Wat is een echt Farijzenaar
Links of rechts houden
G-regoriaansche tijdreke
ning in Rusland.
De Russisohe regeering is er toe over
gegaan vaat te stellen, dat van af 1912 in
geheel Rusland en tijn onderhoorige Staten
de Gregoriaansche tijdrekening voortaan
de Juliaaüsche zal vervangen. De com .nis*
tie, daartoe door de Regeering van den
Tsaar aangesteld, sprak zich sterk uit ten
gunste dezer verand.ring; de eenlge
moeilijkheid bestond in bet vicd.n van een
middel om deze verandering tot stand te
brengen zonder te veel inconveniënUn v or
de bevolking, die gewoon is aan de oude
tijdrekening.
i Aanvankelijk werd voorgesteld den
366sten dag van ieder schr.kk.ljaar ».e
doen vervallen t tdat de fcweo tijdrt.kenin
gen gelijk zouden zijn; maar men zag
hiervan af, omdat het beoogde doel In dit
geval eerst over een halve eeuw zou ne-
reikt worden en ongetwijfeld aanleiding
«ou geven tot grooto verwarring.
De Russische Academie van Wetenschap
pen heeft echter door een vernuft ge vin
ding het vraagstuk opgelost. Daar Paschen
in het jaar 1912 in de be de tijdreken n on
op denzelfden d g valt, heeft men b-,slo
ten, van deze gunstige omstandigheid ge
bruik te maken, om op dien dag de ver
andering te deen beginnen en met geheel
Europa dezelfde tijdrekening te volg n.
De (met Rome vereenigde) Ketiuleke
Kerk in Rusland heeft altijd de Jul'a n-
sche tijdrekening gevolgd, maar voor haar,
evenals voor de Protestanten in Rusland,
zal de verandering geen moeilijkheden op
leveren.
De Patriarch van de (niet mót Rome ver
eenigde) Grieksche Kerk ijvert eveneens
krao'.itig to r d? ver nd ring, en het gï-
rucht gaat dan ook, dat Grieken.and het
voorbeeld van Rusland 2al volgen.
Zoo zullen dan het gezond ver tand en
de wetenschap eindelijk g ze^evierd heb
ben over de zoo diep gewortelde vooroor-
deelen der Russen, en 2al er tij alle be-
Bchaaide volken eenheid heersch.n in de
tijdrekening.
Onze Gregoriaansche tijdrekening staat
nu onwrikb. ar vast en ha. r voortbe taan
is verzekerd; maar in het begin heefc zij
voor haar aanneming en verspreiding heel
wat moe lijkheden te doorworstelen gehad.
Wij behoeven hier slechts te herinneren
aan den tegenstand van vele Duilsche
vorsten, die ten gevolge had, dat in het
Duitsche Rijk de Gregoriaansche tijdreke
ning eerst in het jaar 16S8 algemeen werd
ingevoerd, dus nog meer dan honderd
jaren nadat Spanje ett Portugal haar had
den aangenomen (1582).
In Engeland werd zij zelfs nog langer
geweerd, n.L tot in het jaar 1752, eü tij
dens de groote Fransche revolutie tracht
ten de Jacobijnen de Gregoriaansche tijd
rekening te vervangen door een even on
juiste als belachelijke methode van tijdver-
deeling.
Als nul- of uitgangspunt der nieuwo tijd
rekening werd het m dueraachts-uur vóór
de herfst-nachtevening van het jaar 1792
gekozen. Er werd n.L n et eens acht op
geslagen, dat er tusschen het as'ronomi-
sche en het burgerlijke jaar een bepaald
verschil bestaat Het jair werd in twa lf
maanden, ieder van dert g dagen, verdeeld;
evenals vroeger het geval was geweest in
den Alexandrijnschen kalender. Aan ieder
gewoon jaar werden vijf, en aan ieder
schrikkeljaar ze9 aanvullingsdagen jours
épagomènes", of „jours comp'.émentaires"
toegevoegd. Deze „jours complémentaires"
verheugden zich in den bijnaam van „Sans-
eulottidefi" en werden gevierd als offioieele
feestdagen van den Staat. Op drie gewone
jaren zou steeds een schrikkeljaar vol en,
en dit viertal van jaren noemde men een
„Franoiade", een nabootsing van de
Grieksche Olvmp-'ado, ingegeven door d n
toenmaals epidemisch heerachenden groot
heidswaanzin.
Aan den tooneelsprier Fabre d'Eglanti-
ne hadden de Frarsehen van d en tijd de
namen hunner maanden te danken. Zij
luidden aldus:
L Viadéminire, Wijnmaand. II. Brum ai-
re, Nevelmaand. III. Frimairo, Rijp
maand. IV. Niv .se, Sneeuwmaard. V. PI i-
viose, Regenmaand. VI. V nto^e, Wind
maand. VII. Germinal, Kiommaand VIII.
Floreal, Bloeimaand. IX. Prairial, Gras
maand. X. Massidor, Oogstmaand. XI.
Thermidor, Warmte maand. XII. Fructi-
dor, Ooft maand.
Dit scheen den fanatieken vrijheidsapos
telen nog mot genoegmen besloot ook
namen te geven aan de versohill.nde
maanddecaden. En daar men heelcmaaJ
niet gesteld was op historische of godsdien
stige herinneringen, moesten allerhande
landbouwwerktuigen en bot nisc' e begrip
pen de namen leveren. Zoo heett-.n som
mige dagen van de maand Vindémiare:
hennep, perzik, knolraap, korenbloem, os,
ganzebloem, gerst, vat, enz.
De vijf „jours complémentaires" droegen
de namen: Deugd, Gees'eskr.c t, Aib a,
do Openbare Meening, de Vergelding; en
de zesde van bet schrikkeljaar: de Reso
lutie.
Het wonderlijkste is intuss en, dat de
hoofden der revolutie dezen tragi koml-
schcn onzin nog tien jaren lang wis'en
staande te houden, totdat Napoleon op 9
Sept. 1805 door een Se'aatsbeslu t de Gre
goriaansche tijdrekening weder in eere
herstelde. Reeds jaren te voren had La-
lande in een publieke rede g zegd „Ik
bedien mij van den kalender van all? na
tiën, overtuigd als ik ben, dat de Fransche
regeering weldra zal afzien van een tijdre
kening, die noch door onze naburen, noch
door de meerderheid der Fi nso'ien begre
pen en aangenomen kan worden."
Als men dat weten wil, leze men de
volgende uiteenzetting, uit de mémoires
van den gestorven dichter Oöppée, die zelf
zoo'n Farijzenaar was: „Wanneer m.n een
mensch vindt, die, zonder zich te haasten,
door het wagengekr oei van den Boulevard
Montmartre drentelt; die in een restaurant
binnen een minuut de spijskaart is door
gevlogen en als een kenner zijn keuze doet;
die do sigarenwinkels kent, waar de beste
sigaren verkrijgbaar zijn; cLe ~lle neuw jes
wist, vóór ze in do kranten stonden, en die
de heele wereld met „lieve vriend" aan
spreekt; wanneer men bemerkt heeft, dat
bedoelde man een over h.t algemeen scep
tisch, daarbij echter voor al het sehoone
ontvankelijk en geestdr ftig wezen isdat
hij een koortsachtige werkkracht ontwik
kelt en toch ten allen tijde voor uitgaan te
vinden is; dat hij elegant, maar ie'wat
Blordig, goedmoedig, maar eenigszins
egoïstisch, spotziek, maar ondanks zijn
fouten sympathiek en beminnelijk is dan
zegt men van hem: „Hij is een Parijze-
naar I"
Men zegt hot, maar vergist zioh. Hij Is
maar een man, die in Parijs leeft, en als
men hem vraagt, van waar hij komt, wordt
men tot zijn verbazing gewaar, dat hij uit
Amiens of Carcassone kwam. De echte Pa-
rijzenaar, d. w. a. de in Parijs geborene,
in Parijs groot geworden© en in Parijs ge
wortelde Parijzenaar is een hooge zeld
zaamheid. Deze Parijzenaar mag op den
anderen uiterlijk wat gelijken, maar er
bestaat tusscbcn hen toch nog een homels-
breed ondersoheid. De in de groote 6tnd
verzeilde provincie-man mag er zich thuis
gevoelen on er blijven, omdat hij er alles
vindt, wat hem het leven veraangenaamt,
omdat hij hier in de gelegenheid is, zijn eer
zucht en behoeft© naar vermaak te bevre
digen; in den grond van eijó hart zal hij
de wereldstad steeds als een slagveld, een
hotel of een beruchte plaa's beschouwn;
en wanneer hij kommer en leed heeft, wan
neer hij moede geworden is, wanneer hij
ziek wordt, zal hij tro st, rust en gezond
heid in zijn geboortestad, in zijn stil provin-
oie-hoekj ezoeken.
De echte Parijzenaar daarentegen houdt
van Parijs als van een moeder, ann Parijs
is hij met onz'chthare liefdebanden g bom
den, en als hij zijn stad voor kor'en tijd
verlaten moet, gevoelt hij, hoe eens Ma
dame de Staêl heimwee kreeg naar haar
lieve dakgoot in de „Rue du Bac"
Links of rechts houden? Deze vraag logde
het weekblad „De Autozijn lezers
voor. Een vraag, die voor ons land wel met
is de „question brülante," maar die om de
daardoor naar voren gebrachte, met rede
nen omkicode, oieemngen zeker de aandacht
trekt.
Wij nemen een en ander uit het arti
kel over.
Zooal6 men weet beetaat in Engeland met
dezelfde gowoonte als bij ons van rechto-
houdenintegendeel, daar is bet wucht-
woord bij bet rollend verkeer eu overal
„Keep to the lelt", „links houden."
Dat maakt op ons, vastelanders, een vreem
den indruk, ais we voor den eorsion
koer Engeland bezoeken, en als w i m Lon
den al de hansoms, cabs on bussen op deze
wijze zien mauoouvreeron. We kunnen aan
de kleine paarden-omiubusjes, die do vis-
schersvrouwen voor vijf cents van Öcliove-
ningco naar Den Haag brengen, zien, dat
het afgedankte Engclsohe bussen zijn, omdat
do opstap links is aangebracht, dus bestemd
voor het Engeleche verkeer. Wij inoppe-
reu dan wei eens op dut eigenwijzo eiland-
volk, dat er een apart munt-, maat- en ge-
wichtsteisel op na blijft houden, en ook in
dien eersten verkeersregel zoo buiten de op
het vasteland heerschende gebruiken va.i.
Het zou, dachten we, zoo logisch zijn, Ais
z© op een gegeven dag dat: „Keep to
the left" eenvoudig veranderden in:
„Keep to the right."
Maar ziet, daar gaan opeens ui Frank
rijk stemmen op van menschen, die recht
van spreken hebben, om te verkondigen, dat-
niet de Engelsoben, maar bet vasteland zijn
wegcode moet veranderen en dat ook uuar
hot links houden regel moet wordendat
de EngelscheD niet koppig en eigenzinnig
zijn in deze, maar groot gelijk hebben, om
dat het links houden veel op bet rechts hou
den voor heeft.
Millerand, de Fransche minister van pu
blieke werken, heeft het eerst deze stelling
verkondigd bij het einde van de Internati
onale Auto-Conferentie.
„Keep to the left" moet in de toe
komst overal op het vasteland gehuldigd
worden, soo leeraarde hij. Dit wekte nog
al protest.
Doch nu komt een andere autoriteit, de
bekende automobilist markies De Dion, deze
meening steunen en zei in ,,L' Auto" de
voordeelen uiteen van het systeem van
links houden.
De verklaring van den heer Millerand,
schrijft markies De Dion dat allo
landen moeten komen tot hot EngelBch©
systeem van links houden, is wel waard
dat men er bij stil blijft staan, want ze be
treft een der hoofdpunten van het hoden-
daagsch verkeer. Er zijn zekere vraagstuk-
kon, dio zich in alle beschaafde landen
stellen, en die overal op dezelfde wij2e op
gelost moeten worden, want zjj komen
voort uit dezelfde behoeften.
Moeten wij op den weg rechte of link*
houden?
De Fransohen, Amerikanen, Duitacher*
en de helft der Italianen antwoorden:
„rechts" en dit geJdt ook in Ned.-lnüic;
de andere helft der Italianen, de Oosten
rijkers, d© EngelBohen antwoorden: „links."
Wij leven in een tijd, dat we veel reizen
en er van houden in andere landen te ver-
keeren. Trouwens, de Franschen zelf hou
den er van vreemdelingen te ontvangen in
hun laad, die er altijd welkom zijn en waar
voor men zich alle moeit© getroosten wil
om hun aangenaam te wezen.
„Wij, Fransohen," zoo schrijft markies De
Dion verder, „moeten dus do eersten zijn
om op ome wegen een redelijk reglement toe
te passen en dus om dat, hetwelk tegen
woordig in gebruik is, te vervangen. In het
kort: wij moeten tot het besluit komen,
dat binnenkort ieder in Frankrijk linka zal
houden.
Men moot links houden, omdat de moes
te menschen rechts zijndat is een on
betwistbaar feit. Er bestaat een pbysiologi-
sche reden voor dat rechts zijn
