De uitvinder der schrijfmachine. HET SCHOONSTE VROUWENRAS. trokken; ?ij houdc. goed richting in lan den, die zij nooit gezien hebben. Hoc is hot trekinstinct ontstaan? Volgens volon is het een betrekkelijk nieuwe hande ling, eerst in latero tijden ontstaanvroe ger waren alle vogele standvogels. Gr a se r daarentegen zegt, dat er eerst trek- en daarna pas standvogels volgen; do zwerfvogels zijn in een overgangstijd perk. Oorspronkelijk zwierven dan alle vogels doelloos rondwas ergens het voedsel op geteerd, dan werd een andero streek opge zocht. Een vaste woonplaats hadden zij met. Alleen voor den broedtijd werd wat langer halt gehouden. De individuen, die heb gelukkigst waren in het telkens opnieuw vinden van gunsti ge levensomstandigheden, bleven beter in leven dan de minder gelukkige soortgenoo- ten; een natuurlijke teeltkeus deed zoodoen de een aantal in loven blijven, dat de ge woonte kreeg tusschen bepaalde streken heen cn weer te trekken. Later ontstonden de standvogels door het toevallig achterblijven van sommige trek vogels. Hoe geschiedt nu bet trekken? Langs vas te banen. De vogels gaan liefst niet de wij- do zee overze trekken via Gibraltar of over Italië, Malta, of over Griekenland. 'Zee vogels houden meestal do kust. Hopge ber gen worden vermeden. Op enkele plaatsen, waar verscheidene vogelhanen elkaar kruisen, heeft men brandpunten van den vogeltrek: Helgoland. Tanger, enz. De snolheid bij het trokken grenst aan het ongelooflijke: een blauwborstje vloog van Afrika's noordkust naar Helgoland iu 9 uren, dus 333 K.M. per uur. Een kraaien- vlucht deed 3 uren over den afstand Helgo landEngeland (200 K.M.). De huiszwaluw legt wel eens 235 K.M. per uur af. De ge middelde snelheid der trekvogels kan cp 100 K.M. per uur gerekend worden. In welke groot<? aantallen de vogels soms samenvliegcn, blijk uit een waarneming van Wagner aan de kust van Noord-Afri ka: een vlucht zwaluwen vloog daar, 30 M. breed, ongeveer even hoog en pl m l uur gaans lang. De ooievaars vliegen bij 4000 a 5000 te gelijk. Vele gevaren en moeilijkheden bedreigen de trekkende vogels: lo. Roofvogels. Maar meestal vliegen de trekvogels hun veel te vlug. Alleen de zwakken on achterblijvers vallen als prooi 2o. Stormen. Deze bren gen vaak grooto slachtingen onder de vo gels teweeg. 3o. Ongunstig klimaat bij het einde van den tocht: vorst, guur voorjaars weer, enz.4o. Doodvliegen tegen vuurto rens, telegraafdraden, enz. En eindelijk de mensch, die vaak groote slachtingen aanricht onder vinken, lijsters, reigers, zwaluwen, kwartels, enz. De uitvinder der schrijfmachine is, zoo- ils do „Frfr. Ztg." medegedeeld wordt, de Badensche kamerheer von Drais, die ook de uitvinder van het rijwiel is. Tot nu toe schreef men den Eugelschen en Amerika nen do eer \an doze belangrijke uitvinding toe. Drais deed zijn uitvinding omstreeks 1522. Gedrukte prospectussen over de ma chine, welke iu het archief te Karlsruhe bewaard worden, zjjn uit het jaar 1832 af komstig. Tegen dien tijd was do machine reeds te koop; voor den prijs van 100 had men er een. Het eerste oordcel velde do Heidel- bergcr mathematicus von Langsdorf over Drais' uitvinding. Hij noemde het appa raat ,,een machine, door het belangrijke doel, dat zij beoogt, de meeste aandacht waard." 1 Juli 1833 gaven drie experten van het Mannheimer gerechtshof hun mee ning over het instrument te kennen, en zei den: ,,dat de machine op zeer vernuftige en toch eenvoudige en duurzame wijze ge menstrueerd was." Onvoorzichtig maakte Drais zijn uitvin ding bekend, alvorens hij een patent daarop had. In Engeland, het huidige vaderland van de schrijfmachine-industrie, publiceer de Drais in den Londenschen ,,Deutsch-En- glischen Anzeiger" een beschrijving van zijn machine. Op 4 December 1831 wendde Drais zich tot het Badensche ministerie van Binnenlandscho Zaken, bijgaande be schreven uitvinding van een snelsclirijfma- chine nauwkeurig op stiptheid en duurzaam heid to laten onderzoeken". Zonder het toestel te onderzooken of to laten onder zoeken, wees het ministerie het verzoek af. Zoo had het bureaucratism© van het minis terie den uitvinder andermaal allen ver wachtingen den bodem ingeslagen. Niet minder dan 40,000 kilometers heeft de Auierikaaosche beeldhouwster Kuhne Bc- vcridgo afgelegd, om een volkomen vrouwe lijke schoonheid t© vmden, die haar als mo de] voor een Venus zou kunnen dienen. Door geheel Europa nam zij haar weg, den Balkan doorkruiste zij, overal aJs een twee- do Diogenes zoekende, maar nergens kon den de vrouwen haar critiek doorstaan, en onvoldaan keerde zij naar haar vaderland terug met de vasto overtuiging, welke al leen eon Oost-West-thuis-'het-bost^phSloso- phie geven kan, dat de Amerikaansche vrouw nader tot het Griekschc schoonheids ideaal staat <km alle andere vrouwen der wereld In een gelukkige rassenmenging en het vrije leven, dat dc Amerikaansche jeugd geniet, ziet miss Beveridgo de oorzakc i, dat de dochters der Vereen igde Staten in schoonheid alle andere rassen overtreffen. Twee vreeselijke gevaren bedreigen echter dit schoone voorrecht. Het eerste ligt in den overdreven harts tocht voor sport: een al te sterke ontwik keling der spieren ontneemt de vrouw haar schoonheid cn gratie. De schouders worden breed en hoekig, het gelaat krijgt harde lijnen, haar gang wordt zwaar, krachtig en onbevallig, en al die zachte, fijne bekoor lijkheid gaat er spoedig door verloren Het tweede gevaar echter, waaraan vooral de rijke Amerikaansche vrouwen zic-h zeer kortzichtig blootstellen, ligt in een ver keerde gelaatsmassage. Zij vertrouwen die toe aan mode-dokters, die van dc natuur lijke anatomische cischen van het gelaat bedroevend weinig kennis hebben, en daar- om meer onheil slichten dan goeds. Do En- gelsche vrouwen hebben, volgens de kunste- naresse, een schoonheid, die getuigt van een hoogontwikke 1 den, verfijnden smaak. Wat haar aan vorm ontbreekt, wordt dub bel vergoed door de schoone lijnen van haar gelaat, door het haar en vooral door do prachtige, klankvolle stem. Dc Fransche vrouw verdient alle bewondering, omdat zij zelfs met het middelmatigst physische ma teriaal er in slaagt, aJle andere vrouwen te overtreffen. Haar vernuft, haar beweeglijk heid, haar conversatie is onovertroffen, maar zij leent zich beter tot model van een tailleur dan tot dat van een beeldhouwer." Over de Duitse he vrouwen velt de Ame rikaansche een bijzonder kort oordeel ,,Als het Duitsohe ras zich eens van aardappelen en bier onthield, zouden de vrouwen zich tot een goed type ontwikkelen." De jonge Italiaanse he en Spaansche schoo- ncn zijn veel meer schilderachtig dan „mo numentaal. In Turkije, in Bulgarije en in Rumenië heeft do trage, beweginglocze levenswijze den eens zoo schoonen vrouwen alle bekoorlijk heid ontnomen. De Hongaarsehe vrouwen zijn in het oog van de kunstenaresse te pron kerig, en bij de Scandinavische Eva's merk te zij op, dat voor een beeldhouwer het man nelijke type veel schooner is on meer ontwik keld dan het vrouwelijke. In Rusland zijn de vrouwen in twee scherp van elkander te onderscheiden groe pen te verdeelen: n.l. volmaakt schoone of zeer leeliike vrouwen; een „middenstand" bestaat er niet. Do schoonheid strekt zich nagenoeg geheel uit ovnr de hoögere aristo cratie, welke een ,model-zoekend kunstenaar nu niet veel kansei^ tot poseeren geeft. De schoonste lichamelijke volmaaktheid heeft miss Beveridgo in California g-'vonden en verder iu de zuidelijke Staten van de Unie, terwijl 7.ij zeker ook n' t zonder wclgovaüen haar eigen figuur in den spiegel zal be schouwen. Welke lioogte de mensch k&u 5j;reilien. Dit vraagstuk is een onderwerp van d-.n dag, nu de luchtscheepvaart zich meer en meer ontwikkelt. Reeds lang vóór -ie mensch mot luchtballons in de lucht was opgestegen wist men, dat iemand, die zich op zekere hoogte bevindt, aan gevaren is blootgesteld. Tegen liet eind van de I6de eeuw beschreef de Jezuïet Acosta een reeks van ziekten en ongemakken, aan welke reizigers up grooto hoogte lijdon. Natuur lijk waren de Spanjaarden de eersten, dio deze soort van ziekte opmerkten, omdat de omstandigheden hen op hun veroverings tochten in Amerika noodzaakten diep ia het Cordilleragebergte door to dringen en passen cn hoogten to beklimmen, dio boven den Mont-Blanc reikten. Toenmaals waren hot echter slechts sol daten en avonturiers, die in het gebergte tot zulk een hoogte voortdrongen. De bergbeklimmer, dio uit liefde en harts tocht voor de sport do gevaren van het hooggebergte niet schuwt, was toen ten tijde, onbekend. Heden is men daarentegen met de symptomen van do „bergziekte" nauwkeurig bekend. In den regel begint zij met aanvallen van duizeligheid, met on passelijkheid, pols cn adem worden sneller, allo bewegingen worden langzamer, het ge voel stompt af, het denken wordt verwaid en ten slotte treden gevallen van onmacht en soms zelfs de dood in. Daarbij werd niet zelden opgemerkt, dat de buikholte van den lijder sterk opgeblazen is en dat vaak bloeduitstortingen voorkomen. In het gematigde klimaat treedt do bergziekte ge woonlijk cp hoogten vojl.3500JVlcter in; in do tropen daarentegen schijnt de grens hooger te liggen en eerst bij 4000 Meter te beginnen. Zonder twijfel zal de inspanning van een lango en moeilijke opstijging veel tot de ziekte bijdragen. Maar dc vermoeidheid en de verslapping alleen verklaren deze ziek te niet. Want de ervaring heeft reeds lang geleerd, dat bij opstijgingen met een lucht ballon op grooto hoogte dezelfde ziektever schijnselen zich voordoen. De „ballonriek- te" komt echter eerst op veel grooter hoogte voor dan dc bergziekte. Glaisker bereikte in 1862 een hoogte van 8840 M., eer hij in onmacht viel. Bij den vermaarden ballontocht van do „Zenith"- in het jaar 1875, waarbij Croce-Spinclli en Sivel den dood vonden cn Tissandier slechts als door een wonder gered werd, boreikte do ballon een hoogte van 8600 Me ter. Hoe lager do atmosferische drukking is, hoe geringer het zuurstofgehalte wordt, zoodat het ademen moeilijker wordt naar mate men hooger stijgt. De atmosferische drukking, die aan een zeespiegel 76 c.M. (op den barometer) bedraagt, zinkt reeds bij Chamounix (1020 Meter) tot 67 c.M., op den Simplon (2020 M.) tot 59, op den Mont- Blanc (4810 M.) tot 42 cti op den Mont Eve rest (88-10 M.) tot slechts 25 c.M. Daaruit volgt, dat wij bij voortdurende stijging in een sfeer komen, in welke ademhaling on mogelijk is. Nu heeft men wel een middel gevonden, door hetwelk de ademhaling kunstmatig kan worden volgehouden, nl. door zuur stofballons, doch hiermee komt men niet heel veel verder. Onder de symptomen der ballonziekte behoort ook het opzwellen van den buik en de bloeduitstorting. Beide zijn gevolgen van de verminderde atmosferische spanning, zoodat hot evenwicht tusschen den inwendigen en uitwendigen druk ver-> stoord wordt. De aderen knappen als een caoutschouc-slang, die aan een grooten waterdruk wordt- blootgesteld. Daartegen vormen de zuurstofballons geen voldoend verweermiddel.,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1908 | | pagina 21