Albraak
De LaudboDwbauk
J. HENRI BERKÊIJÖN,
Catz
Genua-
olie
A. L. VERHOOG,
ROKKEN,
ROKKEN,
ROKKEN.
P.J.VAN DER WAALS.
Geld aangeboden.
G. VAN LEEUWEN,
Aanbesteding.
NECTAB- en HEBE-ESSENCES, ter bereiding van Limonades en Likeuren.
Directeur: H. KEEREWEER.
Electrische Timmerfabriek.
ütreciitsche Veer 27,
LIuKiuI) verouderde of nieuwe
worden spoedig eo
volkomen genezen door
Santai-PareEs
„Sanitas", Steenschuur 1.
L J. DEN HOLLANDER,
de beste Slaolie.
Z e k e n,
Pr ijs noteering.
Oproeping.
LUSTRE
t'P.OEWiLÖEsZ
QdEDl&OOP.
No. 15416.
LËIDSCH DAGBLAD, Donderdag* 26 Mei. Tweede Blad.
Anno 1910.
Verkrijgbaar bij GEBRS, OHRISTIAANSE1, Drogisten, Hoogewoerd 3, rlT'elefooin>. 899.
LEIDSCHE BEGRAFENIS-ONDERNEMING
99
Kantoor: Aalmarkt 16.
Telefoonn. 861.
6881 10
Zagerij SchaveHj.
LEIUEN.
Levert en Bewerkt alle
voorkomende Timmer
werken, Lijsten en Ar
chitraven. C785 16
Aanbevelend,
TB KOOF:
bestaande uit: Ramen, Denren
en Kozijnen, Vloer- en Zol-
d er delen. Een groote p^rty
?/8 en 6/6 dms, ongeveer 8000
Pannen. Voorts Metsel- en
Straatsteen.
Te zien en te bevragen op het
werk (Slop yan Willem Klein)
No. 155, Den Haag. 6818 18
Ingang: Vleerstraat.
7i_!flon van de Blaas,
van Br. Fest. Prijs f 1.29.
Het nieuwste middel:
0^- KA was AN
overtreft alle aodere middelen
2.49.
Amerik. Pillen van Prof. JAN80N,
tegen verlies van krachten/"8.60.
por flacon. 6876 20
TE UTRECHT.
Verleent op zeer bill^ke
voorwaarden, onder borg
stelling enz., Credieten aan
Landbouwers en
Indnstriëelen.
Verschaft 1ste Hypotheek
op Bouw- en Weiland.
Agent voor Leiden en om
streken: de Heer 1392 17
Plantsoen 51, Leiden.
NIEUWE MARE 26,
Leeraar voor Piano en Orgel.
9570 5
6297 20
laat Uw Urine onderzoeken
door het Scheikundig Labora
torium 2143 10
Dir.: H. W. VALKEKAAR en
H. ÜUNNEVJOLD, Arls.
Spreekuur: Vrijdag van 9 tot 12
uron, Kalseratraat No. 36, Leiden.
Bankinstelling (naaml. Ven
nootschap) verstrekt aan solide
personen op blUQke, zeer gemakkelijke
voorwaarden, tijdelijk geld.
Qeen korting of kosten vooruit en
geheimhouding verzekerd. Brieven
No. 6834 Bureel van dit Blad. 10
Vet Spek1.90.
Mager Spek ƒ1.90.
Ranwe Reuzel ƒ2 OO.
Gesmolten Reuzel ƒ1.90.
6876 14 Per 5 pond.
Vette Lappen 35 Ct.
Noordeinde 37.
Op Maandag, den 6ien Juni 1910,
dés middags te halftwaalf, s|jn
Eurgsmeestrr en Wkthoudbbs der
gemoente Leiden, voornemens op het
Raadhuis aldaar, aan te besteden:
(Bestek No. 19) 6718 36
Het maken van den
Onderbou -v met bedie-
mngshuisje voor een Rot-
basculebrug ter plaatse
van de bestaande Blauw-
poortsbrug, benevens het
uitvoeren van daarbij be-
hoorende grond-, bagger-,
straat- en bijkomende
werken.
Het bestek en de teekeningen lig
gen ter inzage en overname op het
Bureau van Gemeentewerken op eiken
workdag de besteding voorafgaande,
van 's morgens 9 tot 's namiddags
4 uren en z(jn aldaar per stel h.f 2
verkrijgbaar (franco per post ƒ2.10)
zoolang de voorraad strekt.
Aanwijzing ln Joco zal worden ge
houden op Dinsdag, den Sisten Mei
1910, des voormiddags te 10 uren.
Verdere inlichtingen verkrijgbaar
ter Bureau Gemeentewerken dagelijks
tus8chen tion en twaalf uren.
HDIJ GEN WESSEL, „Sttgler Liften"
TIMMERMAN en BOUWKUNDIGE,
Rapenburg 115,
6S51 22 (bij den Vliet).
TELEFOONN. 636,
bevéeltzich beleefd aan voor alle voorkomende Timmerwerken.
De Administratie van het .Xeidsch
Dagblad" belast zich met het plaatsen
van Advertentiên in alle Bladen.
De betrok Icing van 2den
MACHINIST by Rijnland'»
Stoomgemaal te Katwijk ia
opengerallondaaraan is een week
loon ran 14. verbonden, be-
nevens vrye woning. 6782 17
Er wordt gezocht eon orvareo
Machinist, torens goed Vuur- en
Bankwerker, niot ouder dau 36 jaren.
Belanghebbenden kunnen zich tot
11 Juni a s. vervoegen by den Heer
W VAN M2LS, Opzichter van Ryn-
land te ITatwyk -an Zeo.
Do Ingoniour van Rynland,
P. HOOG EN BOOM.
OUTTÊ
RHMRE
oiien.
N. RIJN 39—40.
6871 23
VEtfttSAZËittËü
1001 Narht Gel,ec| uietwo,
1UU1 ItdbUl, volIedigo „Kea»t,
groot, zwaar boek, bijna 1400
bladzijden vol met Platea,
voor Biecht» 2.99. lu Praclft
band voor Hlechts 3.75.
ii f verbazend goedkoop.
Mei IS Wie heeft het ooit
gclioord. Be groote, complete
lOOI Nacht, ruk geïllustreerd
voor Biecht» 2.99. In Pracht
band voor Bleclita ƒ3.75.
Te bokomen b(j B. BOLLK,
Bazaar van Goedkoopo Boeken,
Hang 98 te Rotterdam, Franco na
ontvangst van Postwissel, waarop
melden lOOI Nacht. 6859 22
Tweede Kamer.
De heer Troelstra constateerde in de
fitting van gisteren dat alleen de heer
De Stuers op het groote feitenmateriaal
heeft durven ingaan, maar zijn beschou
wingen omtrent het verleenen van decora
ties getuigden van zóo'n plat materialisme,
van zoo'n miskenning van ethische gevoe
lens, dat 8pr., ofschoon geen „Christelijk"
man, daartegen ean protest wil doen hoor in.
Do heer Van Idsinga ziet geen spoor van
bewijs over de vraag of bij dr. Kuyper
liet innerlijk verband bestaat tusschen ver-
kiezingsgelden en decoratie. Maar zelfs de
heer De Geer erkent, dat het verband bij
Lehmann en mej. Wcstmeyer bestaat en dr.
Kuyper beeft getuige zijn eerste stuk
in „De Standaard" hierover aan de moge
lijkheid van zulk verband gedacht.
De juridische batterij der rechterzijde is
slecht bediend, ja zelfs verlaten. Daarin»
viel de strijd voor de niet-ontvankelijkheid
van hot voorstel niet; men beproefds toen
de politieke batterij, die wel niet raak
schiet, maar veel rook verspreidt.
Spr. komt op tegen de qualificatie, door
den heer Lobman to zijnen opzichte gebezigd.
Noch spr. nooh een ander heeft een von
nis over dr. Kuyper uitgesproken, maar de
aanmerkingen, op dr. Kuyper gemaakt,
vloeien uit diens houding voort. Het zou
de gemeenste politiek zijn geweest, zoo spr.
en zijn vrienden na de gevoerde campagne
niet metterdaad toonden, dat zij het licht
niet duchten. Want dr. Kuypcr's politieke
carrière is treeds afgeloopen en men denke
niet, dat spr. nu nog genoegen vindt in
het hakken op dr. Kuyper.
De rechterzijde heeft dr. Kuyper's goeden
naam in handonde kans, dat do enquête
gunstig voor hen is, bestaat; welnu, zij
toono den moed het licht te doen doordrin
gen. Zij houde niet enkel fraaie tiraden,
doch toone daden.
Spr. kenschetst den invloed "van dr. Kuy
per, vereerd als hoogepriester, wiens Cao-
sarspapisme zoo enorm veel kwaad in het
land gesticht heeft.
In krachtige termen schetste spreker den
vunzigon achtergrond van deze geheelo Kuy-
perzaak, waarbij altijd op den voorgrond
trad: geld, geld en nog eens geld voor de
verkiezingskas, en waarbij moest dienst
doen, als bemiddelaarster, een juffrouw van
eeu soort, waarmee geen fatsoenlijk mensch
wil omgaan.
De ganschc houding van de anti-revolutio
naire partij in deze is verdacht. Met klem
kwam spr. op tegen de insinuatie, dat spre-
kor in deze Kamer stond als do genius van
don haat. Geen sprankje van haat tegen dr.
Kuyper persoonlijk huist in spr., maar wat
tij wèl ingekankerd haat is do onwaarach
tigheid, zijn de leugentjes, de halv? waar-
heidjes, de geheele gore tactiek, in deze ge-
beele Kuyperzaak aan het licht gelreden.
Kuyperhaat over Kuyper's optreden in 1903
bestaat bij spr. niet. Voor wat Kuyper in
1^03 den arbeider heeft aangedaan, hoeft
tij in 1905 zijn trekken reeds thuis ge
kregen en daarvoor heeft spr. reeds vol
doende politieke vreugde genoten, om thans
&og over het jaar 1903 wraaklustig to
behoeven te zijn. Als men ter rechterzijde
yan 1903 zoo gaarne spreekt, wil spr. wij
zen op het ontzettende verschil tusschen
toen en nu; in 1903, toen dr. Kuyper,
do groote man, het toppunt van zijn macht
bereikt hebbende, alles d«d om de sociaal-
democratie te fnuiken, en thans, nu hij
verplicht is buiten 's Lands Raadszaal te
blijven.
In den verderen loop van zijn repliek wees
spreker op de groote tegenstrijdigheid in
hetgeen over den persoon van dr. Kuyper
door zijn vrienden is gezegd. Ecnerzijds
werd hij voorgesteld als naïef, eigenlijk ieen
groot kindanderzijds als een man van
gToote levens-ervaring.
Daarna hield hij nader zijn bezwaren tegen
den ingesteldcm eereraad vol en handhaafde
hij ten slotte zijn conclusie van vroeger, dat
het uitloopt op een partijstemming, waar
bij sprekers enquête-voorstel zal worden
opgeofferd aan de coalatie-politiek.
Er werden nog enkele replieken gevoerd,
o. a. door den heer L o f f, die, waar be
vreemding werd uitgesproken, dat dr. Kuy
per de Lehmannotjes niet gekend zou heb
ben, hoeren, die toch zoo bekend waren
uit het Amsterdamsclie proces Haas-Van
Hall, voorlezing deed van een schrijven van
eergisteren gedateerd, van advocaat mr.
Van Gigch, te Amsterdam, toenmaals ver
dediger in do zaak Haas-Van Hall, waarin
mr. Van G. aan dr. Kuyper op diens desbe
treffende vraag antwoordt, dat noch tijdens
de instructie, noch tijdens dc strafzaak zelve
do gebroeders Lehmann op eenigerloi wijzo
betrokken waren in het proces Haas-Van
HalL
Bij stemming word het voorste 1-
Troelstra tot het houden van een
enquête in de decoratiezaak ver
worpen met 49 tegen 31 stemmen.
Tegen stemden de leden der rech-
torzyde en de heer Thomson.
Bij het tegenstemmen van den heer D u y-
maervanTwist werd ironisch bravo"
geroepen.
Regeling der werkzaamheden.
Besloten, wordt Vrijdag a. s. na de pauze
te behandelen de voordracht der huis
houdelijke commissie, de benoeming van
een ambtenaar bij de bibliotheek der Ka
mer betreffend.
In haar Kameroverzicht zegt de „Nieu
we Rotterdam9che Courant" o. m.
Hetgeen te voorzien was is geschied.
Het enquête-voorstel-Troelstra is verwor
pen. Niet dén der leden der rechterzijde
achtte zich zedelijk verplicht, daaraan zijn
stem te geven. En ware het niet, dat de
heer Thomson, die zijn stem tegen het
voorstel wel even nader had mogen moti-
veeren, de zijde der rechterzijde gekozen
had, er zou een volkomen zuivere partij
stemming hebben plaats gehad. Zoo viel
het voorstel, met 49 tegen 31 stemmen.
Twintig afgevaardigden waren dus afwe
zig, waaronder figuren als de heeren Tyde-
man eir De Beaufort (wier stemmen tegen
elkander opwogen), Van Karnebeek (een
der leden van den Eereraad), De Savor-
nin Lohman (omtrent wiens stem niemand
in twijfel heeft behoeven te verkeeren). Ge
mist werden o.a. ook de heeren De Visser
en Van Lynden van Sandenburg, terwijl de
Katholieken Janssen, Beckers en De Ram
en de unie-liberaal Smeenge wel de pre
sentielijst hadden geteekend, doch bij de
stomming afwezig bleken.
De enquête zal dus niet plaate vinden.
Door dit onderzoek onmogelijk te maken
heeft de rechterzijde zelve, willens en we
tens, de kansen op een rehabilitatie van
dr Kuyper voor zoover die nog moge
lijk zou zijn vernietigd. Er is, het is
waar, nog de Eereraad, maar doel en werk
wijze van deze particuliere commissie ver
schillen zoozeer van die cener enquête
commissie, dat iij eenvoudig daarmee niet
in dén adem genoemd .kan worden. Trou
wens, is het na de mededeelingen, door den
heer Van Karnebeek gedaan, zelfs wel zoo
heel zeker, dat de Eereraad zijn taak zal
kunnen volbrengen?
De rechterzijde moge intusschen de hel
dendaad der verwerping van het enquête-
voorstel hebben kunnen volbrengen, met
de zoete gedadht-e dat de nachtmerrie der
Kuyper-affaire die het Nederta^dsche volk
verontrust na het weigerend votum wel
spoedig voorgoed geweken zal zijn en dat de
ex-mi.ttster van binnenlapdsche zaken thans
zijn oude prestige heeft herwonnen, zal zij
zich niet kunnen vleien. Het Kuyper-pro-
bleem b 1 ij f t bestaan. De vraag, onder
welk regeeriagssysteem het Nederlandsche
volk eenige jaren lang geleefd heeft,
blij ft gesteld; ja, krijgt zoo mogeLijk nog
een ernstiger karakter, sinds gebleken is,
dat de rechterzijde en zeker het anti-
revolutionnaire deel der rechterzijde het
zij in het geheel niet, hetzij slechts aarze
lend en onder voorbehoud durft gispen wat
onverbiddelijk had behooren te worden ge
wraakt.
Is intussohen door de rechterzijde over
het algemeen al te vergoelijkend en zoet
sappig over de ernstige zaak, die ter sprake
was, geredekaveld, de wetenschap, hoe
sommigen harer degelijkste en bekwaamste
vertegenwoordigers daarvoor in hun hart
denken, is ons toch niet geheel onthouden.
Daar is de heer Van Idsinga, wiens eerste
redevoering over het enquête-voorstel in
menig opzicht treffende overeenkomst ver
toont met de vernietigende speech van den
heer De Beaufort. Daar is ook de heer De
Geer, die zich eerst heden tot spreken ge
roepen achtto en die bij de toelichting van
zijn stem tegen het enquête-voorstel een
standpunt innam, mijlen verwijderd van
dat der door-dik-en-dunners. De stelling,
door den afgevaardigde voor Schiedam ver
dedigd, dat verwerping van het enquête-
voorstel volstrekt niet de beteekeni6 be
hoefde te hebb?n eener goedkeuring van
zekere handelingen van dr. Kuyper, moge
voor de hand liggen reeds na de eerste
vergadering verdedigden wij haar toch
kon het (gegeven de eigenzinnigheid van,
zekere politici) geen kwaad, dat zij nog
eens uitdrukkelijk uitgesproken werd. En
hetgeen de heer De Geer verder zeide over
de aan dr. Kuyper ten laste gelegde feiten
wekte eenigszins den indruk, dat hij voor
zich niet ongaarne den „van God gegeven"
leider eener bevriende fractie voorgoed
zou loslaten.
Het Handelsblad"?
„De sombere schijn is tegen dr. Kuyper",
zei de heer De Geer, toen hij, in een rede
van eerlijk en goed gehalte, maar waarin
weinig voorkwam, dat niet reeds door an
doren was geoegd, zijn stemmen tegen het
voorstel-Troelstra motiveerde.
En de sombere schijn b 1 ij f t tegen dr.
Kuyper. Het enquête-voorstel is verwor
pen en daarmee is de beste kans, die dr.
Kuyper tot volledig eerherstel werd gebo
den, voorgoed verkeken. Zeker, de eere
raad kan, in het gunstigste geval, hem van
corruptie vrij spraken, en wij hopen en ver
trouwen ook nog altijd, dat dit inderdaad
zal geschieden. Want evenmin als, naar wij
gclooven, iemand in de Kamer, zijn we er
belust op om dr. Kuyper, die toch altijd
een v«\n onze merkwaardigste figuren blijft,
als schurk aan de kaak te zien gesteld.
Maar behalve dat de eereraad niet doen
kan wat een met wettelijke maoht bckleede
enquête-commissie wel zou kunnen doen:
den toestand van de regeeringsadmi-
nistratie onder het"bewind van dr. Kuypor
onderzoeken, kan hij ook aelfs in het strikt
persoonlijke niet ver genoeg gaan. Van wel
ken aard en van wolken omvang de ver
houdingen waren waarin dr. Kuyper zioh
gestoken had, valt immers buiten de, door
dr. Kuyper zelf omschreven, opdracht van
den eereraad
Doch bovendien, en bovenalZal de vrij
spraak van corruptie, die de eereraad, ^aar
wij vertrouwen, brengen zal, wel iets moer
kunnen wezen dan een vrijspraak wegens
gebrek aan bewijs? Volgens den heer Do
Geer zeker niet. Want die spreker ver
klaarde zich tegen ccn enquête, omdat bet
verband, als het bestaan zou hebben (tus-
schen dé decoratie en het geld), toch niet
te bewijzen zou zijn. Hoeveel minder dan
nog voor een eereraad 1
De sombere schijn zal dus tegen dr. Kuy
per blijven. Het had niet zoo behoeven
te wezen. De lieer Troelstra hoeft heden
moedig den handschoen 1903 opgenomen
en den heeren Loeff en Lohman geant
woord: Ik wil wel spreken over 1903 als
gij het verlangt. De theorie, die ik toen
verkondigd heb, n.1. dat staking een reden
tot contractbreuk wezen mag, is niets an
ders dan wat later, bij de behandeling van
het Arbeidscontract, ook door anderen is
betoogd. En ik stel daar tegenover een paar
uitspraken over het geoorloofde van mein
eed yan den Roomschen moraaltheoloog Li-
guori. Maar vooral mag ik mijn houding
van 1903 stellen tegenover die van dr. Kuy
per thans. In die dagen stond ik óók te-
genove- een beschuldiging en wel in een
omgeving van opgehitste arbeiders, in een
zaal, waar revolvers blonken, en waar Do-
mela Nieuwenkuis kans hoopte te krijgen
om mij ten val te brengen. Toen heb ik
een onderzoek gevraagd. En dat is op vrij
spraak voor mij uitgeloopen. Zóó had dr.
Kuyper óók moeten doen.
InderdaadZóó bad dr. Kuyper óók
moeten doen. Zóó doet iemand, die rich
sterk voelt. Doch instede daarvan, heeft
dr. Kuyper, misschien uit hooghartigheid,
misschien uit gebrek aan besef van der ernst
der zaak wij onderstellen liefst 't beste
eerst te elfder ure een eereraad doen sa
menstellen en de goede kans van een en
quête ongebruikt gelaten. En in „De
Standaard" iB zorgvuldig over heel de zaak
gezwegen. Ook dit laatste doet niet iemand.
de heer Roodhuyzen merkte hot terecht
op die rich sterk voelt.
Hot is dus in de eerste plaats dr. Kuy*
per's eigen schuld, dat de heer Troelstra,
óók weer den handschoen 1900 opnemend,
heden de tegenstelling kon maken lusscheR*
den Kuyper van toon^ op het toppunt van
zijn macht, en den Kuypor van thans, „un
der the consideration of the house", we-j
gens een zware vordonking. En het is vooral
zijn eigen schuld, dat do heer T roe Is tra do
malle wraak-onderstelling van de heeren
Loeff en Lohman af kon weren door to zeg
gen,: Meent gij, dat wij het zelfs nog maar
no o d ig zouden vinden, om dien reus, di©
in rijn Achillespees is getroffen, nog te
wonden? Gij weet immers evengoed nJs wij
aan dezoi rijde van do Kamer, mijne he©
ren van rechts, „dat de politieke carrière
van dr. Kuyper...
...(het werd langzaam gezogd en hier
wachtte de spreker even)--
...is afgeloopen".
Doodsche stilte heersohtc ecnigo oogen-
blikken in heel de Kamer na doze woorden.
Links en rechts. En op alle tribunes. Ieder
voeld© blijkelijk even het geweldige, en hot
ontroerende van die waarheid. Die juist zoo
huiveringwekkend waar bleek door de helle
stilte, die cr op volgde, het gemis aan elke
tegenspraak, aan elk gebaar, aan eiken on-
goloovigen glimlach zelfs bij dc trouwst©
Kuyperianen.
Zij zaten als ateenen beelden, wezenloos,
met ontzetting geslagen door de plotselinge
verkondiging van de naakte, jammerlijke
waarheid.
Het was een aangrijpend oogenblik.
Want dc dood word daar bekend ge
maakt, niet het roemvol sneuvelen, maar
het trieste omkomen in een modderpoel,
van een der grootste politieko figuren die
Nederland ooit heeft gehad.
afgevaardigde van Ommen moge mor
gen weder de Kamer binnenwandelen, don
Kuyper van 1903 zien wij er nimmer weder.
Maar ook aan de rechterzijde, en vooral
aan do anti-revolutionnairen, is het te wij
ten, dat de „sombere schijn" tegen dr.
Kuyper blijft.
„De Nieuwe Courant"
Zelden, mag men zeggen, is politiek fari
zeïme zóó aan de kaak gesteld als in deze da
gen. Zien wij op dit vierdaagsohe debat te
rug, dan i6 het met gemengdo gevoelens.
Goed, noodig was het, dat de onverbiddelij
ke waarheden betreffende do christelijke
partijen eens gesignaleerd werden. het
geeft een gevoel van verruiming, dat mede
lijdon met den hoofdpersoon, wiens eigen-
gedragingen en lichtschuwe wijze van doen
in de eerste plaats oorzaak dezer hardhan
dige schoonmaak zijn, slechts in geringe
mate wordt getemperd. Veel grooter is onze
deernis met hoogstaande mannen van do
rechterzijde, staatslieden en parlemcnta-
riera van den eersten rong, die zioh genood
zaakt zagen te zoeken naar alle denkbare
sofisterijen en zelfs naar de dorpcrlijko
wapenen van verdachtmaking, om te kun
nen ontkomen aan den plicht, die op hett
rustte: openlijk, voor het heele land uit te
spreken, dat het systeem-Kuyper het hunne
niet is en voorgoed wordt afgezworen. Daar.
