Tweede Kamer.
L De heer Bogaardt trad giatemamid-
4ag bij de algemeene beschouwingen over
de Indiaohe begrooting in een
bespreking van den financieelen toestand
fen betoogde, dat het nadeelig saldo geen
aanleiding geeft tot bezorgdheid. Maar
hij achtte het gewenscht, een leening te
sluiten speciaal voor de eoonomische ont-
iwikkeling der Buitenbezittingen, voor de
kosten der eerste bestuursvestigingen, voor
«wegen/tuanleg, mijn-exploitatie en mijn-
bntginning. Spr. waarschuwde tegen op
drijving der traktementen en wenschte
meer stelsel in de vaststelling der bezoldi
gingen.
T^il van maatregelen worden genomen ro
Strijd met het belang der kapitalisten. In
SDjambi worden concessies niet verleend.
Lombok is voor de Europeesche industrie
gesloten Niet imperialisme is het doel on
zer politiek. Maar in de laatste jaren is
Indiö uit zijn isolement geraakt; het 8
noodig 6in groot, harmonisch geheel van
tonzo Koloniën te maken. Spr. gaf een over
zicht van wat in de buitenbezittingen
goeds werd gewrocht en brengt hulde aan
generaal Van Hcutsz ,dea grootstcn man,
dien Indië in lange jaren als regeerder
beeft gekend, en aan den heer Idenburg,
die aangewezen is om hem op te volgen.
Spr. goeft in overweging den Gouverneur-
G ener aal een luitenant-gouvcrneur-gene-
raai ter zijde te stellen gelijk in het Reg
regl. wordt voorzien, opdat de hoer Iden
burg niet voor een te zware taak worde
gesteld.
Dezen Minister hoewel hij nimmer
Indië was begroet spr. met sympathie,
daar hij veel studie van koloniale vrang
stukken heeft gemaakt. Tegenwoordig
moot een minister toch alleen de schakel
tusschon G.-G. en Parlement zijn.
Bestuurshcrvorming ia noodig, te eer,
Waar decentralisatie goeddeels mislukt is.
Hot inlandsche element behoort in de ver
tegenwoordigende lichamen te worden op
genomen.
De heer Van de Velde wil ruste'z af
wachten, wat de Minister, sedert lange
jaren een geacht lid der anti-rov. pfc tij.
«zal doen. Ook wat de Zending asngaat
schaart de anti-rev. partij zich met ver
trouwen aan do zijde van dezen Minister
en.den Gouverneur-Generaal.
Heden is de Minister aan het woord.
Koloniën.
BATAVIA. 7— IJ Oct.
De eerste luitenant der infanterie H.
Gramberg, is belast met het bestuur over
Wc ondorafdeeling Boven Man&kam.
De kapitein der infanterie A. Frana-
sen Herderschee, is gedetacheerd van
Noord Nieuw-Genua en opgetreden als oom-
mandant van het Mamberano-detachement.
Do eerste luitenant der inf. bij de
iopleidingsbrigade J. M. van Gils, is belast
fegt dc waarneming dor jran
chef der brigade te Bandoeng.
Hoogstwaarschijnlijk is de moord op
den hospitaal-soldaat Bonte, te Djocja ge
pleegd wegens een vrouwen perkara.
Een Amboineesch soldaat mo:t bekend
hebben, dat hij den moord gepleegd heeft.
De ramp in Loemadjang.
Uit Loemacljang schrijft men aan het
„Ind. Nieuws v. d. Dag":
„Men schijnt het nog maar niet eens te
zijn omtrent de oorzaak van de ramp die
deze afdeeling zoo zwaar heeft getroffen.
Vast moet het echter staan, dat geen in
storting van den Smeroe-kraterwand heeft
plaats gehad, zooals aanvankelijk werd var-
moed.
Een erfpachter, sinds lange jaren in deze
afdeeling gevestigd, en die reeds eenige
keeren den Smeroe langs verschillende
wegen en paden heeft beklommen, doet mij
de ondervolgende interessanto mededeelin-
gen en waarschijnlijk is zijn vermoeden be
treffende de oorzaak van bedoeld incident
juist.
Volgens hem komen dagelijks veel mod
der, zand en stecnen uit den krater van den
Smcroo en dat alles belandt in dc zeer
breedo en kolossale diepe ravijnen om dien
berg, waaruit de Besoek-sat, de Besoek-se-
moet, de Kali Pantjing en andere rivieren
en stroomen ontspringen.
De Smeroe werkt voortdurend, ergo vul
len de ravijnen zich al meer cn meer met
hetgeen uit den krater komt een ontzag
lijk© massa modder, zand en steenen lag
dan ook in het laatst van Augustus jl. 'n
die ravijnen.
Toen wilde het, dat het op den Smeroe
vijf dagen en vijf nachten Lang geducht en
tanafgebroken regende mijn zegsman
bevond zich toen juist op een perceel op
de helling van den Smeroe, doch aan den
Malang-kant en doa regende het ook voort
durend en geweldig met het gevolg dat
al de modder, zancl en steenen uit de ra
vijnen gewerkt en deels naar „beneden"
stroomden cn voor het overige in genoemde
rivieren terecht kwamen, en zoodoende d«»n
vloed veroorzaakten die roo veel verwoes
tingen, zooveel dood en verderf aanrichtte.
In geen jaren was er op den Smeroe zoo
veel hemelwater gevallen, het leek haast
een wolkbreuk; kortom a-an die onafgebro
ken zware regens wijt bedoelde erfpacht-er
het vreeseliik incdent, nl. het ontstaan van
de lahar, dio desas wegmaaide, rivieren
verplaatste, ravijnen dempte, ena, Ook in
het Malangsch© aan den voet van den
Smeroe werden kali's verzet, bosschen ge
raseerd, djoerangs gevuld als anderszins.
Mijn zegsman meent dat de ramp, die
verscheidene jaren geleden ook vele stre
ken in het Loemadjangsche teisterde, o. a.
de onderneming Kali Bening geheel vor-
woestte, eveneens het gevolg is geweest van
overvloedige regens op den Smeroe, en
niet van een eruptie van dien berg, het
instorten van een kraterwaod of ieta der-
GoeBti Madó Djilantik.
In Juni jl. ia melding gemaakt van de
pogingen van den zoon van den laatsten, in
1895 te Batavia in ballingschap overleden,
radja van Lombok, a-an wien eonige jaren
geleden door do regoering vergunning is
verleend om, behalve in de residentie Bah
en Lombok, zich in geheel Nederlandsoh-
Indiö vrij te bewegen, om in de onderaf-
deeling Parigi van do afdeeling Midden-
Gelebes (reaidontie Menado), met behulp
van Javaansche en Balineesche immigran
ten, hot landbouwbedrijf en de vischteelt
te beoefenen.
Naar „Do Java-Bode" verneemt, heeft
ook de regeering blijk gegeven van haar
belangstelling in het van be3tuurswcge
krachtig gesteund streven van goesti Madé
Djilantik door, in zoover gunstig, te be
schikken op diens verzoek, om erlanging
van een renteloos voorschot* door verlee
ning aan dezen op dien voet van een som
van 1000.
CIVIEL DEPARTEMENT. Geplaatst: te
Meclan, de opzichter F. E. Wittenrood thans
werkzaam bij de afdeeling stoomwezen van
het dept. B. O. W.
Ingetrokken: het besluit, waarbij mevrouw
O. J. van der Dussen geboren Blankert is
werkzaam gesteld als hulponderwijzeres bij
het oponbaar Europeesoh lager onderwijs en
geplaatst aan de openbare lagere inlandsche
school 1ste klasse te Pamekasan.
Bij het openbaar Europeesoh lager o ader-
wijs.
Werkzaam gesteld: ais hulponder wijze re3:
mevrouw E. A. E. van Tiodermann en Me
juffrouw Th. L. Halkema.
Geplaatst: aan de openbare lagere In
landsche school der 1ste klasse te Pame
kasan de tijdelijke hulponderwijzeres me
vrouw E. A. E. von Tiodomann aan de
openbare lagere Inlandsche school der le
klasse te TasikmaJaja (Preanger Regent
schap pen) de hulponderwijzeres aan de
openbare Europeosohe 2de lagere school te
Soorakarta, mejuffrouw H. A. Tamson;
aan de openbare Europeesche 2do lagere
sohool te Soerakarta de tijdelijke hulpon
derwijzeres, mej. Tb. L. Halkema.
Belast: met de waarneming der betrek
king van onderwijzer .der 2de klasse T. Heli-
wig, van verlof uit Europa teruggekeerd
laatstelijk onderwijzer der 1ste klasse, en ge
plaatst als leten onderwijzer aan de 3d-e
Bchool te Semarang.
Tijdelijk werkzaam gesteld: bij het depar
tement van O. E. N., de onderwijzer der 3de
kL bij het openbaar Europeesch lager onder
wijs, C. Kragt thans gedetacheerd bij de Mi
litaire Pupillen-school to Gombong (Kedoe),
wordende hij in verband met deze werk-
zaamstelling bij zijn corps gevoerd a la suite
Benoemd: tot Opziener bij het Boschwezen
J. F. Ertxinger, thans leerling opziener.
Tot leerling-opziener bij het Boschwezen A.
D. Hielckert gewezen maandgolder bij dien
tak van dienst.
Bij den post au telegraafdienst.
Overgeplaatstvan Soerabaja naar Mod-
jokerto, de commies der derde klasse J. van
Wijngaarden; van Modjokerbo naar Soera
baja, do oommies der derde klasse E. N.
Ti elm an.
Benoemd: bij het binnenl. bestuur op
Java en Madoera: tot controleur, de adspi-
rant-controleur 0. 0. L. Schippers; tot
adspirant-oontroleur, de bij het binnenl.
bestuur op de bez. buiten Java en Madoera
R A. M. Rooy; tot adspirant-controleur bij
het binnenl. bestuur op do bez. buiten Java
en Madoera, W. Steinbuoh, thans belast
met de waarneming van die betrekking;
tot burgerlijk ambtenaar, teekenaar der
2de klasse bij de topograpkische inrichting,
de gepasporteerdo militaire opzichter der
2de klasse, teekenaar bij de topographische
inrichting E. Nobbe (gediend hebbende on
der aJg. st. no. 47666), thans tijdelijk belast
met de waarneming dier betrekking.
Ontslagen: op verzoek, wegens overgang
in den militairen dienst, eervol uit 'a lands
dienst, de klerk bij de exploitatie van
staatsspoorwegen op Java A. Groothu'zen,
met bepaling dat het ontslag wordt gere
kend op den 12den September te zijn in
gegaan; op verzoek eervol uit 'a lanis
dienst, de klerk bij den pest- en telegraaf
dienst, geplaatst bij het hoofdbureau te
Batavia, mej. 0. R. de Burlet.
Overgeplaatst: van de openbare 'agcre
Inlandsche school der 1ste kl. le Soerae
dang (Preanger Rcgentsohappen) naar do
openbare Europeesche lagere schod te
Modjokerto (Soorabaia), de onderwijzer
3de kl. J. N. Drigny.
Geplaatst: bij do 2de afdeeling der ex
ploitatie van de Ocsterlijnen de benoemde
opzichter J. P. Barends.
Overgeplaatst: van de 2de aid. der ex
ploitatie van de Oosterlijnen, naar de 2do
afdeeling der exploitatie van dc W-:ster-
lijnen de opzichter Th. A, Flohr.
MILITAIR DEPARTEMENT. Overge
plaatst: bij het su'56istentenkader to Bata
via ter nadere indeoling en teruggevoerd
van a la suite van zijn wapen, de luitenant
kolonel plaatselijk oommandant te Padang
A. P van de Siepkunp.
Benoemd: tot plaatselijk commandant te
Padang en geroerd a la suite van zijn wapen
de luitenant, kolonel eervol ontslagen mili
tair commandant der wester a-fdeeiing van
Borneo W. H. de Lussanet de la Sablonière.
Overgeplaatst: bij het 8ste bat. korp-ge-
dee>lte op Bali, de eerste luit.-adjudant hij
het 11de bat. op Bali, P. A. D. Frankamp,
de kapiteins J. van Leijden, J. L. E. Frans-
sen, C. van Beuge, do eerste luitenants O.
R. Plet, G. Bongers, J. F. J. Mollinger, F.
H. Geerlig, J. H. M. Ohl, de tweede lui
tenants O. Dcrajant, Jhr. B. 0. C. M. M
van Suchtelen en 0. H. van Schreven; b:j
het garnizoensbataljon van Timor en On
derhoorigheden, de kapitein bij het 13de
bat. op Celebes B. H. Franssen Herder
schee, de eerste luitenante J. G. F. van
San, R. A. Kunst, F. H. Güde en J. J.
Barendsen; bij het 6de bat., de kapitein bij
het Sste bal. to Banjoehirce J. H. R. van
de Siepkamp en de 2deluit. R. J. E. Mü-
ring bjj het 11de bat. te Meester ^Cornelia,
CORRESPONDENTIE. ïngcroudew
stukken of mededeel in gen, waarvan dw
schrijvers him naam niet aan do Redactie
bekend maken, worden ongeplaatst tefc
zijde gelegd.
Passagiers van het st. „Tabanan,'»
van Java naar Rotterdam, 6 Nov. te Mar
seille aangekomen:
S. Alberda met echtg. en 2 kindoren, C. J.
Bollée, P. Buwalda, mr. C. A. Derx, mezr.
J. R. v. Gennop v. Onselen, mej. B. v. Gen
nep, H. H. O. v. Hecking Colenbrander en
eoht-g., G. v. Hinlopen met echtg. en kind,
mej. K. Dunlop, C. 't Hoen, mevr. H. Jaco
metti-Hulstijn, J. W. Macdonald, C. Meijer
mot echtg. cn 3 kinderen, dr. A. Ooster-
baan, C. Th, T. Thurkow, mej. J. Thurkow,
mr. D. G. Wolterbeek Muller, mevr. Nijst
geb. Karthaus, mej. M. H. v. oalluseck, If.
J. Bol. J. Burg en echtg., mevr. D. Burger,
N. R. Rengers, J. F. v. d. Hoeven en echtg.,
C. H. Kalshoven, J. Kuiper, G. de Lange,
S. Logher, C. Ph. Mets, J. Mulder en kind,
mevr. C. A. Petit en kind, J. A. Rauf, faro.
Sohenk, J. W. II. Sohreurs met echtg. en
2 kindoren, V. Snippenberg en echtg., W.
v. Son, E. J. G. Spanjaard met eckrg. cn
kind, W. L. Steenstra Toussaint. met echtg.
en 2 kinderen, M. C. Vijzelaar met eohtge-
noote en 2 kinderen, J. Ch. Welbergen ea
kind, II. West, E. A. Wijnmalen met echtg.
en kind, dr. J. B. Kolthof, J. A. v. Nieuw-
land met echtg. en 2 kinderen, W. A.
Schaapzoomede minderen van land- ea
zeemacht.
T r o u w-, geboorte- en dood
berichten.
Gohuwd: R H. Arntzenius met S. M«
de Vries.
Bevallen-, E. Scgbcer-Solman, I).,
Batavia. Stephan-Tellings, D., Batavia.
Elbers-Blekkink. D., Weltevreden.
Olilenrotll-Nieuwpoort, Z., Lawang.
Guttschmidt-Buttinger, D., Soerabaia.
Chattelin-Jaeger, D., Sidhoardjo.
Vüute-Holtzman, D., Seraarang.
Overleden: M. N. Muller-Koop-
man, Woltcvreden. K. Berretty, 21 j.,
Batavia. 0. P. Watson-De Cray, 80 j.,
Saleraba. E. C. Staal-Houtbeckers, 83 j
Lawang. E. Johan, 73 j.s Soerabaia.
G. Hermus, 26 j., Soerabaia.
de eerste luit. bij het 8ste bat. te Banjoe-
biroe A. A. van Nijnatten; bij het 13de bat.
de kapitein bij het 1ste bat. to Magelang
J. E. Romwinkel; by bet 11de bat. de ma
joor bij het 8sto bat. te Pampanoea H. J.
van Bremen; bij het 8ste bat., do majoor
bij het 11de bat. 8. L. Blok. en den onder
luitenant J. H. de Roode algemeen stem
boek no 54597.
Bevorderd: bij don milit. geneeskundigen
dienst tot dirigeejend paardenarts, de
milit. paardenarts der 1ste kl. W. van don
Burg; tot milit. paardenarts der 1ste kl.,
de milit paardenarts der 2de kl. J. van
Sloofcen.
