Marktberichten.
Finaneieelemededeelingen
:t
FEUILLETON.
Een Zonderling.
Wrügaas a»
Yraag: In 1905 bcb ik mü door tusschen-
koinst van den agent verzekerd tegen onge
lukken bij de 's-Gr ivenkaagscho Algemeene
Maatschappij van Verzekering, tegen jaar-
lijkscke premie van f 14, te betalen 1 April.
Aangezien ik mij om bijzondere redenen
niet meer wenschle te verzekeren, heb ik
toen geweigerd de premie te betalen en ben
thans gedagvaard tot betaling van twee
jaar premie, voor 1907 en 1908. Buiten mijn
weten hebben, zij mij verzekerd voor tien
iaar. Hebben zij nu het recht om niet alleen
de premie van 1907, maar ook die van 1908
op mij te verhalen?
Antwoord: Wij vreezen dat Uwo be
wering, dat U niet wist voor tien jaar verze
kerd te zijn, niet zeer veel kans van slagen
heeft. Moest er ook soms een voorafgaande
opzegging plaats hebben, welke door U is
verzuimd? Zonder de stukken te zien kun
nen wij niet beslist oordeelcn, maar zien
voorshands voor U weinig heil in die kwes
tie.
Vraag: Bij emigratie of overtocht naar
Amerika, welke bescheiden zijn er dan noo-
dig en hoe groot is het geldelijk bedrag, dat
men verplicht is bij aankomst te bezitten?
Antwoord: Bescheiden zijn voor zoo
ver b kend niet noodig, maar het is altijd
gcwenscht dat men zich kunne lcgitimee-
ren, dat wil zeggen dat men werkelijk do
persoon is voor wien men zich uitgeeft. Een
bdrag van 120 is vereiseht.
Vraag: Iemand, welke in financïeele
Moeilijkheden verkeert en daardoor GO a 70
pCt. aan zijn schuldeischers kan uitkeeren,
mag deze zonder wettelijke personen te er
kennen. een akkoord van 70 pGt. aan do
schuldeischers aanbieden cn eventueel aan
gaan? Is dit dan wettig als de schuldeischers
genoegen nemen met 70 pCt. 1
Antwoord: Zeker, het vrijwillig ak
koord is verbindend voor allen, die er ge
noegen mee nemen.
i Vraag: Hoe moet ik het aanleggen en
velke zijn de vereischten, om te kunnen me
dedingen naar aanbestedingen van Rijks-
goederen en in welke courant worden zulke
aanbestedingen bekend gemaakt?
Antwoord: De voorwaarden voor die
aanbestedingen liggen ter lezing aan het
Getrokken Ministerie.
Die be tedingen zijn verneld in de Staats
courant. in het Algemeen Nederlandsch Ad
vertentieblad, uitgever Th. C. B. ten Ha
gen, Nobelstraat 20, 's-Gravenhage.
V raag: Mag men een hond, welke loopt
te dwalen, opvangen en dien verkoop^n na
er voldoende publiciteit aan gegeven te heo-
hen? Mag de rechtmatige eigenaar er altijd
nog aanspraak op maken of kan het dier
teruggevorderd worden?
Antwoord: U hebt een daad van
menschlievcndheid verricht en door uw
annonces bewezen, dat het geenszins uw be-
loeling was u het goed van een ander toe
le eigenen. Daar zien wij dus geen bezwaar
*nmaar in het verkoopen van eens anders
goed zien wij wel bezwaar en zouden daar
toe niet willen overgaan zoolang de eige
naar recht van opvordering heeft. Het is
altijd een moeilijk geval, want u moet het
beest natuurlijk den kost geven: maar u
iiaclt het ook niet behoeven op te vangen.
V raag: Wat is de oorzaak van de rose-
achtige kleur van het licht der eleetrische
lampen in deze stad, die een oogenblik heb
ben gebrand op de Beestenmarkt? Wordt
die kleur misschien bepaald door de meer
dere of mindere sterkte van den stroom?
Antwoord: Do oorzaak van de rose
kleur van het elec'risch licht door u be
doeld, wordt veroorzaakt, doordat de kool
spitsen met een kleurstof zijn gedrenkt- Zij
heeft met de meerdere of mindere licht
sterkte niets to maken. Men heeft deze
kleur gekozen, omdat men dit licht mooier
vond dan het witte licht. Gebruikt worden
niet gewone booglamp».::, maar de verbeter
de vlam-booglampen, waarvan de koolspit
sen elkander vormij naderen en niet hori
zontaal zonals bij de gewone booglampen.
Vraag: Het komt meermalen voor, dat
personen intercommunaal telephoneeren,
daar y. 'J vooruit bij de post gestort hebben
en hun dit bekend is, zoodat zij wederrech
telijk ons nummer opgeven. Hoe zou deze
schade te ondervangen zijn?
Antwoord: Dat kan alleen gebeuren
door middel van uw eigen toestel. "Wordt
nn een intercommunale aansluiting ge
vraagd, dan belt gewoonlijk verloopt
daar wel een halfuur mee de juffrouw op.
j Als u dan even naar de tclephoon gaat,
hoort u direct dat. het om een intercommu
naal gesprek te doen is.
Vraag: Kau 1 b waar zijn, dat een
onderdeel van het Ned.-Herv. Weeshuis t9
huur staat?
Antwoord: Dat kan best waar zijn.
Het H.G. of Arme Wees- en Kinderhuis
vormt een groot coinpdex vaa gebouwen.
Waarom zou men gedeelten, die uiet ais
eigenlijk Weeshuis dienst doen, niet pro
ductief maken, door zo te verhuren?
Het gedeelte, waarin gevestigd is de
drukkerij van de Firma Brill, Orde Rijn,
behoort ook aan dit Weeshuis en wordt aan
die Fir ma verb u urd.
V raag: Zou U me niet het adres van
een of mcc-r Oudheidkenners kunnen opge
ven, wier oordeel omtrent de waarde (an
tieke en geldelijke) van een paar oude pot
ten, onderget-, naar Uwe meening, op prijs
kan stellen?
Antwoord: Wend U tot den onder
directeur van het Museum van Oudhedea
dr. J. H. Holwerda, Breestraat 18, die ze
ker volkomen bevoegd is de oudheidkundi
ge waarde te beoordeelen.
Vraag: In mijn huis wemelt het van
mieren op den vloer en in de kasten, wat
kan er met succes aangewend worden, cm
ze te doen verdwijnen?
Antwoord: Zet eens in Uw kast ccd
plat bord met een oplossing van potascü.
Misschien helpt het.
Vraag: Welk middel moet men aanwen
den om met zekerheid te weten of men
lintwormen heeft, daar medisch onderzoek
niet baat.
Antwoord: Baat medisch onderzoek
niet? Ge verbeeldt U toch niet dat U een
lintworm heeft? Daaraan zouden wc werke
lijk gaan twijfelen. Want wij kunnen niet
anders dan U raden een dokter te raadple
gen heeft U er wat voor over, raadpleeg dan
prof. Van Leersum
V r a a g: Is het geoorloofd een gemeente-
beambte zijn naam v."uit io uw veel gele
zen blad te mogen plaatsen, om langs de
zen weer, mijn eigen naam, dien de Gemeen
te-beambte ontkroond heeft, door bij ver
schillende winkeliers te gaan medcdeelen,
dat ik bij een bekenden winkelier bood
schappen op dien Gemeente-beambte zijn
naam had willen halen en daar ik het door
tussckenkomst van de politie heb laten on
derzoeken cn nu gebleken is onjuist te zijn?
Antwoord: Het is misschien geoor
loofd, maar of het veelgelezen blad het zal
doen is een andere vraag!
Vraag: Wanneer een vereeniging een
uitvoering geeft permissie heeft tot 4 of
5 uren in den morgen, kan dan door de po
litie aanzegging gedaan worden, wanneer
er programma's verkocht of entrée geheven
wordt, m 12 uren te sluiten, daar het dan
als publieke vermakelijkheid beschouwd
wordt
Antwoord: Ja, dat kan.
Vraag: Fnnt U mij ook op de hoogte
brengen tot wien ik mij moet wenden om
logeerkamers aan te bieden aan heeren Con
gresleden
Antwoord: Tot den heer J. T. C.
Viruly, Plantage.
Vraag: Zou het. niet mogelijk zijn uw
courant in Den Haag, evenals in Haarlem,
met de post van balfacht te ontvangen nu
ontvangen wij die of 's avonds halfolf öf
's morgens den volgenden dag.
Antwoord: Da'ara .l schijnt niets te
doen te zijn. Reeds vroeger hebben wij daar
over gereclameerd. De Dagbladen worden
te zes uren van hier verzonden; loopende
w-aren ze er nog vrceger 1
Kunst, Ketteren, enz.
,,De Schatkamer" maandschrift voor den
„Heiligen Dienst" werd ons gezonden.
R. J. v. d. Heulen is uitgever en „eind
redacteur" het woord is niet van ons.
Redacteur van de rubriek maatschappelijke
arbeid is A. J. P. Boeke te Noordwijker-
hout; voor godsdienstonderwijs, ds. A. v.
d. Flier, te Middelburg. Voor kerkelijke
kunst J. A. Rust, to Utrecht.
De- heer P. H. Hugenholtz Jr., voorgan
ger der Vnje Gemeente te Amsterdam, heeft
in do seiio Kerk en Secte een bffoog gewijd
aan hot begrip der Vnje Gemeente.
„Om de aankweeking van godsdienstig
en zedelijk leven is het dus deze Vrije Ge
meente allereerst en bovenal te doen.
Van zedelijk leven allereerst. Daaraan
heeft onze tijd de dringendste behoefte. Er
is veel jacht naar genot. Er is veel liefde
tot de kunst. Er is veel dorst naar kennis.
Er is een opgewekt maatschappelijk leven.
Dat alles heeft zijn waarde en zijn recht.
Maar boven dat alles staat een levendig
plichtsbesef, een diep gevoel van verant
woordelijkheid, een leven van heiligen ernst
en vrome toewijding."
„Vrije godsdienst begeert den verheffend-
stcn invloed der kunst. Vandaar de beelte
nissen van helden en profeten op de ramen
aangebracht, vandaar het versieringsooinité
door haar in het leven geroepen. Vandaar
do hooge waarde door haar aan de muziek
gehecht."
„Vrije godsdienst verlangt en behoeft het
licht der wetenschap."
„Gelijk alle dingen zoo hebben ook vrije
gemeenten haar licht- en schaduwzijden.
Haar lichtzijde schijnt ons het beginsel dat
de belijdenis van het geloof, de vorming
en uiting van eigen godsdienstige overtui
ging volkomen vrij moot zij"n en aan geencr-
lei regel of dogma mug worden onderwor
pen haar lichtzijde dat zij onafhankelijk
van den Staat, alleen doordeb ij dra
gen van haar ledenen vrienden,
in stand gehouden wordt.
„Tot de schaduwzijden kan gerekend wor
den dat vrije gemeenten een breoden hisio-
rischcn grondslag missen en niet gedragen
worden door eeuwen-oude traditiën, die een
gevaarlijke keten, maar die ook een vasten
grondslag kunnen-.vormen. Een schaduw-
izijdo kan geacht Worden haar onzc-kor be
staan, afhankelijk deels van de persoonlijk
heid van haar voorganger, deels van dc be
langstelling en offervaardigheid van haar
leden.
„In ons oog evenwel heeft dit onzeker be
staan meer voor- dan nadeelen. Alle men
schel ijke vereenigingen bestaan slechts voor
een tijd. Zij behooren te bestaan, zoolang
zij levensvatbaar en krachtig, zij behooren
te sterven, als zij verouderd en kwijnend
zijn."
Tentoonstelling mevrouw Do
Rood e-H e y e r ra a n s.
Wc hebben bij Reekers te Rotterdam cfe
tentoonstelling van schilderijen cn teekenm-
gen gezien, welke het werk zijn van Heyer-
mans' zuster.
Wij noemen haar aldus omdat de kunst
uiting van broeder en zuster door zulke
overeenkomstige eigenschappen wordt be-
hecrscht.
In beider uitingen van kunstgevoel kijkt
soms zeer hinderlijk do propagandist(e) om
den hoek.
Stcinlcr ook schildert in zijn tcekeningen
misstanden. Zijn werk heeft in zich de tra
giek van het uitgebeelde geval geabsor
beerd. Het spreekt er uit, maar dringt zich
niet op.
Mevrouw De R -Hcyormans vindt het
noodig een etiket te plakken op het geval,
't Aquarel voorstellend, een lijder aan rugger
mergstering draagt dc aanwijzing er bij,
dat hij aan deze kwaal lijdend is ten ge
volge van een val door een luik... ergo...
Do aanschouwing van het aquarel mocht
ons om zulk een bijschrift geen minder
aestetiseh genot geven; men ontkomt even
wol in zijn bewondering niet aan geïrriteerd
heid, die de kraagkracht van het geval on
tegenzeglijk verzwakt.
Do schilderes heeft terdege de vrouwtjes
in het oude vrouwenhuis bekeken.
De oude mummel-bekjes, het ledige en
toch steeds bezige gedoe dor oudjes, zij heeft
het alles levendig weergegeven in de eigen
aardige sterke kleuren van blauw, wit en
rood, welke ze veel gebruikt.
Dc kunsthandel Reekers heeft haar twee
voorzalen vol hangen met het werk van de
artiste.
Werk is het dat om zijn persoonlijk
cachet zeer zoker aandacht verdient.
Een Stadsgedicht te Leiden, een ets van
J. M. Graadt van Roggen werd o. a. nog op
de tentoonstelling der vereeniging „St.
Lucas" te Amsterdam verkocht.
Nederland se ho Opera.
,,De Herbergprinses."
We lezen in „De Tel.":
Van een warm succes wil ik vertellen!
'n Triomf voor den dirigent, den regisseur,
en... eerbiedige titteltjes, den componist
Jan Bloclcx. Want do muziek vooral, die
is liet, die u pakt. Is ze niet vol gloed, vol
bontheid in de afwisselingen van populaire
wijze en dramatische melodieën; van fijne
melancholie en schaterende vroolijkheid
En doet geïnspireerdheid van het hecle zang
spel niet wonder wel aan? Geen gewrongen
frases, geen effecten, die er bij de haren
bijgesleept zijn; de ééne melodie groeit lo
gisch uit de andere; cn het temperament
van den componist verft blosjes op de
koonen der geleerdste recensenten... Het is
'n heerlijk werk.
De begrafenis van Francois Copped is
zeer indrukwekkend geweest. Een menigte
van 5000 „kleine luyden" volgde naar het
kerkhof Montpamasse. Sinds de begrafenis
van Béranger heeft men zulk een volksbe
langstelling niet aanschouwd.
De bijzetting van Zola's stoffelijk over
schot naar het Pantheon zal, wanneer alles
goed gaat op 4 Jimi, met groote plechtig
heid geschieden. President Fallières zoowel
als de minister-president cn de ministers,
dc voorzitters van Kamer cn Senaat, zullen
er bij tegenwoordig zijn. Den dag te voren
zal het lijli zonder ccnigo praal naar het
Pantheon worden overgebracht en in den
nacht van Woensdag op Donderdag zaf het
door vrienden van den groeten schrijver
worden bewaakt.
Er zal slechts één toespraak worden ge
houden: door don minister van Onderwijs,
Doumergue. Verder zullen worden uitge
voerd de „Marseillaise" en de „Chant du
Depart" door de republikoinsche garde,
Bruneau's Messidor en Beethovens Negende
door de koren en het orkest van het Con
servatoire. Daarna zullen do troepen voor
het monument defileeren.
Tessel, 29 Msi. Naar Leiden werden gisteren
met aclit stoom- en twee zaïlvaartuigon uitgevoerd
7793 stuks Jammeren Fr werd gedurende deze
week besteed van ƒ7 tot ƒ13 per stuk. Tot hoden
zyn nu in dezo maand verscheept 17,178 lommeren.
Sneckj 27 Mei Aan de paardenmarkt werden hier
lieden aangevoerd 257 paarden en veulen». Wegens
hot afwezig zijn van vroomde kooplieden (alleen
waren present drie Zigeuners en een paar Hol
landers) werd er belrekkelijk weinig vorbondeld.
Tuigpaarden 1ste eoort golden 280 tot f A60,
werkpaarden 2de soort 160 tot 300, alacht-
paaiden 60 tot 190.
Gouda, 29 Mei. Paardenmarkt Op de heden
gehouden vryo vooriaarspaardonmarkt waren er
ungevoer 350 paarden aau de Jyn. De handel was
over geheel vrijwel, prijzen zeer hoog. Jaerlinge
180—ƒ240, 2"- a 3-jnrige ƒ250— f 825. 4- u 5-jarige
ƒ300f 600, werkpaarden f120— ƒ800, hitten
f 80-/300.
SclLieda.ni, 29 Mei. Noteering Benrscommissie.
MoulwQu /8.per HL. Zonder fust en zondor
belasting.
.Spoeling 1.40 por ketel.
Noteering Makelaars: Moutwijn f 9.—, Jenever
f 13.Amsterd. proef f 14.50.
Noteering Dütillateuisbood: Moutwijn 9.
Jenever ƒ13.Amsterd. proef 14 60.
Qroan-Spiritua ƒ17.26 a 18.26, Melaiso-Spiritus
ƒ16.76 a ƒ16.ruwe Spiritus 7.76 a
Uerichten over Rijnlantl'« boezem,
gedurende de week van 17—23 Mei 1908.
Stand van den boezero te Leidon.
Idem te Oudewetering.
Werking der stoomgemalen.
W aterloozing langs natuurlek. weg.
Waterinlating
Regenval in Mm
17 Mei 18Mei 19 Mei 20 Mei 21 Mei 22 Mei 23 Mei
50 61 50 50 50 50 49 em.—A.P.
50 62 52 53 58 52 50 cm.—A.P.
Spaarndam u., Halfweg n„ Goudau., Katwijk u.
Spaarndam u.f Halfwegu., Gouda 6 u., Katwyk 25i u.
Door ds aluia te Gouda 91 o.
7.6.
Alkmaar, 29 Mei. Kaas. Aangevoerd 860 n
tijen, wegende 100.000 KG.; kleine 29.— ej
missie 26.50, middelbare 27.—. Haudol atuv.
Herenter, 29 Mei. Boter per vat ƒ24.-!
24.60, per afw. 23.— a 23.00, per
ƒ11.60 a ƒ12.60, per KG. ƒ1.05 a ƒ1.16. Kier
ƒ3.26 a ƒ4.de 100 etuks. Lalelhomg
per 4 KG.
Leouuardcu, 29 Mei. Boter, üoeienbol,
aanvoer 28/4, 6/8 en 4/16 r. 45.60. Fabnokslol
aanvoer 8/8 en 48/G vaten f 46 a 46$. Noteeri
van de-Commissie1ste quel. Fabrieksboter 46j
Noteering van de Commissie der Ver. van B0'l
en Kaashandelaren in Frieslaad: le'ekoortFabriel
boter ƒ46.60. Nagolkaas. Boerenkaas. Aanroer
KG. Prijs Fabriekskaas. Aanvoer 66,1
KG. Prijs ƒ9.— a ƒ16.
Zwolle» 29 Mei. Boter. Aangevoerd 801/8
186 16 v. ou 1620 stukkeu, wegende samen 18,
KG. Prijs per vat ƒ22.60 24.60, per h
ƒ1.05 a ƒ1.20.
Vee. Aangevoerd 898 Runderen, waarvan
de stallen 100, 217 Kalveren, 363 Schapen,
Varkens en 1173 Biggen. Alen besteedde voor k
vee per KG.: Ivundeieu 61 a 73 o., Kalveren 71
88 c., Sohapen 12 a 82 c., Varkens 40 a 44 o.
Handel in neurende, kalvende en guste Kooit
en Pinken vlug tot hooge prijzen, in Stieren redely
Londen, 28 Mei. vv ol. In de hedeu gehoude
veiling werden auDgeboden circa 12,000 baloi
bestaande uit diverse sooneu. Het aaugebodei
ging grif van de band tot ruim vongo pnjxs
Nieuw-Zeelandsche votlo CrosbredH werdou voet
namelijk opgekocht voor biuuenlandache, Franscl
en Duttscbe rekening. De beste vette merinos, mei
,W. B. Trawaila", brachten tot liè d. per 1b. op
w orden gedeeltelijk opgekocht voor Amerikaansch
rekening. Middelmatige soorten, vooruumelyk v»
Sydney, gingen vau de haud tot 10J d. yog
vette eu tot 22 d. voor gezuiverde partijen, voor
numolgk nan binnenlandscbe en Duitsohe koopen
Knapscho soorten werden eveneens vlug opgekoch
tot vorige pnjzeD, meerendeels door biniienlaadacl;
koopera.
Volgens het Weekblad van de Com
missiebank te Amsterdam, zijn ia d
week, geëindigd 26 Mei, door tusschen
komst dier Bank verhandeld de navoi
gonde minder courante Fondsen:
Aand. Hollandscho Bologginga-Compagoie(20
pCt. gestort)76
Noderlandscho Bankinstelling voor
waarden bolast met vruehtgobrnik
en poriodioke uitkoenngon (10 pCt.
gestort)140
Nederlandscho Maatschappij van Zeker
heidstelling voor ambtenaren on
beambten (12pCt. goatort) ex
dividend 1907102'£
9 Holland La Plata Hypotheekbank 100
ütrochtsche Hypotheekbank (20 pCt.
gestort)125
Amort. winst bow. Zuid-Hollandscho Hypo-
thookbankco
Aand. Assam Tlioe-Ondorneming .Bodjong
Torong"92^
Maatschappij „Een Nationaal Belangd' U>
Cultuur-Aiaatsch. „Goonoong Boeleud" 1S5
MaatschappQ „Helonaveon" .70
Landbouw-Maatsehappü „Kanang* 200
Tabak-Alaatschappy „Iiamboong" 250
Cultuur-Maatschappij „Soomborrodjo" 1U0
Potroloum-Maatseh. „Kombang" Serie A 31
Vorkooplokaal „Frascati". .95
Noderlandscho Yoem cum dividend 25
Fransch-iiollandsche Oliefabrioken
Calvo helft135
G pCt. Oblig. Maatschappij tot expL van do
Arnh. likourstokory WUnhandel
voorhoen Kruymel Sc he Wit30
G pCt. Oblig. Phoenix Lumber Company 90
Pief. aand. Maatschappij tot exploitatie dor
Suikorfabrlok „Badas" 102,'f
Aand.KoninkliJkoNodorlandscheGrolsmodery 90
4 pCt. Oblig. Noderlandscho fabriek van werk
tuigen en spoorwogmatoriöel 95
Aand. L\jm on Golatinofibriek „holft" Lx)
Onderlinge Schroefstoombootdionst
„Eensgezindheid"S5
Maatschappij „Zeilschip Voorwaarts" 26
4 pCL Oblig. Gelderscli-Uvorysselscho Locaal-
Spoonvog-Maatschappil 96
Aand. A Spoorwog-Maatschappy „Ahaus—
Enschede"90
Spoorweg-Maatschappij „do Voluwe" 20
GpOLOblig.Madooraötoomtram-MaatschappiJ 30
Aand. Noord-Hollaudsche Tramweg-Maatsch. 126
Oester Stoomtram-Maatschappij 122—123
34? pCt. Oblig. liotterdamsche Tramweg-
Maatschappij Leoning 1S97. 90
Aand. Exploitatie-MaatschappU „Park Groot
Hasebrook"93J^
NederL Brand-Assurantie-Maatschappij
„de Salamandor" (10 pCL gestort) 80
Nodorlandscho Lloyd (12 pCt gestort) 100
Eerste NederL Maatschappij van ver
zekering op hot leven en tegou
invaliditeit ilö pCt. gestort) 200
Stichtscho Glasverzekoring-MaatschappU 85
4 pCt. Pandbr. Insulaire Hypotheokbaak. 96>^
Aand. Haagsche Schoolvereniging20
pCt. Oblig. Natura Aitls Magistra 79Jf
2 pOt, Oblig. Sociëteit „Yereouiging" te
Haarlem25
Opr. aand. Javasclio Cultuur-Maatsch. F 130—135
Opr. aand. Oranje-Nassau Hypotheokbank F 170
Opr. aand. Serajocdal Stoomtram-Maatsch. F 4u0
pCk
17)
Daar was geen grooter genot voor Jantje
dan mee te stappen op de maat der vroolgke
trommelslagers, dan de drie doffe slagen van
de groote trom boem-boem-boem, dan een
:>aar kletsen met de bekkens en d:i schalden
3e trompetten, gilden do fluiten, bromden de
diepe oempa, oempa, oempapa. Ja, 14) had
xelfa eens tegen moeder gejokt, en gezogd
op school straf te hebben gehad, dat hij daar
om zoo laat thuis kwam, hoewel by mee
was geloopen met do muziek heel ver. Moeder
had hem eens aangekeken en een klein rim
peltje gezien op het blanke voorhoofdje; lang
en ernstig had zjj hem aangestaard en daar
was uit moeders oog een traan gebiggeld en
teen, toen lustte bet jongske z(jn boterham
aiet en gehuild heeft h|J, toon z(]n eerste
zondetranen, uiet de angst-voor-atr&ftranen,
maar parelen Doerdruppend uit volmaakt
imartcbronnetjo.
Wat kwamen z(j dikw^ls voorbij hot raam
gemarcheerd, wat dreunden de ramen, als
bevend van angst voor die zware kanonnen,
100 ver h\) kon halsrekken werden zjj door
Jantje nagegluurd, dan kon hij er niet dadelijk
toe komen, zjjn schoolwerk op te nemen, dan
stond z|Jn booidje niet voor deelen of optelien,
voor onderwerp of gezegdeI Dan dreunden
met doffen galm, dan wirrewarden stappende,
gestrekte boenen, dan flitsten bajonetten,
schreven scherpe, blinke sabels lichtcirkels,
dan drongyn woesto kreten tot ons door, dan
buIio h\j lang, door dwarrela verdoofd sufte
by. Over wat?
Jantjo is Jan geworden. Als moeder hem
vaders laatsten wil meedeelde, hem zei, dat
vader op zijn sterfbed Jan als officier had
zien stappen, evenals bij, trotach, den degen
In de vulat, bevelend met vaders generaal*
stem, toen is de joügeüng bitter dro6f ge
worden, toen is bjj gevallen om den hals
van zijn moeder en stottersnikkend heeft hy
haar bekend, dat by nooit, nooit soldaat wou
wordeü, dat by zou trachten te zyn kl wat
zy maar wilde, maar geen soldaat 1 Maar zy,
zich van hem losmakend, heeft hem koel
aangezien; baar oog verloor dien wonder-
schoonen moederliefde-glans; zy was plots
geen moeder meer, maar uitvoerster van den
laatsten wil van haar echtgenoot, die, hoewel
gestorven, aan haar zyde stond; zy voelde
het. Zoo kwam daar tusschen die twee een
klove; zoo gebeurde het, dat er dageD, weken,
omgingen, dat er slechts groetwoorden werden
uitgesproken, du en dan afgewisseld door
dreigingen of smeekbeden. Maar daar begon
by hem iets narrigs, Iets neteligs te wordeD,
omdat hy niet kon uitspreken zyn groot ver
driet, omdat by in zijn moeder, vroeger door
hem aangebeden, nü voelde iemand, die in
hem wilde dooden, iets, hy wist niet wat,
maar bet moest een stuk van z|jn lk zyn,
misschien was het wel zyn ziel! De kale
muren van zyn zolderkamertje, dat hy verre
verkoos boven zyn mooie studeerkamer, be
gonnen zyn smartkreten te weerkaatsen,
meedoogenloos, koud, witto zolder-muur achtig,
en als hy in wanhoopebuien zich met de
vuisten op de borst sloeg of zyn hersens
tegen den muur, dan bleven die muren
al even onwrikbaar ais het hart van zyn
mooder.
"Wilde hy soms toegeveD, dan was het als
werd hem toegeroepen: „Gy moogt, gy zult,
gU kunt pietV' Dan zonk by uitgeput neer, i
zich afvragend voor den zooveelsten keer:
Maar waarom niet, waarom toch niet?
Jaren zyn voorbygegaan, zomer en winter,
lente en herfst zyn even trouw voorbygetrok-
ken als de pink-op-den naad-van-de-broek
mannen. Zooala Jantje was geworden tot Jan,
zoo werd Jan „slimme Janus". Voor den óén
is hy een type, voor den ander een idioot;
wat hy voor zyn moeder zou zyn? Zy rust
in dou schoot der aarde. Waarom was hy
niet even gelukkig? Dan geen stryd meer,
geen wroeging, geen doffe wanhoop. Dan
niets of een hemel, die niet gesloten kan
zyn voor een, die weigerde uit moorden te
gaanl
Zooala olie drukt de woeste, stormende
baren, zoo heeft hy kleine wyien van gevoel
loosheid, maar dan weer bulderende reactie t
Want nu, nu weet hy waarom hy geon sol
daat kan worden, geen officier of wie weet
hoe hoog ook, neen, by zou nog liever slager
of poelier wordeD, hy zou nog liever beul
zyn, wetende dat hy dan ten minste meestal
een schuldigen levensdraad zou afsnydenl
Ik moet nu even tusschenbeide komen,
want, lezors, u ziet wel, dat gaat den ver
keerden kant op, dat wordt leuterpraat; maar
ik kom meeiy inroepen voor mezelf en voor
Jan, immers al dezen onzin is neergekrabbeld
door een jochie van vyftieu jaar en Jan, Jan,
maar lieve menschen, die heeft nooit bestaan;
als hy dua strakjes mocht op hol slaan, erger
u met, oordeel zacht, ik roep clementie in
voor Jan en voor mezelf op broekjesleeftyd.
Nu weer naar Janl
Maar hy begon bang voor zichzelf te worden
(daar heb je 't al); het scheen hom too, dat
hy een onmensch was (goed zoo). Hadden
met aityd onderdanen hun bloed gestort,
waren er niet altyd heerschors geweest, leerde
niet de Wereldgeschiedenis, dat or altyd Vader
landen waren verdedigd? (Natuuriyk, dat is
plicht, dat is ordel).
Hadden met altyd onderdanen hun bloed
gestort voor iets, wat hen als een mysterie
omsluierde (clementie I)zy konden toch weten,
die millioenen maal millioenen maal millioenen,
dat 'fc niet kon zyn om een armzalig lapje
grond, om een zoogenaamden vorkeerden
politieken zet. Hebben ze er zich geen reken
schap van gegoven, wat zo deden, als 2e hun
bartebloed lieton wegvloeien? Wisten zeniet,
dat ze meer dan zelfmoord pleegden (?I),
wanneer zo, opgezweept tot razertiy, door
hen, die zelf ook niet weten (vergeving, dat
is insubordinatie) burchten, carrees, barrières
bestormden, zich wonden opliepen op sporen
of bajonetten, wanneer ze zich by klompen
lieten wegversplinteren; of was het hun èlles
te weten, dat het oog van den opperbevel
hebber hen gadesloeg, die bon liefkoosde met
den naam Bkanonnenspya?" Of deden het
een paar gescheurde lappen doek (daar be
doelt hy vaandels mee)? Of waren ze bevangen
door den noodlotswaanzin, dat alles is omdat
het zoo zyn moet?
Kan de mensch dan niet anders zyn dan
een dom, gezellig dier, dat zich tot massa's
ophoopt, elkander kleine stukjes grond be
twistend om het grootste gedeelte van de
aarde woest en bar te laten? Moeten de
menschen elkander op enkele plekken ver
delgen, moeten de menschen, spottend mot
alle beschaving, steeds hun vernuft gebruiken
om elkaar spoediger on volkomener te kunnen
vernietieen? (Wat zegt u er van? Maar 't ia
maar een lslimme" Janus, die aan hot
piekeren ia 1)
Hy vond geen oplossiDg, geen antwoord
(nog al glad>; als hy wildo verruimen zyn
blik, zag hy slechtb een horizon rondomme
van wee en bloed(brrrr 1)
Daar kwamen dagen, weken, maanden, da6
hy niet sprak (nog zoo dom niet), dat btf
niot kon of wilde spreken, dat hy zweeg.
Maar was zyn stilzwygen eerst machteloos^
heid, was zijn zwygen eerst nutteloos, dool^
loos, daar begon van dat zwygen een wonderd
kracht uit te gaanl Hy werd xw(jgdemoonf
(Moet ik het broekje van het tweede H. B.-S.<
jaar het zwygen opleggen? Neen, wis en drie1
niet, voor myn part gaat h(J nu den grootated
onzin uitkramen l U hebt hot straks zelf
gewild, alles of niets en dus vooruit met
de geitl).
Hy bogon zwijgend z(jn steeds harder
wordenden kop pr(ja te geven en hy voelde
zich worden als van graniet (om te gieren),
zyn oog zonder blikken zag In bot felste'
zonlicht en zyn oogen worden niot door slaap;
geloken by naclit (had hy nachtwacht moeten
wordoD, of niet?), geen geluid kon 6cheureo
zyn trommelvlies z(jn lippon waren gesloten
voor immer l (als het broekje nu ook xtyo
mond maar hield).
En het volk begon voor den zwyger te
vreezen; daar ging door de wereld een rilling,
de staatshoofden waren bevreesd als voor,
een groot naderend onheil. Dat zwygen
maakte kil, ontdeed hun daden van allen
grootmoedssohyn, zy zagen van zich afvallen
hun liefde voor hun volk en vaderland ale
een kleed, brandend hun leden I (Houd me
Tastl) En 't Tolk, 't volk, 't volk, (le hal
niet of je „Het Volk" leeBt?) begon eindelij»
te liooren door do echuinete phraeen i(jnet
vertegenwoordigers snerpende wanklanken'
B() elke gunst, tegemootkomlng, weldaad hun
ner meerderen on bestuurderon voelden 10 een
etrlem, doorviymend hun vleescb (houd bet
broekje tegen, b|) slaat op bol I).
VSVordt jervolgd-l
