A': s 3
BEROEMDE
BIEREN.
Dans instituut J. DE LANGE.
1 Credietbank voor Nederland, I
P. DU CROiX, Apotheker,
Stoomtram HAARLEM-LEIDEN.
Donkersteeg 3.
Flanellen
PANTALONS
J. C. Kort.
CALKOEN Co.,
Buitenlandseh Overzicht.
J.DENIE,
Wed. J. S'UUAUËR Zn.,
Zitting voor aangilte en bespreking van
lessen op Woensdag 10 September
arS., van 25 uren in het Nutsgebouw
Sieenschgjur.
EUeemt gelden in deposito.
Drogisterij Qedé".
HAABLEMMERSTRAAT e (schuin o/v.PAARDENSTEEG).
Dag- en
Nachthemden.
Goederen naar maat.
1 Donkersteeg.
iiicvr. v. d. KLOOSS-AKAEMA
Mevrouw VAN MINDEN,
iBreestraat 101. Leiden. 8.
Telef. 807.
(Gebrouwen uitsluitend van Herste-fJoMt en
Hop, zonder GoaserveersniddeSen).
In aansluiting met de Rijnlandsche- en
Noordwijksche Stoomtramwegen worden Goe
deren in doorgaand verkeer aangenomen van
en naai* Katwijk, Noordwijk en Rijnsburg en
naaï* en vagu Sassenheim, Lisse, Hillegom,
Bennebroek, Heemstede en Haarlem.
fo. 14893.
XaESÏDSCH 3DAQ-BLAIP, ©©aidearclag' 1© September. Tweede Blad.
Anno 1908.
juoging schoolgelden Middelbaar- en Gymnasiaal-
onderwijs Ie Leiden.
druk is thans verschonen hot reeds
,r ons in het kort meegedeelde voorstel
den heer J. B. Vergouwen tot verhoo-
j van schoolgelden aan do H. B.-S. voor
;en& en het Gymnasium, alsmede tot om-
tlI1g der H. -^.-S. voor MeisjoB in Meia-
ciiool voor M. U. L. Onderwijs.
Ie heer Vergouwen doet dit voorstel van
volgende beschouwing vergezeld gaan:
Blijkens dc gemeente-rekening over het
1907 werd in dat jaar in onze gemeen-
oor het M ïddelbaar Onderwqa
rggeven
voor jaarwedden der lcoro-
en onderwijzers 57,140.72
vc>or kosten van sohoolboe-
eD schoolbehoeften 1607.60
voor vuur en lioht 1410.59
voor onderhoud der gebou-
meubelen, enz. 2698.154
'voor verdere uitgaven 2469.35
voor kosten van het plaat-
toezicht 50.
Samen dus voor f 65,376.414
iervan kwamen voor rekening van de
B.-S.
lo voor jongens 2o. voor meisjes
f 40,675.30^ a. 16,465.414
b 1119.77 b. 487.83
832.67 c. 577.92
d 1328.24 cL 1369.914
1703.35 e. 766.—
25.—
f-
25.—
45,684.334 Samen 19,692.08
ierbij zijn niet berekend rente en aflos-
voor de gebouwen,
tp-nover deze uitgaven stonden de Tol
ontvangsten
aan schoolgelden werd ontvangen:
oor de H. B.-S. voor jongens f 12,377.5a
de H. B.-S. voor meisjes 4782.50
Samen f 17,160.
Bijdrage van het Rijk voor
M O. 6962.62
In 't geheel dus f 24,142.52
het jaar 1907 werd derhalve uit de
ïeeatekas voor het Middelbaar Onder-
41,233.894 bijbetaald, ongerekend
renteenafloesing voor de
ichtingdor gebouwen ver-
u ld' i g d. Waar in hetzelfde jaar do
[delijke omslag f 310,543.78 bedroeg,
kt daaruit, dat bijna 1/7 deel daarvan
het Middelbaar Onderwijs besteed werd.
an het bij to passen bedrag ad
,233 894 komt, dewijl het Rijk alleen sub-
e geeft voor de H. B.-S. voor jongens,
,324 314 voor deze school en f 14,909.58
r de H B.-S. voor meisjes,
algens hot gemeenteverslag over 1907
1 de cursus 19071908 van de Jongens-
pol aangevangen met 218 leerlingen,
ronder 44 buitenleerlingen, on die voor
Meisjesschool mot 94 leerlingen. (Het
ïl buitenleerlingen is van do laatste
vermeld, doch bedraagt ongeveer eon
de deel).
Ie getallen tot grondslag nemende,
een convouddgo berekening, dat een
Dg van do H. B.-S. voor jongens aan
de gemeente ruim 120 gulden 's jaars tost
en elke leerling van do H. B.-S. voor meis
jes ruim 158 gulden.
Deze cijfers toonen, volgens don heer Ver
gouwen, ten duidelijkste, dat een andere
8ehoolregeling voor het Middelbaar Onder
wijs een gebiedende eisch des tijds is.
II. Hoe rijn diezelfdB cijfers voor het
Gymnasium1?
De rekening over 1907 leert, dat daar
voor uitgegeven is:
a. voor jaarwedden van leera
ren en onderwijzers f 26,495.17
b. voor kosten van schoolboe
ken en schoolbehoeften 327.31
c. voor vuur en licht 455.22
<L onderhoud der gebouwen
meubelen, enz. 2467.914
e. voor verdere uitgaven 956.04
f. voor kosten van het plaat
selijk toezicht 125.
Samen dus r f 30,816.654
Rente on aflossing zijn hierin niet inbe
grepen.
Tegenover deze uitgaven staan de volgen
de ontvangsten:
a. aan schoolgelden voor het
gymnasium f 10,250.
b. aan bijdrage van het Rijk 9136.11
Samen dus 19,386.11
Ongerekend rente en aflossing voor het
bouwkapitaal van het gymnasium beeft de
gemeente dus in 1907 hiervoor bijgepast een
bedrag van 11,430.544.
Volgens het verslag over 1907 was het
gymnasium gemiddeld door 108 leerlingen
bezocht. Hieruit volgt, dat uit de gemeen
tekas voor eiken leerling van het gymna
sium ruim 105 gulden in genoemd jaar is
bijbetaald.
III. De beschouwing dezer cijfers leidt
voor het Middelbaar en Gymnasiaal Onder
wijs in deze gemeente, den heer Vergouwen,
tot do volgende conclusion:
a. Waar de gemeente voor beide takken
van onderwijs in 1907, ongeacht rente en
aflossing voor de stichtingskapitalen, die
zij toch ook betalen moet, een bedrag van
f 52,664.44 moest bijpassen, zijnde 1/6 deel
van den hoofdelijkon omslag, rijst de vraag,
of het niet mogelijk zou zijn, dat het Rijk
zoowel het Gymnasium als de Burgerscho
len voor zijn rekening neemt en is een on
derzoek in deze richting zeker gewenscht.
b. In het bijzonder vestigt de bestudee
ring der bovenstaande cijfers de aandacht
op de hooge kosten per leerling van het on
derwijs aan de H. B.-S. voor meisjes.
Waar een leerling van het gymnasium
a^bn de gemeente op 105 gulden komt, een
van do H B.-S voor jongens op 120 gulden,
kost een leerling van de Meisjesschool 158
gulden.
Ieder zal moeten toegeven, dat deze school
van do gemeente te zware offers vergt.
Om daaraan tegemoet te komen kunnen
verschillende middelen aangewend worden.
lo. kan bij het Rijk aangedirongen worden
op subsidie voor deze inrichting;
2o. wat echter financieel en misschien ook
praotisoh meer zal baten, is de omzetting
van deze sohool in een Meisjesschool voor
Meer Uitgebreid Lager Onderwijs, wat in
andere gemeenten reeds is geschied. Zij valt
dan in de termen om gesubsidieerd te wor-
don, zoowel voor hot onderwijzend personeel
als voor den schoolbouw;
3o. als derde middel kan worden toege
past de verhoogïng van het schoolgeld.
Wanneer het schoolgeld met 20 gulden per
jaar per leerling werd verhoogd, daalde het
bij te passen bedrag op 138 gulden en was
er, al was het niet veel, toch reeds iets be
tere verhouding ontstaan. Lettende op den
standi, waaruit deze leerlingen voortkomen,
kan eon verhooging van 20 gulden per leer
ling niet te bezwarend worden geacht.
c. Er is, volgens den heer Vergouwen,
nog een omstandigheid, waarop in zake het
Middelbaar en Gymnasiaal onderwijs de
aandacht valt.
Er rijn op beiderlei inrichtingen verschei
dene leerlingen, wier ouders buiten de ge
meente wonen.
Er zijn er zelfs onder, waarvan bekend
is, dat de oudere zich o.a. in Zoetcrwoude
en Oegstgeest zijn gaan vestigen om aan den
zwaren belastingdruk onzer gemeente te
ontkomen.
Al die buitenmcnschen dragen niet bij in
de lasten der gemeente, maar kunnen toch
van het goedkoope onderwijs profiteeren.
Zoo werkt hun wonen buiten onze gemeente
dubbel voordeelig.
Niets is meer rationeel, dan dat. de ouders,
die buiten de gemeente Leiden wonen en
Middelbaar en Gymnasiaal onderwijs 'voor
hun kinderen noodig achten, daarvoor racer
betalen dan de Leidsche ingezetenen.
IV. Met het oog op bovenstaande stelt de
heer Vergouwen den Raad voor:
lo. Burgemeester en Wethouders een on
derzoek op te dragen naar de uitvoerbaar
heid van die omzetting der H. B.-S. voor
meisjes in een Meisjesschool voor Meer Uit
gebreid Lager Onderwijs en naar de gevol
gen, die deze zoowel voor het onderwijs als
voor de gemeente-financiën, zou opleveren
en dienaangaande een rapport aan den Raad
over te leggen.
2o. In de Verordening van den 26sten Oct.
1899, regelende de heffingen van schoolgel
den aan het Gymnasium, de H. B.-S voor
jongens en de H- B.-S. voor meisjes die door
hem voorgestelde wijzigingen aan te bren
gen:
Art. 2 der bedoelde Verordening luidt
thans:
Het schoolgeld bedraagt voor de leerlin
gen, die alle lessen volgen:
aan het gymnasium f 100 p. jaar
aan dc H. B.-S. voor jongens 60 p. jaar
aan de H. B.-S. voor meisjes 60 p. jaar
Wanneer twee of meer leerlingen uit het
zelfde gezin dezelfde inrichting gelijktijdig
bezoeken, wordt dit schoolgeld voor ieder
met een vierde verminderd.
Met de voorgestelde wijzigingen zou het
worden
Het schoolgeld bedraagt voor do leerlin
gen, die alle lessen volgen en wier ouders
in de gemeente Leiden woonachtig zijn:
aan het gymnasium f 10O p. jaar
aan de H. B.-S. voor jongens „60 p. jaar
aan de H. B.-S. voor meisjes 80 p. jaar
Voor leerlingen, wier ouders buiten dc ge-
meonte Leidon wonen, bedraagt het school
geld:
aan het gymnasium f 120 p. jaar
aan do H. B.-S. voor jongens 80 p. jaar
aan de H. B.-S. voor meisjes 100 p. jaar
Wanneer twee of meer leerlingen uit het
zelfde gezin dezelfde inrichting gelijktijdig
bezoeken, wordt het schoolgeld voor ieder
met een vierde verminderd.
Art. 3 luidt thans:
Het schoolgeld bedraagt voor de bijwo
ning van de lessen in enkele w»kken:
a. aan het gymnasium, wanneer do lessen
worden gegeven:
eenmaal 's weeks f 16 per jaar
tweemaal 's weeks 20 per jaar
driemaal 's weeks 25 per jaar
vier- of meermalen 30 per jaar
b. aan de Hoogere Burgoreohooi voor
Jongens of aan die voor Meisjes, wanneer
de lessen worden gegeven:
eenmaal 's weeks f 10 per jaar
tweemaal 's weeks 15 per jaax
driemaal 's weeks r, 20 per jaar
vier- of meermalen 25 per jaar
Art. 3 zou met de voorgestelde wijziging
worden
Het schoolgeld bedraagt voor de bijwo
ning van de lesGen in enkele vakken voor
de leerlingen, wier ouders in de gemeente
Leiden woonachtig zijn:
(als in het oude artikel).
Voor leerlingen, wier ouders buiten de ge
meente Leiden wonen, bedraagt het school
geld voor enkele vakken:
a. aan het gymnasium, wanneer de lessen
worden gegeven:
eenmaal 'b weeks f 20 per jaar
tweemaal 's weeks 25 per jaar
driemaal 's weeks 30 per jaar
vier- of meermalen 35 per jaar
b. aan de H. B.-8. voor Jongens of aan
die voor Meisjes, wanneer de lessen worden
gegeven:
eenmaal 'a weeks f 15 per jaar
tweemaal 's weeks 20 per jaar
driemaal 's weeks 25 per jaar
vier- of meermalen 30 per jaar
De Belgische Senaat heeft het ver
drag van overdracht van den öongo-
staat aan België aangenomen met 63 te-
24 stemmen en ae koioni&le grondwet met t»b
tegen 22 stemmen.
De Kamer nam op 20 Augustus 1.1. het
verdrag met de additioneele akte" aan met
83 tegen 55 stemmen (9 onthoudingen) en de
koloniale grondwet met 90 tegen 48 stem
men (7 onthoudingen).
Naar 6ommige bladen verzekeren zal de
Duitsche Rijksdag in openbare zit
ting eerst 2 November weder bijeenkomen.
Do officieel© vacantietermijn eindigt 20
October, doch de heer en schijnen te zeer in
hun welverdiende rust op te gaan, om di©
maar zoo eensklaps te verbreken.
Er is anders veel nuttig werk te doen.
In een artikel van de „Norddeutscho A1I-
gemeino Zeitung" over d© hervorming van
het financiewezen der R ij k s wordt
er op gewezen, dat niet alleen verhooging
der inkomsten noodig is, maar nog meer een
groot© en ingrijpende hervorming van het
geheclo financiewezen. Het blad somt daar
na op alle nadeelen, die uit de voortduren
de teugellooze toeneming der Rijksschuld in
tijd van vrede en van oorlog ontstaan ten
aanzien van het beheer des Rijks, van de
Staten op zichzelf en van de gemeenten. jJe
„Norddeutsche'' zegt, dat het een onafwijs
bare plicht der Rijkspolitiek is, het lee-
ningwezen en den koersstand stabiel te ma
ken. De noodzakelijkheid van voortdurende
schulden ging, zoomede de vermindering
van verdere schulden, voor onproductieve
werken eischen een herstel van het even
wicht tussohen de behoeften en de voldoe
ning daaraan. Daartoe is een stelselmatige
beperking in de uitgaven tot het on vermijd
delijk noodzakelijke, alsmede do volgens een
vast plan uitgevoerde verhooging van de in
komsten noodig. Niettegenstaande ae uiter
ste spaarzaamheid, eischt echter de be
trouwbare vervulling van den staateplicht,
met het oog op militaire zekerheid, en deh
vooruitgang op beschavings- en sociaal ge
bied, versterking der inkomsten. Het alge-
meene gebruik van zekere genotmiddelen,
zal als in andere landen met zwaardere be
lastingen moeten getroffen worden. Naast
het verbruik moet ook het bezit behoorujk
belast worden. Met het oog op do afzon
derlijke Staten en gemeenten is een directe
inkomsten- en vermogensbelasting verboden.
Alleen een verdere uitbreiding van de in
stelling der successierechten blijft over. Ver
der kunnen enkele kenmerkende verschijnse
len in het leven van den modernen tijd
zwaarder belast worden zonder gevaar voor
den handel. Vóór alles is noodig verster
king van het bedrijfskapitaal van het Rijk
door het voorschotbedrijf ter zijde te stel
len. Voorts schijnt geboden, onder handha
ving van het bewilligingsrecht der Volks
vertegenwoordiging ten aanzien van de be
grooting, de betrekkingen van hef Rijk tob
de afzonderlijke Staten los te maken van
de telken jaro veranderlijke, ongedekte ma-
triculaire bijdragen en op vasten grondslag
te stellen. Er moet daartoe gestreefd wor
den naar de invoering van een veranderb
ken, telkens voor een reeks van jaren op
nieuw vast te stellen factor onder de in
komsten.
Het Franse he £amerl,id Adigard
dat de Duitsche legeroelenin-
g c n in Lotharingen gadesloeg, is door eec
veldwachter en twee lanciers van het veld
verdreven, omdat hij geen bijzonder toe
gangsbewijs kon vertoonen. Vergeefs beriep
hij zich op het Duitsche gezantschap te Pa
rijs, waar men hem, zoo verzekerde hij, had
gezegd, dat hij geen bijzondere stukken noo-x
dig had.
Havas bericht, dat de Duitsche consul-
V a s s e 1 zich op zijn doorreis naar Fez
te El Ksar in verbinding heeft gesteld me
Omrani en dezen wist over te halen een ver
gadering van nota .elen te beleggen. Op c!i<^
vergadering deelde de heer Vassel mede, da'
hij, zoodra hij te Fez zou zijn aangekomer
onmickïellijk dc invrijheidstelling van Er-1
remiki zou trachten te bewerken.
Toen de vraag werd gesteld, welke plan
nen Duitschland ten opzichte van Ma
rokko had, verklaarde Vassel, dat Moulay
Hafid rekenen kon op Krachtigen steun van
Duitschland, en hij voegde daaraan toe, dat
hij zich naar Fez begaf om Moulay Hafid
mede te deelen, dat Duitschiands plan is
de integriteit van het - nd te verzekeren en'
n Sultan te helpen om de tegenwoordige
m^ilijkheden te boven te komen. Begrijpe
lijkerwijze maakten deze mededeel ingen
grooten indruk op de aanwezigen.
Dit bericht is in lijnrechte tegenspraak
met hetgeen officieel beweerd werd, toen dr.
Vassel zich op 31 Augustus van Tanger oj
reis begaf naar Fez. Toen heette het n.l.,
dat de consul met geen ander doel naar die
plaats ging, dan om de belangen van Duit-
fervolg Advertentiëa
Waarschuwing.
De bekende Goudsche Siroop-
afelen uit de fabriek van G. J.
DEDEWAAGEN, Gouda, welke op
id-Leiden mot zooveel succes z(jn
docht, bleven steeds verkrijg
er 9622 12
iJu de Gunst",
Korenbmgsteeg No. 5.
Beleefd aanbevelend.
Handwerken,
Maatkuippen en naaien van
Costumes en Ondergoed, in cursus
of privaatlessen. 9740 9
Keerengraclit 112, boven.
GTiandenmakerssteeg 4, bij de Waag.
PRIMA ADRES voor
zuivere Natuurboter,
Goudsche, Leidsche en vette
Edammer Kaas. 9833 8
Uw fijn linnen, uw
boordjes, uw hem
den en zakdoeken
zullen langer duren,
als uw waschvrouw
alleen
gebruikt.
7806 46
9626 26
r :z .v™
sj Nieuwe Rijn 28, Leiden,
Dagelijks opeischbaar thans 3 pCt.
Voor minstens één maand vast 3i
Voor minstens zes maanden vast 4
Het Kantoor i9 alle werkdagen open van 9 tot 3 uren.
Het kleinste aan te nomen bedrag is 25 Gnlden. 9735 30
Goedkoopste adres voor: Mond- en Tandreinigingsmiddelen,
Tandborstels, Knu-de-Cologne en Parfumerieën per flacon en
b(] de maat, Toiletartikelen, diverse Medicinale en Toiletzeepen,
Sponsen en Zeemleer, Dweilen, Huishoudelijke artikelen,
en verder alles wat tot het Drogistenvak behoort. 9256 20
Aanbevelend, E. H. GERRITSEN.
De Administratie van het „Leidseh
Dagblad" belast zich met het plaatsen
van Advertentiën in alle Bladen.
Dames, Heeren en
Kinderen.
VERLOSKUNDIGE,
Jan-Blankenstraat, 36b/d. Holl. Spoor,
Den Haag. Spreekuur dagelijks tot
's avonds, lOuren/sZondagstotöuren.
9580 6
Verlosknndigo,
Kloefkade 14 b/d. Stationsweg,
voorheen Spui 152a,
Telefoonnummer 6379.
DEN HAAG. 8559 7
Ce z/iaï/iJEoeltëZs'j
Kassier-s en Commissicnnair-s én Effecten.
Telef. Iiiterc. 728. Delft: Voorstraat 62.
Voeren Effecten-orders uit aan de l-'eurzen van
Amsterdam, Londen, New-York en Parijs.
Verzilveren Coupons. .Sluiten Prolongatie.
Incasseercn. 902 30
Noordeijlde 41.
3261 10
f
Herk-Windmill
Nieuw Bouwmateriaal.
Contractante voor Neder
land N.-Y. Handel-Mü. A. RESINK,
Haarlem, Ztflvcst 25. 1752 15
3749 34
