go. 13S2S
PERSOVERZICHT.
Tweed 8 Kamer.
Gemengd Nieuws.
De „N ie u we .Rotte r d a m 8 c h c>
jouraat" meent ta mogen aannemen,
lat d r. A. Kuyper in de K a na e r niet
Dcer dan een bescheiden" rol zal verval
en. In ieder geval acht het blad, dat de
lirecte deelneming van dr. Kuyper een zui-
rerder toestand zal doen geboren worden.
,,Het spelen met woorden van den dag-
>lad-schrijvcr, die feitelijk de leiding der
mtirevolutionnair© politick i n h e t 1 a n a
Leeft, en, om opheldering gevraagd, of het
lutwoord schuldig bleef, of zich achter
licuwe dubbelzinnigheden verschool, houdt
liflDS op. In de Kamer, waar op den man
»f om antwoord gevraagd wordt, ia voor
expediënten geen plaats. De leiding der an-
ircvoïubionnairc partij in cn b uiten de
Kamer herkrijgt nu 1 aar natuurlijk cn
iood zakelijk verband. Dr. Kuyper zal nu
ronduit moeten verklaren, of het Kabinet-
Heemskerk, zooals het is, en zooals het, vol
gens verklaring van den premier, ook na
>en eventueele overwinning in 190D zal b 1 ij-
pe n, een Kabinet is naar zijn antirevolu-
tionnair hart, ja of neen."
Het blad besluit:
,,Door dr Kuyper's komst in de Kamer
fcpreekt nu voortaan de antirevolutionnaire
partij op en buiten het Binnenhof weer uit
'één mond Aan alle geheimzinnige bewegin-
gingen, die het leidend orgaan der partij,
poms tegen de leiders der partij in de Ka
mer in, uitvoerde, raakt nu een eind. De
antirevolutionnaire partij zal zich thans
openlijk, en zonder dubbelzinnigheid, heb
ben te verklaren-vóór dr Kuyper, doch
'dan tegen het Kabinet, cn zijn patroon-
Lobman, of vóór het Kabinet maar dan
wordt ook het droombeeld van een Kabinet-
Kuyper welbewust ter zijde gesteld. Mr.
Lobman verwacht blijkbaar het laatste. Wij
gelooven het ook Dr. Kuyper zal zich in
de meer „beseheiden" rol, die hem toege
dacht is, weten te schikken.
De groote partijstrijd van 1909 zal er te
zuiverder door kunnen worden.
In dc Haagsclie correspondentie van de
„Zutphensche Courant" spre
kende over den terugkeer van d r.
Kuyper in de Twe ede Kamer,
vraagt de correspondent welke dc positie
zal worden van den vroege ren Premies. Dat
die een zeer beschcidcnc zal zijn, zooals de
g heer De Savornin Lohman in een te Nijver-
daj uitgesproken verkiezingsredevo.jnng be
weerde, gelooft, dc correspondent niet. Hij
6chrijft
,,Het is ondenkbaar, dat een man van dr.
Kuy par's gaven en karakter zich zou weten
te plooien naar l.et inzicht van mr. Heems
kerk, in zooveel opzichten zijn mindere.
Mr. Lohman heeft te Ommen blijkbaar uit
het oog verloren, dat het Kabinet-Heeros-
kerk in geen enkel opzicht regeert naar den
geest van dr. Kuyper, of het moest achter
do coulissen, bijv. bij benoemingen, diens
partijdigheid navolgen. In het openbaar
verkeer heeft mr. Heemskerk ccn anderen
weg betreden.
Wij herinneren ons,'dat, toen dr. Brants
aftrad voor Ede, „DeStandaar d" ver
klaarde: dr. Kuyper wil voor een candida-
tuur niet in aanmerking komen. Er kan een
tijdstip aanbreken, ,,dat de stukken zóó op
't bord staan", die woorden herinneren
wo ons letterlijk dat dc heer Kuyper we
der in het Parlement wenscht op te treden.
Toen zou dio intree van den btaatsman dus
gelijk staan met het overnemen van ccn lei
dende rol, dr. Kuyper zou bij een gecompli
ceerde politieke conjunctuur als een ,,l)c u 3
ex machina" der oude drama's ver
schijnen..
Hoe andiers is het uitgekomen 1 Een be
scheiden rolletje wordt hem door mr. Do
Savornin Lohman toegewezenzoo cr stuk
ken op het bord sLaan, dan mag dr. Kuyper
er niet ecn« aankomen.
Volgens den leider der Christelijk-histo-
rischen zal 't in 1909 om een Kabinet-
Heemskerk gaan. Dan moet hot huidige Mi
nisterie ook de leuze aanheffen voor de ver
kiezingen en den drie aangesloten partijen
het program dicteercn. Tot dusver heeft het
de uitnemende gelegenheid daartoe, ver
zuimd. Intusschen kan mr. Heemskerk het
verzuimde nog inhalen bij de üeraadslaging
over de Staatsbegrooting. Dan van tweeën
éénöf het Kabinet wordt inderdaad ge
keerd naar der „Standaard'' voor
schrift en... loopt kans den steun der Loh-
man-groep te verliezen; öf het Kabinet
blijft latent-Christelijk en dr. Kuyper zal er
niet dan met zelfverloochening vrede mee
kunnen vinden."
Naar aanleiding van hot bodanken
v a n d r. Kuyper voor den zetel van
Snoek schrijft de „N i u w 0 Rotter-
damsche Courant";
Voor de „hooggeacht© heeren en broede
ren" in het district moet dit een geduohto
tegenval zijn. Onpartijdig geoordeeld, moet
evenwel worden erkend, dat een deel van
de brooderen niet anders heeft verdiend.
Een candidaab, die „nog steeds aan Fries
land zeer nauwe bandon voedt," neemt men
óf graag öf in het geheel niet. Toen do Chris
tel ijk-histoTischen aarzelden, moest dus do
kans voor Sneek, om dr. Kuyper als zijn ver
tegenwoordiger naar dte Kamer to zien
gaan, wel zoo goed als verkeken zijn. Dat
voelt iedereen. En een ieder zal evenzeer
toegeven, dat een kleine kastijding, gelijk
Id het aan de Centrale gericht, aanstonds
openbaar gemaakte, schrijven van dr. Kuy-
por vervat is, niet uitblijven kon. Voor do
antirevolutionairen en de roomsch-katho-
liekcD, die ook in Sneek „allo krachten in
spanden," is bet besluit hard, doch zij zul-
lon do ondervonden „teleurstelling" zeker
kunnen „verstaan." De woorden van deel
neming, welke „D e Standaard" aan
het schrijven van dr. Kuyper toevoegt,
zullen infeua#eh*H kat vardrict der S»eek-
60I10 broederen tomperen.
Ommen, waai* de chrisbelijk-historischen
de candidatuur-Kuyper „op de meest loyale
wijze" hebben gesteund, zal nu de eer© ge
nieten. Dr. Kuyper weet dit, biajkens zijn
whrijven aan de Centrale, zelf nog niet; hij
„denkt" nog, naar „De Rot erda ra
in r" Zaterdagavond tot twee keer too
wist te verzekeren; maar, buiten hem, weet
iedereen, dat hij voor Ommen niet neen
zeggen zal. Wij kennen zijn goedheid allen
te zeer, of het lijdt bij ons geen twijfel,
dat hij niet twee districten zulk een droe
ve teleurstelling zal willen berokkenen. Lief
Ommen, eenmaal zult ook gij behooren tot
die streken van het land, waaraan de groote
eenvoudige antirevolutionnair zeer nauwe
banden voeltNog slechts enkele weken ge
duld, en de tijd is daar. Wacht, wacht... en
laat hem denkon.
In het troostwoord, dat „D e Stand
aar d" aan het teleurstellend schrijven
tot do Sneeke-r Centrale toegevoegd heeft,
lezen wijGevolg van dit schrijven zal kun
nen zijn, dat het nieuw te kiezen, lid voor
Sneek binnen uiterlijk twee weken in Den
Hang zal kunnen zijn." Hoe dit dan in zijn
werk moet gaan, begrijpen wij echter niet.
Wij verstaan, dat Sneek de aan dit distriet
toegebrachte teleurstelling niet voor een
nuk van een kwalijk gehumeurd heer zal wil
len aanzien, zoodat men geen aanleiding
zal vinden, om het nieuwe lid niet bij en
kele candidaatstelling te doen kiezen.
Doch hoe tor wereld zal het, ondanks dit,
mogelijk zijn, het nieuwe lid zoo gauw in
Den Haag te doen komen
Hij wordt gekozen voor nog geen zes
maanden tijd, want begin Mei loopt het
parlementaire steekspel in de Residentie af.
Hij weet volstrekt niet, of hij in Juni weer
ingekozen wordt, wijl de stukken dan zoo
geheel anders op het schaakbord komen
staan. Het is daarom ondenkbaar, dat hij
or zijn werkkring om prijsgeeft. In elk ge
val kan men dus wel aannemen, dat hij,
al verzette hij zich niet tegen de candida-
tuur, bij eventueele benoeming niet zal na
laten den tijd van beraad te nemen, dien
art. 136 van do kieswet hem toekent
(„S tandaard" van 3 Oct j.l.)
Hoo kan nu toch die man binnen uiterlijk
twee weken in Den Haag zijn
Of wil misschien „De Standaard"
to kennen geven, dat Sneek, nu het dr.
Kuyper voorbij liet gaan, zich maar moet te
vreden stellen met iemand, die 't in 't „die
per opvatten van het goheele kiesstelsel en
van oooe kioswot" nog niet al te ver heeft
gebracht? M?t zoo'n onverschilligen Sncc-
kcr christelijk-historischc misschien?
Dat waro al to harde straf. De teleurstel
ling is toch al zóó groot.
Do Haagsche correspondent-redacteur
van het „H a n d o 1 s b 1 a d" heeft ge
tracht rekenschap to geven van de z. i.
groote beteekonis, welke te hechten zij aan
wat hij noemtdo Katholieke kies
recht a' c t i e, d. w. z. de uitslag van
de onlangs gehouden vergadering van den
Bond van Katholieke Kicsvereenigingen.
Gebleken is, volgens hem, dat hot Katho
lieke kiesrecht-idoaal aldus kan worden
geformuleerd: „Een organisoho kiesrecht
regeling, met gezinshoofdeD-kiesrecht als
een der grondslagen. Gee:i vrouwenkies
recht. Geen algemeen kiesrecht. Geen
blanco art. 80. Deze drie zijn nadrukkelijk
afgewezen."
Welk een duidelijk sprekende overeen
stemming zegt schr. met het kies-
reehtideaal der anti-revolutionnairenVer
schil is er alleen in zooverre, als het zijn
van gezinshoofd voor do anti-revolution-
nairen h e t kenteeken is, voor de Kath."
slechts „een uitnemend kenteeken naast
andere." Voorts willen de cerstgenoomdon
het gezinshoofden-kiesrecht in den Grond
wet vastleggen, wat de Katholieken on-
noodig en ook niet gcwenscht achten.
Maar op dio ondergeschikt© punten is tot
elkaar komen alleszins mogelijk.
Men kan dus zeggen, dat do talrijkste
twee partijen ter rechterzijde het op het
stuk van het kiesrecht vrijwel eens zijn
geworden.
D© toestand in de Tweede Kamer met
betrekking tot do kiesrechtkwestie is nu
dus zóó:
Links zijn drie van do vier partijen vóór
kiesrecht-uitbreiding in den zin van alge
meen kiesrecht voor mannen en minstens
een zekero mate van vrouwenkiesrecht.
Grondwetsherziening is do sleutel tot dezo
kiesrecht-uitbreiding. Eén groep, de vierde,
houdt zich passief ten aanzien van het al
gemeen kiesrecht, heeft er blijkelijk niet
veel lust in, maar zou er, desnoods voor te
vinden zijn, mits do invloed van de Eerste
Kamer to gelijk werd uitgebreid.
Rechts zijn twee van do drie groepen
vóór kiesrecht-uitbreiding in den zin van
gezinshoofden-kiesrecht, met bepaalde uit
sluiting van elk vrouwenkiesrecht. Dit de
sideratum is te venrullen met of zonder
Grondwetsherziening. Do derda groep
heeft in zako kiesrecht nog geenerlci uit-
breidingwenschen doen hopren.
Wat nu is van dezen toestand het uit
vloeisel
Ten eerste een versterking van
de samenwerking tusschen do
groepen dor rechterzijde». Do
passieve houding tegenover het kiesrecht-
vraagstuk is in een actieve veranderd;
men heeft nu een eigen kiesrechtstrevcn.
Ten tweede ligt in het nieuwe politieke
feit de strekking van vermindering
der kansen van kiosrechtuit-
h rei ding. Hos vreemd dit schijne, het
is zoo. Tot nu too scheen het nog mogelijk,
dat er, als het op do behandeling van een
concreet voorstel aankwam, wellicht nog
een meerderheid voor een soort algemeen
kiesrecht zou worden gevonden met behulp
van eenigo progrcssistischo elementen
rechte Dio verwachting is uit. Do kies-
rechtuitbreiders ter rechterzijde 6taan
thans niet meer afwachtend stil voor de
al gemcen-kiesrechtbe weging; neen, zij trek
ken er vandaan.
En aangezien nu tóch voor het linker-
kie&rechtideaalalgemeen kiesrecht voor
mannen en minstens een zekere mat© van
vrouwenkiesrecht, waarover zelfs groot
verschil van meening heersoht ter lraker-
zijde, nóch voor dat van rechts:
huismanskiesrecht en beslist geen algemeen
kiesrecht en geen vrouwenkiesrecht hoege
naamd, een meerderheid valt aa-n to wij
zen in deze Kamer, ja, zelfs de mogelijk
heid van zulk een meerderheid mag uitge
sloten Jieeten, en zulks vóór dion van het
algemeen kiesrecht niet zóó absoluut kon
worden gezegd, zoo is de kans op kies
rechtuitbreiding door do daad dor Katho
lieken inderdaad verminderd-
De strekking der daad op het stuk van
het kiesrecht acht do schrijver dus louter
negatief.
De positieve strekking van het nieu
we politieke feit daarentegen acht hij deze:
bestendiging der tegenwoordige politieke
partijgroepeering.
Dr. A. W. Bronsveld bepleit in „S t e Di
me n voor Waarheid en Vrede"
do stolling, dat het beter is, bij een na
derend of aanwezig tekort te beginnen
met hot inkrimpen der uitgaven dau met
het vermeerderen der ontvangsten.
„Meer dan eens is er op gewezen. dat
allee wat het Rijk doet. zoo duur is, cn
dat de Staat veel zuiniger huishouden kon.
Wij nemen do vrijheid de aandacht to ves
tigen op -do tuchtschool, weLko te Zeist is
gebouwd.
Dio keurig zich voordoende inrichting
staat aan den pubheken weg, den drukken
straatweg; zij verrees op een kostbaar ter
rein, terwijl to Zeist bouwterrein voor een
spotprijs is te verkrijgen. Nu de inrichting
ccn paar jaren geopend is, blijkt hot, dat
zij wel kan gemist worden, en wordt het
Rijksopvoedingsgesticht voor meisjes uit
Montfcort overgebracht naar Zeist. Maar
nu moet het gebouw voor dit doel weer uit
gebreider cn geschikt worden gemaakt, en
zijn eeni ge duizenden daartoe van noodc.
Dit heeft weinig van beleid, en niets van
zuinig b.leid.
Wanneer iemand eens bijeen telt, wat de
verschillende akte-examens, die do Staat
afneemt», jaarlijks oiaoheai aan reis- cn ver
blijfkosten voor de examinatoren, cn daar
bij voegt wat de eindexamens der gymna-
sicn en burgerscholen aan geld verslinden
dan zal men de handen in elkander
slaan, en zeggpn: dat is tóch buitensporig.
Do „Nieuwe Rotterdam s'cho
Couran't" heeft aangetoond, hoe veel
er valt af tc dingen op de verhooging der
ci&chcn, uitgaande van het ministerie van
justitie, on zoo zou er van elk der begroe
tingen veel zijn af to ncman, zonder dat
er sprake kwam van esn zuinigheid, dio de
wijsheid bedriegt.
Als men een greep mag doen uit de schat
kist., schijnt, elke vuist ongewono proporties
aan t© nemen.
En nu is de hemel zwart, van plannen,
dio schatten verseinden zrullen. Het geldt
geen buitengewone, maar blijvende, jaar-
lyks terugkeerendo uitgaven l
Wij denken hior in de eerst© plaats aan
dc zoogenaamde» sociale wetten. Men be
groot wat zij kosten zullen 00 een aan
zienlijk go tal milliocnen En droevige er
varing leert, hoo weinig dio begrootingen
te vertrouwen zijn.
Hoo stelt men zich toch voor, aan al dat
geld te geraken 1
Als een der middelen wordt, gedurig aan
bevolen hftb 'vsuoocv»sieredht Zrkerr, het is
een eenvoudig middd. Eindelijk zal men er
ton o vergaan, om elke nalatenschap in haar
geheel to doen verklaren tot eigendom van
„do gemeenschap." Wij spreken niet als
der kapitalisten één, mevr wii zouden het
toch niet ernstig genoeg betreuren kunnen,
indien men het kapitaal van licverleê zag
verdwijnen in dc immer hongerende maag
„der gemeenschap."
Wij herhalen dc stelling, waarmee wij be
gonnen komt gij tekort vermindert al
lereerst uw uitgaven."
Avondvergadering van gisteren.
Voortgezet werd de behandeling van cfe
interpellatie van den hoor
Troelstra betreffende de werkloos
heid.
Do lieer Trcub wees cr den heer Troel
stra, dio do crisissen aan het productie
stelsel toeschreef, óp, dat dan toch opval
lend is, dat bij groot© gebeurtenissen als
overlagen en natuurverschijnselen dc crisis
sen niet van do lucht zijn geweest en men
daartusschcn dan toch verband moet zoeken.
Kolossaio economische schokken zijn het ge
wone gevolg van overlagen, vooral van dc
moderno, waarin zoo ontzaglijk veel kapi
taal verloren gaat.
Spreker kwam vervolgens op tegen het
verwijt van den heer Troelstra, als zou hij
Bernstein valsch geciteerd hebben. Om kos
teloos brood, woning en kleeding to ge von,
daar is volgens Bernstein geen sprake van
en zij, die dat donken, verblijden zich met
een doodo musch. Kaulzky zelf zegt-, dat
hot noodig is, dal het kapitaal dat vernie
tigd wordt weder wordt hersteld, dus de
soc.-dcm. maatschappij zal een veel hoogcr
productie-vermogen moeten hebben.
Vervolgens bestreed spreker dc opvattin
gen van do heeren Lohman cn De Beaufort,
die ongeveer het oude „laisser faire" ver
dedigd hebben.
Wat dc worklooshcidverzekering betreft,
heeft man spreker verkeerd begrepen. Hij
wilde een fonds vormen in lijsten van bloei
cn daarin dan ook doen bijdragen door do
werkgevers.
Spreker handhaafde in hoofdzaak rijn
motie, al erkende hij gaarne, dat het door
hem verlangd© onderzoek moeilijk is. Na
tuurlijk wordt niet van de Regeering
verlangd, dat zij onnoodigc ondoeltreffende
maatregelen zal steunen. Beslist verkeerd
achtte spr. de hulp van particulieren te
gaan tegenwerken. Deze hulp moet blijven
bestaan, maar kan bevorderd worden door
6teun van gemeente en van Staatswege.
Spreker "wijzigde ten slotte zijn motie in
dien rin, dat do Kamer als haar oordeel
uitspreekt, dat dc Regeering dc werkzaam
heid van particulieren en gemeenten Ier te
gemoetkoming in de bestaand© werkloosheid
behoort tc bevorderen cn te steunen en dat
behoefte bestaat aan maatregelen ten einde
beter op de hoogt© te komen cn tc blijven
van aard en omvang der werkloosheid cn
van de in verband daarmee tc nemen voor
zorgsmaatregelen.
De heor D o W a a 1 M a 1 e f ij t wees op
cenige werken, die de Regeer ing zou kunnen
doen uitvoeren, en wel den bouw van een
gewone kazerne te Utrecht.
Voorts wacht de Vereeniging voor Volks
huisvesting nog op subsidie voor woning
bouw in dezelfde stad en dan zijn er nog
een aantal provinciale werken als de nieuwe
spoorweg door dc Haarlemmermeer. Spre
ker vroeg den Minister zijn ambtgenooten
van Oorlog en Waterstaat op te wekken in
dc aangegeven richting merkzaajïi te zijn-
Spreker, in casu een enquêt© gewenscht
achtende, motiveerde zijn stem voor de mo-
tie-Treub, hoewel hij de redactie nog wel
cenigszins anders had gewonscht. Spreker
oordeelde, dat o. a. ook <?oor betere behar
tiging van het vakonderwijs veel werkloos
heid kon worden tegengegaan
De heer D c Visser verklaarde zich be
slist tegen Troelstra's motie, omdat het
practisch onmogelijk is het doel te bereiken,
dat do heer Troelstra rich voorstelt. Hij
vroeg den heor Treub zijn motie te wijzi
gen, want wanneer steeds steun van Regee-
ringswege veronderstelt steun van gemeen
tewege, dan zal do Regeering nooit parti
culier© pogingen mogen steunen.
Do Minister verklaarde zich ook te
gen Troclstra's tweedo motie, die uiting
geeft aan dezelfde gedachte als de eerste.
Het door den heer Malefijt aanbevolene,
voor zooveel van hern afhangt, zal hij over
wegen.
De Minister kan dc motie-Treub wel aan
vaarden, indien hij deze zoo mag opvatten,
dat het particulier initiatief niet mag wor
den afgeschrikt.
Dc motie schept z. i. geen moeilijkheid
voor de Regeering, maar is met het oog op
de werkloozen niet voorzichtig.
De beraadslagingen werden gesloten.
Heden, Woensdag stemming over dc mo
tion.
W i j z i g i n g der Militiewet.
Do heer Van Karnebeek heeft voorge
steld om in art. 149 der bestaande Militie-
wet 1901, in do laatste zinsnede te doen
vervallen dc woorden: „cn volgens het
door hen bij loting getrokken nummer voor
liet verrichten van den in het vorig artikel
bedoelden dienst in aanmerking komen."
Do bedoelde laatst© zinsnede van art. "149
luidt aldus:
„Do ingclijfdcn echter, die zich voor ka
dervorming hebben aangemeld cn volgens
het door hen bij do loting getrokken num
mer voor het verrichten van den in het vo
rig artikel bedoelden dienst in aanmerking
komen, cn zij die krachtens art. 106 voor
kadervorming zijn aangewezsn, behooren
steeds tot het eerst onder do wapenen blij
vende of het eerst onder de wapenen ko
mende gedeelte der lichting."
Uitvoerkeuring van vleesch.
Een verhooging is voorgesteld van het
Xdo hoofdstuk der Staatsbegrooting voor
1&08 in verband mot het op 1 Januari 1900
in-werking-tredon van do wet cp do uit
voerkeuring van vleesch. Verschillende
posten moeben verhoogd worden, zoowel
ten behoeve van do aanstelling van meer
keuringspersoncel als ter voorziening in de
grootero mateneelo behoeften.
Do ontvangsten van do keuring per jaar
worden begroot op 155,000. Voor het per
soneel wordt een bedrag van f 123,160 noo
dig geoordeeld, en daar het personeel reeds
in den loop van December moet worden
aangesteld, wordt voor het loopand© jaar
reeds f 5800 aangevraagd. Ten einde met 1
Januari a. s. over do noodige instrumen
ten to kunnen beschikken, wordt nog
f 10,000 op do begrooting voor djt jaar
gebracht.
Voor verhooging van jaarwedden en toe
lagen van het personeel der botercontrölc
moet het desbetreffend artikel met f 15,ICO
worden verhoogd.
Een woeste leeuw. Een ern
stig ongeluk had tijdens de voorstelling in
het „Theatre des Variétés" to Gent plaats.
Nadat do diorontemmer Havermann met
zijn leeuwen, tijgers en panters was opge
treden, wil do hij eon leeuw en een grootcn
tijger naar hun hol terugbrengen. Toen hij
zich te dion einde in de couloir, grenzende
aan do groote kooi, bevond, wierp een der
leeuwen zioh plotseling op hem en drukte
rijn klauwen in 's mans linkerbeen. Dc heer
Havermann werd tegen de hekken van de
kooi gedrukt, waarop dc leeuw zich op
nieuw op hem wierp. De dierentemmer, riep
het beest daarop in groot© woede bij zijn
naam, waarop dit onmiddellijk zijn slacht
offer vrij liet. Men snelde den ongelukkige
terstond to hulp, wien -dc tanden van den
leeuw zoozeer getroffen hadden, dat hij
vier diepe wonden in zijn linkerbeen had
bekomen, terwijl eer klauw hem een wonde
aan rijn rechterbeen had veroorzaakt. Er
heerschto groot© consternatie onder het pu
bliek.
Do Berlijnsclie wedstrijden.
Do aan scnsationeelo gebeurtenissen zoo
rijke Bcrlijnscko ballonwedstrijdcn hebben,
dit wordt meer en meer zekerheid, een.
tragisch slot gehad. Want de laatst© dor
vermist© ballons, de „Hergesell", werd
zonder schuitje en zonder de bestuurders
in do Noordzee aangetroffen. Met tame
lijke zekerheid meent men nu to kunnen
besluiten, dat de beide luchtreizigers uiet
meer tot do levenden behooren.
Uit Londen werd aan de Keizerlijke
Automobielclub te Berlijn gemeld, dat do
ballon, losgesneden van liet schuitje, Don
derdag werd gevonden.
Kapitein Sun feisên deeld<? nog de vol
gende bijzonderheden mede: De ballon was
tot de helft ing^schrompeld, en dreef deel3
onder water. De luitenants Foertsch en
Kuramel hebben dus waarschijnlijk hun
lief do voor do luchtscheepvaart, die den
laatsten tijd slechts zelden tot catasDo-
phen aanleiding gaf, met het leven geboet.
De kapitein is van oordeel, dat het schuit
je niet boven het land 13 afgesneden, doet*
als laatst© ballast is geofferd, om den bal
lon nog eenigen tijd zwevende to houden.
Vermoedelijk zijn do reizigers in den ring
geklommen en hebben zich aan het touw-
"«rk vastgehouden. Bij het koude, nevel*
go weer cn het sleepen door het zeewater
moet hun positie spoedig onhoudbaar zijn
geworden, want veel zal de ballon door het
offeren van het schuitje niet eens gestegen
rijn. Een energiek luchtschipper oJs Hack-
stebber van do „Planen". die goed was
uitgerust, werd reeds bewusteloos uit het
schuitje gedragen. De voorbereiding van d©
reis der beide luitenants, dio noch kurk,
noch zwemgordels hadden, was vrij licht
zinnig.
Hackstebber Scheibercr, die met do
„Platten" opstegen, hebben thans uitvoerig
hun avonturen medegedeeld. Dinsdagmor
gen ora zes uren dreven do zuidwestelijke
winden den ballon naar zee. Do reizigers
dachten, dat ze in do richting van Groen
land gingen, en hielden zich op een hoogt©
van 100 M. Later waren /o door den nevel
gedwongen tot 2000 M. te» stijgen, en zelfs
kleedingstukkcn wierpen ze overboord.
Eindelijk kon men niets meer missend©
ballon bleef op het water drijven en sleep-
to het schuitje twee uur lang door dc gvï-
ven. Do positie der reizigers was waa-
hopig.
Door gebrek aan voedsel verzwakt, gaven
ze reeds allo hoop op. Vóór Hackstebber
hot bewustzijn verloor, hadden do hcido
mannen elkaar reeds ten afscheid de band
gedrukt. Nadat do nacht was gevallen,
zag Scheiberer, die cp den ring was go-
klommen, door den nevel een schip na»de-
ren. Jubelend riep hij zijn bewustóloozen
metgezel toe, toch bij te komen. Dooh ook
rijn krachten bleken uitgeput en hij viel
in zee. Had het schip niet op het kri
tieke oogenblik opgepikt, dan was hij zekf-r
nog omgekomen.
Kolonel Schaeck, dio met den Zwitscr-
schen ballon „Helvetia" den grootsten af
stand aflegdo, doch landde na door een
visschorsschip twee uren to rijn gesleept,
cischt den prijs op, en verklaart, dat hij
tegen zijn wil op sleeptouw werd genomen
door vissehers, dio blijkbaar voor het aan
brengen van den ballon op een goede bo-
looning rekenden. Zij zagen land, daalden
vrijwillig neer en riepen het schip aan,
om naar de streek, waar zo zich bevonden,
t© iuformeeren. Duitsche, Engclsche, Ita-
liaanscho cn Franseho vragen verstond do
bemanning niet. Van hot schip werd het
sleeptouw gegrepen en het sleepe» zou
tegen Schaeek's bedoeling gewee»sb zijn. D©
Duitsche consul te Christiania, die voor
Schaeck optreedt, v/eigerde do ordering
van den reeder'als bergingspremie, doch bood
een ruime vergoeding voor tijdverlies. Do
consul zal ecu gerechtelijke uitspraak vra
gen, dat van redding geen sprake is g©-
weest. Schaeck voort o. a. als bewijs aan,
dat zijn metgezel uit het schuitjo van vrij
groot© hoogte fato's nam tijdens den sleGp-
tochb. Voorts wordt gewezen op het bezit
van zijn onbeschadigde bagage en instru
menten.
In een gisteravond gehouden vergadering
van de Berlijnsclie Vcrceniging voor Lucht
scheepvaart heeft prof. Busley den uitslag
van den wedstrijd om 't langst in de lucht
to blijven, bekend gemaakt.
In klasse II, voor ballons van 600 tot 900
kub. meter, is de eerste prijs ten deel geval
len aan den ballon Essen-Ruhr, (Hc 13 uur
en 3 min. omhoog bleef.
In klasse III, voor ballons van 900 tob
1200 kub meter, is winner van den eersten
prijs de Hewald, met 11 uur 41 min. 30 sec.
In klasse IV, voor ballons van 120O tot
1600 kub. meter, Gross (geland aan de kusb
van do provincie Groningen) met 24 uu" 30
min.
En in klasse V, voor ballons van 1600 tot
2200 kub. meter, Pommern, met 15 uur 30
min.
Do uitslag van den afstandwedstrijd kon
nog niet worden bekend gemaakt. Vermoe
delijk zal de jury bet noodig achten, eerst
do bemanning van den „Helvetia" te hoo-
ren, die uit Noorwe ;on in Berlijn komt.
Eon Amerikaanse ho maat
schappij, die over groot© kapitalen be
schikt, is Wzig in Frankrijk groot©
slachthuizen in to richten. Nabij Hivro is
er reeds een in working, waar dagelijks
honderden ossen geslacht worden. Do
Maatschappij is in onderhandeling met
verschillende gemeentebesturen. Griukt do
onderneming, dan zal zij zulke massa's vco
kunnen slachten, dat zij meester wordt
van dc Fntnscho vleeochmarkt en do prij
zen naar goed lunken kan regelen.
Do Franseho veefokkers on landbouwers
willen sta.ppcn bij de Kamer doen, om
maatregelen tegen deze Amerikaan sche
vleesch trust to nemen-
