HVTRICU's
„PIËTAS".
Finale Uitverkoop
Chr. School v. Hl). U. L. 0. a|d Stillen Rijn.
No. 15Q63.
LEIDSGl DAGBLAD, Dinsdag* 30 Kaart. Tweede Blad.
Anno 1909,
Ingezonden.
Burgerlijke Stand.
West-Indiê.
Vervolg Advertentiën.
MEUBELEN,
K. VSJLBR1EF,
Kerkschapen.
L. HOOGEVEEN in de Klei.
Medicinale Stoomlevertraan,
J. B. MEUNEN, H. d. S.
KINDER-
MELK
ALLÉÉN,
Volgens Prof. Dr. Backhaus. .liefkinderen.
Oudheidkundige MeJedeelingen van hel Rijks
museum van Oudheden Ie Leiden.
Uitgekomen is bet <ferdo deel der Oud
heidkundige Mededeelingen van het Rijks
museum van Oudheden.
Het werk wordt geopend met eon uit
voerige beschrijving der resultaten van do
opgravingen aan het Uddelermeer van de
hand van den onder-directeur van het Mu
seum, dr. J. H. Holwerda Jr., die ook de
opgravingen leidde.
Het bleek hem bij onderzoek weldra dat
slechte een bepaalde opgraving, gedurende
vele weken en niet vele werkkrachten als
waartoe de Museumdirectie door de goed
gunstige beschikking van H. M. de Ko
ningin werd in staat gesteld, kon een wer
kelijk resultaat bereiken. Zoo werden niot
alleen de aard en de aanleg van den
daar gevonden Oud-Saksischen Burcht be
kend, maar ook het volk dat hem oprichtte,
alsmede de tijd van zijn bloei. Blijkens
de vroeg-Saksische scherven, is het volgens
den schrijver niet onwaarschijnlijk dat
reeds vroeg een Saksische bevolking op deze
plek woonde, in alle geval is het een Sak
sische bevolking die ongeveer 700 na Chr.
'ieze sterkte aanlegde. Ook is bekend ge-
3 orden dat geen oorlogsgeweld een einde
aan het bestaan maakte, maar dat hij
langzamerhand ia verlaten.
In een volgend opstel geeft dezelfde
schrijver een overz'cht van de door hem
gedane opgraving te Yoorburg.
Hij komt daarin tot de slotsom dat de
focdcm daar de resten bevat van een be
langrijke Romeinsche stad, zooals in ons
land geen tweede is aan te wijzen. Dat hier
Praetorium Agrippinao of Lugdunum Ba
te, vorum, moeten hebcn gelegen, ataat bij
dr. H. zoo goed als vast. Welke van de
twee durft hij nog niet zeggen.
In een volgend opstel beschrijft de Rol-
'duosche hoogleeraar prof. W. Gooesens een
B-omeinsche pottenbakerij te Heerlen (L.).
Daarin is opgenomen een verslag van de
opgraving op aanwijzing van genoemden
hoogleeraar door den assistent van het
Museum, dr. M. A. Eve loin, in den vori-
gen zomer verriohfc.
Het werk wordt besloten met een opstel
van ur. Evelcin over het urnenveld bij
Valkonswaard. Uit het daarin gesteld on
derzoek is voor het eerst duidelijk gewor
den de wijze van bijzetting en aanleg van
een urnenveld, een resultaat dat voor de
önderlingo dateering der vondsten van het
meeste belang is.
Een groot aantal fraaie afbeeldingen en
twee kaarten op het Uddelermeer betrek-
ting hebbend besluiten het werk.
Geachte Redaotie
Naar aanleiding van het artikel voorko
mende in Uw Dagblad van 27 Maart geti
teld „het Feestterrein voor do a.s. Leid-
pohe Maskerade" en de „Brief van een Loi-
dena&r" veroorloof ik. mjj een opmerking
te maken, die naar ik hoop ter bevoegder
plae.tse voor ernstige overweging in aan
merking zal komen.
In de besohouwingen over het weiland
den Zoeterwoudschon Siftgel lees ik,
dat ongeveer do helft voor de tegenwoor
dige bestemming ongeschikt zal worden, als
gevolg van de noodzakelijke ophooging met
ten minste 50 c.M.
Dit ongeschikt worden zou der gemeente
aen jaarlijkscbe schade aan pacht berokke
nen.
Ik wenseh door Uw geacht Dagblad de
aandacht te vestigen op een gemeenteter
rein, dat voor de tegenwoordige bestem
ming nagenoeg ongeschikt is en dat juist
door de ophooging daarvoor zeer geschikt
zou kunnen worden.
Ik bedoel het vóórterrein van het zoogen.
„Schuttersveld", dat door de gemeente aan
het Rijk verpacht is voor militair ope
nings terrein, doch door de zeer lage ligging
meerdere maanden van het jaar onbruik
baar is.
Een ieder kan zich dagelijks met rijn
bogen en op 3 October "met zijn schoeisel
van deze waarheid overtuigen.
De behoefte aan een terrein voor detail-
oefening, vooral voor de bereden wapens,
doet zich in Leiden steeds dringend gevoe
len en is het zeer te betreuren, dat waar
de ligging van dit terrein in de nabijheid
van kazernes zoo bij uitstek gunstig is, de
toestand van den bodem zooveel te wen-
sohen overlaat.
Hot denkbeeld, dat de groote uitgaven
voor het geschikt maken van een feestter
rein tevens dienstbaar en zeer productief
gemaakt zouden kunnen worden voor het
garnizoen, is dan ook i e reden van mijn
schrijven.
Geheel stem ik in met de sympathie-be
tuiging van den „Leidenaar" voor Univer
siteit en studentenkorps, waar hij o. m.
zegt: „Voor de studenten, die fleur en le
ven en welvaart in de stille Sleutelstad bren
gen, waaraan zij te danken heeft, dat zij
met eere genoemd wordt in de rij der
Hollandeche steden, moet de gemeente wat
over hebben", doch zou daaraan willen toe
voegen: „Voor het garnizoen, dat wel niet
elke 5 jaar een lustrum viert, doch op welks
behoud niettemin prijs wordt gesteld, moet
de gemeente nu het mogelijk is ook
wat over hebben.
Ook bij de lustrumfeesten in 1906 te
Utrecht werden do Romeinsclio wagenren
nen gehouden op 't militair oefeningsterrein
aan den Leidschen straatweg, door den Mi
nister van Oorlog tijdelijk ter beschikking
gesteld. Van een wandelpark of parkaanleg
was aldaar geen sprake en was het „feest
terrein" zelf8 op 25 minuten afstand ge
legen in'den tuin van de buitensociëteit
„Tivoli". Mocht hot mogelijk zijn een rege
ling te treffen, dat voor de a.s. Maskerade
gebruikt werden het Schuttersveld (vóór-
terrein) en tevens de daarover gelegen ter
reinen van de buiten sociëteit „Amicitia"
(o. q. met het terrein van den molen) dan
zou daardoor do groote som, die de ge
meente voor ophooging zou betalen tevens
zeer dienstbaar gemaakt worden aan de
zoo hoog noodige oefeningen voor het gar
nizoen.
Met dank voor de plaatsing.
Hoogachtend,
Uw Dw. Dr.
A.
Mijnheer de Redacteur
Heb de goedheid onderstaande in uw
blad op te nemen, waai-voor ik U, bij
voorbaat mijn dank betuig.
Op den 27ston November des vorigen
jaars teekende ik met nog een geacht in-
gozotono te dezer stede borg aan de
„Spaar- en Voorschotbank" gevestigd
Pieterskerkgracht 4, alhier, voor 600,
Zegge Zes Honderd Gulden ten behoeve
van A. Immink, Pelikaanstraat alhier.
Op mijn vraagj of bovengenoemde Im
mink te vertrouwen wpe, werd mij bij
monde van een der bestuursleden meege
deeld, dat höj altoos trouw 111 betaald
had, enfin na eenige aarzeling teekenden
wjj. Zeven weken daarna ging bovenge
noemde Immink failliet, terwijl hij van
de 600 slecht f 50 luid terugbetaald,
zocda-t ik voor mijn aandeel aan die Bank
moet betaleai 275, Zegge Twee Honderd
Vijf en Zeventig Gulden, waardoor ik
zulk een slag ontving dien ik mijn heele
leven niet te boven kan komen. Doch
wat bleek nut Dat meergenoemde Immink,
behalve dio f 600 nog/ 1400 schuld had
aan diezelfde bank onder verschillende
borgen
En nu, M. de 11., vraag ik u, in gOmoc-
de: hoe noemt u, hier de houding van het
bestuur dezer instelling'? Hoo kan iemand
elke week 40 afzonderen om naar die
bank te brengen? Want in e e n jaar
m o e t do geheel© som afbetaald zijn. Had
het bestuur dier instelling mij en mijn
mede-teekenaar niet moot en waarschuwen
dat dio persoon reeds zooveel schuld had
aan dio Bank? Al hadden zo de namen
der borgen voor ons geheim gehouden,
het licht in den aard der zaak, Mijnheer
de Redacteur, dat wij, met die wetenschap
gewapend nimmer geteekend hadden. Dat
beeturur neemt in zijn statuten op (art. 1)
dat het doel en strekking dier instelling
is om den nijveren werkman brood te
verschaffen, of zijn inkomsten te ver
meerderen.
Ik weet wel dat door dit te plubliceeren
de geleden schade aan mij niet vergoed
zal worden; het doel van mijn schrijven
is alleen mijn stadgenooten er mee in
kennis te efcelleh. En gij die een toevlucht
zoekt of zat go in nood, begeef u dan tot
de Leidaeho Hulpbank, die werkelijk is
opgericht voor don nijve-ren werkman;
niet alleen dat zij geen gelden verstrekt
zoolang do eerste leening niet voldaan is,
doch haar termijnon van afbetaling en ren
te zijn veel gunstiger, en vreest niet
dat ge daar niet geholpen wordt-, want
die borgen welke gij op de Pieterskerk-
gracht brengt, zijn ook voldoende bij do
Hulpbank, want daar zorgen de heeren
wel voor op do Pieterakerkgracht, dat zo
het van de borgen kunnen verhalen. Zijn
er wellicht nog personen, die dienaan
gaande meer inlichtingen wenschten te ont
vangen, wend u, gerust tot ondergetee-
kon do, die ze u gaarne zal verschaffen.
No nogmaals u mijn dank betuigd te
hebben, M. de R.,
Noem ik mij gaarne
Uw. dw.
N. DÜK.
Leiden, Maart 1909, Hooigracht 81 4.
Geachte Redactie l
Na lezing van het ingezonden artikeltje
in uw blad van Zaterdagavond, geteekend
door A., achten wo het wel de moeite
waard daarop even in te gaan, waarom
we u een klein plaatsje in uw blad ver
zoeken. Bij voorbaat onzen dank.
A. constateert dan, dat Leiden zoo angst
wekkend conservatief is en demonstreert
cüt aan verschillende feiten en verschijn
selen, waaronder wo in hoofdzaak vin
den:
lo. dat hier in Loidcn geen boweging
voor het Esperanto is te krijgen;
2o. dat naar hij vernam, do nieuw op te
richten leeszaal zal beginnen met een ge
huurd bovenkamertje;
3o. dat hier zelfs geen afdeeling bestaat
van den Bond voor Staatspensionaecring;
en besluit dan dat de arbeiders onder
een en ander de schouders moeten gaan
zotten, dat detzo ee(n nieuwe gpmeanto
moeben gaan vormen.
Hij zegt het mooi als hij schrijft: „Gij
arbeiders en allen dio wilt trachten nut
tig te zijn voor uw modemensch naar de
mate uwer gave en stoffelijk vermogen,
treedt naar voren, laat die duffe ooterieën
links liggen en vormt een nieuwe ge
meente, die deuren en vensters wijdt
open zot voor lioht en lucht. Er is in
deze gemeente 200 ontzaglijk veel to doen
en zij huisvest toch zoovele elementen, die
slechts wachten op hot toohtje dat het
smeulend vuur zal doen ontbranden, het
vuur dab gloeit in de harten om op to beu
ren wat krank on maohtoloos ter nodor ligt,
het leven mooier te maken der broeders en
zusters wien 't lot minder gunstig was.
Niet bijtvdjze van weldaad, maar als roe
ping en plichtWie neemt het initia
tief?"
Wie neemt het initiatief I
Is A. dan een vreemdeling in Jerusalem 1
Het initiatief, goede vriend, n om
onder de arbeiders een nieuwe gemeente te
vormen, n om Btaatspensionncering te
verkrijgen, h n om de arbeiders te oat-
wikkelen door leeszalen en bibliotheken
en wat daarvoor dienstig kan zijn, is reeds
lang genomen.
Niet om in een klein kringetje een stok
paardje te berijden," om in een klein bene
pen kringetje van engere geestverwanten
vrije gedachte of Esperanto te beoefenen,
of een afdeelinkjo van den Bond voor
Staatspensionn.eering te vormen;
doch wel om do arbeidera. die gij op
roept, wakker te schudden, het begrip
van een „nieuwe gemeente" bij hen wakker
te roepen;
om de massa der arbeiders uit hun toe
stand van demoralisatie, waarin zij verkee-
ren door lange arbeidsdagen, door drankmia
bruik, slechte woningen, slechte voeding,
lage loonen en dit alios bekroond door een
sohrikbarende werkloosheid, op te heffen.
Waarachtig, waarde A., om de arbeidera
te brengen, waar gij ze wilt, is eerst wat
anders noodig dan Esperanto.
Vfo vragen je in gemoede, hoe wil je do
massa der arbeiders, als b.v. duizenden
textielarbeiders, dio overal do margarine
van krijgen, margarine van voedsel, van.
woningen, margarine van óndorwijs, mar
garine van kunst, enz. enz. dio juist daar
door zoover zij het kiesrecht hebben, eon
ds. De Visser naar de Kamer zenden, dio
als leider van dezelfde arbeiders zich zelfs
tegen een 10-uren-dag, tegen staatspension-
neering, togen alles wat de massa noodig
heeft om zich op te heffen, verklaart, hoo
wou je dio massa voor je Esporanto-karre-
tje spannen? Begin toch in 's Hemelsnaam
het gchouw bij de fundeering en niet lij do
kap. Work mode, eerst do sboffolijko toe
standen der arbeiders, waar dio nog zoo
ellendig zajn, to verbeteren, en daardoor
de gelegenheid scheppen, dat do arbeiders
vatbaar wordon voor je ideën.
Of woudt go jo soms tevreden stollen
met een gemeente te vormen van uitslui
tend de elite uit de arbeiders, en alleen
voor zoo'n klein groepje het loven mooier
te maken en voor hen de deuren wijdt open
te zotten voor licht en voor lucht?
Och arme, voor hen, voor die elite onder
de arbeiders is het initiatief om een ge
meente te vormen, reeds lang genomen.
Zij hdbben begrepen het „Arboiders
aller landen vereenigt U", zij hebben be
grepen dat wil voor do massa het leven
mooier rijkvollor worden, de mogelijkheid
daartoe moet worden geschapen.
Het initiatief is voor hen en door hen
genomen en re werken hard aan vakbewe
ging en de politieke arbeidersbeweging, ze
houden niet op tot hen te zeggen: daar, in
vakbeweging, in je klasseorganisatie, in de
ooöperatie is je plaats, en zeggen dit
ook fcegon A.
Wil jo het esperanto, best, bij ons* dio
oosmopolieten, dio wereldburger» zijn, is
je plaats.
Wil je een niouwo gemeente vormon,
waar deuren en vensters wijd opon staan
voor licht ca voor lucht, best, bij ons, die
do gomeonte van het georganiseerde pro
letariaat willen vormen, is je plaats.
Wil jo Staateponsionnoering, ook best,
wij propageeren sinds het initiatief van
klas&e-organisatio ia genomen voor pen
sioen voor do oude arbeiders.
Wil je volksontwikkeling, niemand, niet
een boweging die meer belang heeft bij
volksontwikkeling, bdj vorbroiden van kon
nis der maatschappij, dan onze klasse-partij,
voor haar ia dit een Levensvoorwaarde.
Wil jo kunst voor het volk, wil je schoon
heid en poëzie onder het volk brengen,
gaat zien in Amsterdam b.v. door wien
„Kunst aan 't Volk" wordt gebracht.
Wil je in één woord, het angstwekkende
conservatisme dood on, geen krachtiger
bondgonooten zijn voor je to vinden dan in
de socialistische beweging, wier eonigsto
lovon&r oor waardon do strijd logon oonser-
vatisme is e n op stoffelijk e n op geo^
gebied.
Maar dan moet jo ook de middelen willen,
dan moot je willen den strijd voor het
Algemeen Kiesrecht, den strijd voor
Staatepemsionneoring, den strijd voor ver
korting van den arbeidsdag en hooger loon,
en tot de oonolusie komen, dat het initia
tief voor alles wat jo wilt bereiken, reeds
lang voor jo is genomen.
Leiden, 27 Maart 1909. B.
De blijde verwachting.
Het huldeblijk van de eohtgenooton der
offioioren van het Nederlandsche leger is
Hare Majesteit de Koningin aangeboden.
Het Comité mocht daarvoor van Hare
Majesteit oen telegram van dankbetuiging
ontvangen; H. M. betuigde ook nogmaals
haar ingenomenheid mot de bestemming der
overgebleven gelden. Doze bestemming is
het uitreiken van spaarbankboekjes aan
ouders, ten behoeve van kinderen van tot
het Nederlandsche leger bchoorendo mili
tairen benedon den rang van officier, die
in hetzelfde etmaal als de te verwachten
Koninklijko Prins of Prinses het levenslioht
zullen aanschouwen.
Het geschenk, dat de Zeeuwsche vrou
wen aan H. M. do Koningin aanbieden, be
staat uit een kinderwagen met toebehooren.
De wagen is van ivoor, terwijl hot garni
tuur verzilverd is; op den wagen komen
eon paar kroontjes en het wapen van Zee
land voor. De wagen is gevoerd met wit
satijn, de kap is van wit chroomledor, ter
wijl de kap is omgeven met echte kant.
Bij den wagen zijn gevoegd twee lakentjes
en een sloopjo, met kant versierd, een on
der en een bovcnkleedjo en een wagen-
kleedje van wit satijn. De kant van de
lakentjes cn hot sloopje zijn vervaardigd
te Nieuw Namen en bevatten motieven van
oranjebloesoms. Nog is een zuiver zilver
wagenkruikje aan het geheel toegevoegd.
De wagen wordt Vrijdag aan H. M. gezon
den.
Het geld, dat er, na aftrek van allo kos
ten van het ingezamelde gold overblijft,
zal worden bestemd voor een liefdadig doel.
Bij hot geschenk zal een album worden
gevoegd, gebonden in perkament. Op het
voorplat is aangebracht het wapen van
Zeeland, met een gouden randversiering.
Het album heeft crêmo moirée zijden
schutbladen, waarvan het eerste blad een
oaligrafische opdracht bevat, luidende
„Aan 'Hare Majesteit Koningin Wilhel-
mina, ter gelegenheid van do aanstaande
blijde gebeurtenis eerbiedig aangoboden
door do Zeeuwsche vrouwen, als een hulde
on con blijk van innige vreugde over het
voor Hare Majesteit, Haar Huis en Haar
Volk zoo hoopvol vooruitzicht." Het twee
de bbod vermeldt de namon van hot bestuur
en hot hoofdcomitó, dan volgen de leden
van dat oomité en daarna in alphabotisohö
volgorde do plaatselijke oomité's van ge-
heel Zeeland.
Een sporthulde aan H. M. de
Koningin.
De Ned. Bond voor Lichamelijke Opvoor»
ding hoeft het voornemen opgevat om, als
als een blijvende herinnering aan de groote
gebeurtenis van ons land, over to gaan tot
het stichten van eon nationaal Fonds tot
oprichting van speelterreinen en zwemin
richtingen.
ALPHUN. Be rallen: W. Kok geb. Van
r.uineu Z. A. de Knjjff geb. De Vogel Z. A.
Kwakemaak geb. Baars Z. J. van Donk geb.
ümere l>.
Overleden: G. Heogoveld im. 75 j. M.
van Tilburg. vr. v. H. N. Oppelnar. 24 j. J.
Ze\jerreld, vrouw van C. van Kgmond, 27 j.
H1LLKG0M- Ondertrouwd: LI. van den
Houvel Rijnders en J. van Dobben. J. B. Slag
boom en M. Voldhujjzan van Zanten.
Getrouwd: J van Dorp en N. M. Ko(jter.
Bevallen: M. C. Zahn geb. Gilhsse D. C.
Heemskerk geb. Warmerdam D. A. M. Koppert
geb. Van der Linden D.
NIEUWKOOP. Bevallen: E. Klerks geb.
HegemaneZ M. Bodegraven geb. Van LeeuweuZ.
NiEOW VEEN. Be vail an: F. Sobalkwgk geb.
Blommeiteipi L.
OUDStlÓORN. Overleden: J. Vjjlbrief, wedr.
van K. v. Eyk, 88 j.
Gehuwd: A. vao Vliet jm. en N. de Jong jd.
T1CK-AAK. Bevallen: W. M. Wildenburg
geb. Bronstring Z.
W0UBRUGGE. Bevallen: A. 0. Noordman
geb. Agierof Z.
Overleden: B. T. J. Noordman Z. 6 d.
ZEVENHOVEN. Overleden: N. Verweij,
weduwe Buis, 82 j. J. Weithove, wsdr. van
ter Haar, 79 1. A. de Storkeu 81 j.
ZWAMMERDAM. Bevallen: Chr. Verweij
geb. Oskam Z. A. Crevela geb. Roodt Z.
CURAQA0, 5 Maart.
Dinsdag 2 Maart ie do Gouverneur, vergezeld
vaa do hoeren Mr. Nuijons, Van Lanschot IIu*
brecht, Duijfjcs cn Brosse mot Hr. Ms. „Utrecht'*
op een inspectiereis naar de Bovenwinduche eilan
den vertrokken.
Door afwezigheid van den ondervoorzitter ven
den Raad van Bestuur, is do heer L. V. Leyba
als waarnemend onder voorzilier, belaat met het
dagelijksch beleid van zaken.
In Curacao is gevormd eeno commissie tot
liet oprichten voor do IColonio Curasao van oonö
Afdeeling dor Nederlandsche Verccniging voor
Luchtvaart, baslaundc uit do hccrcn J. W. Baat,v
II. IL R. Chapman, H. J. Cohcn Hcnriqucz, G<
B. Dusscl en A. E. Bambaldo.
lallen, Sioelen, Taiels, Spiegels, enz., bij
2968 10 Nieuwstraat 34.
Vorkooping van 30 sinks
beste Schapen op Donderdag
1 April, des namiddags om I uur
precies, te Noordwtfk, bij
3472 8
onder voortdurende contróle vau het
Bnrcau voor Chemisch Onder
soek van don Heer J. BLOM,
BERG Jr., Apotheker, Spui 84a,
Den Haag. Prys por flacon f 0.4O,
met inbegrip der flesoh, welke h 5 Cte.
wordt teruggenomen, by 8824 15
B. H. GERRITSEN,
Haarlemmerstraat 6,
Telet. 788.
Vraagt uwen Dokter.
3602 123
Leidsche Begrafenisonderneming
vetst
tarief.
1091) 20
Kantoor Aalmarkt 16.
Dir.: H. KEEREWEER.
Telefoonn. 861.
(thans Noordeinde 38).
Een geschikte datum tot plaatsing van reeds EEN1G.8-
Z1NS GEVORDERDE Leerlingen is i APRIL.
Het Onderwijs in het Fransch begint in het 4de
LEERJAAR.
EERSTBEGINNENDE Leerlingen worden 1 JliLI ver
wacht. Spreekuren: Dinsdag en Vrijdag 3-4, Woensdag
en Zaterdag ll-ISt. 3616 30
In vier soorten naar gelang van den leeftijd der kinderen.
Dulzendsn kinderen worden hiermede gevoed. 3612 30
Voor Leiden en Omstreken aan ons Filiaal Koren-
brugsteeg No* 3.
