No. 15©©1?.
£«E3£3DSCJII DAGBIsAU, Saterdag* 3 April
Arno 1909.
PERSOVERZICHT.
ZQSES.
In^en kruiskopje Logies endinen
*egt „D e Maasbode":
in de komende Baascndagen zal onze goe
de iUid Botterdam het genoegen amaxen,
het strijdende proletariaat in
Congres bijeen te zien.
De voorbereiding voor dit Congres, dat
th-ius, nu de opposanten uit do partij zijn
gezet, wel in het t-eoken van sentimenteel*
verbroedering zal staan, is reeds in vollen
gang.
Naar wij in „H e t V o 1 k" lozen, is reeds
door het bestuur der federatie Botterdam
een circulaire vorzonden aan do afdeelin-
gen, waarin het volgende te lezen staat:
„Door ons ziju aan onderschcioeno hotels
plaatsen besproken voor afgevaardigden co
ferdere belangstellenden naar bet Congres.
De prijs voor logies met ontbijt varieert
van af 0.60 tot 2.25 per nacht, terwijl
bij verschillende restauratics is geïnfor
meerd naar don prijs van diners. Deze be
draagt \an ai 0.75 tot 2.50."
Er schijnen dis zoowel „kapitalisten" als
„proletariërs" aan het Congres deel t> ne
men.
Do onderdrukte, uitgezogen arbeiders sla
pen in een armzalig hokje voor zestig oente
per nacht en slikken vour vijf en zovencig
centen een sober middagmaal.
De min of meer vette kapitalisten strek
ken voor 2 25 per nacht dé vermoeide le
den op een donzen bed uit en bestellen „di
ners" van 2.'0, aanvangendo met gekrui
de, het verhemelto kittelende „hors d'oeu-
vres" en eindigende met ijs-, vruohton en
pousse-caf
Als het bij een andere partij gebeurde,
zou „H et Volk" spreken van „klasso-
tegcnstellingen" en zou Hahn een plaat
teelccncn met aan den eénen kant de kapi
talisten, beaig aan hun këung diner A
2.50, en aan do andere zijde de arme ar
beiders, hun sober „diner" k f 0.75 veror
berend.
En nu nemen wc het den rooden „kapi
talisten" heusch niet kwalijk, dat zij ge
bruik maken van de gemakken des levens.
Maar dan moet ram niet zoo geweldig
schelden op den „vetten kapitalist" o1
„wcldoorvoedcn bourgeois".
Een vraag slechts aan „H e t V o 1 k".
Dagelijks lezen wij in dit interessante
blad smeekbeden om steun voor hot verkio-
cingsfonds.
Zou het blad den kapibalistischen partij-
genooten nu niet eens kunnen verzoeken,
het verschil tusschen f 0.60 en ƒ2.25 en lua-
8ohrn f 0.75 cn 2.50 in dit verkiczings-
fonds te storten?
Wie weet, hoe de roode partijkas dan zou
aan spekken
Onder het opsolirift Ook 'n b e s t r ij-
d i n g antwoordt ,,H et Volk" hierop:
„D e Maasbode" bestrijdt ook het
socialisme en do S.-D. A.-P. en het Room-
ache blad doet dat, natuurlijk, met hoog©,
fijne, van smaak getuigende middelen. Mid
delen bovendien met groot-e bewijskracht.
Op de hoofdartikelplaate, nog wel met
een kruis voorop, geeft het blad een be
schouwing over.... ons aanstaande Congres,
onder het opschrift „Logies en diners".
Het fijne blad interesseert zioh namelijk
vooral voor do prijzen van ons logies en on-
se diners, en nu is het getroffen door het
verbazende foit, dat de Congres-commissie
logies in petto heeft van f 0.60 tot f 2.25
per nacht en dat ze geïnformeerd heeft
naar de prijzen van de diners, die van f 0.75
tot f 2.50 zijn.
Daarover slaat „De Maasbode" do
handjes ineen. Verbeeld je, daar zijn in
Rotterdam dinors te krijgen van /0.75 tot
2.50. Nou ïs het socialisme toch kapot,
is het niet?
Inderdaad, ,,D e Maasbode" rat
haar taak als socialisbenbestrijdster hoog
en verheven op. Niet wat die menschcn wil
len is 't wat haar interesseert, niet wat ze
op hun Congres behandelen zullen, maar
hoe duur of goedkoop ze slapen en hoe duur
of goedkoop ze eten. Als het Congres er *s
Die brief, ooh ja, die brief! Nu maar
hard doorspelen, niet denken, flink er op
beuken, dan denk je niet! Denkon is ver
keerd 1 En wat helpt het je? Wat kom je
er verder mee? Geen zierl Laat do muziek
nu je gedachten overschreeuwen, dat je niet
meer hooren kunt haar gekreun 1
Maiar het lukte niet.
Toen Toon ziek word, moest zij voor hen
beiden gaan verdienen. Zij was er tot dus
ver altijd gekomen met wat naaien voor
de buurt. En haar jongen had zichzelf be
dropen, dat kon liij heel aardig doen se
dert hij benoemd was in het orkest van
het Rembrandt-theater. Maar toen hij op
een avond een mondvol blood bliee in den
piston, toen kon het niet langer. Zij had
nog een poos met hem gesukkeld. Het was
te veel behelpen in de twee kleine kamer
tjes, en de onzuivere buurtlucht maakte
haar zoon niet beter. Toen moest hij weg,
naar het sanatorium.
Maar dat kostte allemaal hoopen geld,
en met naaien kon zij dat niet verdienen.
Haar oogen werden slecht en in het vroeg-
donker vertrekje, do huizen van den over
kant hingen er vlak bovenop, zat zij den
heelen eindeloozen avond met haar handen
over elkaar. De lamp wou zij niet aanste
ken: dat kostte maar weer, en er bij zien
o® te werken kon zij toch niet. Duz zat
geweest, krijgen we beschouwingen over wat
ze aan hadden en hoe zo er uit zagen.
Dat allés ter meerdere eer van de hei
lige beginselen, die „D e Maasbode'
voorstaat.
Enfin, wie geeft wat-ie heeft, is waard
dat-io leeft. En „D e M aasbode" heofC
nu eenmaal niet méér in haar intellectueel
arsenaal.
Laat ons dankbaar zijn.
Aan den nood der gem eenten
Wijdde het „U trechtsch D a g-
b 1 a óf' twee artikelen, waarin allereerst
wordt betoogd, dat moet worden ingestemd
met het denkbeeld der Regeering, om in
haar ingediend wetsontwerp tot wijziging
der Gemeentewet niet voor te s.ellen:
een verhocging en wijziging der Rijksuit-
keoring.
Want het blad ziet in de Rijksuitkeoring
aan de gemeenten iets dergonjks als het
vat der Danaïden of de quadratuur van
den cirkel.
De bijdrage volgens cie wet-Sprergjr van
Eyk, die per hcofd der bevolking wordt
uitgekeerd, stijgt wel naarmate van de
toeneming der bevolking, maar met naar
mate van de toeneming der behoeften van
den gemeentelijken dienst per hoofd der
bevolking.
De gemeentelijke uitgaven zijn evenals
de uitgaven der gemeenten voor Rijksdienst
1897—1904 met 45 pCt. gestegen, on zulks
zonder dat ergens van weelde in den ge
meentelijken dienst sprake was. Integen
deel Een Rijksuitkcering kan dus slechts
baten naarmate zij klimt met het klim
men der gemeentelijke bobo: ft en. Maar boa
ocpanlt men het klimmen der gemeentelij
ke beb.eften?
Bij Rijksuitkeoring is het gevaar niet
denkbeeldig, dat de behoeften van den ge
meentelijken dienst plotseling wel eens ccn
buitengewoon hooge vlucht konden ncm.n.
Om dit te voorkomen, zou, allicht langs
den instantieweg over Gedeputeerde Sta
ten, het Rijk over de wezenlijkheid der
gemeentelijks behoeften moeten bosliasen,
alvorens daarvoor geld aan de gemeenten
uit te keoren. Maar dan ontstaat weer het
gevaar eener buitengewone bemouing door
't Rijk ten aanzien van do noodzakelijkheid
van bestrating, verlichting en allerlei an
dere gemeentelijke aangelegenheden; en van
do gemeentelijke autonomie zouden de
laatste overblijfselen in minder dan geen
tijd vervlogen zijn.
Als het Kijk, gelijk zijn plicht waro, de
kosten van onderwijs, armenzorg cn politie
droeg, ware het met den nood der gemeen
ten aanstonds gedaanDoch zoolang van
een Rijksuitkcering sprake is, moet deao
worden gefixeerd, al of niet met progres
sie, op het oogenblik, dat do wetgever
haar bopaalt. En hoe kunstig nu zulk een
fixatie ook, gelijk bijv. door de heeren
Heemskerk en Pollema, bedacht moge zijn,
dezo onvermijdelijke fixatie doet de uit-
keering reeds onmiddellijk na haar in
voering verouderen.
Volkomen terecht ooncludeerde dus ook
de Staatscommissie, die uit de meest des
kundigen in deD lande op het gebied der
gemeente-administratie was samengesteld
en waarin alle politieke partijen, met uit
zondering der sociaal-democratische, verte
genwoordigd waren tot verwerping van
e 1 k o Rijksuitkeering, cm liever de ge
meenten „m staat te stellen door eigen
belastingheffing in al haar nooden te voor
zien."
Leefden wij niet onder vigeur van het
parlementaire stelsel in een tijd van eenigs-
zins moeilijke wetgeving, dan zou men
natuurlijk de consequentie hieruit moeten
trekken en zouden de Rijksuitgaven door
het Rijk moeten worden bekostigd, terwijl
do gemeenten dan met eigen belasting
heffing zouden kunnen volstaan.
Nu de legislatieve kracht van het parle
ment niet reikt tot een dergelijko radicale
boedelscheiding, zal men dan ten minste
eenerzijds de verouderde Rijksuit-
keoring volgens het systeem-Sprenger
van Eyk voorloopig moeten behou
den en er verder maar niet aan wijzigen,
en anderzijds het belastinggebied
der gemeenten moeten verruimen
zij den heelen, eindeloozen avond voor het
uitaichtlooze venster van het donkere ka
mertje te denken en te peinzen en te tob
ben, over haar jongen, en dat het geen
vier weken meer zoo gaan kon, en wat zij
nu toch moest beginnen
Toen vond ze in de krant, als laatste
hoop op uitkomst gekocht aan een kiosk,
een advertentie:
„Gevraagd een pianist in het orkest van
een eerstè-rangs-oaié-concert. Brieven......"
Zij kon wat pianospelen, zij moest toch
iets doen voor haar zoon. Het was wol
zoo'n fijne broodwinning niet, en het was
nog altijd de vraag of zij ook een vrouw
zouden willen hebben, maar... het was
altijd des avonds en zij zou or niets mee
verliozen dan haar lecge, ontzettende
avonden van getob en afschuwelijke ge
dachten. Er stond: „een eerste-rang3",
dus misschien was het wel het Rembrandt-
theater, waar haar zoon ook gespeeld had,
en dan zouden zij haar stellig nemen, al
was het maar om hem.
Zij sohreef, en het eerste-rangs-café-
ooncert bleek een tiende-rangs-pijpenla in
een achterbuurt te zijn, het orkest bestond
alleen uit de onbezette piano. „Das Ge-
filde der Seligen" stond er op de lanta
ren, die buiten hing boven het smalle,
verflooze portaaltje. De directeur, met een
zwaren doublé horlogeketting op het bol-
8taand, bebloemd-zijden vest, nam haai'
aan voor vier gulden in de week met een
potje bier in do pauze. Als zij haar werk
maar goed deed, sec hij, was het hem het-
Vordcr zegt het „U troohteeh Dag
blad":
Gevolgd in door het wetsontwerp het
systeem der Staatscommissie, berustende
op gedaciitoh, waaraan vooral mr. Van Hou
ten een duidcl ijken vorm heeft gegeven.
Hoofdbeginsel is daarbij namelijk: belas
ting naar gelang bij en genot van datgene,
wat door de overheid gedaan wordt. Dus
niet belasting naar draagkracht.
Do Regeering wil de gemeente op ver
schillende wijzen in dc gelegenheid stellen
van do prijsstijging van bouwterrein belas
ting to heffen. Hot ontwerp verdubbelt
vooreerst do bestaande maxima der opcen
ten op do grondbelasting, zoodat voortaan
op ongebouwde eigendommen 20 en op ge
bouwde 80 opcenten kunnen worden geberen.
In plaats van deze opcenten mogen de go-
meenten echter een eigen grond belas'ing
heffen naarmate van de huurwaarde of <ie
verkoopwaarde. Van de waardevermeerde
ring van gebouwde eigendommen on bouw
terrein zal de gemeente bovendien belas
ting kunnen heffen, door da Regeering te
recht „een gerechtvaardigde oijns" ge
noemd. Dit kan geschieden, hetzij door pe
riodiek de verkoopwaarde naar vaste regete
vast te stellen, hetzij telkens bij overgang.
Bouwterreinen worden thans balast naar
hun belastbare opbrengst, die soms nihil
kan zijn- De Regeering stelt, op het voet
spoor der Staatscommissie, voor, daarvan
een belasting naar de verkoopwaarde moge-
lijk te maken. Do bsvocgdheid tot heffing
eoner straatbeLasting blijift gehandhaafd.
Zij zal evenwel voortaan niet beporkt behoa-
ven te worden tot gebouwde eigendommen,
zoo ook de ongebouwde belang hebbcra bij
land- of waterwegen, openbar© verlichting
of afvoer van water en vuilTon slotte zal
van gebouwde en ongebouwde eigendommet.
een billijke bijdróge gevorderd kunnen wor
den in de kosten van door het gemeentebe
stuur tot stand gebrachte werken, waar
door deze eigendommen zijn gebaat.
Het blad meent., dat men niet anders ral
kunnen doen dan instemmen mot dezo voor
stellen, on zich niet laten afsohrlkken door
het verzet, dat uit do kringen der bolang-
heblxraden zal gehoord worden.
Wanneer de kostende prijs van warmoc-
zeniersland 1 por vierk. meter is, wanneer
de kostende prijs van dit land na aanleg
van straten en bijbehoorende werken 3 a
f 5 bedraagt, dan is en blijft hot een oeoo-
nomischo misstand, wanneer dit land aan
don zoom der stad voor 15 a f 20 en meer
aan do markt gebracht wordt (in Amster-
dam reeds 40 a 50), om van do prijzon
in de binnenstad te zwijgen. En het blijft
onomstootelii.k, dat, aangezien het do ge
meente, als bloeiend oéconomisoh oomplex
was, die do aanleiding tot dezo prijsverhoo-
giug p>af, dan ook het voordeel daarvan
rechtens aan do gemeente toekomt.
Het- blad waarschuwt je gen de illusie van
sommigen, als zou door dit oomplex van be
lastingen een oplossing, althans een ver
zachting van het grond vraagstuk, kunnen
worden bereikt.
Daaraan staat het monopolistische karak
ter van don grond en de oeconoraisclie or
ganisatie der grondspeculatie in den weg.
Het grondvraagstuk kan alleen door direc
te actie der gemeente, dat wil zeggen door
aankoop van terrein en bouw van huizen
door de gemeente, worden opgelost.
Niettemin zullen door de verwezenlijking
der voorstellen van Staatscommissie on Re-
geering do gemeenten een onmisbare ver
sterking haror inkomsten genieten.
In een driester Medisohe wan
hoop zegt ,.D o Standaard":
In een keurige redevoering heeft prof.
Nolen zijn hoorders duidelijk gemaakt, dat
de tegenwoordige wijze van onze patiënten
te behandelen niet deugt.
Niet deugt in drieërlei opzicht.
Vooreerst toch wordt te weinig gelet cp
den samenhang van elk ziekteverschijnsel
met geheel het organisme. Ten
tweede wordt uitsluitend gelot op do phy
sisohe verschijnselen en te weinig op cl e
psychische. En ten derde wordt 'ie
diagnose on medicatie te generaal gehou-
zelfde of er een man of een vrouw, achter
dio piano zat.
Het stuitte haar vree&eUjk tegen de
borst ook viol het geld haar erg tegen;
maar het was in ieder geval meegenomen,
en zij zou haar afschuwelijke avonden kwijt
zijn en intusschen uitkijken naar wat an
ders. Ook, misschien, zou deze omgeving
haar gedachten wat afleiden.
Zij nam dus aan. En nu begon voor haar
een tijd van naamloos lijden.
De eerste avonden zat zij, onverschillig,
met haar rug naar hot publiek, voor haar
instrument. Zij speelde werktuiglijk de
muziek, die er op lag, beukte er maar ste
vig op los met de moppen. Maar al gauw
vroeg een oude heer of hij haar wat aan
bieden mocht, zwaaide een dronxen kwajon
gen tegen haar aan. De ruwheden op het
tooneel, daar rnoost zdj wel op letten. En
de tranen kwamen haar in de oogen, als
zij dan opeens weer er aan dacht, dat zij
dit alles deed voor haar jongen, die in het
sanatorium lag.
Ten slotte sloeg zij er zich doorhoenal
les went wel. Maar met Toon ging het lang
niet beter: hij had weer een bloedspuwing
gehad. En nu, vanavond, was er een brief
gekomen van den dokter of zij over wou
komen.
Dio brief, och ja, die briefHij was ge
komen, toen zij aangekleed stond om naar
„Das Gefilde der Seligen" te gaan. Morgen
moest zij naar Toon toe, haar armen jon
gen I Had zij hem nu maar bij zich gehou
den; wie weet hoe het dan misschien nog
den ©n te weinig geïndividuali
seerd.
Hot. kgt alzoo ,yui d n arte een veel
zwaarder taak op dan waaraan hij dusver
gewond was, zoo bij zijn voorbereidende
studiën, als in zijn praktijk. En hierom
rijst do vraag: noo zult go ons land voor
zien van een stel artsen, dio metterdaad
bekwaam zijn, om aan dien nieuwen cisch
te voldoen?
Reeds bij de opvatting van dó medische
taak, gelijk dio dusver heerscht, bleok het
teixins cu. r ondcwMijk, voor ellc dorp een
man te vinden, die ón wat diagnosis èn
wat medicatie betrof, op do hoogte van
zijn tijd en roor hot richtig voldoen aan
zijn taak bekwaam was. Keer op heer
slaat do éëno medicus voor, de ander o na,
bij de diagnose den bal g.hcel mis, cn
wio zal do patiënten tellen, dio van dezo
verkeerde diagnose het slachtoffer werden t
Maar wordt dio taak van den medioua
nog dormato verzwaard, dat hij bij een
ziektegeval met heel het organisme moot
rekenen, psychiater zoowel a's patholoog
moet zijn, en dan nog het individueel© van
elk geval moet bostudeoren, dan kan nc-
mand eon goed dokter zijn> of hij moot
over buitengowone begaafdheid in
schikken, en bij hojvolen van onze duirun
den artsen is <tit het goval 1
Niet, dat wo daarom iets afding n op de
eisohen, door prof. Nolen goètéld. We vin
don zo veeleer rationeel en schier als van
zelf sprekend. Alleen maar blijft do vraag:
Waar vindt ge in genoegzaam aantal cie
mannon, dio in staat zijn aan dezo eisohen
to voldoen?
Bij de medici is het al evenzoo als bij
advocaten en predikanten. Er zijn cr van
de eerste, er zijn or van do tweede, en er
zijn cr van de dordo klasse; maar hot is
al zeer verrassend, zoo go cr van do eerst o
kkv-se 10 pCt. van do tweodo 30 pCt. vindt,
zoodafc altoos ton minste 60 pCt. zeer ge
wone artsen van de derde klosso over
blijven. Vooral, zoo men staat voor zulk
een ver gaande taak.
Hier is niets aan to veranderen. Do mas
sa is op elk gebied altoos minderwaardig;
men mag reeds van geluk spreken, zoo men
een ruimen voorraad van tweodo-klasse-
monsclien vindt; altoos en onvcraudorlijk
blijkt een groote mas&a van ondergeschikte
quiliteit, cn juist aan dio derdo-klasse-
artsen is op een dorp het lief cn leed van
do bovoiking overgegeven. Andere hulp is
op ccn dorp niet te vinden, on de éóne
arts is er geneesheer, heelkundige en verlos
kundige.
Is het dan te stork, zoo men van medi
sche wanhoop spreekt? Do eisohen klimmen
al hoogc.r. Nu reeds zoo hoog, dat eigen
lijk alleen een man eerste kla&se er volledig
aan beantwoorden kan. En dio eerste-klas-
se^artscn vindt ge alleen in do groote ste
den, en in ds kleinere steden en in de dor
pen drijft alles op een personeel, dat op
zulko oiöohen niet berekend is.
De Kamcroverzichtsohrijvcr van het
„H a n d o 1 s b 1 a opmerkende, nat
er bij de behandeling van het middel-
baar-onderwij a-ontwerp, toen 't
over de waarDorgon ging, geen we
zenlijk element in het debat was, dat niet
ook m 1S05 gevonden werd, gaat daarna
voort:
Ja toch; één wezenlijk element van 1005
ontbrak nu: d r. Kuyper. Dezo ver
toonde zioh ook des morgens niet gelijk hij
trouwens in het algemeen tot nu toe, als
afgevaardigde van Ommen, gemeenlijk
eerst des middags ter vergadering ver-
eohijnt en heel geen tierigheid vertoont, om
in oen debat to treden. Hot is begrijpelijk.
Dit is geen tijd voor een vechtersbaas als
dr. Kuyper. Zoo'n kwaxkeltijd, waarin
een roohlech ministerio moot regceren met
eon linker-meordorheidje en dus zioh maar
wat argeloos en beminnelijk moet houden;
zoo'n tijd, waarin de Christelijk-politieke
nagels zooveel mogelijk moeten worden
ingehouden om een fulpen pootje uit to
strekken on den kiezers te doen wanen, dat
dit ministerie eigenlijk geen nagels heeft
dat is geen tijd voor een man als dr.
Kuyper, die gewoon is om in heel zijn
zou gegaan zijnl Moederlijke zorg is toch
altijd beter dan zulke verre, vreemde.
Op het tooneeltje was het „ballet" in
vollen gang, toen zij dit alles overdacht.
Door het floers van haar tranen heen volg
de zij do grove bewegingen van do danse
ressen. Spelen nu maar, hameren, beuken I
Dan denk je niet nte.r aan dien brief, die
daar ritselt in j© tak 1 En morgen naar hom
toel
Toon specldo zij, dat de vrouwen op het
tooncol verbaasd naar haar kekennaar do
tranon, die langs haar wangen gleden. Zij
konden die dolle muziek niet bijhouden.
En zij keken, en zij wenkten; bang, dat zij
gek geworden was. Maar de vrouw aan dc
piano zag haar niet meer.
Dien avond, toon hot uit was, om mid
dernacht, hield de directeur haar tegen.
Zilverplekken plakten in haar voile.
„TJ moot attenter spelen, juffrouw; de
artiesten klagen over u."
Zij zei niets; zij slikte wat naar binnen.
„U moot beter opletten", ging hij voort,
een beetje ingehouden-driftig om haar prik
kelend zwijgen; „u moet precies volgen,
wat er op het tooneel gebeurt. Hoe dikwijls
heb ik u dat nu al gezegd? U bent cr vopr
de artiesten, en de artiesten staan er niet
voor u. BegrepenEn dan wou ik u ook nog
zeggen: spiel in de ontre-acte-s wat lichte
re muziek. U bent altijd zoo ernstig, zoo
zwaar op de hand, en do lui komen hier om
zich te vermaken! Geef hun toch een vroo-
lijk mopje. Moppen, gewone moppen, al is
het dan ook zulke hooge muziek niet, dio
politiek vrij-uit den klauw to tooncn van
don feiten leeuw.
Dit, wat er nu geschiedt, is hem u\oac
zoowat mak gedoe in een ijzeren kooi.
Straks, als de Juni bus de tralies mocht
omgooien ca eon flinke rechtscke meerder
heid in de Tweede Kamer brengen mocht
naast dio van do Eerste, dan pus kan hel
goede jagen herbeginnen voor den ouden
leeuw. Nu zit hij or maar wat „gematigd»
onverschillig" bij te wachten blijft thuis»
Het is teckenend voor het onware van dca
toestand.
Een asU risk „C ij fergepeutor in
„D o Standaard" zegt:
De heeren der Openbare School
houden rich sinds korten tijd onledig mei
het bowijs, dat in moer dan één geiueontc
het B ij z o n d e r O n d o rw ij a, door z.ija
neiging lot splitsing, twecëilei kwaad doete
Ten eerste coordat het moer gnat kosten,
en ten tweevlo doordien het Ic veel kleiua
schooltjes sclv-:pt.
Uitgerekend voor enkclo met name go-
noomdo gemeonten, is de cersto opmerking
juist. Maar wat bewijst dit
Drente en Groningen bpart kosten meoc
don Groningen zou kosten, zoo Drente bi|
Groningen kwam. Voeg do dorpen, die co»
6tad omringen, bij dio stad en het kosl
minder. Eén Rijksuniversiteit zou weel min
der kosten dan drie. Zelfs zou men, zoo
voortiedeneercud, kunnen zggonVoeg
België bij Frankrijk en Nederland bij
Duitschland en go spaart de Hof-kosten
uit. Kortom, wisch uit do grenslijnen, dio
het historisch verleden allerwegen., get rok
ken heeft, en go spaart geld.
Took zal niemand zoo dwaas zijn, om
ons het bewandelen van dien weg aan te
raden. Maar waarom dan 7. o zielig geprut
teld over kleine sommetjes, dio het onder
wijs nu meer kost, dan zoo het alles over
écu kam geschoren cn op één loost ge
schooid was?
Wat do hoeren van hot Openhaar Onder
wijl veel liever moeten doen, is dit. Zij
moeten eens uitrekenen, op hoeveel het
Rijk cn Gemeenten moor zou komen te
staan, zoo hot Bijzonder Onderwijs morgen
aan den dag verdween.
Naar do „Jaarcijfers" waren de Open
bare scholen in 1900 bezocht door 561,115
leerlingen, do Bijzondero scholen door
302,205 en werd aan do Openbare School
per kind, na aftrek van do sohoolpeklen,
l>esteed ruim dertig gullen, terwijl d©
uitkeering aan do Bijzondere School per
kind nog geen twintig guMcn bedraagt.
Per kind zou dan ook twaalf guldca
raeor van Overheidswege zijn uit te geven,
zoo dc Bijzondere School cr niet was. Zegge
3j m i 11 i o c n. En wat beteokenon ml
tegenover dit bedrag do bagatellen, dio
thans plaatselijk meer worden uitgegeven!
Dit wat het eerste punt betreft. En wab
aangaat do 1e groote splitsing in kleine
schooitjes, dezo bedenking is ook in 1005
op hoogeu toon uitgespeeld. En wat bleek
toen in heb debat?
Dit, dat in Duiisohland cn in Zwitser
land, do twee landen, die inzake het Lagor
Onderwijs het hoogst staan, do kleine
school driemaal zoo sterk vctcgcnwocrdigd
was, als onder ons.
Het kan bij ona dus nog liidcn, eer er,
bij international© verg'lijking, reden tob
billijke klacht is.
Het „Friosch Dagblad" schrijft:
Een niet bedoeld, dooh zeer ernstig ge
volg van de aotio van don Bond voor
Staatsponsio nneering zou wel
kunnen zijn, dat bet peil onzer T w c o-
de'Kamor or door verlaagd werd.
Aan die actie toch moet toegeschre
ven worden het foit, dat in het district
Zuidhorn niet do oud-minister De Mees
ter, dooh de landbouwer Teenstra, van
Ruigezand, de candidaat der vrijzinmgea
is geworden.
Mr. Do Meestor had ton opziohle dor
Staatspcnsionnccring een oonigszins weife
lend standpunt ingenomen, terwijl do hoor
Teenstra cr zich beslist vóór bad ver
klaard.
Het lonkoogen der „Liberale Unie" naar
hooren de menschen graag, dio brengen
hen in de stemming, zio jo. En dan verto
ren aij ook licht weer eens oon dubbeltjo
meer; en als het dan good gaat, dan krijg
je opslag. Maar op dezo manier lukt je
dat nooit; jo moet het andors aanpakken
en anders moet je maar do laan uit. Be
grepen 1"
„Ja, meneer", slikte zij. 't Zou nu toch
niet lang meer noodig zijn. En schuchter!
„Zou ik morgenavond kunnen wegblijven,
meneer?"
„Wegblijven? Hoe dat? Ja, als je nieb
weer terugkomt 1"
„Mijn zoon ligt op sterven."
„Zool Neen, maar, dat gaat toch nictl
Daar begin ik niet aan. Wat zou Ik uit
voeren? 1"
Zij snikte.
„Nu, huil maar nietl 't Zal wel meelo
pen met je zoon I"
Haar op den schouder kloppend, drong
hij haar zaohtjes naar buiten:
„Misschien is hij morgen alweer een
hoop boter. Jo moet maar moed houden.
'Maar wegblijven, dat kan ik niet toe
staan."
De deuren vielen d'okt. In do donkere
straat, waar dc uithangend© lantarens reeds
allo waren gedoofd, wankelde zij, greep
zich vast aan het kozijn van het portaaltje.,
Daartegen bleef zij staan uithuilen.
En den volgenden middag kreeg de di
recteur van „Das Gefilde der Seligen" een
telegram uit het sanatorium, dat zij dan
maar lievor voorgoed weg bleef-
