Jo. 15195
LEIDSGH DAQBLA9, Zaterdag* 4 September.
Anno 1909.
Officieels Kennisgeving,
foïiiiriif «in <ii S(Biialini< via Lsiisa,
f. twee leden van de Commissie voor het
Marktwezen, (aftredende leden: de H.H.
P. van Gruting en S. de Boer Azn»)
Brieven yan een Leidenaar.
FEUILLETON.
ïlet majoraat,
•p Dinsdag 7 Sept. 1909, des namiddags
te halfdrie.
Te behandelep onderwerpen:
1. Beëdiging en installatie ran de nieuw,
benoemde leden van den Gemeenteraad.
2o. Be-noeming van een Wethouder, jaar
Van aftreding 1911 (aftredend: de heer mr.
J, 0. van der Lip).
3o. Benoeming van een Wethouder, jaar
yan aftreding 1914 (aftredend: de heer J.
Korevaar P.Azn.).
4o. Benoeming van de leden der vaste
pom missiën uit den Gemeenteraad, als:
o. drie leden van de Commissie van Fi-
hanoiön en uit dezen van den Voorzitter,
(aftredende leden: de H.H» A. L. Reime-
ringor, Voorzitter, J, P. Vergouwen, lid,
JL vacature);
b. drie leden van de Oommissie voor d/
Huishoudelijke verordeningen en uit dezen
yan den Voorzitter, (aftredende leden: de
p.H. mr. A. van der Eist-, Voorzitter, W.
fcera en mr. P. E. Briët, leden);
0. twee leden van de Commissie voor de
Strafverordeningen, (aftredende leden:
'de H.H. mr. S. J. Fookema Andreae en
'en A. J. Fokker);
d. twee leden van de Commissie van
fabricage, (aftredend lid de heer J. Roem,
I vacature)
e. twee leden van de Commissie vöor het
Openbaar Slachthuis, (aftredende ledende
H.H. dr. H. J. Zwiers en J. A. Bots);
g. twee leden van de Commissie voor het
Oud-Archief, (aftredende leden: do H.H.
>nr. S. J. Foctema Andreae en dr. G.
(Wildeboer) j
hL twee leden van de Commissie voor de
Stedelijke fabrieken van gaa en electrioi-
ieit, (aftredende leden: de H.H. mr. P. J.
M. Aalberse en J. P. J. Driessen); (223).
1. drie leden der Commissie van Beheer
pver het Krankzinnigengesticht Ende
geest" en het Sanatorium voor zenuwlijders
„Rhijngeest", (aftredende leden: de H.H.
pr. 0. F. Th. J. Meuleman, W. Pera en
jnr. A. van der Eist). (225),
5. Benoeming van drie leden van de Com
missie voor het Stedelijk Museum ,,de La
kenhal", (aftredende leden: de H.H. mr, P,
if. M. Aalbersê, mr. J. A. F. Coebergh en
jL Korevaar P.Azn.) (224).
6. Benoeming van drie leden van het Be-
Stuur der Stedelijke Werkinrichting, uit de
Jeden van den Raad, (aftredende leden: de
p. H. J. A. Bots en P. J. Mulder, 1 vaca
ture).
7. Benoeming van een lid van het Bestuur
&er Stedelijke Werkinrichting, buiten de
Jeden van den Raad. (229).
8. Benoeming van een lid en van een
■plaatsvervangend lid van de Commissie
>an onderzoek, bedoeld in art. 22 van het
\teglement voor de werklieden in dienst
yan de gemeente Leiden, (aftredende le-
$on: de H.H. mr. A. van der Eist en mr.
•P, E. Briët).
9. Benoeming van een lid van het bestuur
\ler vereeniging Kennis ia Macht." (222).
10. Benoeming van een onderwijzer-
plaatsvervangend hoofd der school 3de
klasse No. 2. (227).
11. Benoeming van een onderwijzer met
verplichte hoofdakte aan de Jongensschool
Me klasse. (2*26).
12. Yerzoek van mcj. J. van der Stel om
ervol ontslag als 3de onderwijzeres in de
andwerken aan de school 4de klasse No. 2.
(221).
13. Voorstel tot beschikbaarstelling van
«èën bedrag van 9750 voor de oprichting
Van een gemeentelijke desinfectie-iurichting
jjn een der lokalen van het voormalig Caeci-
II agasthuis. (223).
ï-f. Verdeeling van den Raad in Sectiën.
CCLXXXII.
Toon Ik dezer dagen het pas uitgekomen
.Verslag van den toestand der gemeente
teiden over het jaar 1903 een om op de
hoogte Van onze gemeente te komen en te
blijven leerzaam boekdeel tusschen twee
haakjes weer eens doorbladerde, viel'on
willekeurig mijn aandacht op het overzioht
ran den stand der schulden van de ge
meente.
Nu heeft het woord „schuld" in meniger
lei opricht geen aangenamen klank, maar
een mensch heet immers van nature tot het
kwade geneigd, wie weet of het daarom mij
niet aantrok.
Elk Nederlander draagt krachtens zijn
Nederlanderschap een schuldenlast van
eenige honderden, die hij niet van zich af
wentelen kan. Zeker hij kan het land ver
laten, doch het burgerschap van een ander
land brengt hom niet in betere conditie,
want de meeste landen om ons heen hebben
nog een zwaarderen schuldenlast te dra
gen dan wij. Schulden maken en leenen dat
kunnen de meeste staten wel evenals vele I
gemeentebesturen.
En zoo hebben wij ook als gemeentenaren
èen schuld, waarvan wij maar niet af ko
men. Elk Leidenaar, die geloren wordt,
ran het manlijk of het vrouwelijk geslacht
om het even, komt als lid van de Leïdsche
gemeenschap met een schuldenlast van 55
ter wereld'. Immers aan het einde van 1903
bedroegen de schulden van do gemeente
3,190,400 (drie millioen, honderdnegentig
duizend, vierhonderd gulden). Do bevolking
bedroeg op dat tijdstip 57,919. Het geheele
bedrag daarover omgeslagen bedraagt dit
voor ieder ongev. 55. Gelukkig staat tegen-
over dit debet ook een credit. Het totaal
bedrag der verzekerde waarde van de ge
meente-eigendommen bedroeg op 1 Januari
1909 4,903,310, waarbij nog gerekend moet
worden de waarde van de verschillende
landerijen. Zoo bedraagt het aandeel van
elk gemeentenaar allicht een 75. Zoo slaat
per slot van rekening de schaal toch nog
weer naar den goeden kant over.
De oudste gemeentesohuld dagteekent
nog van 1612 en 1622, zijnde 2 onoplosbare
renten elk van 200, aan het St.-Anna-Aal-
moeshuis tö Leiden verschuldigd, zijnde
vroeger twee lijfrenten «floor Paulus Paulus-
zoon van Torenvliet tegen 6} pCb. van de
stad gekocht. Van deze schuld tot een be
drag van 6400 raakt de gemeente dus nooit
af; elk jaar betaalt z© daarvoor ƒ400. Dat
is dus een cadeautje waarmee we opge
scheept zitten.
Overigens zorgt dè gemeente voor een ge
regelde aflossing, zoodat verder de oudste
fiohuld van 1896 is.
Toen sloot de gemeente een leening van
106,900 tegen 3 pOt. tot aflossing van de
restanten der 3£ pCt. leeningen van 1838
en 1891 groot 700,000 en voorts voor de'
oprichting van het Krankzinnigengesticht
„Endegeest", de verbetering der veemarkt
en voor uitbreiding der gasfabriek. Deze
leening moet uiterlijk in 1963 zijn afgelost
en de gemeente betaalde in 1908 aan. rente
ƒ269.24 en loste af 16,000.
Van einde 1900 tot en met 1905 is de ge
meente geducht aan het leenen geweest.
Voor elke betrekkelijke kleinigheid wordt
natuurlijk geen leening gesloten, wat altijd
heel wat drukte en kosten medebrengt,
maar die worden uit de gewone middelen
betaald of er tijdelijk voor geleend.
Zoo weid ter voorziening in dc kosten van
buitengewone werken, voor aankoop van
land, enz., gedurende de jaren 18961904 in
dit laatste j aar f 400,000 geleend tegen
4 pCt. en in 1902 o.a. voor het sanatorium
„Rhyngeest" en het Openbaar Slachthuis
f 500,009 tegen 3 4 pCt., welke beide leerin
gen moeten zijn afgelost in de jaren I960
en 1961 verdeeld ever vastgestelde bedragen.
In 1901 en 1905 moesten er al weer bui
tengewone uitgaven voor het Slachthuis,
Rhyngeest en de Stedelijke Gasfabriek
worden gedaan, zoodat er weer eeD leening
gesloten moest worden van f 500,000 tegen
34 pCt. uiterlijk geheel af te lossen in 1955.
Eindelijk werd voor verschillende buitenge
wone werken o.a. de vergrooting van do
veemarkt de oprichting van een watergas
fabriek en de Electrische Centrale en aan
koop van land een leening van f 890,000 aan
gegaan, welke want de aflossingstermijn
wordt op verlangen van Ged. Staten hoe
langer zoo kleiner reeds in 1946 afgelost
moet zijn. Dit maakt te zamen het boven
reeds genoemde bedrag. De oorspronkelij
ke schuld is f 3.365,400, waaruit blijkt dat
wij er op vooruitgaan. In den staat van de
schulden der gemeente op 1 Januari 1910,
achter de memorie van toelichting op d°
ontwerpbegrooting van dit jaar, zie ik, dat
men zich voorstelt dat op dat tijdstip do
gezamenlijke schulden zullen bedragen
f 3,047,000 of al weer ruim f 113,000 minder
dan aan het einde van 190S. Dit beteckent
vooruitgang, want wat minder schuld wat
minder rente de gemeente te betalen heeft.
Volgens de laatst vastgestelde gemeentere-
kening werd in 1908 aan Tente van geld
leeningen betaald f 106,373, terwijl die post
voor 1910 ie geraamd op f 103, o70. In dat
jaar werd afgelost f47,800; voor 1910 wil
len B. en "Ws. dat vaststellen op f 61,010.
Wij willen, hopen dat het zoo door mag
gaan en wij telken jare een lager bedrag
aan gemeenteschuld hebben te boeken,
waardoor do interest, die uit de gewone
middelen moet worden betaald, ook
voortdurend minder zal bedrag: n.
,,Maar zou het dan niet beter zijn voor
de gemeente om nooit verder te springen
dan haar pols lang is, niet meer uit to ge
ven dan de gewone middelen toelaten en
als er eens groote werken moeten worden
uitgevoerd, maar eens extra in den zak te
tasten?" Die vraag is werkelijk wel eens
in allen ernst gedaan.
Maar dat zou wezen het tegenwoordig ge
slacht bcnadeelen ten voordeele van die na
ons zullen komen. Wij hebben den tegen-
woordigen toestand van het voorgedacht
aanvaard, zooals hij is.
Ook dit voorgeslacht heeft ons voor de be
zittingen die wij er van erfden, schulden na
gelaten. Daarvoor moeten wij nu nog de
renten betalen en de vastgestelde bedragen
aflossen. Zouden w ij dan niet 't recht heb
ben voor werken, waarvan het nageslacht
de vruchten zal plukken, te leenen?
Hoevele geslachten na ons zullen bijv. no»
profiteer en van de herschepping van do
Paardenstceg in Prinsessekade en zou 't nu
niet onbillijk zijn als wij alle kosten daar
van voor onze rekening namen? Tegen
woordig worden de leeningen over het al
gemeen niet langer dan, voor 40 jaar
aangegaan, doch voor een werk als dit zou
men gerust op veel langer termijn mogen
leenen en de kosten'daardoor over meer
dere geslachten verdeelen.
Het stelsel „leenen voor buitengewone
werken'' is derhalve niet te veroordeelen, al
blijft het roekeloos schulden maken steeds
af te keuren, ook voor do gemeente.
Een voorzichtige gemeente-politiek brengt
mee dat men geen onnoodige uitgaven
doet, ook al kan men er voor leenen en een
groot deel der kosten afschuiven op wie na
ons komen, maar ook dat men niet aarzelt
werken, waar heden en toekomst van pro-
fiteeren kunnen, uit te voeren, al moet men
daarvoor den schuldenlast der gemeente
vermeerderen.
Het komt er dus ten slotte maar op aan,
dat men een gemeente-bestuur heeft, met
een breeden blik en met een helder inzicht
in het heden en in het verleden, dat do
gemeente en haar behoeften kent en weet
hoe haar vooruitgang bevorderd cn h ar
behoeften het best bevredigd worden. Zulk
een gemeentebestuur wenschen wij Leiden
in lengte van tijd toe.
ALKEMADE. Do Gemeenteraad zal Dins
dag a. s. aanvangen to elf uren. To be
handelen: Beëediging nieuw gekozen Raads
leden; benoeming wethouder wegens perio
dieke aftreding van den hoer H. Bakker
als Raadslid; ingekomen stukken en mede-
dcelingen; benoeming onderwijzer t.e Nieuwe-
wetoring; af- en overschrijving begrooting
1909; verzoeken afschrijving Hoofdelijken
Omslag 1909.
BODEGRAVEN. Gistermiddag werd een
hondenkar, waarhij een jongen als geleider
was, op de Noordzijde aangereden door een
auto. De jongen werd vrij ernstig aan liet
hoofd verwond. Hij werd bij den landbou
wer V. binnengebracht en later -per rijtuig
naar de puderlijlco wening vervoerd. Den
hond kostte dit ongeval het leven.
De Raadszitting zal a. s. Dinsdag
's morgens te elf uren aanvangen.
HAZERSWOUDB. Wegens het toenemend
aantal leerlingen zal do Chr. School aan
den Rijndijk vergroot moeten worden en hot
aantal leerkrachten met een onderwijzer wor
den uitgebreid.
Met het binnenhalen van den oogst
vordert men slecht, een gevolg van het veto
rogenwater, dat in de laatste dagen gevallen
is. Waar andere jaren handen to kort scho
ten, is thans niets te. verdienen en men ziet
dan ook weer troepjes mcnschen hier cn
daar bij elkander, die geen werk hebben. In-
tusschen verminderen ook do landbouwpro
ducten in waardo en het is t3 hopen, dat
weldra een gunstiger tijd zal aanbraken.
Gistermiddag, bij liet uitgaan der ge
meenteschool op het Dorp werden door do
vereeniging „Trouw Schoolbezoek" 42 prij
zen uitgereikt aan de leerlingen, die, wegens
hun jeugdigen leeftijd, niet aan hot uit
stapje naar Rotterdam konden deelnemen.
HILLEGOM. Bij een twist werd dc ar
beider J. do B. gisteravond zoodanig mis
handeld en verwond door D., wonendo te
Haarlemmermocr, dat geneeskundige hulp
moest worden ingeroepen, welke word ver
leend door den heer J. H. der Weduwen,
alhier. Misbruik yan sterken drank was do
oorzaak.
J. S., oud 18 jaar, te Uithoorn woon
achtig, die zich had schuldig gemaakt aan
diefstal van een muntbiljet van f 25 ten
nadeele van schipper J. M., bij wien hij
als knecht werkzaam was, is deswege door
de politie aangehouden en ter boschiklang
gesteld van do justitie tc Haarlem.
KOUDEKERK. Het panrd van den heer
P. Rademakcr, gespannen voor een melk-
brik, sloeg, doordat het lemoon van den
wagen brak op hol; het kwam in f linken
draf de Lagcwaard uit en ronde vervolgens
de Dorpstraat door, nog steeds met het
lemoen achter zich aan. Ter hoogte van do
hofstede „Bouwlust" werd het dier door
den werkman K. Uitenboogaard; gegrepen.
Een en ander racht heel wat opschudding
teweeg. Persoonlijke ongelukken kwamen
gelukkig niet voor. Het dier zelf was danig
aan de achterpooten verwond.
Ds. R. W. Huizing, predikant bij de
Geref. Gcm. alhier, heeft voor het beroep
naar die Gcm. te Heerenveen bedankt.
Dc Raad dezer gemeente vergadert
Dinsdag a s., 's morgens to elf uren.
L1SSE. Et.' harddraverij-ver:c;iiging „Lisso
cn Omstreken" hoeft haar jaarlijkscho hard
draverijen woder uitgeschreven op Donder-,
dag 7 Oct. a. s. (zeegen. Ivermisdonderdag).
's Morgens om ha lit ion zal do harddra
verij plaats hebben van aangespannen paar
den on in eigendom toïbehoorende aaa ingc-
zotcnen, om prijzen van f 75, f 40, f 20
en f 10 in contanten. Van dozo harddraverij
wordt uitgesloten het prijswinnend paard
van het vorig jaar. 's Namiddags halftweo
begint de groote internationale harddraverij
voor aangespannen paarden van allo landen
on rassen om prijzen van resp. f 250, f 200,
f 50 en troostprijzen van f 5') en f 55.
De handel in tulpen blijft alliier nog
steeds stug cn het is te voor/.'cn, dat er
van verschillende soorten zeer veel leverbaars
onverkocht zal blijven.
Het artikel Murillo, waarvan vooral de
laatste jaren buitengewoon groolo partijen
zijn aangekweekt, is thans eveneens zoogoed
als onverk .opbaar.
Door enkele gogoedo kweekers wordt het
partijgoed opgekocht om op tc planten, ter
wijl verschillende houders van grooto par
tijen hun leverbaar goed voor den t^gen-
woordigen prijs niet van de hand wenschen
to doen, zoadat do overvloed althans liet
volgend jaar nog veel grooter zal zijn cn
do prijzen nog meer gedrukt dan lhan9. Hot
artikel Murillo heeft in don loop der jaren
aan zeer velen oen grooto winst bezorgd,
maar thans ook aan velen eon oven groot
verlies.
NOORDWIJKERHOUT. De tuinders heb
ben een slechten oogst!ijd. Dmot do vele regens
zijn de booncn voor het mecrendool bedorven.
Er wordt nu maar een vijfde van liet geld
daarv-oor ontvangen, hetwelk de booncn an
ders opbrengen. Ook dc verzending van
bloembollen gaat slecht. Wegens het hccr-
schen der cholera wordt de handel in bloem
bollen ook bemoeilijkt. De invoer is in het
buitenlaud verboden.
De vergadering van den Raad begint
Dinsdag om halfeen. Er mooton benoemd
worden een wethouder en ecu ambtenaar van
den Btfrgorlijkon Stand. Tevens zal de vast
stelling der Gemeente-rekening oven* 1908
plaats hebben.
TER-AAR. De Raad begint Dinsdag a. s.
zijn zitting om elf uren. Behandeld zullen,
worden: 1. Ingekomen stukken; 2. aanbie
ding begrooting 1910: 3. verhooging begroo
ting 1909; 4. bespreking gcldleening ter be
strijding kosten bestrating paardenspoor in.
den Langeraarschenweg; 5. reclame II. O.
cn aanvrage ontheffing Hoofdelijken Omslag
wegens vertrek van mej. Bortels te Gouda.
In deze vergadering zulh n de benoem do
raadsleden de heeren J. .Visser on B. H.
Kroon worden beëedigd.
VOORHOUT. Agenda van de Raadsver
gadering, te houden op Dinsdag 7 Sept.
a.s. 1. Installatie Raadsleden. 2. Mede.-
deeling Ingekomen stukken. 3. Voorloo-
pigo vaststelling gemeente-rekening, dienst
1908. 4. Verkiezing wethouders. 5. Aan
bieding gemeonte-begrooting 191(5! C. Aan
vulling politie-verordening. 7. Con\ptabi-
liteit. 8. Adres subsidie O. Haanen.
9. Adres J. H. Langeveld, wijziging borg
tocht. 10. Reclames Hoofd. Omslag.
WARMOND In de Raadsvergadering van
Dinsdag a.s., 's morgens te tien uren, wor
den behandeld: 1. Ingekomen stukken:
a. medeaeeling A. \V. I. Korswageu, aan
neming benoeming tot. hoofd der openbare
lagere school alhier, alsmede medodceling
eervol ontslag ais onderwijzer te 's Graven-
hageb. miissivo goedkeuring brandweor-
verordoning; c. idem gemeentcb stuur
Lisss in/ako waterleiding, d. medcdccling,
dat voor de openb. lag. 'sohool geen vrij
stelling voor vak j. ineer wordt vorleonde
medcdeeling Rijksbijdrage art. 4S Lager
Ond.wct; 2 becediging herkozen Raadsle
den 3. benoeming wethouder4 benoeming
hoofd herbalïngsondorwijs5. benoeming
lid Commissie tot wering van schoolver
zuim6. veric'ek H. A. Osendarp, houwen
schuur; 7. Instructie lampenist.
Dinsdagavond en Donderdagavond a.s.,
-£al vanw. go de Jongrlingsvereeniging
„Dient den Heer" en do Chr. Zcngvereeni-
ging „Excelsior", boidc alhier, bijeenkom
sten worden gehouden, met voordrachten en
samenspraken en door dc zangvereemging
eenige koor- on solonummers, terwijl den
eersten avond als spreker aal optredon ds.
Rutgers, alliier, en don tweeden avond
waarschijnlijk ds. Rudolph, uit Leiden.
WASSENAAR. De zitting van den Rand
zal Dinsdag dos morgens to kwart over
elven aanvangen. Aan dc orde zullen wor
den gesteld; Ingekomen stukken; beëediging
van herkozen Raadsleden; benoeming van
een wethouder; vaststelling der herziene po
litie-verordening, van dc verordening op do
heffing van keurloon en van de regeling
voor het gebruik van liet vergaderlokaal
der Chr. Jongplings-Vere niging; aankoop
van onlsmctiingsmatcriaal.
WOU BRUG GE. De Raad komt Woens
dag 8 September, 'e mórgens om tien uren
samen.
ZOETERWOUDE. Voor een stampvolle
zaal gaf gisteravond do afdeeling Toonód
van do muziekvpreeniging „Echo der Dui
nen", vnii Noordwijkerhout-, een toöjtfooluit
voering in de zaal hij den heer L. Dolle
in de Weipoort. Te acht uren precies ging
het scherm onder luid handgeklap voor het
eerst op. Nummer 1 op het programma:
„Twee reclame-reizigers van 't Kruisver-
bond", deed hot publiek dadelijk lachen. Ver
volgens werd opgevoerd „Herculos", klucht-
spel in één bedrijf, gespoeld door vijf hee
ren, hetgeen goed in den smaak viel. In
't geheel stonden elf nummers op het pro
gramma, dio allo goed gespeeld worden.
„Echo der Duinen" Hooft er siag van zoo'n
kermisavohdjo gezellig tc maken.
Voél eer komt toe aan den bekwamen pre
sident der afdeel ing, den heer II. van Leeu
wen en den pianist don heer J. Corel, beiden
uit N oord w ijker hout, onder wiens hiding
alios or prettig naar too ging. Tot ruim
één uur duurden het hossen en springen
voort, waarmede do Zoc-lerwouusehc kermis
voor dit jaar weer is gesloten.
63)
„Toch wel. Freese wil zijn tweede exa
men afleggen cn Nelly heeft reeds naar
Cheppertow-on-Tyne geschreden. Daar
;woont haar oom. Zij is geen slechte partij,
heeft ook haar eigen klein vermogen. Nu,
zooals gezegd, tegen het huwelijk is niets te
doen. Wat elkaar liefheeft, moet elkaar
ook krijgen. Maar..."
„Luister eens, Eleonore I" En Tübingen
draaide zijn knevel op. „Op dit gezegde
fcou ik je kunnen dienen. „Wat elkaar lief-
hee'ft, moot elkaar ook krijgen", zegt gij.
Als gij naar dit beginsel indertijd ook maar
bij Max en juffrouw Warnow hadt gehan
deld I"
De barones werd plotseling zeer ernstig.
„Lievo Eberhard, toen spraken nog an
dere redenen mee en zeer gewichtige. Max
heeft zich ook spoedig naar onze belangen
geschikt. Spreken wij niet meer over deze
zaak Ik hoop niet, dat ze ons nog eenmaal
Zal plagen. Neen, dat hoop ik niet." De
barones keek een oogenblik opmerkzaam
Daar de nagelvijl, die zij in-de hand hield.
Eij scheen na te denken; scheen ook iets
gewiöhtiys op de tong te hebben. Daarop
legde zij het vijltje weer haastig op de
.tafel ,,lk hoop het niet", herhaalde zij
b°gTOna!s. „Dus de beide verloofden. Zij
gedragen zich heel fatsoenlijk, kussen
èlkaar niet, ten minste wij merken het
feict. Maar het is de vraag, of hun invloed
Pp de jongelui in ons huis goed is."
gij bang voor hef tegendeel J"
„Ik weet het niet. Benedict© is bijzonder
stil geworden, bijna evenals Max. Zij schijnt
veel na te denken. Dat was vroeger niet
haar fort. Waarover, vraag ik je?"
„Ja, dat weet ik ook niet. Maar ik geloof
niet, dat Nelly's verloving haar in het
hoofd maalt."
„Eik jong meisje malen verlovingen door
het hoofd. Er is mij nog iets anders opge
vallen. Onlangs kwam ik onverwacht in de
kamer der meisjes. Daa.r zat Diofce aan de
tafel en schreef in een schrift met een
blauwen omslag. Toen ik binnentrad, ver
stopte zij het schrift in de latafel."
„Hebt gij haar niet gevraagd, wat z;j
deed
„Zeker. En toen antwoordde zij mij: een
klein werkje. Wat voor een werkje? vroeg
ik verder. Och, een soort opstel, zeide zij.
Nu zweeg ik, maar ik dacht er het mijne
van, Eberhard; ik geloof, dat Benedict©
er een dagboek op nahoudt."
De baron proestte het uit.
„Maar, Eleonore, dat zou allerdolst zijn!
Dat zou ik wel eens willen lezenWat moet
dat voor wijsheid bevatten 1"
„Lach niet, Eberhard. De zaak is ernstig.
Toen ik je leerde kennen, legde ik ook een
dagboek aan. Een paar jaar na het huwe
lijk heb ik het verbrand, omdat de inhoud
mij te dwaas voorkwam."
„Wat stond er dan in?"
„Dweperijen. Ook kleine gediohten op
jou, gevoelsuitingen, enz."
„O, Eleonore, dat alles had ik dulgaarne
eens gelezen. Ik had een gedicht op mij
nooit voor mogelijk gehouden.*'
„Maar nu spreken wij er niet langer over,
Eberhard. Wij zijn nu oude menschen; gij
zijt nog ouder dan ik. De herinnering aan
mijn eigen^ dagboek geeft mij echter, in
verband met de ontdekking, die ik b j
Benedict© heb gemaakt-, te denken. Wij
moeten nog scherper op haar toezien dan
anders. Zij is nu op een leeftijd, dat zich
licht gemoedsaandoeningen voordoen. In je
boekenkast op je kamer staat nog altijd:
„De wandelende jood." Neem dien weg.
Trude is altijd zoo nieuwsgierig."
,,'t Zal gebeuren, vrouwtje. Alles zal ge
beuren, zooals je beveelt. „De wandelende
jood" behoort overigens aan papa; diu
heeft den heer Eugen Sue eens persoonlijk
in Saint-Cloud leeren kennen, ten minsto
dat beweert hij. En wat nu Benedictes dag
boek betreft, zou ik het meisje kalm laten
doorschrijven, als zij er pleizier in heeft.
Het hindert, dunkt me, niets, wanneer zij
alles neerschrijft, wat zij op het hart heeft.
Gij schudt wel het hoofd» maar men kan
haar het dagboek toch niet verbiedeü, als
het er namelijk werkelijk een is
Het was werkelijk een dagboek en lag in
de eenige lade, welke gesloten kon worden
en waarover Benedicte te beschikken had.
Daar rustten nog andere geheimen. Bij
voorbeeld brieven van Trude uit Mon-
treux, welke voor mama verborgen moes
ten blijven; een kleine kalender, dien graaf
Brada haar eens als een aandenken had
geschonken; de reeds geheel verwelkte
roos, die Haarhaus onlangs voor haar had
geplukt-, en nog andere souvenivs
Veel stond nog niet in het dagbeek, dat
slechts een paar stuivers kostte. Op de
eerste bladzijde las men als titels.hrift in
latijnsche letters: „Herinneringen uit mijn
leven." Vervolgens kwam een klr.d, slecht
afgelikt, en nu op het afbeeldsel van een
bleek geworden komeet gelijkende. Op do
volgende bladzijde begon het dagboek
echter o£ de volgende wijze t
„Ik grijp naar de pen, om hiermee het
gewichtigste uit mijn leven op papier te
brengen, opdat mijn nakomo.tegen eenmaal
weten, wat ik reeds in mijn jonge jaren heb
moeten doormaken. Tot dusver heb ik niet
veel ondervonden dan alleen het ongeval
met mijn aannemen, toen Bernd een inkt
vlek op mijn witte japon maakte en ik
dientengevolge in de kerk steeds de band
daarop moest lioudon, opdat men dio niet
zou zien. En toch was die vlek een zinne
beeldige voorstelling van mijn toekomstig
bestaan, want van dien dag af stapelden
rich de merkwaardigheden op. Vooral zul
len gisteren en eergisteren eeuwig mei
brandende letters in mijn hart gegrif I
staan." Hier volgden drie zeer dikke ge-
daohtenstrepen en vervolgens ging het
verder: „Wat moet ik van dat alles zeg-
'gtn? Ik mag immers niets zeggen, wijl het
mij verboden is en ik diep stilzwijgen be
loofd heb. Maar aan het geduldige papier
wil ik mijn gedachten toevertrouwen. Tru
de slaapt reeds, terwijl ik dit schrijf. Ik
heb haar gezegd, dat ik het Engelsche op
stel wilde afmaken en zij heeft dat geloofd.
Zij is niet zoo verstandig, als zij zich altijd
voordoet; zij beweert wel, dat zij veel be
leefd heeft, maar wat is dat-, vergeleken
bij al de geheimen, waarin ik ben betrok
ken Het ademhalen valt mij bepaald
moeilijk, als ik er aan terugdenk. Eerst
onlanas 's avonds, op het eiland, toen doo-
tor Haarhaus, wat moet ik van dien man
denken? Semper heeft mij eens in het oor
gefluisterd, dat hij hem voor een praatjes
maker en bluffer hield, nmar ik geloof
toch, dat Trude half en half gelijk heeft,
namelijk met hetgeen zij eerst over Haar
haus zeide. Later was hij immers weer een
bovenste beste, omdat hij haar den arm had
geboden. Trude begrijpt daar niets van.
Als zij maar in den nfzichtelijken afgrond
had gezien, zooals ikMaar ik heb bom
zijn gedrag, betaald gezet. Heimelijk zal de
man over ziohzclven blozen en dat is mijn
wraak, want ik ben niet onbarmhartig,
maar straf slechts dengene, die het ver
dient."
„Over de waro liefde" aldus luidde
Benedictes dagboek verder „breek ik mij
niet langer het hoofd. Nclly kan zich niet
goed uitdrukken; ik geloof ook, dat ieder
anders voelt. Nelly voelt op zijn Enge lech
cn tot Freese wil ik mij niet wenden. Ik
zou Max wel kunnen uitiiooren, maar dio
behandelt mij nog als een gansje. Ik vergeef
het hem. Niemand behoeft in mijn bart to
zien en daar te lezen, vat geschreven
staat in gouden letters, onuitwisbaar, cn
als een ster in een donkeren nacht. Ik lijd
liever in stilte. Max lijdt immers <x>k en
eveneens die goede Elise. Er rust een vree-
sol ijke vloek op on3 en wio weet, of die van
ons genomen wordt. Met een paar dagen
wil Max sproken. Ik weet, dat liet ontzet
tend zal worden, maar ik zal hem trouw
ter zijde staan, als eenige zuster, dio hem
'b levens last tot in eeuwigheid zal helpen
dragen. Ik zal ook den toorn van mijn
ouders niet duchten, want al weet ik er
ook niet veel van, zoo voel ik toch wel, dat
de liefde het beste is, wat men op do we
reld heeft. Bovendien bestaat er voor bei
den geen terugkeer meer, maar zijn zij in
leven en dood saam verbonden en hebben
ook reeds een klein kind. Het laatste «heb
ik echter nog niet gezien, wijl het juist
sliep en ik niet naar binnen durfde
(Wordt vervolgd.)
