GEBSs. GHRISTIAA1S5, Drogisten, Hoogewoerd 3, Telefn. 899.
RIEDELS'
„Valencia",
Tramweg-Maatschappij
f3,250,090.- 47, pCt. Obligation.
STOOMTRAM
Handschoenen,
Nouveautés,
„HOLLANDIA
P. DU CROIX, Apotheker,
Bericht van Inzet.
Prijs van Retourbiljetten (geldig één dag) van Leiden
HI. H. VAN HOOFF, vh. v. d. Burgh,
Handelmaatschappij.
So. 15IÏ0.
LEXDSCfi! DAGBLAD, Donderdag* 2*7 Mei. Tweede Blad.
Anno 1909.
Mathesis Scientiarum Geoitrix.
Haar-, Tand- en ^ageischuiers, Kammen, Toilet- en Tandwaters, Tandpoeders en -Pasta's,
Verhandartikelen, Spécialités, Sponsen, Zeemlappen, Dweilen, alsmede diverse soorten Borstelwerk,
zijn in ruime sorteering voorhanden bij
VERLOREN,
L FRAMBQZEN.CiTROEH J
f GRENADINE.
I a ij anDe Vink-Kon. Ned. Zilverfabriek Van KempenOnumlm (va
LClUCil voorschoten - Veur - Wijkerbrug - Voorburg o-UlfltClllUlgC.
Vertrek van Leiden (Noordeindsplein) naar 's-Gravenhagea
Van 's-Gravenhage (Schsnkweg) naar Leiden a
naar De Vink 1ste kL f 0.20.2de kL f 0.125. ces? eo
K. N. Zilverfabriek en Voorschoten 1ste kl. f 0.20,2de kL f 0.15,
Veur, Wijkerbrug, Voorburg en 's-Gravenbage 1ste kl. f 0.60,2de kl. f 0.35.
Breestraat 153. Teleph.-Interc. 440.
voor Dames en Heeren.
Sinaasappel naturel.
Mevr. v. d. KLOOSS-MfflA
gevestigd te AMSTERDAM.
UITGIFTE van
Donderdag 3 Juni 1909,
Zeil- en Roeivereeniging
ff
Concert „Musis Sacrum."
Zonder mij te gaan verdiepen in 'de grod-
të levens quae's tie, die de gemoederen der
riMusis"-lcden op 't oogenblik beroert, wil
ik toch gaarne constateeren, dat er gister
avond wederom 't bewijs werd gegeven dat
Musis" wel degelijk" reden van bestaan
heeft.
Zocht tot voor korten tijd „Musis" voor
namelijk zijn heil in 't geven van Zomer-:
tuinconoerten, het Bestuur heeft zeer te
recht ingezien, dat ook iti de wintermaan
den de leden gaarne goede muziek hooren.
En daarbij ondervond zij bijna altijd di
rect belangeloos den steun van Leidsche
kunstenaars.
Mm behoeft waarlijk niet steeds naar
buite n onze Veste te gaan om goede musici
(vocaal en instrumentaal) te kunnen ge
nieten, ieder, die zich in de muzikale krin
gen onzer stad beweegt, weet maar al te
wel, wat voor onschatbare krachten er zich
onder onze burgerij bevinden.
En wanneer „Musis" haar zaal open
stelt voor onze Leidsche artisten (een
beetje chauvinisme lean geen kwaad, inte
gendeel), dan doet zij daarmee in dubbel
opzicht goed èn jegens haar leden èn je
gens die musici.
Ik zou gaarne dit thema wat verder uit
werken, maar ik vrees wat te veel van uw
plaatsruimte noodig te hebben. Alleen nog
dit, ik weet, dat er zich hier ter stede
nog meer quartetten (zoowel vocaal als
instrumentaal), dat hier nog vele uitsteken
de pianisten en violisten, enz. zijn die ern-
stig-sireven naar 't maken van echte, goede
muziek. Laten zy zich eens aanmelden bij
't bestuur van „Musi9 Sacrum", ongetwij
feld zullen zij daar een open oor vinden en
een dankbaar publiek, dat daar niet komt
om te critiseeren (dat doet men in „de Klei
ne Zaal,") maar om dankbaar te aanvaar
den, wat zoo van ganscher harte wordt gebo
den, en men steunt daarmede een Leid
sche instelling, die niet verdwijnen
mag!
Maar ter zake. Ook gisteravond was
jeen avond van groot genot, door het mu-
sioeeren der heeren Himpe, Jongmans, Jhr.
Rappard en Schwartz.
.Wat het aangebodene betreft, wil ik dit
Vérslag beginnen met den pianist, om
dat naar mijn bescheiden meening, 't mees
te, 't muzikaalste genot zeer zeker wel
door den heer Schwartz voor 't Leidsche
publiek nog geheel onbekend werd ge-
gegeven. Zijn spel was door en door mu
zikaal en in de trio's vast als een rots.
De cellist Himpe is voor de Leidenaars
geen onbekende, doch wie had dien artist
éigenlijk ooit als solist gehoord? Wat een
heerlijke toon ontlokt hy aan zijn instru
ment l Der Dritte im Bunde, was de heer
Jhr. Rappard, van wiens uitnemende qua-
liteiten de Leidenaars en ook de leden van
„Musis" reeds meermalen genoten. Hun
samenspel in de trio's van Beethoven,
Haydn en Gade, was uitstekend-rustig,
én bewys gevend van ernstige studie.
De heer Jongmans, de gevierde Leidsche
zanger, met zijn heerlijke stem (een heesch-
heid maakte hem 't zingen niet gemak
kelijk) pakte ais altijd zyn publiek. „Nur
wer die Sehnsucht kennt," van Tschai-
kowsky, kon my wel 't meest bekoren.
Een langdurig applaus bewoog hem aan
hét slot tot een toegiftje.
In deze liederen bleek, hoe discreet de
heer Schwartz op den reuzen-vleugel (een
Steinweg uit 't magazijn van den heer
Vallri den zanger wist te accompagneeren.
De zaal van „Musis" was goed bezet,
Verplicblt, gereglementeerds schoolvergaderingen.
Over dit onderwerp sprak gisteravond de
heer L. F. Ossendorp, voorzitter van het
hoofdbestuur van den Bond van Ned. On
derwijzers, ïn het „Nut". De heer J. M. Vos,
voorzitter van de afdeeling Leiden van ge
noemden "bond, opende met een enkel woord,
waarin verklaard werd waarom de afdeeling
Leiden eerst nu tot den gemeenteraad kwam
met het verzoek bovengenoemde vergaderin
gen in te stellen. Mededeeling werd gedaan
van do autoriteiten, die bericht hadden ga-
zonden niet aanwezig te kunnen zijn; de ge
meenteraadsleden Van der Eist en Vergou
wen werden welkom geheeten; eveneens 't
Auditorium grootendecls uit onderwijzers en
onderwijzeressen bestaande en daarna kreeg
de heer Oeeendorp 't woord.
Deze begon met nog eens duidelijk te zeg
gen, 'wat men onder verplichte, gereglemen
teerde 'schoolvergaderingen heeft te verstaan.
Daarna 'schotste hij hoe de tegenwoordige
toestand "wettelijk is. De pnderwijzer, die
de werkkracht is, heeft geen, 't hoofd van
de school alle macht. De artikelen 21 en
23 'van de wet op het lager onderwijs geven
dit 'duidelijk aan. De gemeentebesturen heb
ben 'zich bij 't maken van instruotie's te
plaatsen op 't standpunt van de wet. Vol
gens inleider maken deze Insturen hot in
den regel nog een graadje erger, waar ze de
plichten van de onderwijzers gaan omschrij
ven. Ook Leiden maakt hierop geen uit
zondering. De instructie van de onderwij
zers, dateerendo van 1894, spreekt van h u 1 p-
pereoneel. Inleider zou deze benaming aan
geen enkele categorie van ambtenaren, be
trokken bij het onderwijs willen geven. Maar
wanneer er toch van hulpjes gesproken
moet worden, dan komen daarvoor niet de on
derwijzers, maar de hoofden van scholen,
die sozos invallen bij ziekte of anderszins,
in aanmerking.
Scherp hekelde spreker ook 'i artikel, ver
meldende 'dat de onderwijzer ouders, die hen
over jwhoolzaken aanspreken, naar 't hoofd
van de school moet verwijzen en hij vraagt
waar autoriteiten den moed vandaan halen
om een des be treffend artikel ovenoens t©
plaatsen in do instructie, welke de ouders
krijgen wanneer ze hun kind aan de school
toevertrouwen.
Samenspraken ïnet ouders, zoo noodig waar
nog dikwijls tegenwerking in plaats van sa
menwerking beetaat, wordt op zoo'n manier
verijdeld.
Spreker woet wel, dat in de practijk de
toestand vaak anders en beter is, maar dit
neemt niet weg, dat bij conflicten wordt
nagegaan of in overeenstemming met do in
structie ifl gehandeld.
Alsnu schotste spieker wat de taak van de
openbare 6chool is. Naast het aanbrengen
van kundigheden noodig voor de samenleving,
heeft 'de onderwijzer zijn leerlingen op te
voeden tot hoog ^taande, zedelijke men-
echen. Door de slechte economische omstan
digheden waarin 't gezin geplaatst is, kun
nen de oudere daar vaak weinig aan doen.
Spreker toonde aan hoe de onderwijzer bij
dit werk absoluut zelfstandig moet wezen
en Jioe verderfelijk een ieder oogenblik in
kunnen grijpen van een derde hierbij kan
kan zijn. Voor een hoofd van oen school is
daarom in'de school geen plaats. Om in dezen
toestand verandering te krijgen moet de rijks
wet veranderd wordenvoorloopig is echter
weinig in die richting te verwachten. Waar
om wij deze zaak op openbare vergaderingen
bespreken.? Enkel om jnzicht te geven bij
autoriteiten. Ze zullen dan eerder tot den
kleinen stap, die 't instellen van de ver
plichte school vergaderingen is, overgaan.
Klein blijft de stap. De artt. 21 en 23 van de
wet op 't lager onderwijs blijven even druk
kend, zelfs de instructie kan ongewijzigd
gehandhaafd worden.
Dit verschil komt eohter, dat waar nu
't hoofd alleen de leerstof bepaalt, de tucht
middelen aanwijst enz., dit, bij de instelling
van verplichte schoolvergaderingen, gezamen
lijk geschiedt De school zal hier wel bij
varen. De idee toch, als zou het hoofd van
genoemde zaken enkel yerstand hebben, js
onjuist. Voilig mag aangenomen worden dat
hoofden en onderwijzers in kennis en er
varing eikaars gelijken zijn.
Na nog aangetoond te hebben waarom ge
noemde vergaderingen verplicht en geregle
menteerd moeten zijn, besloot de spreker met
do hoop uit te spreken, dat het gemeente
bestuur, hetwelk geroepen is om de belangen
van 't onderwijs te bevorderen, spoedig tot
het instellen van genoemde vergaderingen
zal overgaan, 't Onderwijs zal er wel bij
varen.
Eigenlijk debat had niet plaats. De heer
Laban bracht hulde aan den spreker voor
zijn .betoog en toonde mot een paar feiten
aan, 'dat het gesprokene geen theorie was.
De 'voorzitter sloot met een woord van donk
aan den spreker voor zijn rede cn aan de
aanwezigen voor hun opkomst Hij vertrouw
de Üat hetgesprokene de zelfstandigheid
van Üe onderwijzers ten goede zou komen.
Gisteravond hield het Genootschap „Ma
thesis Scientiarum Genetrix" in den foyer
der Stadszaal zyn 124e algemeene vergade
ring, welke, behalve door het bestuur, vele
leden, directeur en leeraren, ook werd bij
gewoond door den wethouder van fabri
cage, den heer J. Ko re vaar P.Az., den di
recteur van de Practische Ambachtsschool
en door vertegenwoordigers van zustcrvcr-
eenigingen, zooals de Vereeniging tot be
vordering der opleiding tot Instrumentma
ker enz.
Nadat dc voorzitter, de heer P. Hooge-
boom, ingenieur van Rijnland, de vergade
ring met een enkel woord had geopend,
bracht de commissie tot het nazien der re
kening en verantwoording over het afge-
loopen jaar en van het Pensioenfonds ver
slag uit. Daaruit bleek dat de ontvangsten
en uitgaven over het jaar 1908 hebben be
dragen voor de afdeeling A: Algemeene
Vakken. Ontvangsten f 15,836 gevormd
door: schoolgelden f2554.55, jaarlijksche
bijdragen f 1263, giften f 50, renten
f 285.70V». tiatuurk. en rekenboekjes f 68.25
toelage Gemeente f8400, toelage Provin
cie f 1500, toelage Rijk f 1500, batig slot
over 1907 f215,101/*
De uitgaven bedroegen f 15.473.85 en
werden gevormd o.a. door: traktementen
leeraars f 12824.85, bedienden f 389.621/,,
handtcekenen en boetseeren f 105.31, bouw-
kunde- en machinetcekcnen f 48.49'/z, ten- i
toonstelling f 149.98, examenkostcn f 50.75,
druk- en schrijfloonen f 390.55, gas
f555.94, schoolbehoeften f 106.11, zegel-en
kassierskosten f 72.3lVi, storting Pensioen
fonds f 658.19, zoodat het batig saldo be
draagt f363.101/».
De inkomsten van de afdeeling BElcc-
triciteitsleer, bedroegen f 4496.63, waaron
der een toelage van het Rijk f 2400, van de
gemeente 600 en 'van dc Maatschappij van
Nijverheid f300 en schoolgelden f900.
De uitgaven bedroegen f 4383.88, waar
onder traktementen jd«r leeraars f 2828.03
en herstelling cn nieuwe werktuigen
f 973.05.
Het saldo bedraagt dus f 112.75.
Dit verslag werd namens de commissie
uitgebracht by monde van mr. von Baum-
hauer, die voorstelde dc pcnningmeesttói
res, mej. Groll. dank te zeggen. De voom
zitter sloot zich daar bij aan en sprak
den wensch uit dat jy, die thans nog on-
gesteld is, spoedig moge herstellen.
De heer Maas bracht verslag uit omtrent
den toestand van het pensioenfonds, dat
op 31 Dec. 1908 f 1858.62 bedroeg en
voor 't grootste belegd was in de Post
spaarbank. In overweging werd gegeven
een meer rentegevende belegging te zoe
ken. De voorzitter deelde mede dat dit ia
ernstige overweging zal worden genomen.
Tot bestuurslid werd herbenoemd dc
heer N. W. van Doesburg h en in de plaats
van do heeren dr. C. F. J. Cosijn cn J.
P. Trap, die periodiek aftraden en niet
herkiesbaar waren, en van dr. P. Zeeman,
die wegens drukke bezigheden ontslag
heeft genomen, werden benoemd de hee
ren G. L. Driessen, L. van der Laan en
dr. C. A. Crommelin.
Ilierna hield de voorzitter de gebruike
lijke rede, welke ook door de leerlingen
werd aangehoord, die daartoe in dc zaal
werden binnengelaten.
De spr. begon met tc verklaren waar
om deze vergadering op een latcren da
tum wordt gehouden dan gewoonlijk, en
herinnerde in dit verband aan de blyde
gebeurtenis in ons Vorstenhuis, die ook
door „Mathesis", met groote vreugde is
begroet. Het Genootschap is met hechte
banden aan ons Vorstenhuis verbonden.
In 1787 aanvaardde de latere koning Wil
lem I, destijds student tc Leiden, reeds
het beschermheerschap, en tot den dood
van koning Willem III in 1890 liceft het
Genootschap onder protectoraat van het
Oranjehuis gestaan. Spr. sprak de ver
wachting uit dat de oude banden wel we
der kunnen worden vernieuwd. Misschien
kunnen op dc 125ste jaarvergadering daar
omtrent meerdere medcdcelingcn worden
gedaan.
Vervolgens herdacht de voorzitter het
aan het Genootschap ontvallen eerelid, ij
len den heer J. A. van Dijk, en schetsoc;
het verlies dat in zyn dood werd gelcdeu.
Een door den heer Kamerlingh Onnes ge.
schildcrd portret van den heer Van Dyk
zal een cereplaats erlangen in de bestuurs
kamer.
Met genoegen coustatecrde spr. den ge -
stadigen vooruitgang van het ledent?l, c*at
in 1908 van 290 tot 324 is geklommen.
In het personeel der leeraren kwam ceni-
ge verandering, welke door spr. werd na
gegaan. Den heengaanden leeraren werd
dank gebracht voor hetgeen zij voor „Ma
thesis" hebben gedaan.
In September meldden zich 62 nieuwe
leerlingen voor het toelatingsexamen aan,
waarvan 43 werden toegelaten; Ln Maart
87, waarvan 61 toegelaten werden. Het to--
6221 60
Dinsdagmorgen, tusscben 8 en 9 uur:
een juweelen Broche, gaande
van de bakkersteeg naar de Haven.
Tegen belooning terug te bezor
gen aan het Bureau v. d. Blad onder
No. 6218. 8
VOOR LIMONADE EN .AIS SflUS.
OVER PUOOING EN
RCENT PER PAKJE
5'ENT PER PAKJE
4729 28
De perceelen bfj de veiling den
Slaton Bei 1909 ten overstaan
van Notaris FlllJLlNCK te
Oegstgeest gehouden, staan thans
ln bod als volgt:
Perceel 1 op
Perceel 2 op
Perceel
Pereeel
Perceel
PercGol
Perceel
Perc:el
Peicoel
Perceel 10 op
Perceel 11 op
Percsel 12 op
Perceel 13 op
5 op
4 op
6 op
6 op
7 op
op
9 op
f 3300.-
1800.-
1100.-
1100.-
1100.-
t 1100.-
1100.-
1100.-
1100.-
1100.-
1100.-
t 800. -
1600.-
Ds toeslag blijft bepaald op Vrij
dag 98 Mei 1909, des morgens
elf uur ln het Koffiehuis van den
Heer DB R0QIJ te Oegstgèest.
6224 26
6.40 (behalve 's Zondags) 7.65, 9.-, 10.-, 11.-, 12.—, 1.-, 1.56, 8.—, 4.05 5.-, 6.-.
7.-, 8 -, 9.- en 10.—.
6.25 (behalve 's Zondags) 7.35, 8 85,'9.35, 10.35, 11.35, 12.35, 1.35, 2.35, 3.35, 4.85, 5.85,
6.35, 7.85, 8.85 en 8.85.
Noordeinde 41. 826i 10 Telef. 807.
«o
Nedériandsche
De DIRECTIE maakt bekend, dat
tengevolge van de goedkeuring der
Balans over het boekjaar 1908, be
sloten la volgens het bepaalde b|)
het 66ste der Artikolen van Over
eenkomst, tot do uitkeering van een
dividend van 80 galden voor elk
geheol aandeel, groot f 1000.—, en
voor de halve on kwart aandeelen
In evenredigboid; tot de betaling
van welk dividend tegen intrekking
van het tiende der tegenwoordige
dividendbewijzen van Donderdag
87 Bei a.g. af zal worden gevaceerd
b|) de Nederlandnche Bank te
Amsterdam, haar Bybank te
Botterdam en haar verschillende
Agentschappen. 6211 27
De Directie voornoemd:
CUEftlEU, President.
BIERENS DE HAAN, Secr.
Am&tirdam, 26 Mei 1909.
VERLOSKUNDIGE,
Jan-Blanpenstraat, 36 b/d. Hol). Spoor,
Don Haag. Spreekuur dagelijks tot
avonda, 10 uren, ook ZoDdags.
6167 6
De Heeren HOPE Co. berichten, dat inschrijvingen
op bovengenoemde Leening zullen worden aangenomen op
tot des namiddags 4 uur,
ten kantore van de Heeren VAN LOON Co., alwaar Pros
pectussen en inschrijvingsbiljetten verkrijgbaar zijn.
Amsterdam, 27 Mei 19o9. 6214 70
Roeiwedstrijd Zaterdag 29 Mei a.s., v.m. II uren,
op den Rjjn te Oudshoorn. (Entree f 2.50j.
Voorwedstrijd Vrijdag 28 Mei, n.m. 3.30.
Zondag 30 Mei: Zeil. en Motorbootwedstrijd
op het Braasemermeer.
Maandag 31 Meii Zeilwedstrijd van hot
Handicap-Comité op het Braasemermeer. (Vrjj voor
Hollandia-Leden).
Voor Leden en genoodigden met hun Dames vaart op
beide dagen een Salonboot der Mij. „De Volharding" uit
Leiden, via Alphen naar het Braasemermeer. Vertrek
Haven te 8i uur.
BV Aan boord is gelegenheid do lunch Ie gebruiken. Uitstekend Buffet.
Lidmaatschap gewone leden f5.— 6218 58
Buitengewone leden (Studenten) f 2.50
De Secretaris-Penningmeester,
ALPHEN Ajo. KUN. W. PIEK.
