Huizen van beton.
FUCHSIA'S.
„Architectural verhaalt hetgeen de heer
Harms, een der auperintendanten van E<ii-
i#onv schreef over Edisons uitvinding om
'huizen van beton te gieten.
Dit eerste huis zullen wij verdiepings-
gewijze gieten, maar later, als we eens er
gens een heele rij woonhuizen maken wil
len, beginnen wij met het fundament en
den kelder. Ala deze onderbouw voldoende
verhard is, wat waarschijnlijk een maand
zal duren, beginnen wij met den eigenlijken
gietbouw. Terwijl de gietvormen opgesteld
worden, wordt het beton gemengd en daar
na zal de giet&rbeid niet langer dan zes
oren duren.
Zulk een huis zal 2600 koeten, terwijl
een dergelijk huis uit hout en steen f 20,000
a t 25,000 koet. Dat is een besparing, die
de moeite waard is l Zelfs wanneer een
huis geheel op ziohnelf gebouwd wordt, zul
len in h t ongunstigste geval nog altijd de
bouwkosten minder dan de helft bedragen
van die van iedere andere bouwwijze. In
deze berekening zijn begrepen de water- en
gasleiding, de verwarmings- en verlich
tingsinstallatie, enz. Zulk een huis zal ge
noeg ruimte bieden voor twee families en
de huur, berekend op 6 pCt., zal in ieder
geval laag genoeg zijn, om den huisvader,
die nu minstens f 25 maandelijks betalen
moet, te veroorloven, met het spoor naar
zijn werk in de stad te gaan.
Wij denken met een vormenrij drie hui
zen in twee maanden geheel gereed te kun
nen maken; en het zal daarbij niet eens
van veel invloed wezen of zand en steenen
genoeg ter plaatse voorhanden zijn; want
daar uitsluitend aan rijenbouw gedacht
wordt, zullen de kosten voor het materiaal
en rijn vervoer tot het uiterste terugge
bracht worden, zoodat het daarvoor uitge
trokken bedrag van f 750 voor een huis ge
makkelijk toereikend is.
Men heeft beweerd, dat Edison bij zijn
begrooting waarschijnlijk te optimistisoh
geweest is, en heeft twijfelend en waar
schuwend op de verschillende bezwaren ge
wezen, die echter alle te overwinnen zijn.
Men mag natuurlijk niet verwachten, dat
deze bezwaren alle in korten tijd uit den
weg te ruimen rijn. Maar men weet ook,
mot wien men te doen heeft; men weet, dat
Edison volbrengt wat hij belooft te zullen
doen, al lijkt het ook nog zoo ongelooflijk.
Men zi,et zeer wel in, dat, wanneer Edi
son's systeem economisch en practisch blijkt
te zijn, er een volkomen omwenteling in
den woonhuizenbouw te wachten staat- Zijn
streven is in de eerste plaats om te werken
ten algemeenen nutte, voor zoover het be
treft de verkrijging van goedkoopore en
meer bewoonbare huizen buiten de groote
stad, waardoor de minder met aardsche goe
deren bedeelde volksklasse tegen het brand
en besmettingsgevaar harer tegenwoordige
woningen behoedt wordt
Het proefhuis heeft een lengte van 15
M., een breedte van 5.50 M. en een hoogte
van 11.5 M. Bij de eerste verdieping wor
den de buitenmuren 30 c.M. dik, bij t»e
jtweede 24 c.M. Het dak wordt 18 o.M. en
Ide vloeren en tusschenmuren 12 c.M. dik.
De ijzerversterkingen zullen uit 1.25 c.H.
dikke getorste staven bestaan. De schoor
tenen worden van terra-cotta gemaakt.
Bij het gieten zijn in de loodrechte giet
vormen geen bijzondere moeilijkheden te
vreezen; wel echter kan men zulks ver
wachten bij het gelijkmatig doorvloeien der
massa in de horizontale vloergietvormen,
vooral door de te voren aangebrachte ijzer-
versterkingen, die bovendien door tijdelijke
hulpconstructies op naar plaats gehouden
moeten worden. Een fiasco zou hier zeker
te verwachten zijn bij mogelijk omlaag zak-
fen der zwaardere bestanddeel en van de
geheel vloeibare betonmassa en bij te snel
verharden. De daarvoor gedane kostbare
proeven hebben echter geleerd, dat bijvoe
ging van een bijzondere soort leem in de
juiste mengverhouding zoowel het neerzin
ken der zwaardere deelen als het te vrceg
verharden verhindert, en dat bij juiste be
handeling ieder gebrek, zelfs het ontstaan
van* luohtblazen, uitgesloten is. Men wil
namelijk het beton gedurende het gieten
voortdurend in beweging houden door om
roeren met bijzondere instrumenten, die
een slagruimte van pl.m. 1 M. noodig heb
ben. Na acht uren is de massa nog bijna
evengoed als een versoh mengsel. Daar in
hocgstens zes uren het heele huis klaar rijn
zal, behoeft men zich dus niet in het minst
te verontrusten.
Door de proeven is verder bewezen, dat
het losmaken der vormen en het later
plaats vindend uitoetten en krimpen van
het beton op het opstellen der gietvormen
en op de constructie van het huis geen in
vloed hebben. Het is namelijk mogelijk,
het overtollige water te verwijderen, zoo
dat het beton door rijn eigen gewicht zoo
veel mogelijk samengeperst wordt en bij het
verharden heel weinig krimpt.
Door deskundigen is meermalen het be
zwaar geopperd, dat een zoo vloeibare be
tonmassa eerstens zeer belangrijk in haar
gelijkmatigheid door het berinken van
zware bcetanddeelen beïnvloed moest wor
den en ten tweede wekenlange verharding
noodig zou zijn, om slechts haar eigen ge
wicht te kunnen dragen. Het is echter te
begrijpen, dat men nog nergens een zoo
danige betonmenging toegepast heeft als die
Edison nu gevonden heeft.
De massa is vloeibaar als water, d. w, z.
rij laat zich gieten als water, hoewel de
steenen niet aan de oppervlakte komen,
aelfs wanneer onder de ongunstigste om
standigheden doorgewerkt wordt. Altijd was
de oppervlakte zuiver en gelijkmatig. Stee
nen echter, die men inwerpt, zinken niet,
en wanneer de pap zes dagen onaangeroerd
gestaan heeft, is de massa harder dan een
der tot nu toe gebruikte soorten. Bij de
laatste proefneming werd het beton in een
pijpvorm van 1 C.M. diameter gegoten, die
eerst 3 M. loodrecht naar onderen, dan 1.5
M. horizontaal, daarna 1.6 M. loodrecht
naar boven ging, vervolgens telkens 1.5 M.
horizontaal, loodrecht naar onderen en ho
rizontaal en ten slotte loodrecht opvoerde,
om te kunnen nagaan, hoe h.og het beton
daarna nog stijgen zou. De uitslag was, dat
het beton zonder eenige luchtblaas of dus
danige fout de gezamenlijke pijpen vulde cn
bijna nauwkeurig tot de hoogte van het in
gieten steeg.
De totaal-uitslag der proeven geeft aan
leiding tot de volgende conclusies:
L Alle practische constructie-moeilijkhe
den zijn bekend en meest reeds overwon
nen.
2. Er is een betonmenging te maken, 'die
alle gietvormdeelen gelijkmatig doorvloeit.
3. De leemtoevoeging vertraagt het ver
harden niet op schadelijke wij».
4. De zwaartekracht der deelen heeft
geen invloed op de gelijkmatigheid der men-
ging gedurende het gieten noch gedurende
het verharden.
5. Een huis kan .on de bedoelde wij» ge
goten worden.
De Fuchsia is vrij algemeen. Om te be
ginnen deelen wij in het kort haar geschie
denis mee. Haar naam dankt zij aan den
Duitschen botanicus L. Fuchs; geen enkele
der hier gekweekte soorten is inheemsch,
doch ze zijn alle uit Amerika en Nieuw-
Z eel and tot ons gekomen. De eerste Fuch
sia werd in het laatst der 17de eeuw door
pater Plumier in Chili ontdekt en is nu
nog bekend onder den naam van Fuchsia
coccinearij werd in het jaiT 1788 voor het
eerst in Europa ingevoerd. De meeste der
nn voorkomende fraaie soorten waren niet
vóór 1837 bekend, zoodat, zooals men ziet,
het kweeken dezer bloem nog van betrek
kelijk jongen datum is.
Ieder weet, dat de bloemen der Fuchsia
alle min of meer.hangen; waarom dit ech
ter zoo is, zal menigeen niet weten. Zal een
bloem zaden voortbrengen, dan is het noo
dig, dat zij bevrucht wordt, en dit geschiedt
doordat het stuifmeel van de meeldraden
op den stamper komt. Nu zijn echter de
meeldraden korter dan de stamper, zoodat,
als de bloemen rechtop stonden, de bevruch
ting niet kon plaats hebben, ten minste
veel bezwaarlijker rou gaan. Nu ze echter
hangen en daarbij erg beweeglijke bloem
stelen hebben, kan dit weL
Nu wat de behandeling, ens. betreft
De Fuohsia is een plant met eeQ rusttijd;
gedurende dien rusttijd groeit ze niet ea
moet dus ook niet begoten worden; in de
wintermaanden giete men Fuchsia's heele-
msal niet Men houde ze gedurende den
winter over op eon vorst vrije, koele en niet
al te donbtre plaats, een kelder U heel
geschikt men denke niet dat men ze
door warm te plaatsen, mooier sal krij
gen, het tegenovergestelde is juist het g0"
val; men noodzaakt se don tot doorgroeien
en da aard der plant vordert een tijdperk
van rust Ir de maand Maart is het tijd pm
ze te verpotten; de oud© grond wordt dan
gedeeltelijk ▼an de wortels weggenomen en
de takken worden tot op gezond uitbotten
de oogen teruggesneden, struikvormen
snijde men gerust flink terug; aan die lan
ge, slappe takken heeft men niets.
Voor den te gebruiken grond neme men
zoo ongeveer 2 deelen bladaardo, 2 deelen
yzodenaarde en 1 deel koemest. „Veel lioht,,
veel water en veel mest"dat ia het wacht
woord in den zomer. Men plaatse ze in de
volle zon, hetzij voor het raam of buiten,
en mes te ze dikwijls, als te goed aan den
groei rijn zelfs nog vaker dan ééns per
week. Staan de planten in vollen bloei,
dan mogen ze vooral niet droog worden,
daar dit een ontijdig afvallen der bloemen
ten gevolge heeft. Do vermeerdering ge
schiedt door saaien en stekken. We tullen
enkel de laatste manier vermelden als rijn-
de de eerste van geen belang voor den lief
hebber.
In April neemt men stokken van de
planten, men snijdt ze eahter niet af, doch
scheurt ze voorzichtig af, zoodat ze, zaoals
de tuinlui dat noemen, een „hieltje" be
houden, hetwelk met een saherp mes glad.
gesneden wórdt.' Men neemt jonge scheutjes'
ter lengte van een 6 k 6 cM. en stekt die
in potjes, gevuld met zanderige bladaarde,
die men, zoolang de stekken nog niet ge
worteld zijn, in de sahadnw houdt Men
kan ook meerdere stekken te gelijk plaat
sen in een bakje, hetwelk men dan met
glas overdekt; zijn de stekken geworteld,;
dan neemt men ze er uit en zet ze in potjes.
Al naar verkiezing kan men struik-Fuch
sia's of wel sham-Fuchsia's kweeken. In het
eerste geval neemt men, als de stek een;
eindje gegroeid is, den top er uit, zoodat
hij zich vertakt; uit die vertakkingen neemt
men dan weer het topje weg. In de meeste
gevallen, sal men dan met toppen kunnen
ophouden en mooie, bosaig© plantjes krij
gen. Hoe langer men doorgaat met toppen,
des te langer zal men op bloemen moeten
wachten, daar die juist groot endeels aan
het and der takken komen.
Wil men stam-Fnchsaa's kweeken, dan
heeft men juist te zorgen, dat de
plant rich niet vertakt; alle jonge rij-
oogen neemt men dan weg en laat
enkel de topeeheut doorgroeien totdat -zij
zoo lang is als men het w-ensebt, om -ze -dan
te toppenhet is noodig <om wi dit -geval
stokjes bij de plant te zetten, waar ze losjes
aan vastgebonden wordt. De eerste paar.
jaren moet men de bladeren aan het stam
metje laten zitten; men breke enkel de zij-
oogen weg, maar het blad, waarboven deze
uitkwamen, niet.
Fuchsia's kunnen evenals vele andere
planten door bladluis aangetast worden;,
in dat geval besproeie men de geheeie
plant eenige keeren met een aftreksel van
tabakswater. Men doe dit echter reeds roo
gauw als men maar riet, dat er rich een
luis vertoont.
Namen van goede soorten rullen wij hier
niet opgever», daar deze voor den leek toch
geen waarde hebben, en hij doet het ver
standigst om bij het koopen eener plant
zelf naar den groei en den bloei te oorden
fen.
