TALEN crsatielcssci llaiÉlscoiropiinteilk £j0. LEIDSCH DA9BLAD, Donderdag* 12 Blaart. Tweede Blad. Anno 10*03. I Se Regeeringsverklaring. BEST MilfSES ALEX MEiJHtCo. Breeslraal U0. Wed. J. STOMiAUil Zn., Groeiitenzadeu, Bloemzadea, T. F. VLIELAND, firma k J. WIJIjNOBEL, R/iUIJSSON's Advocaat. iMUIJSSON's Boerenjongens. MUIJSSON's Citroenjenever. D. ffllJSSöiH, Distilleerderij, Dordrecht. SGALA. Pracfot-Program. «ERfdLMKEII. bOddSUiE PliPiiN, J. UülTISAMOlJWM, Graszaden. ERWTEN en BOONEN voor huishoudelijk gebruik. Speciaal a&rea voor I ©ueisaden. V^AAGÏ Vrijwillige Verkoping, DE iliüüLOUPtit GROENE PLANTEN. Bjiet in stijl gebonden, noch door de ■Hit van het woord inBpirccrend, is de ■gcei'iogsvcrklarïïig, naar het oordeel van |fy, Standaard". Ze kon het c 'c niet zijn, Kar ze past juist bij den ontredderden toc- Knd, zegt het anti rev. blad en vervolgt: ■uidelijk spreekt hot Kabinet uit, dat h.;t Ik-ind wenseht te voeren overeenkomstig E beginselen levendo in do partijen der Bch torzijde." De tegenstelling tusschen Kebter- en Linkerzijde wordt alzoo niet (Jrblocmd, en onverholen voor de beginse- der Rechterzijde partij gekozen. Gelijk K verwachtten, is het alzoo een Kabinet En Rechts, en een Kabinet dat duidelijk Bbpreekt dat het de leciT sol n van r chts Ejct denkt te verzaken. Dat hierbij het Kitheton van „Christelijk" is weggelaten, U misschien al te schroomvalli Men ziet admiraalschio liever niet uitvaren met ■streken vlag. Maar al staat het er niet (ij, bet zit er tooh in. In en buiten de Ka- Eer weet ieder, dal de beginselen der Rech- Krzijde geen andere dan de Christelijke Kin. Evenzoo strookt het geheel met onze ver lichting, dat net Kabinet uitdrukkelijk ■rklaart, dat hot beginnen wil met bij Eoorkeur die wetsontwerpen te behandelen, Eaaromtrent genoegzame overeenstemming Eerwacht mag worden. I' Toch aarzelt het niet, terstond de voor- Bbcllen tot Grondwetsherziening in te trek pen. De komeet van het blanco met zijn Badicalistischen s'.aarfc wordt uitgedoofd. En, na een overzicht van de andere aan gekondigde m nat regel en, vat het blad zijn Eindoordeel aldus samen I Voor anderhalf jaar parlementairen ar- Beid reeds een ovorrijk menu, maar d it, E.>o do Kamer goed wil, toch afgedaan kan ■orden. En met het oog hierop doet het Kabinet ■el een beroep op het algemeen overleg en ■op do welwillendheid dor Kamer, maar ■egt «reen woord dat op aanhaking van do ■Vrije-Libcralcn zou doelen. I Het wil geen gemengd Kabinet zijn, maar ■reedt op als Kabinet van Rechte. I Moge het als zoodanig 's lands zaken ■onder Gods zegen, hot volk ten profijt© be- Iheeren. I „Do Gelderlander" merkt op, dat in het geheel slcohts 5 wijzigingsvoorstelkn, waar- loDder eehtor hoogst belangrijke, cn 1 nieuw (voorstel, nl. tot subsidieering van bijzon- (dere middelbare scholen, worden aangekon- (digd voor de naaste toekomst, en zegt: I Een prijzenswaardige 'zelfbeperking en Isoberheid voorwaar! I Het eenige nieuwe ontwerp betreft slechts Ido verdere toepassing van een reeds in do Ipractijk gebracht beginsel; we gelooven Idua niet, dat bet nog principieekn strijd (zal uitlokken. f Slechts van één ontwerp, waaromtrent de I rogcering zich nadere overweging wil voor- I bobouden, dat nl. tot drooglegging van een I deel der Zuiderzee, hopen we, dat het ais- I me snoedie zal ingediend worden. Juist omdat dit zuiver zakelijke ontwerp I zoo wondervol past bij het geheele boven- I omschreven streven dezer Regeering. Alles samengenomen, steken wij met der zen éfcat major van het staatsschip ver- trouwvol in zee. „Do T ij d" zegt: Gelijk het d&Ar ligt, geeft het program den indruk, alleen betrekking te hebben op do korte periode van nu tot de verkie zingen van 1909. Dit komt vooral uit, waar van do plannen van Grondwetherziening sprake is. „Binnen deze parlementaire periode" geen Grondwetsherziening. Maar wel in een volgende? Het wordt in do Regecringsvei klaring niet gezegd, al zullen sommigen beweren, het tusschen de regete daarin te lezen. Wij voor ons meenen, dat do Regeering verstandig doet, ziob van elke toezegging op dit stuik, met namo van elke toezegging wat herziening van het kiusr^a.t te onthouden. Zij spiegele zich aan het afschr kkend voorbeeld, haar nagelaten door het Kabi net-De Meester. Ook al wil men de dooden met rust laten, dan toch zal de opmerking geoorloofd zijn, dat het gemanoeuvreer met het Blanco-artikel, met een Grond wetscommissie, iwier mandaat vooraf wil lekeurig word beperkt en wier voorstellen later met merkwaardig Eans-fa$on ter zijd© werden gesteld, een alles behalve schitte rende of verheffende bladzijde vult onzer staatkundige geschiedenis. Wat de verkiezingen van 1903 ons bren gen zullen, kan door niemand met eenige zekerheid voorspeld worden; evenmin als door iemand de verzekering kan worden gegeven, dat de samenwerking tusschen rto Volksvertegenwoordiging cn Regeering tot den zomer van 19Ü9 zal voortduren. Daar om deed do Regeering wijs, zich bij do sa menstelling van haar program te beper ken tot datgene, wat voor de hand ligt on wat, naar men met eenige waarschijnlijk heid mag aannemen, met een Tweede Ka mer van de tegenwoordige samenstelling kan worden afgedaan. Zeer terecht o.i., ook met het oog op bo venstaande overwegingen, werd in het program aan de sociale ontwerpen een «zeer ruime, zoo niet de ruimste plaats toege kend. Ten aanzien van de plannen op defensie gebied schrijft het blad: De kustverdediging zal in beteren staat worden gebracht. Dat kan heel wat milli- oenen kosten, doch mag zökcr (ouk na dc ervaringen van de kust-manocuvrc-s van dezen zomer) geen overtollige of noodeloo- ze zaak worden geacht. In verband met de aan die verbetering verbonden kosten, zegt ons do Program rede, ,,wenscht do Regeering den aanbuuw van groot materieel voor de verdediging van Nederland zooveel doenlijk te beper ken." Heel duidelijk is dit laatste niet. Groot materieelworden daaronder alleen schepen bedoeld of ook forten on zwaar geschut? Zonder den aanl g van verde digingswerken en de bewapening van deze met het beste geschut, dat verkrijgbaar is, kan men zich een verbetering der kust-de- fensie moeilijk voorstellenen, wat den bouw van oorlogsschepen aangaat, dient niet alleen met de belangen der verdedi ging van ons land, maar ook met die van een verdediging vain onze koloniën reke ning te worden gehouden. En voor Indië zouden toch door verbetering onzer eigene kustdefensie schepen van zekere grootte niet overbodig worden. Na een korte bespreking van de overige programpunten volgt deze samenvatting: Zonder wolken het blijkt ook uit dit Staatsstuk is do politieke hemel vol strekt niet. Alles bijeen genomen echter be staan er voor ons vele redenen, om de toekomst met vertrouwen te gemoet te gaan. Niets zal ons liever zijn dan het tegen woordige Kabinet bij zijn hoogst moeilijke taak naar beste kracht te steunen. Zoolang in zooverre en in de mate deze Regeering zal toonen te zijn, wat zij zegt te willen zijn: een Kabinet der Rechterzijde, zal haar die steun volgaarne verleend worden. „Het Centrum" schrijft, onder opmer king, dat het ontworpen program verder zal reiken dan tot 1909: Even principieel als zakelijk is de verkla ring, waarmede het nieuwe Kabinet bij monde van den heer Heemskerk voor de Tweede Kamer is opgetreden. Geen uittar ting, maar ook geen schroom, geen angst valligheid, geen dubbelzinnigheid vooral. De Regeering zegt duidelijk cn klaar, wat zij wil, welken weg zij gaan zal en welke haar plannen zijn voor de naaste toekomst, waarachter zich dan een breeder verschiet opent. Men kan, meent het blad, van dit minis terie spreken als van een, dat groote en spoedige werkzaamheid beoogt op sociaal gebied, wat voor de arbeidende klasse vrij wat hooger waarde heeft dan welk blanco- artikel ook. Verder schrijft ,,Het Centrum": Dat ook dc zorg voor 's lands defensie urgent wordt verklaard, zal ovonzeer in ruimen kring bijval vinden. Aan den toe stand van onvastheid en onzekerheid, waar in hot land ten aanzien van zijn leger- organisatie en verdediging thans verkeert, moet zoo spoedig mogelijk een einde worden gemaakt. Minister Sabron bij zijn op treden vrijwel algemeen als een onzer bo- kwaamste opper-officieren geprezen wil blijkbaar geen knutsel-politiek noch halve maatregelen. Voor de te ongelegener ure opgeworpen quaestie van het blijvend ge deelte zal een voorloopige regeling worden getroffen, maar daarna „zoodra mogelijk" een ingrijpende herziening van de Militie- en van de Landweorwet ter hand worden genomen. Verder is de verbetering onzer kustverde diging reeds in voorbereiding, en zal een Raad van Defensie worden ingesteld, waar in land- en zee-officieren zullen zitting ne men met het burgerlijk element. De samen werking van zee- cn landmacht wordt daar door beter gegarandeerd, terwijl het bur gerlijk clement, zonder aan de eischen van 's lands defensie te kort te doen, zal waken voor de economische belangen der bevolking en een behoorlijke evenredigheid tusschen de sterkte der weermiddelen en do persoon lijke cn financieele draagkracht des lands. Geen ijdele en niet te verwezenlijken belofte van bezuiniging, maar ook geen roekeloos opdrijven der uitgaven is van de huidig© regeering te verwachten. Ongetwijfeld zal zij voor vele van haar plannen en maatregelen ook ter Linkerzijde steun vinden, indien het duiveltje van bo nepen partij-politiek daar niet zijn werking doet gevoelen. Men moet het in de Regcc- ring apprecieeren, dat zij op menig punt wil voortbouwen op hetgeen door de vorige Kabinetten i3 voorbereid en aldus dc stag natie, welke van elke ministcrieelc veran dering het gevolg is, zooveel mogelijk tracht te beperken. Na al hetgeen reeds werd op stapel gezet, moet nu eindelijk eens het een en ander te water worden ge laten Werken en afdoen zij thans de leus. Werken en werken met bekwamen spoed dit is, meent het blad, de korte zin der regeeringsverklaring. „Land en Volk" is verheugd over dou gematigden toon van de verklaring, maar heeft daarnaast een minder bevredigenden indruk gekregen, doordat de verklaring slechts positief ia in wat niet wordt gew ild. Wat er lag van sociale wetgeving ver dwijnt; plannen tot regeling van het kies recht door grondwetsherziening eischen een nader onderzoek; do voorstellen toe verbe tering van ons belastingstelsel worden van de baan gebracht. In de plaats daarvan: overweging, omwerking, nadere overwe ging. Onder de onbekende beginselen, waardoor deze ministers worden bijeengehouden, treft men stellig aan do voortreffelijke overtui ging, dat nauwkeurige overweging van in tc dienen voorstellen noodzakelijk is. Maar dit inzicht moet noodzakelijk teleur stelling baren voor hen, die in 1905 in de meening werden gebracht, dat do bekende boekdoelen van Ncdcrbragt een stel sociale maatregelen behelsden, die maar op spoe dige afhandeling lagen te wachten. Zelfs schreef onlangs nog „Het Centrum", dat do arbeiders, indien in 1905 het Kabinet Kuy- per niet was verdreven, thans reeds van de zegenende werking dezer wetten de vruch ten zouden plukken. Do boodschap, die de minister Heemskerk hun nu bracht, luidt geheel anders. Wat er was van den minister Veegons wordt inge trokken, en de nalatenschap van den minis ter Kuyper is blijkbaar voor overneming niet geschikt. Verder schrijft „Land en Volk" Voor wie met de beginselen van het Ka binet-De Meester sympathiseerd. n wekt ook teleurstelling „de nadere overweging, of en op welke wijze versterking van 's rijks middelen in de eerste toekomst noodig is". De Minister Kolkman zal uit zijn over peinzingen van de vraag o f wel wakker schrikken door dc cijfers, die de Meimaand hem brengen zal. Het is dc vraag, of hem tot de stembus van 1909 de begeerde rusi zal worden gelaten tot het mijmeren over do vraag op welke wijze. Wij vreezen voor hem heb ergste. Maar de begeerte naar rust voor den Bchatkistbewaarder zegt ona reeds, dat op de werking van sociale maatregelen, die geld zullen kosten, blijkbaar niet wordt ge rekend. Het blad vat zijn oordeel als volgt samen: Zoo is er voorloopig geen aanleiding voor onze geestverwanten, over do vroolijke in komsten van dit Kabinet zich hartelijk te verheugen. Het beste zal zijn, wanneer deze Ministers gelegenheid zullen vinden om dan maar zooveel mogelijk af te doen van do neutrale onderwerpen, die ter afdoening gereed zijn; wanneer het Kabinet zich toont een Zakenkabinet; wanneer het is wat in 1901 de heer Mees wenschte dat het Kabi- net-Kuyper worden zou: een ministerie, arbeidende in de neutrale zóne, waar altijd werk ligt opgestapeld, dab de politiek on afgedaan laat liggen. De „Arnhemsche Courant" schrijft: Het Kabinet kondigt zich beslist aan ah een ministerie van rechts, maar in heel wat gematigder toonaard, dan waarin het vorige Christelijke Kabinet, bij monde vooral van zijn premier, voor zijn beginselen placht to getuigen. Hot nieuwe Kabinet „wil trach ten door de boepassing zijner beginselen zooveel mogelijk bevrediging to schenken", wat aan het vorige Christelijke ministerie, zoo het dit al bedoeld moge hebben, voor zeker allerminst gelukt is. In dit opzicht zal mon intusschen do pogingen der ltegec- ring moeten afwachten; wat zij meer in het bijzonder in verband met haar Christelijke beginselen aankondigt, behoeft zeker niet tot hefbigen strijd aanleiding te geven: wijziging en aanvulling van het Wetboek van Strafrecht, met name van dc bepalin gen tot bestrijding der openbare onzedelijk heid, en subsidieering van bijzondere mid delbare scholen, zullen van links in begin sel althans nauwelijks tegenstand ontmoe ten; op de uitvoering komt het aan, inz.OD derheid wat het eerste punt betreft, dat niet preventieve maatregelen de vrijheid van gedachte in woord en beeld of do vrije kunstuitingen beletten. In de in dezelfde alinea aangekondigde voorziening in den financieelen nood der gemeenten, door ver ruiming van haar bclastinggebiixl en niet door verhooging der Rijksuitkecring, ver mogen wij geen christelijk beginsel te ont dekken. Intusschen, voor een spoedige voor ziening in dozen nood is het zeker weinig bevorderlijk, dat eerst nog eens de advie zen der ooi loges van Gedeputeerde Staten worden ingewonnen. Het denkbeeld, om het b zwaar der druk kende verlenging van den di ns.t ten gevol ge van het instituut van het blijvend ge deelte te ondervangen door een wijziging der Militiowct, waardoor de oproeping voor den eerste-o-cfrningstijd bij de onbere den wapens zal kunnen geschieden op twee verschillende tijdstippen van het jaar, ten gevolge waarvan dc wettelijke duur van dien tijd van ten hoogste 8\ maand voor allo miliciens beneden den rang van on derofficier een waarheid zal kunnen wor den, heeft de volle sympathie van het b!ac\. Suitenlandseh Overzicht. In do „Métropole" van Antwerpen heet hot: „Een goede tijding voor Antwei- pen. Frankrijk is van plan de Ohiers tot do Moezel te kanaliseeren, ten einde dc voortbrengselen van de nijverheid in het Oosten langs de Maas over Antwerpen naar zee te voeren, waardoo: een afstand van 260 K.M., langs don Rijn tot Rotterdam, wordt uitgespaard." Een goede tijding vindt do „Neptune", een ander Antwerpsch blad, het, dat de Red Star Line voor haar dienst van Ant werpen op Amerika bij Harland Wolff be Belfast een schip van 17,000 ton laat bou- I wen. T© lang is Antwerpen reeds bij Rot- terdam in groote booten op Amerika ten achteren geweest. Het nieuwe schip van de Red Star Line zal dc reis in acht dagen doen, on dat is een duur, dio den Ameri- I kanen meer en meer bevalt. Ze vinden zoo'n I reis van 7 of 8 dagen aangenamer dan do overgroot© snelheid van de zoogenaamd© Oceaan-hazenwinden. En dan is er nog iota, dat de Amerikanen zal lokkon: Antwerpens kunstschatten. Die zulten helpen voor de stad een deel van het aan Rotterdam ver loren verkeer te herwinnen. Do Antwerpe naren zullen, wanneer het zeekasteel over twee jaar hun haven binnenkomt, zich trotsch voelen, „vooral omdat zij er, ais het ware, een herovering op Rotterdam ic zullen zien." Gistermiddag loste een man, met een mo- dern-Remmingbon-goweer tien tot twaalf schoten op het koninklijk paleis te Christiania; verschillende ruiten werden verbrijzeld en de kogels kwamen in de kamers van het paleis terecht. De man werd gearresteerd. Hij bleek een 30-jarig Zweed te zijn, Johannes Gren genaamd, en verklaarde, dat het zijn bedoeling was, ko ning Haakon te dooden. De man heeft vroe ger in Denomarkon in een krankzinnigen gesticht gezeten. Te voren was hij op een motorfabriek werkzaam. Men vermoedt, dat hij ontoerekenbaar is. De koninklijke familie van Noorwegen is niet in hot paleis, maar bevindt zich in het slot Yoxenkollen bij Christiania. De Berlijnschc bond van bouwon dernemers beloot tot verlaging der 1 o o n e ii van timmerlieden en metselaars. Na een boraadslaging gedurende twee da gen over de Schotsche landwet, die met groote meerderheid in het Engel- s o h e Lagerhuis was aangenomen, nam het Hoogerhuis met 153 stemmen te gen 33 een motie aan, waarin in het alge meen weder dezelfde bezwaren tegen den maatregel worden ingebracht en geweigerd het ontwerp in zijn tegenwoordigen vorm aan te nemen. De „Neue Gosellschaftlische Correspon ded", to Berlijn, verneemt uit gezagheb bende bron, dat koning Eduard, naar aanleiding van de „onthullingen" van do „Times", een brief aan keizer Wil helm zou hebben geschreven, vervat in vriendelijke, om niet te zeggen minzame termen. In dat schrijven zou de Koning beslist het gezichtspunt van het Engelsche parle ment aanvaard hebben en ten strengste do handelwijze van de „Times" hebben veroor deeld Te Londen werd door verschillende bla den een Berlijnsch telegram van dezelfde strekking ontvangen Men neemt in de En gelsche hoofdstad wel aan, dat Eduard VLI mogelijkerwijs een brief heeft geschreven aan den Duitschen keizer, maar hecht ver der niet het minste geloof aan de Berlijn- sche beweringen, daar men al te goed weet, dat de Koning niet gesteld is op directe correspondenties tusschen een buitenlandsoh vorst en do leden van den Engelschen mi nisterraad Koning Eduard is steeds van oordeel geweest, dat all >-n de gezanten zijn aangewezen, om als tusschenoersonen bij do betreffende Regeeringen op te treden. Aan den „Pctit Parisien" wordt uit T anger bericht, dat de toestan'd van Moulay FT af id op het ooeenblik allesbehalve rooskleurig is. Zijn beide ministers M.tugi en El Glani moeten reeds onderhandel in gei hebben aangeknoopt met het doel om van Abd-el-Azis vergiffenis te krijgen en zich dan aan hem te onderwerpen. Mocht dit gelukken, dan zou heb herstel van de orde in Marokko niet lang meer op zich laten wachten. Volgens een te Parije ontvangen telegram van generaal d'Amade waren de Franscho verliezen in het gevecht op 8 Maart 1 doode en 7 gewonden. Bij den opmarsch naar Abd-el-Kerim ondervinden de troepen slechts weinig last van Marokkaansche af- declingen. De Bulgaarse h c regeering heeft, volgens een particulier bericht uit Sofia aan de „Voss. Zeit.", de Porte gewezen op do dreigende houding der Grieken in Salo- niki, naar aanleiding van den moord >p den drogman Askidis. Er was nl. uitgel kt, dat de Grieken een aanslag in den zin had- Vervolg Advertentiën. vooi* GOEDE KOr'fiE 2386 6 Iilaiiilenniakei'ssleeg 4, bij k Waag. PRiittA ADRES voor zuivere Natuurboter, O udsche, LeiücChe en vette Edammer Kaas. ldtW3 8 f3.EU.vE HÈiïi 50. 2528 30 Kr biedt zich aan iemand uit den boerenstand, van P. G., voor Boerenknecht of iels dei gelijks, good kunnende meiken, ploegen, zaaien en rUden. Franco Bileven met opgaaf van to verdienen Joon onder letter A Hulp postkantoor te Blei8Tvl)k bb Rol tor dam. 2864 11 Deze week Laatste Optreden van dir 2478 12 BJKRLlTZ SCHOOI,. I PiïaJB door Leeraren der betrokken landen. ^oorhar©:s2iap voor hen, die op ross yaan. 2622 64 Proefles gratis. Prospectus franco* TURFMARKT 8. 2(*8 «Ink, it ƒ1.75. v/n. UK H \A8, Janvosstnsieeg EO. 2872 8. Openbare ni coulant geld Aan bet Huis, onder Zoeierwoude, aan den Uoogon Rijndijk, gemeiki li 114, op Woensdag 18 Maart 1908, des vuoiiiiiudagö te tien uren, ten overslaan van Mr. J. A. F. CUfciixkHGti, Notaris ie LenJen, van een goed onderhouden libs UrtllUU 111 - 8aIoii-8cliuii- en andere Tafels, Spiegdtö, Blaten 111 iU»t, öioeJen, Üor djjiieii, kleeden, Tapijten, waaronder biusaelech en Axminsterloopeis, Mallen, Ledikanten, Beddegoed, Waschtafels, Garderobe en andere Kasten, Regulateur, Pendule, Dames Bclirbfialel, Crapaud, een Anieii- kaariBCli Orgel met elf Rigistere in Notenhouten Kast, Foinuis, diveis Glas, dik- en Aardewerk envooita, een IJzeien Schuit en hetgeen meer ten vorkoop zal woideu aangeboden Te zien: Dinsdag 17 Maait, van 103 uren. 2752 29 TE KOOP, wogens ongesteldheid, een Kruide- denierszaak en aanveiwante artikelen en een lirooddepdt, dat eon flink burger buslaan opleveit. Br. Bur. v. d. BI o. No. 2861. 6 «mi (iMiia MKY vroeger 6.50, nu slechts 1.30. lie Wondlooper, schetsen' en tafereclen un dePianieöu van Aineiikn, dour GABRIEL KERRY, grooie prachtuitgaaf naet groo te pEaien, voor den spotprijs van (j 1.310, in prachtband slechts B.90. 2874 19 Tu u-komen bfl den Uitgever O. 1SOLLH, Hang 98, to Rot terdam, en verder atom. Franco na ontvangst postwissel van slechts 8 1.80 of 1.90, waarop melden !>e Woudlooper. Piaineiiveiiing. De Deurwaarder P. H. VAN THIEL, Ie Leiden, zal op Vrijdag 13 Slixiirt a. 8., 's moigens ie lO m>n precies aan den Apot.bekersdijk, te Leiden A contant verkoopen: Keestergewassen, Vrucht- boomcaa, etc. 2805 13

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1908 | | pagina 5