N°. f5505
Vrijdag 7 öetotxei*.
A®. 1910-
<§eze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van (Zon- en feestdagen, uitgegeven.
Dit nommer bestaat uit
TWEE Bladen.
Eerste Blad.
Offieieele Kennisgeving.
Uit de „Staatscourant".
PRIJS DER ADYERTENTIEN:
Van 16 regels f 1.05. Iedere regel meer fO.VJ$. Grootera letters naar
plaatsrnimte. Kleine edvertentiën Tan 30 woorden 40 Oentscontant; elk
tiental woorden meer 10 Oents, Voor het incasseeren wordt/r0.05 berekend.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per week 9 Oents; per 3 maanden
Eniten Leiden, per looper en waar agenten gevestigd zijn
Franco per post
f 1.10.
1.30.
1.65.
HINDERWET.
Burgemeester eu Wethouders van Leiden,
Gezien art. 8, 1ste alinea, der Hinderwet
Brengen bij deze ter aigemeene kennis
dat door hen vergunning is verleend aan
J. A. DE NEEF en rechtverkrijgenden tot
het oprichten van een brood- en beschuit-
bakkerij met heete-luohtoven in het per
ceel Pelikaanstraat no. 27, kad. sectie H.
no. 2059.
En geschiedt biervan openbare kennis
geving door plaatsing in het „Leidsch
Dagblad.
Burgemeester en Wethoudera voornoemd,
N. O. DE GIJSELA AB,
Burgemeester.
VAN HEYST, Secretaris.
Leiden, 7 Oct. 1910.
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders van Leiden;
Gezien art. 84 1ste alinea, der Hinderwet;
Brengen bij deze ter aigemeene kennis
dat door hen vergunning is verleend aan
N. P. M. DIEBEN en rechtverkrijgenden
tot het oprichten van een stoomwasch- en
Bti-ijkinrichting in het perceel Hooge Rijn-
dijk-Utredbtsoh Jaagpad kad sectie M.
no. 2344.
En geschiedt hiervan openbare kennis
geving door plaatsing in het „Leidsch
Dagblad.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
N. O. DE GIJ SELA AR,
Burgemeester*
VAN HEYST, Seoretaris.
Leiden, 7 Oct. 1910.
Vervnlsching van levensmiddelen.
De Tentoonstelling ter gelegenheid van
het Gezondheidsoongres in de Gehoorzaal
gehouden en de lezing van dr. J. J. van
Eek in het Volkshuis, hebben de aandacht
gevestigd op een gebied van sociale hygiëne
waar voor de hand der Overheid nog wel
eenig werk te doen is.
Er wordt en wij kunnen het een ja-
loerschen vreemdeling vergeven wel
eens de vriendelijke opmerking gemaakt
dat de Hollander zindelijker is op zijn huis
dan op zijn lichaam. Misschien dat de
kloeke maatregelen tot verbetering van
woningtoestanden, waarvan wij ook in on
ze stad zulke prachtige resultaten hebben
gezien, die oude opmerking weer eenig
nieuw leven inblazen. Maar wij weten meer
van de Overheidszorg voor de gezondheid.
Hoe versoh ligt in het geheugen de door
tastende en gelukkige bestrijding van het-
cholera^gevaar, waarbij vooral Rotterdam
een voorbeeld gaf, dat onlangs ook in het
buitenland als navolgenswaard werd ge"
roemd.
Wij denken aan onze Gezondheids-Com
missiën en aan tal van nuttige instellingen
en corporation, die zoo veel bijdragen tot
de verbetering onzer hygiënische toestan
den.
Dit alles spreekt naar buiten en er zal
.wel niemand zijn, die hiervan niet gehoord
of gezien heeft.
Wij gelooven echter dat de Tentoonstel
ling, die onlangs in de kleine zaal der Ge
hoorzaal gehouden is, voor velen een open
haring is geweest. Zeker, men had wel eens
■gehoord van geknoei met boter en melk,
maar de aanwezigheid hier van monsters
van vervakchingen van bijna alle voedings
middelen die wü dagelijks plegen te
gebruiken, was voor velen een pijnlijke
verrassing. Maar al te duidelijk werd het
•ons aangetoond hoe hier een gevaar ligt
,voor de volksgezondheid.
Hadden wii niet een absoluut vertrouwen
,in den wetenschappelijken ernst, waarmede
'deze afschuwelijke collectie is samenge
bracht, wij zouden geneigd zijn te vragen:
s,Gebeurt dat nu werkelijk?" „Komen die
yervalschingen nu inderdaad voor?"
Wij herinneren ons evenwel hoe prof. Van
Itallie in zijn rede bij de opening deT Ten
toonstelling er reeds op gewezen heeft,
hoe do literatuur nog vele andere verval-
Gchmgen kent en dat het weinig moeite had
gekost die na te maken; hoe de tentoon
stelling theorie noch reclame beoogde,
maar haar eenig doel was, zoo aanschouwe
lijk en bevattelijk mogelijk aan bet pu
bliek een kijk te geven op die vervalscliin-
lgen, die werkelijk geconstateerd waren. En
inderdaad, dat is genoeg.
De keuring van levensmiddelen uit een
maatschappelijk, practisch oogpunt bezien
as iets van den laatsten tijd. Het is een ge
bied van Overheidszorg, waarvan met de
ontginning nog slechts hier en daar een be-
^gin is gemaakt en vel© bezwaren en moei
lijkheden doen zich daarbij voor.
Met den arbeid der keuringsdiensten
moet wil bij voor de sociale hygiëne ef
fect hebben gelijken tred houden de straf
wet en de rechtspraak. Dit nu is niet het ge
val. De wetgevende machine gaat bij ons
het is bekend vrij langzaam en zij kan
ook bier de vlucht der wetenschap niet bij
houden. Slechts enkele artikelen van het
strafwetboek, dio alleen voor zeer grove
yervalschingen eenig© kraoht hebben, be-
heersohen dit wijde gebied en gemeentelijke
verordeningen zijn nog maar sporadisch en
bereiken niet altijd bun doel, omdat de ter
minologie niet steeds zoo is, dat de rechter
lijke macht een verooideelend vonnis kan
yellen. Wij herinneren aan den strijd die
er bestaat over wat verstaan moet wor
den onder „ondeugdelijke" melk.
Er is nog iets. De keuringsdiensten van
levensmiddelen zijn maar weinige nog.
Slechts enkele grooter© steden van ons land
kennen ze. Gelukkig behoort Leiden daarbij.
Maar deze omstandigheid die voor onze
stad een geruststellende gedachte is, en
de statistieken op de tentoonstelling toon
den den gezegenden invloed van den keu
ringsdienst zeer duidelijk is voor onze om
liggende gemeenten een reden van dubbele
bezorgdheid. Want bijzonderlijk bedreigt
haar nog het gevaar dat de handel, die in
Leiden zijn afzotgebced ziet bemoeilijkt,
haar vervalsckte waar elders aan den man
zal brengen. Zoo is bekend dat fabrikanten
twee kwaliteiten van hun koopwaar in den
handel brengen, de een bestemd voor plaat
sen met keuringsdiensten, de andere voor
plaatsen waar die niet bestaan.
Dus is ook hier gewenscht dat de keuring
niet vanwege de gemeente geschiedt, maar
dat het Rijk zich die aantrekt, opdat het
geheel© land zich even veilig gaat voelen als
wij hier. Maar daarvoor is nog iets noodig,
en wel een wet die zoo duidelijk mogelijk
de bestanddeelen van elk voedingsmiddel
aangeeft, zoodat alles wat anders is sa
mengesteld als ondeugdelijk of vervalseht
kan worden gestraft, en eindelijk een stren
ge publicatie van de namen der verval-
schers.
Als dit het gevolg mocht kunnen wezen
van het Gezondheidsoongres en de Tentoon
stelling, zou een resultaat bereikt zijn van
onschatbare waarde voor den inwendigen
mensch.
Leiden, 7 föcftofoer.
Gisteravond herdacht het Selskip
„St&nfries", een vereeniging van Friezen
in onze stadA zijn vijfjarig bestaan op fees
telijke wijze, waartoe de leden op de boven
zaal van „In den Vergulden Turk" waren
bijeengekomen.
Vooraf gingen eeciige huishoudelijke werk
zaamheden.
Tot bestuursleden werden herbenoemd de
beeren R. Adama en K. Sijtsma en uit de
rekening en verantwoording van den
skath&lder (penningmeester) bleek dat ze
sloot met een saldo van ruim f 12.
Nog werden een tiental nieuwe leden aan
genomen.
Hierna hield de voorzitter, de heer Sijts
ma, een feestrede, waaruit een opgewek
te. geest sprak. De vereeniging was in de
vijf jaren, die aohter haar liggen, gestadig
gegroeid en telde thans ruim 100 leden. De
bijeenkomsten, gewone zoowel als buitenge
wone, werden steeds goed bezocht en altijd
even gezellig. Het Selskip heeft een aarcLg
zangkoor en een tooneelcommissie, die zorgt
dat ieder jaar een- of twéémaal een too-
neel-avond wordt gegeven. Verder worden
de avonden doorgebracht^ met de beoefening
van de Friesche taal, in zang, lezing en
voordracht. Met een krachtige opwekking
om het Selskipslibben (het vereenigingsle-
ven) hoog te houden, besloot spreker.
Hierna werd de avond weer recht gezellig
gesleten.
De heeren rookten de lange pijp en da
mes en heeren gebruikten verder naar oud-
Frieschen trant koffie met Friesche koek en
gebak.
Oudergewoonte eindigde de bijeenkomst
met eenige Friesche dansen.
Maandagavond a.s. is in 't Volkshuis
een lezing met lichtbeelden over het kloos
ter Saint-Michel, gelijk blijkt uit achter
staande advertentie. De lichtbeelden zijn
meer dan illustratiezij zullen in onderdee-
ien dit wonder van bouwkunst aanschouwe
lijk maken. Als bij zoovele oude kloosters,
abdijen, cathedralcn, is de geschiedenis van
Mont-Saint-Michel al even merkwaardig
als de bouw. Over 12 eeuwen strekt zich
haar geschiedenis uit.
De Staatscourant van heden bevat de
statuten van ds afdeeling Haarlemmermeer
der Hollandscbe Maatschappij van Land
bouw, te Haarlemmermeer.
Bij de gisteren te 's-Gravenhago gehou
den stemming voor een lid van de Provin
ciale Staten van Zuid-Holland vacature-dr.
C. Lely) zijn uitgebracht 13.920 geldige
stemmen. Volstrekte meerderheid 69G1.
De heer S. J. van den Bergh (nat.-hist.)
verkreeg 3461 stemmen, de heer E.
(vrijz.-dem.) 7499, en de heer K. ter Laan
(B.-D. A.-P.) 2960 stemmen, zoodat gekozen
is de heer Deen.
In een der bovenzalen van Café „Hollan
dais" werd gisteravond door partij genoot en
en geestverwanten van den gekozene een
bijeenkomst gehouden, waarin de voorzit
ter der Vrijzinnig democratische kiesver-
eeniging mr. H. P. Marchant, den aanwezi
gen heer Deen toesprak en hem geluk
wenschte met den uitslag der verkiezing.
Nadat ook vanwege het hoofdbestuur der
nieuwe vrijzinnige vereeniging 's-Graven-
hage het woord was gevoerd, dankte de
heer Deen ben, die tot den uitslag hadden
medegewerkt.
Gisteren namen als gasten deel aan
bet déjeuner van H. M. de Koningin-Moe
der de heer ridder Van Rappard, Hr. Ms.
gezant te Tanger, en mevrouw Van Rap
pard.
B. en Ws. van Rotterdam hebben aan
den Raad overgelegd de plannen der di
recteuren van de gemeentewerken en der
gasfabriek voor den bouw eener nieuwe gas
fabriek. De kosten worden geraamd op
f 3.414,000, welke B. en AVs. voorstellen op
de loopende begrooting beschikbaar te stel
len.
De universiteit van Amsterdam zal bij
de plechtige herdenking van bet honderd
jarig bestaan dor Friedrioh Wilhelms-Uni-
versiteit te Berlijn van 1013 dezer verte
genwoordigd worden door prof. dr. P.
Zeeman.
Aan bet slot der gisteren te Alkmaar
gehouden zitting van den gemeenteraad
heeft de heer Pot nieuwe grieven geuit te
gen het beleid van den directeur der ge
meentewerken. De Raad besloot evenwel d©
door dit lid opgestelde akte van beschuldi
ging, dio door hem voorgelezen werd. niet
verder aan te liooren, maar deze te doen
drukken en uitsluitend aan de leden rond
te deelen. In de vergadering ontstond een
hevige beroering. De geheele Raad kantte
zich tegen het als ontactvol gequalificeerd
optreden van den heer.-Pot.
HAARLEMMERMEER Het bietenrooien
gaat uitstekend naar wensch. Een zeldzaam
prachtig najaar bevordert de werkzaamhe
den zeer. Het gehalte is dooreengenomen
hoog en loopt veel boven 17 pCt. Het
schijnt evenwel^ dat het gewicht niet be
paald hoog is en nogal beneden de 40,000
K.G. blijft per II.A.
Jammer, dat, ten gevolge van de aanwe
zigheid van vreemde werklui, nogal wan
klanken vernomen worden, 't Is te hopen,
dat boeren en arbeiders elkaar beter loe
ren verstaan.
KATWIJK-AAN-DEN-RTJN. Gisterna-
middag t© vier uren ongeveer kwam een
wagen met paard uit de richting Valkenburg
in botsing met een zandtrein naar Leiden.
;t Was ter hoogte van de woning des hee
ren Van Riessen; zooals de voerman later
verklaarde, liad hij de locomotief niet hoo-
ren fluiten. De machine pakte het voorwiel,
en de bestuurder van het voertuig, de 19-
jarige C. J., werd er afgeslingerd. Bij den
landboüwer Van 'Fandon ingedragen, bleek
hij aan den rechtervoet een gapende wond
te hebben, waarom hij werd overgebracht
naar den geneeskundige J. Hueting, alhier,
waar hij verbonden werd, en vervolgens per
brancard huiswaarts gebracht.
De jeugdige M. v. d. G., die even te voren
op den wagen was geklommen, kwam er
men den schrik en een kleine ontvelling
aan het hoofd af.
KATWIJK-AAN-ZEE. Aan de Chr.
school voor M. U. L. O. alhier is benoemd
tot onderwijzer de heer A. Smite, van Am
sterdam.
NIEÜWVEEN. Tegen 1 Jan. a.s. heeft
de heer G. Quelle, directeur der johannes-
Stichting, alhier, ontslag gevraagd en het
eervol gekiegen.
REEUWIJK. De heer A. de Gans her
dacht alhier, dat hij voor vijf en twintig j£u
ren werd aangesteld tot besteller der poste
rijen in deze gemeente. Zijn beóde collega's
boden hem een rookstel aan.
RIJNSBURG. De nieuwe wachtkamer aan
do halte der stoomtram alhier, schijnt wer
kelijk in een lang gevoelde behoefte te voor
zien; er wordt veel gebruik van gemaakt en
als straks do winter het buiten-zijn onmo
gelijk maakt, zal or nog meer gebruik van
gemaakt worden.
Echter wensch en wij op nog een onaange
name zaak te wijzen. Vlak naast de wacht
kamer bevindt zich een inrichting dio bij
de mééste wachtkamers wordt gevonden.
Maar deze gelegenheid geeft zoo'n onaangena-
men geur (om maar geen krasser term to
gebruiken) dat het verblijf in die wachtka
mer minder wenschelijk wordt en men er
hot liefst zoo ver mogelijk vandaan blijft,
't Wordt hoog tijd, dat hierin verandering
wordt gebracht.
De veilingen vanwege de afd. „Rijns
burg" van het H. B.-G. hebben nog nooit
zoo'n vlucht genomen aLs dit jaar. Bij iedere
Veiling is het lokaal aa^i den wissel over
vol en nog pteeds gaat alles, w^t w.ogdt
Deen aflag©bjod«qn. grif van de hand»
VOORSCHOTEN. Gisteravond is hier
weer een Dansclub opgericht; aanvankelijk
traden 24 dames en beeren toe. De repeti
ties, die half October aanvangen, worden
weer geleid door den dansonderwijzer Van
Leeuwen, uit 's-Gravenhago.
Heden is een begin gemaakt met het bo_
ren van de putten voor de waterleiding. Dit
werk is opgedragen aan den heer Hoogen
doorn, aannemer te Giessendam.
ZEVENHOVEN. Vanwege het kerkbe
stuur van den NecL-Herv. Gem. alhier, wor
den pogingen in het werk gesteld, om een
nieuwe pastorie te doen bouwen, ter plaatse
van de oude.
Bij Kon. besluit is P. J. W. Franken met
ingang van 1 November a.s. benoemd tot
toekenaar bij do afdeeling Hydrografie bij
het departementvan marine
lo. bepaald dat Hr. Ms. logomentschip voor
zeemiliciens „Neptunus" 26 October a-s. aan
's Rijks werf to Willemsoord in dienst zaj
worden opgelegd;
2o. de kapitein ter zee J. F. B- Van Dijk
met laatstgemelden datum eervol ontheven
van hot bevel over dien bodem
benoemd aan de Rijks-soruminrichting te
Rotterdam:
a, tot bacterioloog-scheikundige dr. L. R.
Sxnnige, thans assistent aan het Rijks-land
bouwproefstation te Groningen;
b. tot landbouwkundige J. H. Boereina,
to Rotterdam, onder toekenning van eervol
ontslag als statisticus-bibliothecaris aa.-n
eerstgenoemde inrichting;
bonoemd tot inspecteur voor de scheep
vaart, de tijdelijke inspecteurs voor de scheep
vaart H. Sluiter te Amsterdam, H., Le
Clercq te Rotterdam en A. B. Schaap te
Groningen.
Bij resolutie vau den minister van ko
loniën is Djamaloedin galar Baginda Dja-
maloedin te VGravenhage, tor beschikking
van den gouverneur-generaal van Nederl.-
Indië gesteld, ten einde voorloopig te wor
den werkzaam gesteld op het departement
van Landbouw daar te lande, alsmede dr.
A. A. L. Rutgers to Amsterdam, ten einde
te worden benoemd tob assistent voor de
botanische laboratoria bij hetzelfde depar
tement.
Examen landmeter.
Bij beschikking van den minister van bin-
nenlandsche zaken zijn benoemd, in de com
missie tot het examincercn van hen, die
een diploma van geëxamineerd en hoeedigd
landmeter verlangen, voor hot jaar 1910:
tot lid en voorzitter: H. J. HeuVeOïnk,
hoogleeraar aan de Technische Hoogeschool
te Delft;
tot leden
dr. J. A. Barrau, hoogleeraar aan de
Technische Hoogeschool te Delft;
M. S. van Dunne, bewaarder van do hy
potheken en hot kadaster te Utrecht;
M. de Vos, landmeter van het kadaster te
Leeuwarden.
Lezing: 3Ievr. v. Itallie—v. Embden.
In do kleine zaal van de Stadszaal zou
voor do afd. Ledden van do Vereeniging
voor Vrouwenkiesrecht bovengenoemde spr.
hot woord voeren over „loonarbeid van de
gehuwde vrouw."
Moj. Lulofs, do pres. van de Leidscho
afdeeling, opende de vergadering mot een
kort welkom ©n een lange klacht over do
weinige belangstelling voor liet vrouwen
kiesrecht-vraagstuk zooals die zich manifes
teerde op de Algem. Verg. waar Leddon
een onevenredig klein aantal vertegenwoor
digers telde. Hot conservatisme van een ge
leerde stad had zijn uitzonderingen, betoog
de de presidente verder. Dj spreekster van
den aVond was daar een voorbeeld van. Uit
wetenschappelijke leringen, trad zij naar-
voren als vurig ploitstcr voor 't vrouwen
kiesrecht.
Mevr. v. Itallie, aldus ingeleid, nam nu
het woord.
Met 't gebruikelijk historisch overzicht
begon spr. In Assyrië was loonarbeid van
de gehuwde vrouw bekenddaarija scheen
het idee voor een langen tijd verbannen. De
Romoinsche vróuw, die naarstig was in haar
huis, de Gcïmaansche die volgens Tacitus
harder werkte dan een os, wisten niet an
ders dan geduldig te zijn. Op het eind van
de middeleeuwen komt loonarbeid voor do
vrouw ter sprake. Vrouwen zijn toegelaten
in sommige gilden. De retrospcctivische blik
leert dat zij er dan in werden toegelaten,
dan weer geweerd. Op 'tcind der 16d© eeuw
is er geen vrouw meer in een gilde opge
nomen. Stilte 'n langen tijd. Begin 19de eeuw
grijpt de machine in 't leven der menschen,
gaat deze oppermachtig de economische ver
houdingen wijzigen. Dc machine bracht ar
moe hij den werkman. De vrouw trekt dus
mee er op uit om te verdienen.
Parallel met dit verschijnsel begint de
vereenvoudiging van het huishouden, waar
van we het eind nog niet weten. Een el
lendige toestand wordt aanvankelijk door
de machine veroorzaakt. Internationaal is
deze, treffende staatjes ya^n ellende ian de
generatie deelt spr. mee. De noodzakelijke
beid van den eersten levensoisch: de nood
druft doot de vrouwenbeweging in duidelijk©
trekken te voorschijn treden. Drie kwart
eeuw later, meer gecompliceerd vinden w©
de loonarbeid onder de burgerklasse. In den»
toestand van knechting des arbeiders, wien
de leuzen der groote revolutie als een be
spotting waren, komt, na 1850 kentering. D©
staat, die de hoogste cultuur droeg, waar
dus, ook in het volk, het hoogste bewust-,
zijn leeft, begint met door wetten de ar
beiders te beschermen. Bismarck volgt der
tig jaar later. Engeland cn Duitscliland gaan
het jonge kind beschermen. De leeftijdsgrens»
van toelating in de fabriek wordt een jaar,
verschoven, Zwitserland staat thans aan d©
spits waar hot dit lofwaardig streven geldt.
Ook de vrouw vindt beveiliging.
De vrouwenbeweging, thans erkend, groeit.'
En met dien groei blijken er hoe. langer
hoe meer twee richtingen in het feminis
tisch denken. De spr., gebruikelijke namen
voorbijziend, doopt deze: links en rechte
waarbij men evenwel aan het politieke link^
en rechts niet mag denken.
Nadat de spr. haar gedachten omtrent
deze twee richtingen uiteenzet, wijst ze op',
nog een dorde richting. Een lichting die»
o.a. voorstaat: verbiedt allen vrouwenar
beid. Deze laatste uitspraak wordt door haar
onderhanden genomen. Uit statistische ge
gevens bleek de nóódzaak van dien vrouwen
arbeid, bleek 't verband, tusscken arbeids
loon van den man en arbeidsproductiviteit
der vrouw. In Engeland openbaart zich 'b
venschijnsel van 'twerk uit liefde tot lie:
werk.
„Verbiedt alle vrouwenarbeid", dc spr.
toonde de onmogelijkheid van dien eisch.
[YVamt rondom ziet men de rechten der vrouw!
méér erkend, voorden loonarbeid der gehuwde!
vrouw staan voorvechters op.
Na voor meer stabiliteit in do levens der
werkende klassen door wetgeving gepleit to
hebben, verzekering in 't algemeen; recht
op 'n deel van 't loon van den man door
de gehuwde vrouw, enz., nadert de spr. de
bespreking der burgerlijke vrouwenbeweging1.
Zij ziet deze meer als negatief dau als
positief resultaat. Do burgervrouw, uit den
tijd van Wolff en Deken, wordt door spr..
geschetst in baar verdrukking onder de
heersohonde zeden. Huwen is haar oenige
levenskans. Een geslepen concurrentie in 't
bereiken van dit doel bestaat tusschen de
vrouwen ouderling. Oprechtheid en ware
fierheid van gemoed worden gedood.
Spreekt een meisje uit, „ik zx>u gaarne hu
wen", dau is het stellig dat zij niet zal
worden begeerd. Geveinsdheid en quasi-
vTOuwelijkheid kweeken de zeden zelf aan.,
In deao duffe lucht zet Multatidi de ramen
open. De vrouwen herademen. Zij dorsten
naar ruimte om te leven, naar werk, naar:
onafhankelijk willen zijn». Van allo kanten
branden verlangens. Een boek dat vor-
sohijnt, Hilda v. Suylenburg is een groot
blok in 't vuur. De vrouw wil niet langer
den, onedelen wedstrijd om een let wel:
niet den man; niet langer levenslang
afhankelijk zijn van oudei's of broeder. En
nu is er al dadelijk het vraagstuk van do
vrouw-ambtenares. Mag zij gehuwd zijn?
De grootste willekeurigheid heeft hier tot
dusver over geheersoht. Teder gemeente
bestuur had zijn eigen inzichten.
Gelukkig is het wetsontwerp gekomen, dat
de ambtenares het huwelijk verbieden wil
op „de bekende gronden". Men heeft
nu een uitspraak om zich aan vast te hou
den. De söc.-democr. pers, de vrouwen-
pers, ook „De Nederlander" in cenige kloe
ke artikelen en neutrale tijdschriften als
„Do Gids" hebben protest aangeteekend.
Een comité uit 27 personen bestaande heeft
zich gevormd en 25 vereenigingen, behalve
het gansche vrouwenkamp loopen te hoop
tegen dit .voorstel. „Do bekende gronden"
het zijn die: „tor wille van het gezin' en
„ter wille van het werk".
Uitvoerig treedt spr. hier in beschouwin
gen, vermeldt de mogelijkheid van uitkom
sten, tegenovergesteld aan dio, welke door
het wetsvoorstel worden gevreesd, en toetst
ten slotte het ontwerp aan de gunstiger toe
standen in 't buitenland.
Het wettig huwelijk door de zeden gedra
gen, moet door dezo ingrijping in de knel
komen, want de zeden zelf zullen verande
ren. Er zijn hiervoor reeds aanwijzingen.
En gevaarlijk wordt het, waar een aureool
de verbintenissen gaat omgeven van hen
die de huwelijkssanctie onder onze wetge
ving niet langer begeeren.
Ten slotte gelooft de spr.} dat het moe
der-instinct, een factor, waarin we wel ter
dege mogen gelooven, de natuurlijke rem
zal zijn voor een sterk naar buiten treden
van de gehuwde vrouw.
In een korte conclusie vatte de spr., den.
inhoud van haar voordracht nog eens sa
men, die door liet mooie orgaan van mevr.
Yan Itallie, uitnemend uitgesproken, de
hoorders zeer boeide.
Nadat de pres. der afd., haar dank aan
de spr. had overgebracht, traden de heer
Neuteboom en mevrouw Eerdmans in een
kort debat, waarop spr. met eenige ophel
derende woorden antwoordde.