No. 15311.
LEIDSGE DAGBLAD, Woensdag* 19 Januari. Tweede Blad.
Anno 1910.
PERSOVERZICHT.
Gemengd Nieuws.
Er is molding gemaakt van een vonnis
0er HaArlemscho rechtbank inzake een ge-
yal van eeds weigering. De Nieu
we Rotterdamsche Courant"
schrijft een waard eerend artikel over dit
vonnis, „een gulden uitspraak", naar het
blad opmerkt, daarbij doelende op deze over
weging: dat het „niet noodzakelijk is, bij
do uitlegging van artikel 161 Straf vord. ze
ventig jaar oud en geschreven in geheel
ander© tijdsomstandigheden dan thans, den
liistorischcn weg tc bewandelen, doch dat
het voel oer de taaie van don reohtcr is, wan
neer mogelijk, do wet uit hi leggen in den
Kin, dien de tijdsomstandigheden en nieu
we opvattingen vergen, en, zonder de wet
geweld aan to doen, haar to ontwikkelen
en evolutionnairö kracht toe te kennen."
Do uitspraak zal, het kan haast piet an
ders, „werken als een frissche, krachtige
wind."
Natuurlijk is niet to verwachten, dat allo
tegenstand tegen eon wijze van welsuitleg
ging ais do rechtbank te Haarlem aan
hangt, terstond zal zijn gebroken. Maar het
zou ons toch niet verwonderen, zoo de door
haar voorgestane loer, mode dank zij den
gematigden vorm, waarin zij is gekleed,
bij velo leden van de rechterlijk© macht
terstond warmen aanhang vond, en haar
voorbeeld veelvuldige navolging reeds in do
Uaaslo toekomst.
Blijkt dezo vcrwachliug niet ij del, dan
kal zich voor onzo oogen een blij verschiet
openen.
Coca ooimoedig neerknielen voor de kas
ten, waarin do historische geschriften en
vooral do bekende, mei behulp van schaar,
blauw potlood en lijrakwast samengestelde
„wordingsgeschiedenissen" der wetten ge
rangschikt slaan, maar een open oog en
ruime aandacht voor de oischon en de be
langen van het leven om ons he©n.
Cceo stilstand in het recht, geen mok
ken over do achterlijkheid van do wetge
ving, maar ontwikkeling cn geleidelijke ver
vorming van do in dc wetten vervatte
regels door de verstandige en bezadigde
werkzaamheid des rechters.
Daarmede zal hot ideaal voortdurende
volkomen identiteit van recht en wet
natuurlijk niet zijn bereikt. Herhaaldelijk
zal do rechter, dio naar het Haarlemscho
procédé te werk gaat, het hoofd moeten
buigen voor do on dubbel zin nige woorden
der wot. In zoodanige gevallen zal oen ge
wijzigde rechtsovertuiging, een nieuw op
gekomen behoefte geen bevrediging kun
nen vinden voordat do wetgever heeft in
gegrepen. Dio gevallen vormen echter de
minderheid cn do taak van den wetgever
zal dus toch in hooge mate worden ver-
liohl. Men mag aannemen, dat hij die min
der zware taak goed on met do voreischto
snolheid zal kunnen verrichten, zoodat
[wetgever en rechter, elkander aanvullend
en steunend, te zomen liet rocht zoo veel
mogelijk zullen welen te houden op dc
boogte- van den tijd.
Wolk kostelijk goed hiermede voor ons
land zou zijn verkregen, springt in hot oog.
Daarom was er wel aanleiding, op het
Hanrlomscho vonnis nog eens de bijzondere
aandacht te vestigen on dc gulden woor
den, die het bevat, aan ieder op liet hart
to binden. Vinden zij wat wij ton zeer
ste hopen ingang, dan zal dit slechts
kunnen strekken tot voordeel van dc rechts
bedoeling in Nederland.
Ook hot. „Algemcen Handelsblad"
bovat oenigo beschouwingen over do grootc
beteckcnis, die het. bekende vohnis der Haar-
lomscho rechtbank voor don omvang van
's rechters macht verkreeg.
Het blad schrijft daarover o. m.:
llo© onaannemelijk zullen deze woorden
Oog klinken voor menigeen, dio gewoon is
geworden, een wetsbepaling te aanvaarden
als een blok van graniet zoo onverwrik
baar, het moge dan voor de mcnsclien een
Btruikolblok, een versperring, eon benauwen
den druk opleveren. Zijn onderworpenheid
or aan houdt eerst op, als do wetgever zelf
den last opneemt en weg wen telt, veelal
helaas om oen nieuwen kei er voor in de
plaats to loggen! Zoolang de wetgever dat
niet doet moet men er zich medo verge
noegen over diens onvermogen te klagen,
en ongcwenschte vonnissen te wijzen.
Hot door de Haarlcmsehe rechtbank uit
gesproken begiusel evenwel brengt den
rechtsregel in leven en beweging. Mèt de
maatschappelijke ontwikkeling, mot dc men
schel ij ko behoeften cn overtuigingen, kan
zich ook do werking van dien regel wijzi
gen, vansetf. Willekeurig? Verre van dien.
Do ernstige, gezonde overweging van den er
varen man, die het rechterlijk ambt bekleedt,
is hier de ordende kracht. Hij werpt het
rotsblok niet weg, doch hij kocre het zoo,
bohakt het zus, dat het den stroom der wer
kelijkheid niet tot weerstand steekt, maar
oen bedding geeft.
Hot is een ongemeen groote verdienste van
do Haarlcmsehe rechtbank, dit standpunt
der „Freirechtschule" te hebben gehuldigd;
duidelijker ook nog dan haar Amsterdamsch
zus ter ooi leg© dood, dat onlangs in oen an
dere ocdwoigeringszaak ook tot vrijspraak
is gekomen, doch daarbij nog de klassieke
wctsuitlegging vasthield. Hartelijk is bet
to hopen, dat de nieuwe opvatting ook in
do hoogero instantiën oude traditiön voor
bij zal kunnen streven. Niet alleen ten bate
van het oodsvraagstukdoch ter verhoo-
ging van de waarde der ganscho rechts
pleging.
Alleen toch door oen hooge opvatting van
,bet „imperium des rechters"; door een tact-
vcllo toewijding aan „do kunst van recht
spreken", zal dc moderne rechtsstaat voor
versteening ten gevolgd van do voortdurende
opeenstapeling van blokken wetten en wets
bepalingen, kunnen worden behoed.
En zoo is hot ook duidelijk, hoezeer vol
gens deze richting als rechters mannen noo-
dig zijn, mannen met inzicht, oordeels
kracht en mood.
In een kmiskopje Bodonkel ijk zegt
„De Maasbod©":
Evolutie, hot moderne slagwoord, doet in
de wetenschap denzelfden dienst als in het
dagelijksch leven van al te goed-geloovigen
de allc-kwalen-heolendo kwakzalversmidde
len.
Men kan het zoo vreemd niet zoeken,
geen moeilijkheid zoo groot is er, of met
evclutio brengt men ze een heel eind tot
opdossing. En wio geen anderen uitweg woet,
kan, met een beroap op dit toovermiddel,
de meest schoov© gevolgtrekking nog aan
nemelijk maken.
Men begint haar nu zoo waar ook al
ter hulp te roepen bij do uitlegging van
de geschreven wet-
Vorige week werd een beklaagde, wion
eedsv/eigering was ten laste gelegd, door
de Haarlcmsehe rechtbank vrijgesproken,
omdat, volgens het oordeel dezer edelacht-
barenaan een wet, die 70 jaar oud is,
„evolutionaire kracht" mag worden toege
kend.
Volgens de bedoeling van den wetgever
werden tot nu to© alleen de Doopsgezinden
van do verplichting tot het afleggen van
den eed ontslagen, omdat dezen daartegen
gewetensbezwaren inbrengen.
Nu het niet zelden voorkomt, dat getuigen
voor do balie verschijnen, die zeggen niet
in God te geloovon, van gewetensbezwa
ren dus hier geen sprake moet bij dit
rechtscollege de evolutie dioust doen, om
een rechtsgrond te formeeren, ten einde
dezulken eveneens van het afleggen van den
eed vrij to stellen.
"Wij gaan nu op dc kwestio van den eeds-
dwang hier niet verder in.
Alloon moet ons de opmerking uit do
pen, dat het beroep op dc „evolutionaire
kracht" der wet ons bedenkelijk voorkomt.
Men mocht, gel o oven wij, eer van „revo
lutionair" spreken; want aan do letter en
de duidelijk omschreven bedoeling der wet
wordt op die wijze geweld aangedaan.
Het gaat dan den kant uit als met onze
reeds gepensionneerdo Zondagswet, waar
mede men, ook al door zich op veranderd©
omstandigheden te beroepen, do hand licht.
Is oen wet verouderd, dat men ze wijzige;
doch zoo lang zij van kracht blijft, worde
zo nageleefd.
Het is daarom te hopen, dat het O. AI.
tegen deze uitspraak hooger beroep zal aan-
teekenen.
Het „Dagblad van Noor d-B r a-
b a n l" zet uiteon, dat, indien aan een wet
„evolutionaire kracht" mag worden toege
kend en veranderd© tijdsomstandigheden een
andere toepassing rechtvaardigen dan de
historie der wet aangeeft, men voor aller
lei verrassingen kan komen te staan. Ge
meend heeft het blad altijd,dat de rech
ter de wet moest toepass-?u objectief, zooals
de wet daar voor hem ligt; dat hij bezwa
ren tegen die wet kon hebben, haar wijzi
ging noodzakelijk achten, op die wijziging
aandringen en invloed uitoefenen, zoovo;l als
het in zijn vermogen zou zijn, maar dat
hij in ieder geval zich diende te houden
aan art. 11 der „Algemeene Bepalingen",
voorschrijvende dat „de rechter in geen ge
val d© innerlijke waarde of de billijkheid
der Wet mag beoorde?lcn". Het komt het
blad voor, dat mon, met deze Algemeene
Bepaling voor oogen, aan ocnige wet niet
een anderen uitleg geven mag dan die or
door den Wetgever historisch in gelegd is,
en dat het in geen geval aangaat „tijdsom
standigheden" tc laten inwerken op dc in
terpretatie der wet.
Nu zoo gaat het blad voort zegt
de Haarlcmsehe rechtbank wel in haar over
weging, dat evolutionaire Icracht aan de
wet slechts kan worden toegekend, zoolang
de wet daardoor geen geweld wordt aan
gedaan.
Maar wie heslist er over, of dat geschiedt?
Dezelfde rechter, die de evolutionaire
kracht door zijn eigen, subjectieve meening
aan 't werken brengt.
Dat i9 nl. ons grootste bezwaar tegen deze
uitspraak van den Haarlemsc.ilen rechter, dat
het subjeotieve element er door in onzo
roohtspraak op den voorgrond wordt ge
bracht.
Rechtzekerheid, meenen wij, kan alleen
worden gegeven, als de rechter enkel vraagt:
Wat zegt de wet?
Niet: Wat verlangen do tijdsomstandighe
den
De tijdsomstandigheden worden in rekening
gebracht door den wet gever. Do wet
gevende macht maakt uit, of veranderd©
tijdsomstandigheden wijziging der wet noo-
dig maken. Het gaat, naar onze meening,
niet aan, om een andere wetsinterpretatie te
doen, dan die naar voren t reedt uit de historie
der wet, en dezen nieuwen uitleg tc gron
den op veranderde tijdsomstandigheden, wel
ker invloed slechts door het subjectieve oor
deel des rechters kan worden gemeten.
Dat artikel 161 (Wetboek van Strafvor
dering) is al 70 jaar oud, zegt de Haarlem-
scho rechtbank.
Maar zoovele andere wetten zijn oven oud.
Heeft bijv. het Burgerlijk Wetboek niet een
oven eer bied waardigen ouderdom En moet
dan boel dit Wetboek onder den invloed
der evolutionaire krachten komen, welke
volgens de meening van sommige rechters
uit onzen aan wisselende denkbeelden zoo
rijken tijd tc voorschijn treden
Waar moet dat naar toe
Het blad eindigt met een en andor aan
gaande de eedskwestie zelf in het midden
te brengen. Indien het tot een oplossing
van die kwestie komen zal, dan moet dit,
merkt het op, niet incidenteel geschieden.
Vorder releveert het, dat, volgens het von
nis der Haarlemsche rechtbank, men zijn
geloofsverband niet behoeft te verbreken,
om van de verplichting tot het opleggen
van den eed ontslagen to worden, en be
toogt het. dat, indien de meening van den
Haarlemschcn rechter algemeen wordt, vrij
gemakkelijk een formule zal worden gevon
den, die den getuige, die er niet op ge
steld is de waarheid te zeggen, den eed
doet ontloopen, zonder dat hij zijn gewe
ten bezwaart met de loochening van het
geen hij inderdaad als geloovig© aanneemt.
Men kan dit laag vinden, maar als men weet,
dat beklaagden dikwijls meer gevreesd wor
den dan d© gevolgen van een meineed, dan
begrijpt men, verklaart het blad, dat ge
tuigen, dio voornemens zijn onwaarheid to
zeggen, voor de rechtbank zeker zuilen ge
bruik maken van de evolutionair© kracht
van art. 161.
Mocht het er ooit toe moeten komen,
besluit het blad dat er moer gelegen
heid zal worden gogeven tot het afloggen
van een belofte, dan moet o. i. de Wetgever
degelijk do regelen vastleggen, volgens wel
ke in dubieuze gevallen moet worden be
slist, en mag het niet aan oen Rechtbank,
op grond van subjectieve meeningeo, wor
den overgelaten of er ©en eed zal worden
afgelegd of ©en belofte.
,,D e Ne d e r 1 a n d e r'' stipt aan het
slot van een artikelenreeks, waarin het
blad samengevat heeft de meeningen aan
gaande de rede van den voorzitter van den
Bond van Ned. Onderwijzers,
eenigo middelen aan, die ten bate van het
cpenbaar onderwijsen van de
openbare school, die, zoolang zij bestaat,
z. i. in het belang van ons volk zoo goed
mogelijk behoort te zijn, kunnen aange
wend worden. In de eerste plaats dient
z.i. de opleiding der onderwijzers, die vol
gens het blad te veel op het aanbrengen
van kennis, te weinig op karaktervorming
aangelegd is, te worden verbeterd. Te veel
ontbreekt z.i. het besef, dat dc aanstaan
de onderwijzer niet alleen zelf onderwezen,
maar ook opgevoed moet worden voor do
groote, verheven, maar moeilijke taak, die
hij op zich neemt. Ten tweede hebben ook
de gcmoenlebesturen, die de onderwijzers-
ambtenaren aanstellen en ontslaan, oen
taak te vervullen, ten aanzien waarvan
het blad verwijst naar de rede, door den
Minister van Binnenlandsche Zaken op
21 December 1.1. in de Kamer g-ehouden.
En ten derde verwacht het Wad eenige
verbetering van verandering in het gehalte
van het onderwijzerspersoneel in dien zin,
dat een einde kome aan de onevenredig-
veelvuldige recruteerirg van de onderwij
zers uit de lagere volksklassen en wel we
gens het socialistisch gevaar.
Het drama te Zeist. Deoor-
respondent van „Het Volk" schrijft:
Met betrekking tot bet drama, dat zich
hier Vrijdag j.l. afspeelde, kan ik u nog het
volgende mededoelen:
De man had reeds den goheelcn zomer
zeer ongeregeld werk gehad en telkens
lieerschte dan in het gezin, dat behalve het
vermoorde, nog een tweetal schoolgaande
kinderen telde, groote armoede. Dan was
dikwijls zelfs het ailernoodigste voor de
kleinen niet aanwezig. Daarbij kwam dat de
vrouw gemimen tijd zoo voor als na haar
bevalling riek was geweest en gesukkeld
had,aan een gebrek aan het been, waardoor
zij zich slechts met behulp van een stoel
in huis kon voortbewegen. Desniettegen
staande heerschte, naar aller getuigenis, in
de armelijke woning steeds de grootste zin
delijkheid.
In de vorige maanden was dc man weer
vijf weken achtereen werkloos gewoest. Of
schoon aangesloten bij do afdeeling Zeist
van den Centralen Bond van Bouwvakar
beiders kan hij geen uitkeoring krijgen uit
het werkloozenfonds, omdat hij to kort lid
en niet lang genoeg in de gemeente geves
tigd was. Door bemiddeling van een zijner
medeleden had hij in het laatst van de vori
ge maand voor een tweetal weken werk
gevonden, doch liad nu andermaal gedaan
gekregen.
Vóór eenigen tijd had do vrouw bij den
penningmeester van het burgerlijk ambe-
stuur om ondersteuning aangeklopt. Dc2e
verwees haar naar een kerkelijk armbestuur
der en deze weer naar een der predikanten,
van wien ze óón gkl. kreeg. Nog dien ro-f-
den morgen had zij zich weer tot het burger
lijk armbestuur gewend, doch nul op het
rekest gekregen.
Het vooruitzicht, weer een l ijd van abso
luut broodsgebrek to gemoot tc gaan is d©
arme vrouw blijkbaar to machtig geweest
en dreef haar tot moord en zelfmoord.
Men meldt uit Apeldoorn:
Gisteravond zijn aan het station alhier aan
gehouden 2 Am8terdamsohe jongens
van 14 en 16 jaren, die uit de portefeuille
van een kostganger van hot gezin, waar zij
door een liefdadighcidsvereeniging waren
uitbesteed, een bankbiljet van f 25 hadden
gestolen. Zij hadden van het geld goedo
sier gemaakt en waren juist van plan met
den D-trein naar Amsterdam te vertrek
ken toen do politie do hand op bon legde.
DeArnhemschepolitie heeft
gisteren op verzoek van die te Apeldoorn
daarheen overgebracht den 31-j. varens
gezel M. S., die Zondag in een villa aan
den Arnhemschen weg een ruit in de 6erre
openbrak, de vertrekken binnendrong en
op bed ging slapen, om vervolgens 's och
tends met de dekens en eenigo kleinighe
den te vertrekken. O., die deze inbraak heeft
bekend, wordt verdacht van dergelijke mis
drijven te Hummeloo en te Keppel.
T e 's-H crtogenbosch is gister-
morgen W. M., arbeide: t© Groesbcek, ge
vankelijk binnongebracht, die verdacht
wordt Zondagnacht te Ottersum oen mis
handeling met doodelijk gevolg te hebben
gepleegd.
Poging tot moord. Af en
mc-ldt d.d. 17 Jan. uit Tiel aan ,,De Tel.":
Tusschen bedienden van de bioscoop van
Lohoff welke hier in het Spaarbankge
bouw voorstellingen geeft, en den beruch-
ten W. H. Smits ontstond Vrijdagavond
twist, waarbij S. dreigde, een dier bedien
den den hals af te snijden. Van dat voor
nemen moest hij toen door de aanwezig
heid van politie afzien. Vanmiddag echter
wilde hij zijn plan volvoeren, waarop de
aangevallene eenigo revolverschoten op S.
leste. Deze werd niet gedeerd en nam de
vlucht. De politie maakte proceö-ver-
baal op.
De tuinstad. Naar ,,D e T el"
verneemt, hebben zich tot nu t©6 róeds 162
liefhebbers aangemeld voor een woning in
de nieuw aan te loggen tuinstad in Water
graafsmeer.
Eon kindvannogonmaanden
van eon tc Dedemsvaarfc liggonden schipper
heeft een koffiepot omgetrokken, waardoor
het den kokenden inhoud over 't lichaampje
kreeg en aan do gevolgen daarvan is over
leden.
In het eenzaam, langs don
Bergerweg gelegen graarunagaziju cn aan
grenzend kantoor der firma Gebr. Salm te
Sittard, werd in den naoht van Zaterdag
op Zondag diefstal met inbraak gepleegd.
De dief of dieven hebben ach toegang we
ten te verschaffen tot het kantoor en aldaar
de brandkast geforceerd mot verschillende
in het rond liggende werktuigen. Toen deze
pogingen faalden hebben zij getracht den
buitenwand te doorboren. Deze vertoont
aan de voorzijde nabij het sleutelgat een
gat ter grootte eener hand. Een bedrag van
circa 600 Mark, hetwelk zioh in een andere
lade bevond werd medegenomen.
(„L. K.">
Knooierijcnaanboord van de
„Kaiserin August© Viktoria." Ter recde
van Cuxhaven zijn bij de thuiskomst uit
Nieuw-York van de „Kaiserin August© Vik
toria" van de HamburgAmerikalijn, 33
personen van het keuken- en kellnerperso-
neel gearresteerd. Zij worden beschuldigd
van oneerlijkheid met de levensmiddelen
Op de laatste reis scheepten zioh drie be
ambten van de crimincele politio in, twee
als tusschendekspassagiera en een als hof
meester. Zij ontdekten de gepleegde knoeie
rijen, keerden terug met do „Blücher" en
arresteerden thans te Cuxhaven het oneer
lijke personeel.
Het geheele keuken- cm kellnerpersoneei
van de stoomboot omvat 360 personen. Do
proviandkamers zijn 800 kub. M. groot on
met de keukens door electrische lifts verbon
den. Voor één reis wordt meegenomen 32,000
pond vleesch, 7500 pond wild cm gevogelte,
3500 pond versohe en 250 pond gerookte
visch, 7500 pond vruchten, 80 kisten sinaas
appelen, 30,000 eieren, 12,000 stuks versch
brood, voor 180 mark groente. Behalve dit
komen aan boord voor de heen- en terugreis
9000 pond vleesch in blikken, 3000 pond ge
zouten vleesoh, 4850 pond ham, worst, enz.,
1800 pond gerookt spek, 5000 pond boter,
3000 pond kaas, 50,000 pond meel, 15000
pond rijst cn ingelegde vruchten, 4030 blik
ingemaakte groenten, 4100 pond koffie, 300
pond thee, 8000 liter melk cn room, 4000
pond zuurkool, 20 ton haring, aan dran
ken gaan mee 15000 L. en 1200 fles
schen bier, 960 heele en 1300 halve
flcsschen champagne, 1260 heele en 900 hal
ve flesschon bordeaux en bourgonje, 1660
heele en 1400 halve flesschen Rijn- en Moe
zelwijn, 3500 heele en 0000 halve flesschen
mineraalwater, 950 flesschen likeur, dus
genoeg voorraad om t© plunderen.
Te Kopenhagen is een nieuw
schandaal in de kringen van de regeering
aan het licht gekomen. Munch, de minister
van binnenlandsche aaken, is er achter ge
komen, dat Kiörboe, do directeur-generaal
van de Deensche posterijen, die sedert 1904
dit ambt bekleedt, elk jaar zijn vrijkaart
voor het spoor voor 900 kronen aan een vroe-
geren minister van binnenlandsche zaken
verkwanseld heeft.
De directeur-generaal van de post is met
langdurig verlof vertrokken. Er wordt een
uitgobreid onderzoek ingesteld.
Aan het tolkantoor van Piraeus
bij Athene zijn nieuwe verduisteringen ten
bedrage van een half millioen drachmen
ontdekt.
Uit Kamsjatka (Rusland)
wordt gemeld:
Ten gevolge van het uitblijven van de
stoomboot, die het verkeer met het Zuiden
onderhoudt, was een troep van 34 personen
op de noordoostkust van het schiereiland
langen tijd blootgesteld aan koud© en hon
ger. Ten slotto deden de ongelukkige® eon
poging om Petropawlofsk over land to be
reiken. Het gelukt© echter niet allen. Elf
mon8ohon stierven onderweg tengevolge der
uitgestane ontberingen. Onder degenen, die
er in slaagden Petropawlofsk te bereiken
waren verscheidonen met bevroren ledema
ten.
Een zonderlinge. To Pitts-
burg is onlangs een zonderlinge juffrouw ge
storven, Laura White. Zij is 65 jaren ge
worden en werd door haar omgeving ge
houden voor zeer behoeftig.
Zij stierf alleen, in oen kamertje, dat met
tal van sloten tegen inbrekers was verze
kerd. Toen het vertrek opengebroken werd,
was het lichaam reeds deerlijk gehavend
door ratten. Do vrouw was blijkbaar zeer
bevreesd geweest voor de mogelijkheid, le
vend te zullen worden begraven, want op
het lijk lag een papier, waarop geschreven
stond: „Stoot mij driemaal met een dolk in
het hart, om het zeker te doen zijn, dat ik
dood ben. Laat dan mijn lijk 10 dagen lig
gen, waarna het moet worden verbrand.
De asch moet worden begraven."
Bij het doorsnuffelen van de woning der
arm-gewaande vrouw vond de politie reko-
ning-oourantboeken en een testament, waar
bij 100,000 dolL werd gelegateerd aan de
Pittsburgscho armen. Voor den dokter, die
het lijk de voorgeschreven dolkstooten zou
hebben toe te brengen, on dio gedurende
10 dagen de doode moest observeeren, liad
juffrouw Laura White 20 doll, plus 50 doll,
bestemd.
De nalatenschap bleek bij onderzoek wer
kelijk over de 100,000 doll, te bedragen. Het
huis, waarin juffrouw White woonde, zag
er wel heel armelijk uit; maar er was toch
een kamer in, waar men een bibliotheek
van 3000 doelen, waaronder zeer kostbare,
aantrof.
Het ondersoek in de zaakvaü
Mario -Bburette duurt nog steeds voort,.
Reeds word gemeld, dat er in do ingewan'
den van het weer opgegraven lijk vao den
jongen zanger Godard sporen van arse
nicum gevonden zijn. Er is in de maag ook
strychnine aangotroffen. Juffrouw Bourct-
t© blijft ontkennen. In September 1908 heb
ben de Doudieux' e.eu doos chocolade-bon*
boas ontvangen, die vergiftigd bleken te
zijn. De doos droeg het inerk van oen win
kel in dc buurt van het station St.-Lazare.
Juffrouw Bourctte ontkende de bonbons
naar do Doudieux' gezonden to hebben. Do
juffrouw uit den winkel herkende haar
niet, maar herinnert zich zeer goed cho
colade bonbons aan een jongo vrouw ver
kocht to hebben. De bonbons waren eerst in
een zak gepakt-, maar later was de koop
ster in den winkel teruggekeerd om zo over
te laten pakken in een doos met een etiket,
van de firma.
Dezer dagen heeft in een ho
tel te Rome een eigenaardig ongeval plaats
gehad. Eenige gaston zaten 's Avonds nog
laat bijeen en daar het personeel reeds ter
ruste was, verklaarde de zoon van den ho
telhouder zich bereid een flcseh champagno
uit den kelder t© halen. Toen hij een iicech
open maakte, sprong de kurk mot zooveel
geweld togen do glazen van zijn lorgnet, dat
do glazen braken en do scherven in do oogen
van den jongen man drongen. Een oog ia
reddeloos vorloren, het andere hoopt inou t©
redden.
T o La p e za bij Guadcx (p r o v i n-
oio Granada) in Spanje is in een villa van
een Spaansclicn hertog een werkplaats voor
hot maken van valseh geld ontdekt. De
hertog is gisternacht to Madrid in hechte
nis genomen. Naar gemeld wordt, sou uit
bij den hertog in beslag genomen schrifturen
gebleken zijn, dat politici van aanzien bij de
zaak botrokkcu zijn. In Madrid moet het
geval buit enge woon veel opzien wekken.
Hot geloim der weduwe.
Dc ,,N. R. 0." bevat het volgende verhaal:
Nu ongeveer anderhalf jaar geleden ia
Mei 1908 werden boel de Vereenig' 1©
Staten in opschudding gebracht door de
spanning over een gruwelijk geheim: bet
geheim der woduwe. Er was aan het licht
gekomen dat een weduwo, juffrouw Gun-
ness, die eigenares was van een hoeve te
Laporte, in den stoat Indiana,"gewoon was
geweest, huwelijksadvertenties te plaatsen,
waarop dan gegadigden afkwamen, indien
deze lieden wat veel geld meebrachten bij
hun bezoek aan de hoeve en do weduwe
wist het in haar correspondentie met de
huwelijkscandidaten gewoonlijk wel zoover
te krijgen werden zij daar vermoord en
ergens op het erf begraven. De hoeve lag
wol afgelegen en eenzaam, maar anders
inwoners van Laporte kwamen er toch w-\l
achter dat daar vreemde dingen gcbcurd^n^
Er werd echter niet gedacht aan ingrijpen,
totdat op zekeren naoht d© hoeve afbrand
de en de weduwe mot haar drie kinderen
omkwamen.
Eon ondersoek bracht aan hot licht, dab
do vrouw waarschijnlijk vermoord was en
dat pas daarna do brand was aangekomen.
De politio bemoeide zich nu met het ge
val, on d© knecht, zekere Roy Lamphere,
werd in hechtenis genomen, op vermoede®
van den moord to hebben gepleegd.
De politio was intusschen eens hier en
daar op hot erf aan het zoeken gegaanal
spoedig kwam do schop er bij tc pas en
na dagen van naarstig delven waren zev-m-
tien lijken opgegraven. Enkelen van do
slachtoffers konden worden geïdentificeerd
o. w. do beide vroegere ochtgenooten van
de weduwo. Er waren vreeselijke dingen
gebeurd met de trouwlustig© bezoek-?r«
dor nog heel knappe weduwe; maar wat
er precies gebeurd was bleef onopgehel
derd.
Nu dezer dagen echter is Roy Lamphors
in de gevangenis overleden en kort voor zijn
verscheiden heeft hij aan den gcvangemV
geostelijke een bekentc.nis afgelegd. Ver
scheidene malen had hij de weduwo gehol
pen bij het begraven van slachtoffers. Drie
maal had hij voor juffrouw Gunness chloro
form gokocht. Eens had hij een kuil cp het
erf gegraven on haar daarin iemand 1 elpen
begraven, van wien zij vertelde, ,,dat hij
'a nachts plotseling was overleden". De
woduwe had toen gezegd, dat het- maar
het gemakkelijkst was, het lichaam onder
den grond te stoppen en verder niets te
zoggen. Op een nacht had Lamphere do we
duwe bij haar arbeid bespied. Hij had een
gat geboord in een muur en zag door dat
gat hoe juffrouw Gunness een man bedwelm
de mot chloroform cn hom toen met. bijl
slagen afmaakte. Later had Lamphere ver
scheidene malen gold van de weduwo ge
kregen.
Ton slotto deed do gedetineerde mod**»
deeling over dc wijze, waarop juffrouw
Gunness zelf den dood had gevonden.-
Lamphere had liaar niet willetf vermoorden,
enkol maar bestelen. In oen donkeren naoht
was hij, geholpen door een negerin, 1 ij de
weduwe binnengeslopen en had hij haar
in haar slaap gechloroformeerd. Toen had
don rij haar bestolen; maar in de opw n-
ding moet vertelde Lamphere 'n lamp
zijn omgevallen, want toen hij weer buiten
was, zag hij, dat de hoeve in brand itond.
De door Lamphere als medeplichtige ge
noemd© negerin is in hechtenis genomen.
lloml vsnChr. Oranjevereenigingcn.
Naar „De Ned." verneemt, worden cr ern
stige pogingen in het werk gesteld om te
komen tot oprichting van een Bond van
Ohrhdnlijke Oramjievoreenigingen in ons
land
Het initiatief daartoe werd genomen!
door de Christ. Oranjovereenigmg te Am
sterdam, onder leidiDg van haar voorat-
ter, ds. J. D. J. Idenburg.
Reeds betuigden een aantal vereenigingeui
haar sympathie met dit plan, zoodat de
oprichting van een dorgclijken bond binnen
eenige® tijd verwacht mag worden^
