rosa
niets van haar.
De kamfer, waarin zij gelaten werd, was
schemerig, donker bijna; alleen het haard
vuur belichtte flauw de omtrokken van een
diep in oen leunstoel godaken, in dekens
gehulde gestalte.
Do barones hoog hij Rosa's binnenkomen
licht voorover, glimlachte, naar het schoen,
en wees op oen stoel vlak bij haar.
Een mutsje met lichtpaars lint bedek to
haar grijs haar. Een donkere bril beveiligde
haar oogen. Zij schreef iets met potlood,'
op een blaadje papier. Dan keek zij op,
knikte en reikte Rosa het papiertje over.
Rosa las
„U i9 juffrouw Lindner, die oen adver
tentie plaatste, waarop ik schreef, nietwaar
En nu wilt ge u voorstellen aam mij, de
lastige invalide?"
Het meisje glimlachte vriendelijk en be
vestigde, dat het zoo was; maar dat me
vrouw de barones zeker veel vriendelijker
was dan zij van zich zelve getuigde.
„Kom wat nader met uw stoel," schroef
de oude vrouw weer„ik moet ,u veel
vragen. Kunt u voorlezen?"
„Niet heel goed; "maar ik zal mijn best
doen."
„Kent u een of ander spel? Whist btf-
soatbeeiLdJd-
standers konden prikkelen tot verzet,
achterwege te laten. Maar omgekeerd is er
van de zijde van hen, die het voor de werk
lieden hebben opgenomen, een en ander ge
zegd en geschreven, dat op zijn beurt de di
rectie aanstoot heeft kunnen geven.
Wij hebben uit het stuk van den heer
Haitink dit wel kunnen opmerken dat de
kettingsmederij voor de fabriek geen bij
zonder winstgevende zaak is. En een pa
troon in het algemeen en vooral een Maat
schappij drijft nu eenmaal geen zaken om
er geld op toe te leggen louter uit een soort
philanthropic. En van dat standpunt ge
zien was er voor de invoering van de voor
de werklieden zeer harde tariefsverlaging
zeker wel eenige reden. Maar de inrichting
is er nu eenmaal; dit moge de directie ook
bedenken. En al kan zij de te leveren ket
tingen minstens even voordeelig uit Enge
land betrekken, zoo is er toch' reeds kapi
taalverlies door dat fabrieken en machine
rieën renteloos staan Het kan haar bo
vendien niet onverschillig zijn of eigen nij
verheid dan wel die van het buitenland be
voordeeld wordt. Daarbij komt dat er be
stellingen kunnen inkomen, misschien wel
ingekomen zijn van zeer solide kettingen,
die bij voorkeur in Leiden worden vervaar
digd. Zal zij dan de aanvragers moeten
teleurstellen? Ik hoorde dan ook al dat zij
met een geheel nieuw stel werklieden wil
den beginnen, die dan echter eerst het
vak moeten leeren. Daar zal een klein jaar
mee gemoeid gaan. Dit is een jaar v?ji
schade voor de fabriek. En dan ook heeft
de directie niet de zekerheid dat er weer
geen conflicten zullen komen.
Van den anderen kant mogen de stakers
of uitgestotenen toch ook wel bedenken wat
het voor hen beteekenen zou als de fabriek
voor altijd en voor goed voor hen zou zijn
gesloten. Voor de jongeren, die nog een un
der, allicht gezonder werk konden krijgen,
was dit misschien allesbehalve erg, doch
voor de meesten die eenmaal dit en geen
ander vak kennen en te oud zijn om nog
wat anders te leeren, zag het er dan al
heel slecht uit.
Daarom zou ik zeggen dat men nu maar
eens moest trachten het geschil door onder
linge schikking eerlijk en oprecht bij te
leggen. Het oude of het door hen begeerde
loonstardef gehandhaafd te zien, dat zal
toch niet verkregen worden; dit zullon, ge
loof ik, de arbeiders nu wel hebben inge
zien. Maar met een stel nieuwe krachten te
beginnen, die een vrij lange proef- leertijd
zullen vergen en nog geen zekerheid bie
den dat ze 't allen vol zullen houden, \s
voor de directie ook niet zoo bijzonder be-
geerenswaardig. Beide partijen hebben nu
voldoende getoond, dat ze voor de zaak,
die Ze billijk en rechtvaardig achten, wat
over hebben. Als de kwestie nu bij onder
linge schikking werd bijgelegd, zou beider
belang gediend en tevens beider eer gered
zijn. Beide partijen moeten daarbij wat toe
geven, dat staat vast. En ik twijfel niet of
ze zullen ddt gaarne willen, maar geen van
beiden wil vermoedelijk daartoe den
eersten stap doen.
Daar moet uit ons midden een onpartijdig
en hoogstaand man opstaan om de strijden
de partijen tot elkander te brengen.
Wie moet dat wezen? Als men mij een
keuze wilde laten doen, zou ik deze
moöie en eervolle taak willen opdragen
aan niemand minder dan aan het hoofd
der gemeente, aan onzen burgemeester. Hij
zou het kunnen doen als mensch in de
eerste plaats en krachtens zijn ambt te
vens, want, zooals ik in den aanvang reeds
zeide, er is ook een gemeentelijk belang bij
betrokken.
Mogen wij in ieder geval eerstdaags de
verblijdende mededeeling vernemen, dat
het geschil aan de Grofsmederij is bijgelegd
en het werk er weder is hervat
„Weinig; maar ik leer gemakkelijk en
heb een goed geheugen."
„Zoudt u tevreden zijn met het salaris,
dat ik in mijn brief al no9mde?"
„O ja, mot al wat u geven will" zei het
meisje vlug. „Ik heb anders niets öm van
te leven. Wij zijn altijd heel arm geweest
Vader verdiende weinig, en hij ia vroeg
gestorven. Moeder leeft van liet beetje, dat
hij ijaliet."
Do oude dame luisterde belangstellend,
naar het scheen.
„Mijn zuster is pas vijftien jaar," ver
volgde Rosa, „en dus moet ik wat veffV
dienen."
„Gelooft u, dat dat zoo gemakkelijk i6?"
Rosa werd gloeiend rood.
„Ikik weet nietik wil het pro-
beeren."
„Houd maar moed," zei het briefje; „wtees
niet hang. Ik ben in treurige stemming en
heb wat opmontering noodig."
De oogeij, achter de donkere brilleglazen
schenen onderzoekend op hot meisje gericht.
„Ja, ja, ik heb misschien geen zielfveitf
tijouwen genoeg, maar 't ia dat niet all
leen
„Soms een liefdesgeschiedenis Misschien
kan ik u op de een of andere matiiekj
hfelpen."
Rosa glimlachte verlegen. Dan, aangeh
moedigd door de vriendelijke woorden en
het schemerdonker in de kamer, ging zij
haar hart uitstorten.
„Ik hen geëngageerd geweest," begon zij
zacht. „Hij was heel arm, net als wij. Hij
moest hard werken. Wel had hij een rijken,
kinderloozen oommaar deze deed niets voor
hem. Wij waren lotgenooten. Hij was goed
voor mil en probeerde mjj wet op te vtoq-
Staatsbegrooting voor I9iü.
Hoofdstuk V; Biunenlandsche
Zaken.
Aan het Voorloopig Verslag van de af
deel: ngen der Tweede KameT is nog bet
volgende ontleend:
Reorganisatie van het lager
o n d 6 r w ij 8. Sommige leden hadden
met ingenomenheid in de Troonrede de aan
kondiging ontvangen van een wijziging der
Lager-onderwijs-wet; volgens hen gaat de
ontwikkeling van het lager onderwijs niet
in de geweneohte richting en staan de re
sultaten niet in goede verhouding tot het
geen er aan ten koste wordt gelegd.
Over het algemeen, kunnen vele ouders
voor' hun kinderen nog niet het onderwijs
krijgen dat zij begeeren, al worden door het
Rijk jaarlijks groot© sommen besteed; men
wees hierbij op het gemis dat zich aan
voortgezet lager onderwijs im den vorm van
middelbare scholen met driejarigen cursus
op sommige plaatsen doet gevoelen; ook
hierin kan bij de reorganisatie worden voor
zien, De vraag of men om tot een goede
oplossing te geraken moet breken met het
stelsel, waarbij elk richting haar eigen
school kan krijgen werd door sommigen be
vestigend, door anderen ontkennend beant
woord.
Gevraagd werd of de in de Troonrede ge
bezigde woorden aldus moeten worden op
gevat dat de Regeering voornemens ia eerst
een definitieve regeling te bevorderen van
het M. U. L. O. om daarna do andere on
derwerpen de onderwijswetgeving betref
fende ter hand te nemen. Deze verdeeling
van arbeid zou door de leden hier aan
het woord betreurd worden, wijl tal van za
ken uitgesteld met het oog op het rapport
der Ineenschakelingscommissie zeker niet
minder urgent zijn. Zij drongen daarom
aan op algeheele reorgansatie. Wat het ka
rakter van de openbare school aangaat
werd door eenige leden herinnerd aan de
dezer zake ten vorigen jar© gehouden de
batten, waarin de minister was aangezet
tot preventieve maatregelen tegen het re-
volutionnair drijven van vele onderwijzers.
De leden die deze aangelegenheid opnieuw
ter sprake brachten, zouden van den mi
nister willen vernemen of hij alsnog van
meening is, dat repressieve maatregelen af
doende het euvel kunnen bestrijden en zij
stelden de vraag, or er niet all© reden ?s,
te onderzoeken of aan Rijks-Kweekscholen
en normaallessen wellicht de grondslag der
revolutionnaire gezindheid wordt gelegd.
Ook zouden zij willen zien overwogen of
niet het voorbeeld moet worden gevolgd,
door de gemeentebesturen van Amsterdam
en Rotterdam gegeven door van ministeriee-
le zijde tot do onderwijzers circulaires t.e
richten als van de besturen dier gemeen
ten waren uitgegaan. Door andere leden
werden de hierboven gegeven beschouwin
gen zeer eenzijdeg geacht. Waar door alle
z.g. burgerlijke partijen de rede van den
heer Ossendorp ten strengste was afge
keurd, behoefde de bezorgdheid van het
„socialistisch" karakter van de openbare
school niet groot te zijn. Voorts werd er op
gewezen dat de gezindheid van 'n onderwij
zer nog niet van invloed op diens onderwijs
behoeft te zijn. Dat de sociaal-democrati
sche onderwijzers hun plicht getrouw na
komen blijkt voldoende. Circulaires als van
Amsterdam en Rotterdam achtten deze le
den niet zonder bedenking.
Sc hooibouw. Door sommig© leden
werd aangedrongen op spoedige indiening
van het reeds lang toegezegde ontwerp van
wet tot meer doeltreffende subsidieering in
do kosten van schoolbouw ten behoeve van
het bijzonder onderwijs.
Verhouding tussohen open
baar «n bijzonder onderw ij s.
Andermaal werd door sommige leden gewe
zen op de voortgaande omzetting van openw
baar in bijzonder onderwijs.
lijken; hij wist altijd een middel om mijn
tranen in een laoh' te veranderen. Hij was
mijn troost in een naren tijd. Wij verloof
den ons. Maar plotseling, kort voor vaders
dood, stierf de oom van Harry en liet
hfem, buiten alle verwachting, zijn hieele
vermogen na. Harry was nu opeens rijk,
vreeselijk rijk."
Rosa barstte in tranen uit.
„Nu wist ik, wat mij te doen stond. Ik
wilde geon voordeel trekken van zijn rijk
dom. Ik gaf hem zijn woord terug."
„En Koe deedt u dat?" informeerde de
oude dame schriftelijk.
„Ikik loog," bekende Roea. „Ik zei
hem, dat ik met mij te engageoren een
vergissing had begaan, en dat ik liever
vrij wilde zijn. Ik had op een gunstige
gelegenheid gewacht. Hij zou, nu hij in ©en
andere positie was, mij wel spoedig ver
geten."
„En geloofd© hij dat?"
„Eerst niet; maar hij moest wel, toen ik
volhield. Hij bleef weg, maar hij was "boo©
op mij. Dat is het vooral, wat mij hinr
dart."
„Liet u nooit doorsoheimferen, wat eigen
lijk uw besluit had veroorzaakt?"
Rosa, schudde haar hoofd.
„Als thij hot geraden had, zou hij zich tooK
aan mij gebonden geacht hebben. En ik
wilde hem niet in den weg staan. Ik kon
niet anders, en geloof, dat ik goed han
delde."
„En is u nu tevreden?"
„Om zijnentwil, ja."
„En wat u zelf betreft?"
De nieuwsgierigheid der oude dame be
gon voor Rosa bijna lastig te worden j
maar in haar geheele wijze van doen lag
zooveel moederlijke goedheid en begrijpend
Opleiding onderwijzers. Door
eenige leden werd ondersteund het onlang3
door de vereenjging y&h M.U.L.O. aan <Jen
minister gezonden adres betreffende de
verdere opleiding van onderwijzers nadat
zij de kweekschool of de normaallessen ach
ter den rug hebben. Op welke wijze /(vil de
minister hieraan te gemoet komen?
Nader werd gevraagd of de minister me-
dedeeliDg kan doen van zijn denkbeelden
ten aanzien van het voorbereidend onder
wijs.
Opnieuw werd aangedrongen op ophef
fing van de verplichting tot het betalen van
examengelden.
Eenige leden vroegen of het onderzoek
van den minister in hoever tot herziening
der Leerplichtwet moet worden overgegaan
reeds resultaten heeft opgeleverd en zoo ja,
welke die resultaten zijn.
Aangedrongen werd andermaal op maat
regelen die het schoolgaan van kinderen
welke in woonwagens verblijven bevorderen.
Toevoeging van het zevende leerjaar aan
het onderwijs kwam weer ter sprake. Heeft
de minister zioh hieromtrent een meening
gevormd
Op bevordering van School Sparen, voor
ziening in volnoende schoolruimte ©n hygië
ne werd aangedrongen.
Gevraagd werd of de minister de rede
kan goedkeuren, door den inspecteur van
het L. O. in de 1st© inspectie dezen zomer
te Arnhem gehouden bij gelegenheid der
65 alg ver. van het N. O. Genootschap.
Geklaagd werd, dat sommige arrondisse
menten voor behoorlijk sdhooltoezioht te
groot zijn. Kan de minister ook mede Joe
len hoe het met de hoognoodige reorgani
satie staat?
Aangedrongen werd om eindelijk over te
gaan tot d© oprichting van een nieuwe
Rijkskweekschool, waarvoor reeds in 1908
gelden waren uitgetrokken.
Voorts werden verschillende plaatselijke
sohooiaangolegenheden ter sprake gebracht.
Op verbetering der Rijksnormaallessen
werd aangedrongen zoomede op verbetering
der salarissen der onderwijzers.
Men meende dat het salaris tot een mi
nimum van f 1.50 per lesuur moet worden
verhoogd.
Men verzocht de Regeering oen wetsont
werp in te dienen ten eindle diegenen die
gelijkelijk aanspraak maken op pensioen in
de gelegenheid te stellen dit te verkrijgen.
Andermaal werd aangedrongen op regelen
voor do 8usidieering der zwakzinnigen scho
len. De verhooging van het subsidie aan
den Bond voor Lichamelijke Opvoeding met
f 12,000 ontmoette groot bezwaar. Betoogd
wend dat verbetering moet gebracht worden
in den treurigen toestand inzake het school
bezoek van schipperskinderen. Gevraagd
werd of den Minister iets bekend is omtrent
een school door 'het Leger der Hcils te Gro
ningen opgericht voor schipperskinderen.
Gaarna zou men ingelicht worden omtrent
de vacanti ©-cursussen inzonderheid wat be
treft het aantal deelnemers.
Eenig© leden verzochten «dien Minister als
nog een post op de begroeting te brengen
als subsidie aan de Vereeniging van Chris
telijk© Bfewaarsohoolhouderessen.
Wettelijke regeling van het
arohief wezen. Omtrent de plannen
van de Regeering ten aanzien van de hi er-
bedoelde wettelijke regeling, die van vel©
zijden wordt verlangd, zou men gaarne ieta
naders vernemen.
Openbare leeszalen. Heb
voorstel van den minister om over te gaan
tot Bubsidieering van openbare leeszalen
en bibliotheken had vele leden onaange
naam getroffen, al werd het groot© nut, dat
deze voor de volksontwikkeling kunnen
hebben, geenszins ontkend
Vooreerst waren er leden, die van mee
ning waren, dat Bubsidieering hier van de
gemeentebesturen behoorde uit te gaan.
Velen echter waren gekant tegen de
wijze van suhsidieering als door den minis
m edel ij den, dat het arm 3 kind haar met
moeite bewaarde kalmte er bijna bij in
schoot. De tranen vloeiden haar nu zon
der ophouden over de wangen, terwijl zij
antwoordde
„Ik zei U al, dat ik probeer on wil. U
moet mij vergeven, dat ik mij zoo moeilijk
kan beheorschen. Maar het is mij alles nog
zoo nieuwik heb mij niet aan het al
leen-zijn kunnen gewennen. Ik ben te
snel uit een schoenen droom gerukt, en
u heeft mij, zonder het to willen, juist
door uw vriendelijke deelnoming er aan her
innerd, hoeveel ik missen moest."
„Houdt u nog van hem?"
Roea knikte.
„Ik heb u nu; alles van mijzelf vers
teld ik hoop
„Eén ding moet u mij nog* zeggen," krab
belde d© oude vrouw; „was het niet on
billijk van u, aan hem te twijfelen?"
„Ik geloof hét niet," antwoordde Rosa.
„Hij heeft ha dien tijd geon pogingen ge
daan, am hiij tot andere gedachten ts bren
gen."
„Wat had hij $an moeten doen, daar 11
zoo vastbesloten "was? Vrouwen zijn won
derlijk en dikwijls eigenzinnig."
„Als hij hiij werkelijk liefhad, had hij
niet© onbeproefd moeten laten om mij terug
te krijgen. O, er zijn wegen genoegl Een
vrouw zou wel eou middel vinden. En hij
had ér misschien ook een gevonden, aid
hij gewild had. Al had hij list moeten ge
bruiken 1"
„En als hij u dooi1 één list terug won,
zoudt u het hem dan vergeven?" jschreef
de oude dame.
Rosa zuchtte, glimlachte dan en knikte.
„Een vrouw vergeeft den man, dien zij
liefheeft, altijd."
ter geweusebt. Immers wordt hier voor een
bepaalde richting, en wel do z.g. neutrale,
partij gekozen.
Velo andere leden brachten integendeel'
den Minister hulde voor dezen begrootings-
post, te meer omdat de zaak het vorig jaar
reeds beskst is. Naar hun meening kan de
Staat niet aan tal van instellingen, die elk
hun eigen standpunt innemen, zij het op
confessioneel ot 6ociaal terrein, subsidie
schenken, en4 waur het er dus hier om ging
óf niet te subsidreeren óf bijdragen te ver-
leenen aan opeDbaro leeszalen en bibliothe
ken van onpartijdig karakter, verdiende bet
toejuiching, dat de minister zich voor heb
laatste had verklaard.
Verschillende inlichtingen werden ge
vraagd omtrent uur van openstelling, leef
tijd, lectuur, enz^ enz. Gaarne vernam men
hoe hoog dat de Minister denkt dat dezo
post in de toekomst zal stijgen. Aanmer
king werd gemaakt dat het krediet van
f 20,000 niet in de minste verhouding staat
tot de behoefte.
Subsidiön aan muziekscho-
1 e n. Enkele leden, die gaarne instemmen
met de aanvraag ,van f 8000 ten behoeve van.
hot Amsterdamsch Conservatorium ten ein
de door een eenigszins voldoende pensioen
regeling meerdere stabiliteit aan het leer
aarskorps te kunnen geven, wezen op dé
grooto tegenstelling tussohen den geldelij-
ken steun van het uitstekend conservato
rium te Amsterdam met slechts f 3000 en
dien van het onvoldoend conservatorium te
's-Gravenhage met f 24,000. Wat dit laatste
betreft., vestigde men de aandacht der Re
geering op het volkomen gemis van lei
ding, dat zioh bij dezo instelling doet gevoe
len. De directeur schijnt zoozeer met an
der werk overladen, dat van een behoorlijke
leiding geen sprak© zijn kan.
Men vroeg, of de Minister bereid waa
pogingen aan te wend__i om in dien toe
stand wijziging te brengen. Gaarne zou
men ook do instructie van den directeur
overgelegd zien.
Stoomehepen.
Vertrokken.'
O p h i r 10 Nov. v. Batavia n. Rotterdam
Zeelandia (thuisreis) 11 Nov. v. Vigo.,
A m 8 t e 11 a n d 11 Nov. v. Amsterdam n.
Brazilië en Buenos-Ayres Goentoer
(thuisreis) 10 Nov. v. Perirru Prins
Adalbert 11 Nov. v. Montreal n. Rot
terdam. Z ij 1 d ij k 10 Nov. v. Montreal! n.-
Rotterdam. Y 00k 9 Nov. v. Penang a.
Amsterdam.
Gepasseerd:
Ulysses v. Java n. Amsterdam. 11 Nof
4 u. nam. Prawlepoint. Potsdam v.
New-York n. Rotterdam, 10 Nov. des nam.
6 u. Prawlepoint. Rotterdam, n. New-
York 11 Nov. Cape Race. Itzehoe v. Jo-
va n. Amsterdam. 11 Nov. Do\er.
Gearriveerd:
Flore 8, 11 Nov. v. Amsterdam te Ba
tavia; Potsdam, 11 Nov. v. New-York
te Rott.Itzehoe, 11 .Nov. v. Java te
IJmuidenMeissen, 10 Nov. van Soera-,
baja t© MacassarOsnsbriick, v. Javal
n. Amst.10 Nov. te GoohinK a w i, 10
Nov. v. Rotterdam to Padangj'Cvi y s t o s*-
uitreis, 10 Nov. te Port-SaidR ij n 1 a n cU 1
uitreis, 10 Nov. te Santos; W i 1 is, uitreis,-
10 Nov. te Santos.
Het Ned. eskader In Australië.
Reuter seint uit Melbourne: De comman
dant van het Nederlandabhc eskader heeft'
in een telegram aan den gouverneur-gene*
raai zijn dank uitgesproken voor de bui»
tengewoon hartelijke ontvangst, die aan hot
eskader overal van de zijde der Australiër^
te beurt wae gevallen.
De vloot is van Perth' naar SoerabajV
vertrokken.
Zij staarde in het vuur, terwijl dé baj<
rones haastig weer iets schreef. RosaJ las£
„Ik zal zien wat ik voor u doen kan^'
Wilt u een oogenblik in die kamfefr gaajnj
en wachten tot ik yL laat toepen? j
Rosa begreop niet wat dit moest beduid
den, maar zij gehoorzaamde. Zonderitng1
moede begaf zij zioh in het kleine zijveir^
trek. Het was of zij terechtgekomen wak
in een tooverslot, welks gebiedster invloed;
zou uitoefenen op haar lot. 1
Tien minuten had zij gewacht, en 'zij
maakte zich al ongerust. Daar opende bouw
knecht de deur; heb aangrenzend salon wad
nu helder verlicht, zoodat haar oogen bergt;
verblind werden.
Een jonge man stond tegen dan schoor
steen geleund en zag haar lachend t
„Harryl" jubelde zij, buiten zie* 'z^lf
verrassing. „Hoe kom jij hier?" f
„Doodeenvoudig. Ik had je advertentie 'otë'
lezen en schroef ar op. Je bent hier
mijn huis; heit huis waar vroeger mijn ooiq
woonde. En hier(Hij wees op een stool) k
Daar lag ©en oude zijden japon, beu miit«&.
met paars lint en een blauwe bril.
„Wat?,., jij..» Jij speelde yoor d© baf
troneö?" i 1
„Ja. Ik had een gezelschapsdame' nocxa^
En je hebt mij immers zelf daarstraks vleir^
zekerd, dat je mij vargeven zou, lals Uff
een list gebruikte. Je ziet: een ïnan k^
ook wel slim zijn." t
„Ja," antwoordde zij, zacht en gelukkj^
