OPRUIMING.
Wanneer
EEN WELDAAD
MAGGI'5
Vleeschhouwerij.
Nette Loopjongen
een KEUKENMEID,
nette Burgerdochter
nette Kamermeisjes,
Janvossensteeg 83.
OPROEPING.
Stoom-, Wasch- en
Strijkinricliting,
Instionientniakers
Examens.
Openbare Verkooping
Gij zult ze beter vinden dan die van anderen. f5hcil.3 pte ubie£
J. HENRI BERKEUON,
De ühdlHiimliank
Geld aangeboden.
P. DU CROIX, Apotheker,
BOUILLON-BLOKJES
No. 15410.
LEIBSGH DAGBLAD, Donderdag" 19 Mei. Tweede Blad.
Anno Sf?!0.
Draaiers, Ketelmakers,
Bankwerkers en Smeden.
Plaatsvervangster of Helpster
Te koop Schrijfmachine,
Vloerzeil 1.83 breed f 0.63,
Loopers, Karpetten, Vitrage.
Tafelzeil.
PRACTISCHE
van liet Wrak van een Tjalkschip
met Inventaris en
60,000 K.G. Aardappelenmoes,
Zieken,
Drinkt „Sickesz Cacao
ff
Berlitz School
1
L J. DEN HOLLANDER,
gemeubileerde Kamers.
Wed. J. STEENHAUER Zonen.
Mandenmaksrssleeg 4 bij den Waag.
Prima adres voor zéér
fijne NATUURBOTER,
Blaasziekte
Verkrijgbaar bij A. v. d. KWAST Co.,
Echte Deventer koek. 11002
Gevraagd: een nette longen
by J. G. VERHOOG. 6506 6
Oaezasiraat 10, Telephoon 927.
Aan een Machinefabriek te
VTBECI1T, worden gevraagd
tegen koog loon en vast werk,
bekwame
Uitsluitend bekwame Vaklieden
komen in aanmerking. Br. onder No.
6412 Bur. d. Blad. 11
gevraagd. Aan te melden tusschen
7 en 8 uur, in den Bock- Kunst
handel van P. J. BREDA
VRIESMAN, Breestr. 156.
6529 7
"Wegens ziekte der directrice,
wordtin de Kinderbewaarplaats
Eangebrug een tydeiyke
gevraagd. Zich te vervoegen: Vry-
dagavoDd tusschen 7 on 8 uur, aan
de Bewaarplaats. 6521 8
Mevrouw YAN GELDER, Hooge
RUndyk 16, vraagt met 1 Augus
tus of 1 September
die goed kau Koken. Mondelinge
getuigen vereischt. 6510 8
Er wordt gevraagd: een
P. G., genegen alle werkzaamheden
ta verrichten, des Zaterdags met
behulp van een Werkvronw. Adres
Bur. v. d. BI. No. 6505. 8
KAMERS GEVRAAGD.
Tegen 1 September a. s. 3 of 4
flinke gemeubileerde of onge-
menbileerde Kamers gevraagd
waarvan 3 op den beganen grond.
Br. a. h. Bur. v. d. BI. onder No. 6507. 6
weinig gebruikt. Nieuw /270
voor f135, merk „Hammond'',
Brieven Bureau van dit Blad onder
No. 6524. 6
Wie personeel, betrekking
of woning zoekt, wende zich per-
soonlUk of schriftelijk tot do Ned.
Woninggids, en plaatsing Bur. Nieuwe
Molstr. 7, DEN HAAG, Telef. 057IX.
6509 6
In het Hotel-RestaurantHET
HOP VAN HOLLAND" Noord
wijk-Binnen, gevraagd
en flinke Keuken-Werkmeid,
tegen hoog loon. 6519 8
6501 13
De bekende en onbekende scbuld-
eischers in de onder het voorrecht
van boedelbeschrijving aanvaarde na
latenschappen van
AlBERTUS 1130
BH 6612 37
BREGETTA GERDINA KRIJGSMAN,
in leven echtelieden, gewoond heb
bende aan den A a r d y k, onder de Ge
meente Aarlandcrveen, en aldaar
overleden, worden, ingovolge artikel
1082 van het Burgerlijk Wot boek op
geroepen om op Woensdag den
£5sten Mei aanstaande, dos
voorm. te 10 uren, te verschijnen ten
kantore van den Notaris J. C.
SPRU1JT te Allen a/d Rijn,
teneinde aan te hooren de rekening
en verantwoording, die namens de
beneficiaire erfgenamen van hun
beheer zal worden gedaan, waarna,
indien er geen verzet plaats heeft,
dadelijk zal worden overgegaan tot
de voldoening van de schuldvorde
ringen, voor zoover hot bedrag der
nalatenschappen toereikend zal zijn.
Gemelde rekening en verantwoor
ding ligt ten kantore van den Notaris
ter inzage voor belanghebbenden op
iederen werkdag tussohen 1 en 3 uur.
Voor het slichten van een
van nnddelmatigen omvang,
zoekt men een geschikt
Pand- of Fabrieksge
bouw, annex Woning te
huur. Opgave van opper
vlakte, met platten grond, lig
ging en huurwaarde, wordt
ingewacht onder letters D. S.
Z., NIJGH VAN DITMAR's
Algemeen Advertentie-Bureau
Rotterdam. 6515 20
Het Bestuur van de Vereenl-
ging tot Bevordering van de
Opleiding tot lustrument-
maker te Leiden, deelt mede
dat aldaar, in de eerste helft van
September 1910, mot medewerking
van de Vakafdeeliug voor
Electrotechniek van het
Koninklijk Instituut van
Ingenieurs zullen worden afge
nomen Practisch Examens voor:
Is. Eerslbeginoend Inslramenlmaker.
23. Naluarkandig
3a. Werkluigkuadlg
4a. Electrisch
5a. Eerstbsginnend Glasblazer.
6a. Glasblazer.
Aangifte vóór 18 Juni 1910,
b\j den ondergoteekende, Secretaris-
Penningmeester der Yereeniging, die
tevens gaarne nadere inlichtingen
verstrekt. 6520 37
0. A. CROMMELTN,
Conservator aan hel Nat. Lab.
tc Leiden.
geschikt voor Veevoeder.
DE BURGEMEESTER VAN TER
AAR is voornemens op Woens
dag den £5sten Mei 1910, des
voormiddags te 11 uran, aan den
Aardtm in het Openbaar h oon-
tant te verkoopen: Do overblijf
selen van eon ^oor aanvaring ge
zonken Tjalksckap, groot 88 ton,
thans gelicht, en liggende aan den
Aardam te Ter-Aar, bestaande uit:
lo. het Wrak met geheelen Inventaris
en 2o. een lading Aardappelenmoes,
geschat op 60,000 K.G., gelost in
7 kavols op den binnenborm van den
Rijweg langs het Aarkanaal by
hectometerpaal 43. 6472 31
De Burgemeester voornoemd,
K. DE MURALT.
Tbr Aar, 17 Mei 1910.
laat Uw Urine onderzoeken
door het Scheikundig Labora
torium 2143 10
Dir.: H. W. VALKENAAR en
G. H. DUNNEWOLD, Arts.
Spreekuur: Vrijdag van 9 tot 18
uren, Kaiserstraat No. 36, Leiden.
Bussen van at fl.50 tot 18 Cent-
Daalders-kwaliteit.
Verkrygbaar by: Fa. W. A. Affourtit, Hoogowoerd 153, H. A. EMEIS, Steenstr. 11, J. P. Fontein Zn.»
Haven 34, F. Haalebos, Oude Ryn 11, M. Hennipman, A. Laman, Nieuwe Ryn 91, A. F. Mulder, Salomonsteog»
S. P. Mlnnema, Hoar).straat 143, J. W. H. Rotteveel, Breestr. 23, W. F. r. d. Royden, N. Ryn 43, Steenstr. 49»
J. C. v. d. Steen, Pieterskorkhof 28. 6514 27
Deondorgeteeken-
de geoft kennis dat
door het overiydsn
van Mevrouw de Wed. J. D. B. BROU
WER, alle bydragen door haar ver
strekt, aan verschillende Vereenigin-
gen zyn vervallen.
O. BOS-
Executeur-Testementalr
Leiden, 19 Mei 1910.
(Hoogewoord 76). 6522 11
NIEUWE MARE 25,
Lecraar voor Piano en Orgel.
9670 6
Voornaamste Taai-Instituut.
Duitsch, Fransch, Engelsch,
Ital, Spaansch, Zweedecb, enz.
door leeraren uit de desbetreffende
landen. Leerkrachten voor elke
taal. Methode vlug en aangenaam.
Proefles gratis.
Prospectus franco.
TURFMARKT 8.
6438 32
TE UTRECHT.
Verleent op zeer billijke
voorwaarden, onder borg
stelling enz., Crcdieten aan
Landbouwers en
Industriëelen.
Verschaft 1ste Hypotheek
op Bouw- en Weiland.
Agent voor Leiden en om
streken de Heer 1392 17
Plantsoen 51, Leiden.
Tegen September gezocht:
rustige
door een heer, geen student meer.
Omtrek Steenstraat, Bre«6traat, Rapen
burg. Br. onder No. 6508 aan het
Bureau van dit Blad. 8
Goudsche Leidsche en wette
Edammerkaas. 1876 9
Bankinstelling (naaml. Ven
nootschap) verstrekt aan solido
persone op biliyke, zeer gemakkelyko
voorwaarden, tijdelijk geld.
Geen korting of kosten vooruit en
geheimhouding verzekerd. Brievon
No. 6465 Bureol van dit Blad. 10
wordt spoedig genezen door de beroem
de Santalparels von Dr. FEST,
Prys f I.20, Hoofddepót „Sanltas",
8teenschunr 1, Leiden. 6616 6
Noordeinde 41. s26i 10 Telef. 807.
kan men mooi en goed Schilderen?
6445 20 Als men zorgt voer goede Verf.
Electrisclie Verfmalerij, Janvossensteeg.
ANNO
1G82. I-Uiisc asüf «mm nauvsia bekroond.
Ons Fabrikaat is dageiyks versch verkrygbaar, by de Heeren P. VAN
DEK MOST VAN 8PIJK, Haar!.straat 142 sn Matsou VAN DIJK,
Breestraat Leiden. Aanbevelend, KLOPMAN BOEBSELMAN.
2995 12 Hofleveranciers Nieuwstraat Deventer.
voor gezonden en zieken is een
kop bouillon bereid uit
Dit wekt den eetlust op en be
vordert de spijsvertering,
wordt daarom door
H.H. doctoren
aanbevolen.
sohattcn van natuurwetcnschappolijk matat
riaal in dit nog ondoorvoTSchto gobiod vers
zamcld.
Van Nouhuys is ook nu weder gebod
met de wetenschappelijke goographische op
namo belast geweest cn hoeft tevens uiU
gebreide geologische verzamelingen gemaakte-
waardoor hij zich roods vroeger heeft on-*
derscheiden. Op zijn werk zal dus hot op-
teekencm der verkregen resultaten berusten
en daarvan de mogelijkheid der voortzet
ting van het onderzoek afhangen.
Het verkregen resultaat wordt nog te
schitterender door liet aanvankelijk misluk*
ken der Engclscho expeditie, die met grooto
middelen aan do Zuidkust mot hetzelfde
doel bezig is en door hot terugroepen dor
militaire Mainbaramo-expcditie onder den be
kenden kapitein Fransson Herderschee, die
van het Noorden uit trachtte vreemde ex
pedities in het bereiken van het Sneeuwge
bergte te voorkomen, maar door ziekten in
hooge mate heeft g'leden.
Er is dus alle reden Vrijdagmiddag om
2 uren Van Nouhuys met enthousiasme to
huldigen.
*A. W. NIEUWENIIUIS.
Academie nieuws.
Groningen. Bevorderd tot doctor in
de wis- en natuurkunde de heer H. H. Nie
sen, geboren to Groningen, op proefschrift:
„Dc meetkundige plaats der keerpunten in
een drievoudig oneindig lineair stelsel van
krommen van den derden graad door zes
bestaanbar© basispunten." (Cum laudc.)
Uitlotingcn. Hongaarschc Premie-
loten a fl. 100 van 1870. Trekking 17 Mei.
Betaalbaar 15 Nov.
Seriën.
16 49 171 269 377 560 606 645
761 1092 1114 1345 1494 1504 1584 1627
1752 1871 1968 2288 2539 2696 2826 2996
3108 3188 3268 3317 3360 3151 3660 3875
4172 4173 4422 4496 4616 4666 4683 4791
4913 4939 5087 5205 5225 5627 5950
Serie 4791 No. 36 Kr. 200.000; Serie 5087.
No. 49 Ivr. 20,000; Serie 3660 No. 11 Kr.
10,000; Serie 187L No. 35, Serie 4666 N».
23, Serie 4913 No. 22, Serie 5205 No. 38
olk Kr. 2000; Serie 269 No. 2, Serie 1345,
No. 10, Serie 1968 No. 11, Serie 2826 No.
4, Serie 2996 No. 13, Serie 3108 No. 17;
Serie 3268 No. 26, Serie 3660 No. 16, Serie
3875 No. 40, Serie 4616 No. 48, Serie 4791,
No. 38, Serie 5087 No. 22, Serie 5205 No.
9, Serie 5627 Na 4, Serie *627 No. 36,
Serie 5627 No. 49, Serie 5950 No. 40, Scri^
2539 Na 11 elk Kr. 1000,
DE HULDIGING
vak
J. W. VAN NOUHUYS.
Leiden gaat huldigen, deelnomen aan de
intingen van opgetogenheid in heel het land,
dat aan Nederland gelukt is het oplossen
van hot eeuwenlange probleem der sneeuw
bergen, die in ons Indiö, in Nederlandsch!
Nieuw-Guinea gelogen zouden zijn en het
zal zijn vreugde betuigen, dat het oen
zijner zonen, de heer J. W. van Nouhuys,
is, die, met talent, volharding en moed,
eeinigc expedities tot dit dool helpende lei
den, aan ons volk de voldoening verschaft
heeft, op eigen terrein een grootsohe onder
neming tot een good einde te brengen', waar
toe vreemde volken zich reeds aangordden.
Door zijn opleiding tot gezagvoerder bij
den zeedienst, moest hij zijn vaderstad voor
de Zeevaartschool in Amsterdam reeds vroog
verlaten, van welke hij bij de gouvernements
marine in Indië overging. In 1903 bekleed
de hij bij deze den rang van „gezagheb
ber", kapitein, op een der stoomschepen, de
,rZeemeouw," die door de Indische regoo
ring aangewezen werd om steun te verlee-
nen aan de wetenschappelijke expeditie van
professor Wichmann uit Utrecht, naar do
Noordkust van Nieuw-Guinea.
Leest men de verslagen der toen ver
richte onderzoekingstochten na, dan blijkt
het, dat de heer Van Nouhuys te dien
tijde reeds niet alleen ter zee hulp ver
strekte, maar door zijn kennis van Indisch'
land en volk, door zyn belangstelling en
door het deelnemen aan do reizen in het
binnenland, een goed deel van het toen
behaalde succes heeft helpen veroveren.
Onder do toenmalige reizigers behoorde ook
mi. II. A. Lorontz, die op eigen kosten den
tocht modemaakte. Het laat zich begrijpen,
dat iemand met zooveel gevoel voor zulke
manmoedige ondernemingen geprikkeld
werd door hot volslagen mislukken der iets
later door het Kon. Ned. Aardrijkskundig
Genootschap uitgezonden expeditie naar de
Zuidkust, die bepaaldelijk het bereiken yaji
het midden in Nieuw-Guinea gelegen
Sneeuwgebergte ten doel had- Met vol ver
trouwen op de hulp, die hij van Van Nou
huys als reisgenoot zou ondervinden, vatte
hij met dezen het plan op, om die tocht
van de Zuidkust uit opnieuw te onderne
men en kreeg daarvoor de volle ondersteu
ning van de „Maatschappij tot bevordering
van het natuurkundig onderzoek der Ne
der] andscho Koloniën", en de Indische re
geering. - - -
In het voorjaar van 1907 vertrok mr.
Lorentz naar Indië, om eenige maanden aan
de voorbereiding, vooral aan het aanwerven
van in Nieuw-Guinea niet te verkrijgen in
lands che dragers en Tociers en aan het
mét zorg verpakken van daar ook niet aan-
wezigo levensmiddelen en andere uitrusting
voor de geheele expeditie te besteden. In
het najaar voer deze onder Lorentz en Van
Nouhuys de Noordrivier aan do Zuidkust
op, ómdat deze door zijn broode monding
en groote hoeveelheid afgevoerd water vrij
hoog bevaarbaarheid beloofdo on op het
Sneeuwgebergte scheen te ontspringen. In
verband met de groote onbetrouwbaarheid
der Papoea's aan do oevers, werd een gou-
vernementsstocmschip „Zwaluw" voor trans
port der expeditie en het toegevoegdo mi
litaire detachement de rivier op gebezigd
en bleef zoo hoog mogelijk als vesting ter
beschikking liggen. Stroomversnellingen en'
watervallen dwongen toen met steamlaun-
ches qu booten verder te varen, wat door
onwil en onbedrevenheid der in Singapore
aangeworven roeiers, slechts matig gelukte.
Waar men niet verder kon, werd een kam
pement, Alkmaar, betrokken in het hier
vlakke en bergen overdekkende wegenlooze
oer bos chtoen op grond van dc reeds eeuwen
oude geographische waarnemingen, van uit
zoo op de sneeuwtoppen gedaan en geleid
door de peilingen van v. Nouhuys, op het nu
en dan op heuvelruggen zichtbaar wordende
gebergte, werd met het kompas in dc hand
het hooge gebergte opgezocht.
In verband mot de groote bezwaren bij
het doordringen in dit oerwoud ondervon
den en met den voorraad levensmiddelen, be
reikte men op 4 Sept. alleen den top van
van een 2800 M. hoog voorgebergte, dat
Heil wiggebergte genoemd werd; van hier
was het mogelijk een over richt over het
veel hoogero Sneeuwgebergte te nemen en
bleek het, dat het vrij zeker sneeuwvelden
en geen wolken waren, die den Wilhelmi na-
top daar bedekten. Aanraking met de Pa
poea's werd toen bijna niet verkregen, een
maal moest een aanval op het kampement
'8 nacht worden afgeslagen, waarbij een
Papoea sneuvelde, een geheel naakt individu
van het bekende kroesharige type.
^looilijkheden en ontberingen hadden .het
ontdokkingsvnur niet gedempt en met nieu
we plannen kwam mr. Lorentz in het va
derland terug, eenigen tijd later door Van
Nouhuys gevolgd, die van het Indisch' gou
vernement de veyeerende opdracht gekrvf-
gen had, om het nieuwe kabelschip voor
Indië van Nederland daarheen over te bren-
ÉT611- i l-i i i -J -.li -&
De gedurende 1908 gevormde nieuwe plan
nen draaiden in hoofdzaak om de moeilijk
heid betere inlandsche hulpkrachten te ver
krijgen; om langere rivier- en bergtochten
te ondernemen waren helpers met do goede
eigenschappon der centrale Dajaks van Bor
neo onmisbaiir. Dezen waren voor 1896 nog
wel weiDig bekende koppensnellers, maar
door de sedert ondernomen expeditie door
dit eiland aan het reizen met Europeanen
gewend en geheel aan het leven op berg-
stroomen en in do oerwouden gewoon. In
de Zuider-Afdecling mislukte de pogingen,
aan de Bovcn-Kapoeasrivier der "Wesfcer-Af-
deeling daarentegen slaagde mr. Lorentz, na
langdurige en herhaalde onderhandelingen, er
in mannen van de Kajanstarn men daar mede
te krijgen. In de Oosten-A f deeling werden
ook eenige verwants Kenja's door den met
hen bekenden luitenant Habbema overge
haald, on kon men over 65 voortreffelijke
helpers beschikken. Behalve Lorentz en Van
Nouhuys nam Habbema als bevelhebber van
hot detachement militairen, dr. von Rümcr
als arts en verzamelaar van planten en
dieren, de Javaan Jaarman als inlandsch
arts, een planten zoeker en jagers tot het
gezelschap. Weder werd een gouvernements-
stoomer voor het vervoer van Soerabaja uit
ter beschikking gesteld en met allen en,
alles voer men in Augustus 1909 van daar
naar Nieuw-Guinea's Zuidkust af en de be
kende Noordrivier weer op. Niet zoodra
togen hier do Dajaks aan het werk met het
maken van lange booten, uit oen boom ge
houwen, on vingen rij het transporteeren
van goederen en monschcn daarmede de ri
vier op aan, of do ïlapporten van Lorentz
zijn vol van hun groote waarde voor het
slagen van dezen nieuwen tocht.
Van uit Alkmaar werd ook nu de 1 and-
tocht begonnen, maar wegens de mee te
voeren victualiën met zoo weinig mogelijk
menschcn. Eerst slechts Lorontz en Van
Nouhuys met eenige Dajaksche dragers, die
tevens den weg hakken moesten, terwijl
voedingsmiddelen met latere expedities op
gevoerd zouden warden. Langzaam den een en
langen rug na den andere overtrekkendo,
bijna nergens op menschen stootende, ging
het in voortdurende worsteling met den over
weldigen den Tropisch en plantengroei en de
woeste bergtorrhinen voorwaarts, altijd op
aanwijzing van het kompas én toevallig mo
gelijke peilingen op bergtoppen onderweg.
Eerst na het overtrekken van het 2800 M.
hoogs Hellwiggebergte vond men in de
■vlakte tusschen dit en het Sneeuwgebergte
op een hoogte van ongeveer 1700 M. eon
paar kleine Papoeastamm,en. Het wajen goed
gezinde, naakb loopende, nog in liet stom
tijdperk verkeerende menschen, bij wio de
expoditio zich een dag moest ophouden, om
een verbroedoringsmaal van een daarvoor
gedood varken te houden.
Luitenant Habbema had ondcrtusschon voe
dingsmiddelen opgevoerd cn kon men op
de met gebaren verstrekte inlichtingen der
nieuwe vrienden den weg naar het hooge
Sneeuwgebergte gaan zoeken. Stijgende on
dalende, maar steeds klimmende werd do
ecno moeilijkheid na de andore overwonnen,
en ten slotte boven 3700 M. een nauw ri
vierdal gevolgd, dat tegen de helling van
den Wilholminatop scheen op te loopen. Op
meer dan 4000 M. hoogte werd hier het
laatste bivouac betrokken en poogden van
hieruit Lorentz en Van Nouhuys don uiterst
steilen bergwand te beklimmen, die het dal
vorder afsloot en een rug scheen te zijn,
die naar den met eeuwige sneeuw bedekten
top voordo. Over puinstroomen en door oen
spieetin den bergwand konden zij zich naar
boven werken en toen den slechts enkele
d.M. broeden graad volgen tot op 4500 M„
dus bijna zoo hoog al3 de Mont-Blano, de
sneeuw bereikt word. Het uiterst regen
achtige en vochtige klimaat ds*er streken,
dat slechts in den vroegen morgen een
uitricht toelaat, belette oen langdurig ver
blijf mot hoop op oen goed overzicht over
het bergland. Toch kan worden bepaald, dat
naar hot noorden zich geen hoogcr gebergte
uitstrekte.
Bij hot afdalen vergiste mr. Lorentz zich
in do spleet van den bergwand cn stortts
van oen 60 M. hoogte over berggruis naar
benoden; aanvankelijk kon hij door zijn
verwondingen niet naar liet bivouac vervoerd
worden en moest hij met Van Nouhuys en
den Dajak Adjang Igau den nacht onder
een rotsblok zonder bedekking doorbrengen,
waar zij geheel insneeuwden. Door dit on
geval kon men den terugtocht slechts zeer
langzaam vervolgen en moest men gedu
rende weken van slechts een enkel ons rijst
per dag leven, wat vooral op de Dajaks,
die aan 8 ons per dag met bijspijzen ge
woon zijn, uiterst verzwakkend werkte. Twee
van hen bezweken van uitputting, evenals
een jnlandsch soldaat, die na verdwaald
te zijn, omkwam. Luitenant Habbema ver
trok met een deel der Dajaks vooruit cn
liet later levensmiddelen opvoeren, zoodat
men na 69 dagen afwezigheid Alkmaar
weer kon bereiken. Mr. Lorentz was toen
vrijwel hersteld.
In dien tijd had dr. Romer met de ja
gers en plantenzoekers een tocht naar hot
Hellwiggebergte ondernomen en daarbij
