Ho. £5513.
liEÏDSÖH PAGBXiAZ), .Zaterdags17 September. VierI© Blad.
Asmo 1919,
Groot Nederlandscb Studentcncongres.
FEUILLETON.
Een zwars sirajiü.
Hedenvoormiddag werd het Congres we
der in het, klein auditorium van het Acade
miegebouw 'heropend door den voorzitter,
mr. Joekes, waarna deze het woord gaf aan
den hoer G. F. Haspels, letterkundige te
Botterdam, die een voordracht hield over
„de Nieuwe Noderlandsehe Letteren."
Spr. begon met de vraag te beantwoorden
hoe over onzo nieuwe letteren gedacht wordt
in verschillende volkskringen, waarbij hij
deed uitkomen, dat de onderwijzers en de
predikanten zich liefst er buiten houden,
vooral ook omdat hun betrekking of ambt
het niet van hen eischt. Ze zien wd dat
onze" jeugd uitgaat óf naar sport, óf naar
nieuwe letteren, maar zij houden zich er
buiten en behelpen zich met hetbuiten
land, dat met zijn „ex port waar-" ons toch
nog heel wat goeds brengt.
Elke kunst, ook letterkunde, is de open
baring van een eigen cultuur, welke op. haar
beurt veronderstelt de eenheid van het gees
telijke cn het materieele leven. Onze burger
lijke maatschappij echter mist de eenheid
van geestelijk en materieel leven, mist dus
een eigen cultuur eu dientengevolge eigen
lijk een eigen letterkunde. Onze tegenwoor
dige letterkunde voor zoover zij er is, is to
individualistisch.
Als kenmerken onzer literatuur die
meteen bewijzen dat zij toch or is noemt
spr. vooreerst: haar hoog gevoel van eigen
heerlijkheid en als tweede kenmerk haar
liefde tot de werkelijkheid. "Dit realisme is
haar kracht "én haar zwakheid. Haar kracht-,
waar zij haar den weg wees naar het hart
des „volks, dat hot realisme in het bloed
zit. Het was ook haar zwakheid, omdat
dit realisme niet reëel genoeg was, den doop
des gcestes miste. hot,gevoel van
onvoldaanheid te vCgfj^Er, zich uitende in
de algemeen e klach<^^^^Öo*ic fraghienton,-.
geen schoon goheelf'Haar- me thrxte' örri met
het woord en met zoo weinig mogelijk dogma
liet leven te benaderen, noemde spr. goed.
Maar do uitkomsten dezer goede methode wa
ren onbevredigend, omdat onze nieuwe let
terkunde contact met het volk mist, wat
fataal werd voor beiden eu leidde tot weder-
zijdscho vervreemding. Het volk moet zich
gedragen weten door zijn eigen letterkunde
en misschien is dat nooit minder het ge
val geweest als nu. Het materialisme, waar
van de kunstenaars in het begin zeker het
gevaar niet zoo inzagen, heeft aan die ver
vreemding niet weinig schuld gehad. Ge
lukkig is die vervreemding aan het ver
dwijnen, mede dank zij de Vlaamsche let
terkunde, die ook door andere oorzaken meer
den band met het volksleven vasthield. Maar
de overtuiging moest algemeen worden: een
volk zonder letterkunde is geen volk, een
groot volk met een kleine letterkunde is
een .klein volk en een klein volk met een
groot© letterkunde is een gi'opt. .volk.
In aansluiting daarmede noemt de spr.
als laatste kenmerk onzer nieuwe letterkunde,
datzij die overtuiging begint te gevoelen
als .een ideaal, als heilige taak. Zij herin
nert zich dat, er tijden geweest zijn, dat
zij de omringende volken voorging op den
weg der beschaving ein 'dat z'ij"°oók nu heeft
mede te werken door de kunst tot een nieu
wer en schooner Nederland.
Dat kan wanneer yvij onzen partijnaam
vergeten voor dien eenen naam dat wij Ne
derlanders zijn. En dat komt al. "We vra
gen van eon lettel-kundig voortbrengsel al
niet meer uit welken book het komt, maar
wat en hoe het is. Zooals men spr. eens ver
telde van een orthodoxen dominéé, die vóór
zijn preek een sonnet van Kloos las, een
analoge aanbidding als Kloos voor zijn Muzo
gevoelde, in zich te houden voor zijn Zender,
zoo gelooft hij dat de fietser niet slechts
zijn fietskaart zal gaan raadplegen, maar
ook zijn dichters om -door hun ocgen de
schoonheid van zijn land te zien. Dat komt
al, mits ook ieder het wete, dat ook mede
voor zijn verantwoording ligt de bloei van
onze Nederlandsche letteren, die zal bege
leiden den her-opbloei van onzen ganschen
Noderlandschou volksstam.
Na dezen spreker hield dr. N. Mansve.lt-,
oud-supor-intendant van onderwijs in de voor.
malige Zuid-Afrik aansche republiek, een rede
over: „De betrekkingen tusschen Nederland
en Zuid-Afrika."
Bezoek Belgisch Koningspaar te
Amsterdam,
Hetbezoek a a n S o e s t d ij k.
Nader melde men gisteren nog uit Soésfc-
dijk:
Even na H. H. M. M. de Koning en de
Koningin van België, H. M. de Koningin
moeder en -Z. K. H. de Prins reden de leden
van het gevolg in.een drietal auto's uit, ver
gezeld van Hr. Ms. particulieren secretaris,
jhr. Van Geen,- 'b Prinsen adjudant jhr. Van
Suchtelen van de Haare en nog enkel© leden
der hofhouding.
De menschen Weven au voor het Paleishek
wachten, ;n de hoop dat Prinses Juliana
mogelijk met de Kftmngin zou uitrijden,
want men 'had 'gezien hoe vóór een der ra
men op de bovenverdieping links van het
Paleisfront bet Prinsesje weird aangekleed
en toen met- het babyhoedje op werd weg
gedragen. De wachtenden zagen eoht-er al
leen dat de kleine pony car met het kittig
dravende paardje den Paleistuin binnen
reed. Het Prinsosje ging uit voor een wan
delrit in het Park.
De autotocht ging door het Goof, dat
nu zoo meldt „De N. Ct." met de
licht-geiende herfst-inten in het gebladerte,
waarover de zon een gulden glans had ge
legd, wel op zijn mooist was en de hei stond
nog in zacht paarsen gloed, al is het ook
reeds de nabloei.
Ih de typische dorpen welke de auto's
doorreden, Huizen, liet visschersdorp,
waarvan do inwoners hun eigen kleeder
dracht handhaafden, Laren, het pittoreske
schilderscentrum, Blaricum niet minder
schilderachtig, en waar men meer passeer
de overal kwamen de inwoners uitgeloopeu.
Dan zagen ze de vlugge auto al in de verte
aankomen, herkenbaar aan het Prinselijk
vlaggetje dat voorop wapperde en fluks
hadden de boerinnekes neg net den tijd om
even de Hooge Gasten te zien, als de auto
passeerde.
In Laren, Blaricum, Huizen en Bussum
stonden de schoolkinders opgesteld, die
■zongen er een vaderlandscli liedje en de
Belgische Koningin en de Koningin-Moeder
werden fraaie bouquetten aangeboden. II.
M. de Koningin maakte den autotocht niet
mede.
Een aardig incident gaf het nog te Bla
ricum. Daar stond een groepje mannen en
vrouwen met hun kroost allen in de ouder-
wetsche erfgooiersdracht. En toen zijn ko
ningin Elisabeth, en Prins Hendrik uit de
auto gestegen; en op het grasveld voor de
protestantsche kerk werd het groepje dooi
de Belgische koningin gekiekt.
De autotocht had meer tijd in beslag ge
nomen dan aanvankelijk de bedoeling was
geweest, en aangezien men ten paleize de
thee hog wensehte te gebruiken, werd be
sloten een kwartier later te vertrekken.
Het was dus reeds bij halfvijf toen de
stbe weer stationwaarts reed, opnieuw
-werden de Hoogo Bezoekers luide toege
juicht door het talrijke publiek langs den
weg.
H. M. de Konigin-Moeder deed haar
Vorstelijke gasten uitgeleido tot op hot
Hollandsche spoorwegstation. Daar was
weder aanwezig dc burgemeester van
Baarn, dio liet hem door den koning van
België geschonken officierskruis der Kroon
orde op de borst droeg.
Nadat H. M. de Koningin-Moeder harte
lijk afscheid had genomen van het Belgi
sche koninklijke paar, van Koningin Wil
helmina, Prins Hendrik cn de leden van het
gevolg vertrok de trein te halfvijf naar Am-
sterdam onder luid gejuich van het buiten
het station saamgestroemde publie/c.
Te 5 uur 5 minuten kwam dó Koninklijke
trein, die het Hooge Gezelschap van. Soest-
dijk tc Amsterdam terugvoerde, -aan het
Centraal-Station te Amsterdam aan.
H. H. M. M. werden op het perron ont
vangen door den burgemeester, dezelfde
vertegenwoordigers der spoorwegmaatschap
pij als bij bet vertrek, benevens door eenige
hófdignitarissen.
Langs den weg had een talrijke menigte
post gevat, die de Vorstelijke personen lui
de toejuichte.
De Koning van België en de Prins der
Nederlanden waren thans beiden in burger-
kleeding.
Receptie der Belgische Kolo
nieten Paleize.
Onmiddellijk na de terugkomst van Soest-
dijk had de recept:© van de Belgische Kolo-
nio door koning Albert en koningin Elisa
beth in de Troonzaal ten Paleize plaats. De
Koning droeg een gekleede jas. de Koningin
een elegant wandel toilet. Door den Belgi
schen gezant, baron Fallon, werflen achter
eenvolgens voorgesteld: de heer Van Stiche-
len, consul van België te Rotterdam, de heer
Van der Aa, consul van België te Amster
dam, en de heeren Dekkers,. Knight, Laane
en Groenx vice-consuls van België resp. te
Amsterdam, Rotterdam, Roosendaal en
IJ-muiden. Daarna werd voorgesteld de
voorzitter der Société beige de Bienfaisance
te Amsterdam, de heer Jules Cirekcns, die
een huideadres voorlas.
De Koning bedankte hiervoor dén heer
Circkens' en overhandigde- hem het ridder-
kriis der orde van Leopold II. Daarna
werden door den heer Oirckcns alle leden
persoonlijk aan H.H. M.M. voorgesteld, en
vervolgens door baron Fallon de heeren
mrs. J. A. Sillem en E. J. Korthals Altes,
bestuursleden der Ned.-Vereeniging van
Weldadigheid te Brussel, en ten slotte de
bestuursleden der Nederlandsche afdeeling
van de Nejerlandsch-Belgische Commissie,
waarmede de receptie was geëindigd.
De illjiminatie der oorlogs
schepen.
Heel de diohte menschenmen'gte, die den
vorsteiijkon stoet in de omgeving van den
Dam naar het Concertgebouw heeft zien rij
den, bewoog zich daarna in dichte drommen
langs het Damrak en de De Ruyterkade
naar den kop van de Handelskade, om daar
de \ier geïllumineerde oorlogsbodems te
zien liggen. Het was dan ook een indruk
wekkend schouwspel, die hel flonkerende
lichtlijnen van masten en schoorsteen en der
machtige zeekasteetei^ welke zich tegen
den donkeren, bedekten hemel afteekenden
en zich in 't bewogen-water als in 'n plas
van vloeibaar goud weerspiegelden. De
„Friesland" met zijn twee schoorsteencn
maakte het meeste effect* doordat zij verder
weg, aan de IJkade, gemeerd lag,' en zoo
doende al de omtrekken van dozen bodem in
gloeiende lijnen zichtbaar waren; dit was
niet het geval met de „Heemskerck", de
„Evertsen" en de ,,'I-iet Hein", die aan
de steigers van de Stoomvaartmaatschappij
„Nederland" lagen, en onder den boogen
wal, waardoor alleen masten en schoorstee-
nen zichtbaar waren.
Do zoeklichten der vier bodems speelden
onophoudelijk hun grillig spel langs de laag
hangende wolken waarlangs zij kringen eu
stropen trokken als van 'n phosphoruscee-
rend schijnsel. Dan plotseling vielen dó stn-
lenbundels den duizenden menschen, die
steeds in het twijfelachtig'licht der gaslan
taarns m twee richtingen voorischuifelden
of die in bewondering stonden t-o staren
naar bet schitterend schouwspel op het wa
ter, hel verblindend in do oogen, zetten Je
ganscho menigte in het klare daglicht of teo-
veiden uit de ondoordringbare duisternis,
die verderop boven het water hing, de trot-
sche koopvaarders te voorschijn, die daar
voor anker Lagen.
Tot laat in den avond genoten velen eten
indrukwekkenden aanblik.
Het Gal a concert.
De stad Amsterdam bood des avonds den
hooge bezoekers een gala-concert aan in het
Concertgebouw. Behalve aan tal van ge
meente-autoriteiten, waren uïtnoodigingen
ter bijwoning gezonden aan autoriteiten uit
do provincie Noord-Holland, aan regeerings-
autoriteitcn, consuls, hoogleeraren, leden
van de rechterlijke macht, or?z.
Dc meeste heeren waren aanwezig met
hun dames in groot avondtoilet, zoodat de
zaal een voornamen aanblik bood. Was het
overgroote deel der liceren in. rok en witte
das, toch schitterden er verscheidene uni
formen van militairen van land en zeemacht,
\an ministers, consuls, Kamerleden, leden
van Provinciale Staten en Raadsleden. En
fleurig werd het zaalaspeot door die groote
jgrijiJB ...u» tr
als hij, vermoeid van zijn werk, thuis kwam.
Zij had geen verder bericht van Pfaldner
over zijn verblijf te München gekregen;
eerst uit Ingclstadt een enkelen korten
brief, vol donkere zinspelingen op de toe
komst.
„Mij is het in dezen tijd zoo recht duide
lijk geworden,, hoe zwak het met de vrijheid
van den menscheliiken wil is gesteld,"
schreef hij onder meer. „Wij laten ons allen
drijven, zcoals in den storm het schip wordt
gedreven, wanneer de rechte stuurman ont
breekt. Antje, wat zal je eens van mij den
ken, hoe zal je eens over mij oordeelen
Ik heb mij afgevraagd, of ik je vol ver
trouwen schrijven zou, hoe het met mij
staat. Maar ik vind het rechte woord niet,
ik zal liet eerst vinden, wanneer ik voor
je sta en je in je hold ere oogen kan zien.
Dan zal ik mij tot je hart, tot je goedheid
wenden! Schrijf mij maar niet. Binnen
weinige dagen kom ik. En hoe dan alles
ook moge gaan, op één ding hoop ik toch:
dat je mij althans je achting niet zult ont
houden."
Antje wist nu, zij behoefde het niet meer
te vermoeden, wat hij haar te zeggen had.
Zij wist nu, dat zij gescheiden waren. Er
waren, meende zij geen woorden van ophel
dering en verklaring meer tusschen hen
ncodig.
En toch verlangde zij naar zijn komst
Niet om hem vol verwijt in de oogen te
zien, niet om zijn bede om vergiffenis te
hooren of over hem te oordeelen.
Slechts eenmaal nog wilde zij hem zien,
nog eenmaal zijn hand drukken, al moest
haar hart ook breken.
Zij was niet eens boos op hem Telkens
en telkens zocht zij naar verklaringen voor
verscheidenheid van smaakvol getoillettoer-
de dames, de mcesten cn decolleté.
De zaal zelf had zijn. gewoon aanzien ver
loren, doordat evenals bij bet concert tij
dens de Inliuldigingsfeesten, tegen den acn-
terwant, rechts over het orkest, een podium
voor de hooge bezoekers en hun gevolg aan
gebracht was.
Tegen de glooiing hiervan prijk
ten gele chrysanten, omrand door electri-
sclie gloeilampjes. In het midden was een
breed pad vrij gelaten en ter weerszijden
hiervan zalen de genoodigden. Velen had
den bovendien plaats gekregen op de ga
lerij en op het podium ter weerszijden van
het orkest.
Onder de talrijke aanwezigen merkten wo
zoo zegt „Do N. Crt." o. a. op
minister Heemskerk en diens echtcnoote,
oenige andere ministers eveneens met hun
echtgenoolen, oa.. minister Kolkman en dc
beide ministers Regout, de voorzitter der
Eorstó Kamer, baron Schimmelpenninck
van der. Oye, dó commissaris der Koningin
in do provincie Noord-Holland, mr. G. van
Ticntioven, de wethouders van Amsterdam
(burgemeester Röell bevond zich bij den ko
ninklijken jStoot), militaire autoriteiten,
hoogleeraren, leden van de rechterlijke macht
cn van de balie, de meeste Amstcrdamscho
raadsleden, enz.
Als. ceremoniemeesters fungeerden luite
nants tor zco 2de kl.
't Was reeds kwart na negenen, cn om
n'eg'en uren- had 't concert moeten aanvan
gen «toon er die eigenaardige beweging door
de zaal ging, de komst van hot hooge be
zoek voorafgaande.
Onder schuifelend geruiscfi rezen dc aan
wezigen op. Het orkest zette do Brabanoonno
in .en do schitterende stoet schreed binnen.
Voorafgegaan door de kamerheeren, nader
den oorst Koning Albert en Koningin Wil
helm ina, daarachter Prins Hendrik met Ko
ningin Elizabeth. Een talrijk gevolg van da-
mos in voornaam ,avonlt3ilot en hófdignita
rissen in schitterende uniformen ITergezolde
de Hoogo Bezoekers.
Terwijl men plaat? nam, speelde het Con-
oortgehouw-orkest het Wilhelmus.
Rechts van Koning Albert nam Koningin
Wilhelmina plaats, links van den Koning
dor Belgen diens echtgenoot© en daarnaast
Prins Hendrik.
Koning Albort was in groot tenue gene
raalsuniform van het Belgische leger inct
het lint vau hot grootkruis van den Ncder-
landschon Locuw, II. ~M. de Koningin droog
oen dccolletc-toilet van gris perlc zijde en
was getooid met diadeem en collier, haar
indertijd als .pationaal huldeblijk geschon
ken, Zij droeg het lint van het grootkruis
der Leopoldsorde. Koningin Elisabeth had
oen toilet en decolleté van grijze kant met
licht paars onderkleed en ook zij droeg oen
schitterend diadeem en diamanten collier.
Ovor haar robe had zij het lint van de huis
orde van Oranje-Nassau. Prins Hendrik was
in admiraalsuniform eu droeg het grootkruis
van do Leopoldsorde.
Onmiddollijk nadat het hooge gezelschap
de zetels had ingenomen, werd met liet
programma aangevangen. Eerst de vijfde
Syraphonio van Beethoven. In volkomen
stilte luisterdo men. Dc uitvoering was
inderdaad perfect en Koning Albert en H.
M. do Koningin gaven daal ook vrijwel te
gelijkertijd het sein tot applaus.
Dan volgdo recitatief en aria uit het
oratorium „Die Schópfung" van Ilaydn,' mat
orkestbegeleiding, gezongen door mevr. A.
Noordewicr-Reddingiiis.
Hierna bracht het orkest „Psyche et Eros',',
uit het poêine symphonique „Psyche" van
Cesar Franck ton gehoore, en mevr. Noorde
wier zong vervolgens een drietal liederen met
pianobegeleiding door den heer Mengelberg:
„Ik ben in eenzaamheid niet meer alleen",
een prachtig godicht van Lodewijk van Deys-
sel met muziek van A. Diepenbrock, „Maan
licht", ©en gedicht van P. C. Boutcns met
muziek van Bernard Zwccrs en „Op Kerst
dag" een karakteristiek gelicht van René
do Clerc met muziek van Emiel Hullebrocck.
Ten slotte speelde het orkest het voorspel
van Wagners opera „Die Meistersiuger von
Nürnberg."
Met groote aandacht hadden ook de
hooge bezoekers de verschillende nummers
van het programma aangehoord en het wa-s
Koning Albert, dis telken maal het teeken
jggggr. .nu .r yy^trrm rB
zijn houding en verontschuldigingen. Zij
zocht ,de oorzaak van de vervreemding in
zijn positie tegenover haar vader. Zij gaf
zichzelf de schuld en vergeleek zich met
Lilli Burger.
Maar ook was cr een gedachte, welke
haar niet losliet,,Zij is mooier, verstan
diger, geestiger dan gij, maar zij zou aan
haar eigen geluk hebben gedacht en gij
slechts aan het zijne."
Bergholm was 's Zondags naar Hamburg
geweekt en kwam eerst tegen schemeravond
terug. Hij scheen zeer opgewekt. Dadelijk
na zijn terugkomst haalde hij allerlei pakjes
uit zijn zak en zei:
„Hier, kleintje, ik heb je in langen tijd
geen genoegen gedaan. Toen ik vanmorgen
door de stad liep, dacht ik aan je. De win
kels waren nog open daar heb je een
ring met een diamant, hier wat zoetigheden
cn ook nog een kam van schildpad. Dat
ding zal wel goed staan bij je donker haar.
Woensdag komt Pfaldner immers terug cn
dan moet je er goed uitzien."
Het was sinds weken voor het eerst, dat
haar vader den naam van haar verloofde
noemde.
„Hij komt immers Woensdag wel,
kleintje?" vroeg hij nog eens.
„Ik geloof het wel, vader," klonk het.
De keel was haar als diclitgesnoerd en het
viel haar moeilijk een woord van dank te
uiten.
Ook bij het eten 's avonds was haar vader
vroolijk, maar tevens zeer onrustig. II'j
stond verschillende malen op, om een fijne
flesch uit den kelder te halen, of naar het
weer te kijken, en vertelde intusschen aller
lei nieuwtjes uit Hamburg, sprak daarna
over het gelukkig omslaan van het weer en
tot applaus gaf. Ten laatste daverde hel
handgeklap door de- zaal en terwijl de ko
ninklijke bezoekers zich weder van hun ze
tels verhieven, zette het orkest 't Belgische
volkslied in, dat dco'r het Wilhelmus ge
volgd werd.
De heer Mengelberg werd na afloop in de
ontvangstsalon entboden, waar de konink
lijke bezoekers hem hun ingenomenheid be>
tuigden met de prestaties van den schoenen
kunstavond.
Even later werden de rijtuigen bestegen
en werd rechtstreeks Paleiswaarts gereden
Amsterdam, de koopstad aan Amstel en
IJ, die steeds r1-. kunstzinnig gegolden
heeft, handhaafde met dit galaconcert zijn
reputatie.
In den na-avond had in de zalen var
American Hotel een soirée plaats uitgaand©
van de Sociétc belgo dc Bienfaisance,
waar de Bclgisc' e en Nederlandsche jour
nalistcn hoffelijk en gastvrij ontvangen
werden. Den avond te voren had de Am
sterdamsche Pers de Belgische collega's
aan een souper vercenigd.
Volgens de „Etoile beige" zou het meer
dan waarschijnlijk zijn, dat II. M. Koningin
Wilhelmina een bezoek aan het Belgische
Hof zou brengen in de tweede helft van dc
maand October.
Uit Zaandam meldt .men:
Gisteren waren eenige leden van de hof
houding van Koning Albert en Koningin
Wilhelmina te Zaandam, ter bezichtiging
van het Czaar Peterhuisje. Het gezelschap
bestond uit 25 personen, onder wie vier da
mes. Na bezoek aan het huisje werden de
bezoekers ten lïuize van den burgemeester
ontvangen.
Onderscheidingen.
Tot ridder in de Leopolds Orde zijn be
noemd de heeren A. Asscher, lid dei firm/
Asseher, te AmsterdamII. L. Berckenhoft,
redacteur-correspondent te Amsterdam der
„Nieuwe Rotterdainsche Courant", R. 0.
Verwoyck, redacteur van de „Standaard
en de heer P. J. H. Geurts, hoofdredacteur
van „De Tijd."
H. IJ. S. 171. en Raad van Toezicht
op de Spoor webdiensten.
Aan „Land en Volk" wordt van welingo
lichte zijde het volgende medegedeeld: Tot
voor korten tijd was het de gewoonte van
den Raad van toezicht op de Spoorweg
diensten om de diroctie der Hollandsche
IJzeren-Spoorweg-Mij. inlichtingen te vra
gen over eventueel voorkomende grieven en
aanmerkingen betreffende de wettelijke re
gelingen welke gcsignalee. 1 werden in hel
orgaan der Nederl. Vereenigrng van Spoon
en Tramwegpersoneel. De directie der K.
IJ.-S.-M. heeft nu den raad medegedeeld,
dat zij voortaan verschoond wenscht te blij
ven van verzoek om ink tiDgen betreffen,
do grieven in genoemd blad voorkomende.
Stoomschepea.
Vertrokken:
Koning Willem III, 16 Sept. vin
Amst. n. ParamariboFeldmarschall
thuisreis, 14 Sept. v. Napels; .Admiral
thuisreis, 14 Sept. v. Kaapstad; H e r z o g
thuisreis, 14 Sept. v. MarseillePri nz
R e g o nt, thuisreis, 14 Sept. v. Zanzibar'
Gepasseerd:
Bali, thuisreis, 15 Sept. des avonds 11
u. Ouessant; Maasland, uitreis, 15 Sept.
Ouessant; N i a s, thuisreis, 16 Sept. 5 a
nam. DungenessR li i p e u s, v. Amst. n.
Java, 15 Sept. Liverpool.
Gear r i v e e r d:
Madura, uitreis, 16 Sept. v. Amst. te
Port-Said; Noord am, 16 Sept. v. New
York te Rott.A n t e n o rt v. Java n.
Amst., 15 Sept. te Suez; 11 z oh o e, 15
-Sept. v. Batavia te Soerabaja; Offen
bach, v. Java n. Amst., 14 Sept. to HA
vre; Bali, 16 Sept. v. Java te IJmuiden;
P r i n z A d a 1 b e r t, 16 Sept. v. Rott. te
Quebec.
vroeg naar Kratz, die sedert eenige dagen
het bed moest houden.
Toen de tafel was afgenomen, stak hij'cen
sigaar op. liep de kamer op en neer en blies
groot© rookwolken uit. Eindelijk ging lïij te
genover Antje zitten, keek haar ge ruimen,
tijd zwijgend aan en begon toen:
„Hoor eens, kleintje, je hebt zeker wel'
gemerkt, dat het den laatsten tijd zocr
slecht, met mij staat? Ja, dat moest door
een blinde wel opgemerkt zijn... Zet nu, als
't je blieft, niet zulke ellendige oogen, alsof
je er dadelijk op wilt loshuilen
Antje sloeg de oogen neer. Zij kon het
niet helpen, dat de tranen Kaar aan de
wimpers hingen.
„Ja, ja, kleintje! Jij hebt natuurlijk
geen denkbeeld van de zorgen van een man
van zaken. Men moet hooge rente van het
geld betalenrekent er op, dat de directie
van het werk coulant zal zijn, wat juist om
gekeerd is; en als men.eenmaal jn het nauw
zit, dan komen de rech'te domheden. Zoó
is hetMaar, ten slotte is nog niets verlo
ren, als jij je vader niet laat zitten."
Een naamlooze angst steeg Antje in het
hart op. Zij vermoedde waar haar vader
heen wilde. Zij zag, dat hij ongerust was,
al deed hij zijn best om kalm te spreken.
„Het is nu eenmaal niet anders, Antje!
Jij kunt my helpen en redden".
(Wordt vervolgd.)
87)
Tevergeefs maakte de ingenieur hem er
opmerkzaam op, dat iederen dag de vorst
weer kon invallen; Bergholm liet zich niet
raden. De tegenspraak prikkelde hem. Als
hij verkeerd deed, dan was het toch tot zijn
eigen nadeel. Bühler raadpleegde Kratz,
die het ook een gevaarlijke proefneming
hield, maar toegaf, dat er geen reden was
om de uitvoering van het plan, op grond
van staatsbelang, te verhinderen. Zelfs in
het ergste geval dekte Bergliolms borgtocht
de mogelijke schade. Beide heeren wisten
overigens nauwkeurig wat aan 't vraagstuk
ten grondslag lag. Gelukte het Bergholm,
begunstigd door het weer, snel een gedeelte
van het werk gereed te krijgen, dan kon
hij een termijn van afbetaling vorderen,
welke - hem in zijn moeilijke positie van
grcot nut kon zijn. Het vooruitzicht alleen
verhoogde zijn krediet." Maar dit was bet
niet alleen. Hij kon in dezen tijd van het
jaar veel goedkoopere arbeidskrachten krij
gen dan later. Het was en bleef een hazard
spel, maar de kans om te winnen bestond
En deze vooruitzichten deden de energie
van den man nog eens op wonderlijke v. ijze
opleven. De noodzakelijkheid iederen dag,
ieder uur te benutten dreef hem tot een
rustclooze werkzaamheid. Nauwelijks was
zijn besluit genomen, of hij zat reeds in den
trein, om in Hamburg nog eenmaal on
verschillig tegen welke offers de noodig©
eclden los te maken, opzichters en arbei
ders aan te nemen. De kleine ploeg vaste
werklieden, die den winter bij hem overge
bleven was, maakte zich gereed de cam
pagne opnieuw te beginnen. Toen de aanne
mer teruggekeerd was week hij niet van zijn
plaats; hij was altijd de eerste en de laatste
op het werk. Zelfs Bi'rhler moest bekennen,
dat hij respect voor hem had.
Als een overwinnaar stond hij cp de
smalle brug voor den moerasgrond en riep
lachend tot den ingenieur:
,,U ziet, de oude Bergholm is nog een
flinke kerelHij moet alleen maar uit zijn
winterslaap worden gewekt. En kijk nu
eens naar boven, twijfelaarGeen wolkje
aan den hemel! Zelfs die oude kikvorsch,
Lorenzen, heeft mij vanmorgen in het voor
bijgaan gezegd: de lente is net als een
mensch. Dikwijle komt ze te laat en ook
dikwijls te vroeg. Maar wat te vroeg komt,
is beter dan wat te laat komt. Maar zeg mij
eens: wanneer komt eigenlijk mijnheer mijn
schoonzoon terug?"
„Hij moet over ongeveer acht dagen hier
zijn."
„Zoo, zoo! Nu, die zal groote oogen op
zetten
Hot zachte weer hield werkelijk stand.
De nachten alleen waren koud, maar als op
den dag de zon scheen, leek het eer Mei dan
begiu Maart.
Berkholm toonde zijn dochter gedurende
deze dagen een opmerkelijke vriendelijk
heid. Antje. waagde het niet aan den drnir
daarvan te gelocven, na de treurige ervarin
gen van den laatsten tijd. Voor haar was 't
echter een weldaad, dat hij weer geregeld
naar zijn werk kon gaan. En niet zelden
was zij ontevreden op zichzelf, dat zij hem
niet met meer hartelijkheid kon begroeten,
