PANAMAHOEDEN
«Jende stoornissen. Wij herhalen: lo. dat
derhalve water voor ons lichaam onont
beerlijk is; 2o. dat derhalve gebruik van
water dringen 1 noodzakelijk is; 3o. dat va-
ter drinken bcv derlijk is voor de
spijsvertering; 4o. dat onmatig, d.w.z. te
vccl^te heet of te koud water zeer sehade-
lijke gevolgen voor de gezondheid hobben
kan.
PSHKSTERZECEM.
Begroet door jubelende zangen
Van 't vogelkoor in bosch en wei,
Door dankbre mensehen blij ontvangen,
Roemt elk in 't Pinksterfeestgetij.
De bloemen prijken in de dreven,
Het woud praalt in het feestelijk kleed.
Weer tuigt de schepping van nieuw leven;
Geweken is het voorjaarsleed.
Stort, Pinksterfeest, uw goede gaven,
Zooals vóór eeuwen reeds, in 't rond
Wil alles met uw adem laven
In dezen feestelijkeu stond.
Ontplooi uw rijke zegeningen
Waar menschen leven, overal;
Wil ons met heerlijkheid omringen.
Stort uit uw gaven zonder tal
Breng, lentefeest, ook aan ons allen
Weer voedsel voor gemoed en geest
Dat hoog'ro moge duizendtallen
Verkwikken op het Pinksterfeest 1
Geve ieder aan dat hoogste wijding
Op 't feest van bloei en zonneschijn
Dan strekt het velen tot verblijding
En zal tot waren zegen zijn!
worden in Columbia gemaakt in do depar
tementen van Sant-a.no (Bucuramanga?,
Antioquia (Aguadas), Zuid-Cauea en Zuid-
Tol irua (Suaza-di strict).
Men heeft tien dagen tot drie weken noo-
dig om van-uit-Bogota naar een dezer plaatr_._
sen te reizen. De duur van dc reis hangt
af van dc gesteldheid der wegen en van
het jaargetijde. Gedurende den regentijd
worden sommige wegen onbegaanbaar.
Thans (toen het. rapport werd geschreven)
kost een Suaza-hoed Aan middelbare kwali
teit 120 dollars. Een fijne dito hoed kost 3<J0
a 400 dollars, een zeer fijne 600 a 800 dollars.
(Dc prijzen zijn nogal veranderlijk en han
gen af van vraag en aanbod). 1) De Buaza-
hoed wordt veel hooger geschat dan de
Equador-hoed.
Het materiaal voor het vervaardigen van
den Panama-hoecl wordt geleverd door den
gewonen waaiervormigen palmboom, door
dc inboorlingen „Palmichc" genoemd.
Jonge bladen van zooveel mógelijk gelij
ke grootte worden afgesneden en gekookt,
tot liet kookproees een beparlde phase I's
ingetreden. (Het 1' ":en van het stroo tot
op een geschikte mate is een kunst, die
slechts door weinig lieden goed wordt ver
staan). Door het koken bekomen de blade
ren een uniforme lichtgele kleur. Na dit
koken worden de bladeren opgehangen om
te drogen. Dit drogen moet geschieden bin
nenshuis, dus niet ia de zon, en op een
plaats, waar de lucht voldoende doorstroo-
miiig vindt. Zijn de bladeren nagenoeg
droog, dan worden zij door middel van een
y-vormig houten werktuigje verdeeld in
streepjes van gelijke grootte. Dan laat men
deze bladeren verder rustig drogen tot ze
krullen aan de randen en clan zijn zij voor
het gebruik gereed. Het „stroo" wordt zorg
vuldig gewikkeld in schoone lappen, aan
gezien licht en een te droge atmosfeer het
benadeelen.
In Suaza worden de hoeden gemaakt op
stevige houten blokken door twee of vier
personen (meestal vrouwen), die bij het werk
steeds tegenover elkaar zitten.
Een middelmatige hoed wordt aldus door
vier vrouwen gemaakt in een week. "Voor
een fijnen hoed zijn drie zes weken noo-
dig. Als bet vlechten geëindigd ia, wordt
het stroo zorgvuldig met een pennemee af-
I) De papieren dollar is min of meer een
tiafee peaay, wmad.
gesneckn, de hoed daarna gewassehen met
gewone gele zeep en limoensap en in de
schaduw te drogen gelegd.
Het klimaat is van grooten invloed bij
het vervaardigen dezer hoeden. Een knap
hoeden vlechter of -vlcchtster kan geen goe
den hoed maken gedurende het droge zo
merweer of het regenseizoen.
Waarschijnlijk zijn om deze redenen hoe
den van bepaalde dorpen in het Suaza-dïs-
trict beter dan hoeden, gemaakt op plaat
sen, slechts weinige mijlen daarvan verwij
derd.
0..1 een goed vlechter of vlechtster te
worden, zijn ccn zeer lange oefening cn
voortdurende prac+ijk noodzakelijk; van
daar, dat meisjes reeds op zcor jeugdigen
leeftijd, gewoonlijk van ongeveer tien jaren,
aan 1 t werk worden gezet.
De hoedenmakers werken den ganscheh
dag ijverig door, hun maaltijden haastig
gebruikende en dikwijls zelfs nog voortwer-
kende bij lamplicht. Gedurende het werk
zingen de vrouwen, maar de arbeid wordt
geen oogenblik gestaakt.
Wereldtalen.
Een historische bescl. ^wing over dc ont
wikkeling van de meest beteekenende talen
der beschaafd© wereld geeft dr. Fr. Winter-
stein in zijn te Frankfort verschenen werk:
„Dio Verkehrssprachen der Erdc," met
een overzicht over de verbreiding der we
reldtalen in den tegenwoordige n tijd.
In dit opzi -ht hadden er in den loop des
tijds heel merkwaardige verschuivingen
plaats. Het aantal der talen wordt volgeuo
dr. W. steeds geringor, afgezien van de
nieuwe vormingen van gemengde taleD aJs
neger-Engelsch. Toch bestaat nog het res
pectabel aantal van LUS zelfstandige talen
met meer clan duizend dialecten.
Na den voorrang van het Fransch ?n de
achttiende en het begin der negentiende
eeuw en den daaropvolgcnden zegctocln- der
Engelsoho taal hebben eede't de laatste ja
ren der vorige eeuw beide talen een ge
vaarlijken concurrent gekregen in 't Duitsch
en wel in alle deelen der aarde, op
alle gebied dor menschei-cL ('t Is een Duit-
schcr, dio het schrijft). Do invloedssfeer van
het hoog-Duitsch in do geheel© wereld
strekt zich uit over ruiia honderd miüiocn
mensehen. Het Nedorlandsch of Neder-
duitsoh over dertig millioen. Engelsch is
over ongovecr tweehonderd millioen ver
breid.
Onder de zeelieden der Germaansche we
reld is een gemengde taal ontstaan uit En
gelsch, Scandinavisch en Plat-Duitsch, dat
het meest op Engelsch gelijkt. Zij wordt ook
in hot binnenland meer en meer bekend.
In Amerika houdt het plat-Duitsch (wdj
vermoeden, dat do schrijver hieronder ook
het Nederlandseh verstaat, een eigenaar
digheid, den Duitschers eigon) zich onderdo
geimmigreerden langer staai.do dan hoog-
Duitsch; in vele plaatsen wordt het zelfs
meer gesproken dan dit. Anders staat Ame
rika in taal en werken hoofdzakelijk onder
don aangroeienden invloed van het En
gelsch, vooral de hoofdmassa in het noor
den. In haar bezit de Eneelsche taal haar
geweldig verbreidingsgebied.
In do wereldverbreiding wordt hot En
gelsch op grooten afstand gevolgd door het
Fransoh, n.l. met 47 millioen en een in
vloedssfeer van ongeveer 50 millioen. Zelfs
als wercldmodetaal gaat het steeds meer
torug ten gunste van het Engelsch en het
Duitsch. Spaanscb wordt door 45 millioen
gesproken cn voorts nog door 5 millioen
verstaan. Portugeesch geldt voor 22 mil
lioen menschen als spreektaal. Italiaansch
heeft zich over pl.m. 38 millioen uitge
breid, Grieksch over 4. Groot-Russisch be-
heorscht in het geheel 100 millioen, zal ech
ter volgens den schrijver evenmin een we
reldtaal worden als het Chineosch, on
danks zijn 400, en het Japauscb met zijn 46
millioen.
De 100 millioen Indiërs, die Hindostansch
spreken, blijven slechts tot dit gebied be
perkt. Arabisch wordt ten gevolge van zijn
groote verbreiding wat uitgestrektheid
betruit door 65 millioen personen ge
bruikt. Maleisch door 25 millioen. Turksch
wordt altijd nog door 23 millioen menschen
gesproken.
STOFGOUD.
Woorden, waar het hart in spreekt, wek
ken altijd weerklank.
Jacques Perk,
De vreugd, die aan een kind wordt be
leefd, is een knop, waaruit de lieflijke
bloem der hoop zich ontwikkelt.
Dr. E. L a u r i 11 a r d.
RECEPT.
Karnemelkskaas.
Uit karnemelk kan een zeer smakelijke
kaas worden bereid op de volgende wijze:
Men kookt de karnemelk op en laat ze
afkoelen. Daarna doet men ze in een zak
en laat de wei afloopen; vervolgens zout
men de kaas en doet er een weinig kummel,
of wat men ter plaatse voor smakelijke spe
cerij heeft, in cn kneedt de massa door elk
ander Op een balven E.G. kaas wordt nu
ccn lepel vol rum of cognac gedaan cn ver
volgens nog eens doorgoknecd. Ten slotte
wordt zij in den gcwcnschten vorm gedaan.
Men laat nu de kaas in de lucht drogen en
wikkelt ze in een zindclijken m warme wei
gedrenkten linnen lap. Legt men ze nu in
een stecnen pot cn zot men dezen cp een
warme plaats, dan kan men do kaas na vier
dagen eten; wordt zo oudor, dan wint zo
zeer aan smaak
ALLERLEL
Leor om leer. „Mijnheer," sprak
een man, die op do derdo verdieping woon
de, tot ccn ander, die op de vierde was go-
huisvest, „ik ben gozonden door een com
missie van de overige bewoners van dit
huis en ik kom u vragen of ge uw fluit
niet wilt verkoopen."
„Dat treft," sprak d© vierde-verdiepin-
ger, „ik ben afgevaardigd door een ande
re commissie uit dit groot© huurhuis en
die vraagt je beleofd om jo zuigeling op
een afslag te doen."
Verkeerd© navolging. Een
juffrouw uit de provincie is geplaatst bij
een voorname firma in dc stad. Zij is niet
erg handig met het verkoopen, waarom
haar door den patroon wordt aangeraden,
om flink te luisteren naar de andere win-j
keijuffrouwen.
Daags na haar intrede in den winkel
komt een dame zijde koope-n bij een van
do andere dames. De koopster vindt, dat
de zijde erg duur is. Dc juffrouw doet op
merken, dat er in bet vorige jaar zooveel
zijdewormen zijn gestorven.
Een dag of wat later komt er bij de
nieuwelinge een dame om lint tc koopen.
Ook het lint wordt duur gevonden.
„Maar, dame," zegt de nieuwelinge,
„weet u dan niet-, dat er verleden jaar
zoo'n sterfte onder de lintwormen is ge
weest?"
Echtgenoot met zijn vrouw aan 't sta
tion komende, juist als de trein weg stoomt.:
„Daar nu, als jij nu niet zoo lang getreu
zeld had met het aankleeden, dan zouden
we nu niet te laat zijn."
D o v r o u w: „En als jij me niet zoo ge
haast hadt, dan zouden we nu niet zoo
veel te vroeg zijn voor den volgenden
trein 1"
Bij de hand. Knaap: „Wat is dab
een klein brood, bakker!"
Bakker: „Bekommer je daarover niet,
mijn jongen, zooveel te minder heb je te
dragen."
Do knaap legt den hal ven prijs op de
toonbank en loopt heen.
Bakker: „Hó, ventje, dat is geen geld
genoeg."
Knaap: Dat maakt niet uit. Zooveel
te minder heb je te tellen, bakker."-
