MscMotav».rKapmi!t8ls,
Watten
Afbraakveiling.
KRGGT OlLI.'iRT-COSEliyRS om fraais prijzen.
P. OU CBOiX, Apotheker,
lei P. D£ SUILDE 8 ZAKEN, lieaweRijn 28-40.
NaURDIIJK-AAH-ZEE
F. BETTEX.
Vrijwillige Verkooping.
CALKOEN a Co.,
ARISE!
Stoomtram HAARLEM-LEIDEN
SANITAS" Q
LEIBSCH DAGBLAD, Donderdag- 13 Februari.
Tweede Blad.
Anno 1908.
De inrichting voor jeugdige idioten.
Gemengd Nieuws.
Schade in Nering of Bedrijf
J. P. VERuüUïïïïN,
si© ia üP©@£©0
Gafé-Restararant. 3 Biljarts.
ONTVANGEN
B2e Eiroon
der berken
isasLjjik saaai Z&®.
Het Pension ,?tft0e!n efu Rihïsi",
J. HENRI BERKELJON,
Gemeub, Zit en Slaapkamer,
Wegens de ongekend lage prijzen is hel
vervoer van Beste!- en WracSilcgoesSereBi
per Stoomtram het voordeeligst.
Goederen worden vervoerd naar Qegjst-
geesip Sasseaheisu, Lisse, IHhSSe-
som, BeunelsrGek, Beemstoda en
Haarlem om 7 u. 22 cn 11.1© v. m. en
3.10 n. m. en om 7.04 n. m. alleen tot
Hillegom. Amslerdamsche tijd. Inlichtingen
worden verstrekt aan het Beslelkantooi*.
Te IiBiaa1»,
Wed. J. STH.tlAIJHi k Zn.,
ISEUÜVSTRAAT Ho. li.
Eigenaren en Exploitanten
Tan ZAKEN met VERGUNNING.
Ho. iwz.
Naar aanleiding van hcfc in haro handen
gesteld voorstel van Burg. en Weth.,
botroffendo de oprichting bij „Endegec&b"
qtuv een afdceling voor jeugdige idioten,
beeft de Commissie van Financiën een
uitvoerig rapport uitgebracht.
Al moet worden erkend zeido zij
'dat do oprichting van een idiotcninrich-
ting zoowel in liet belang dor wetenschap
als dab van het onderwijs is, eenstemmig
is de Commissie van oordeel, dat do finan-
cicele regeling, zooals deze door Burg. en
fYeths. wordt voorgesteld, voor de gemeen
te ten eenonmale te bezwarend is. Immers,
aJs men de vraag stelt, wie in dezen do
meest belanghebbend© is: do provincie,
het Rijk of do gemeente, dan ligt het ant
woord voor do hand: in de eersto plaats
do provinciein de tweede plaats liet Rijk,
in de. laatste plaats eerst do gemeente. Be
provincie, om do Zuid-Hollandscho idioten
in eigen gewest onder dak te brengen en te
doen verplegen; het Rijk, om de belangen
van heb Hooger Onderwijs te bevorderen;
de gemeente alleen, om do 9 idioten', thans
elders verpleegd wordende, in een eigen
gesticht te doen opnemen. Dat vooral het
provinciaal belang in de eerste plaats op
«den voorgrond treedt, meent do Commis
sie te mogen afleiden uit het feit, dat lice-
pm Gedop. Staten thans zeer toegeeflijk
&ijn in liet stollen van den termijn, binnen
wclfccn de te leenen som moet worden af
gelost. Vroeger toch gold daarvoor als
regel 50 jaren; bij latere leeningen word
de termijn verkort tot 40 jaren, terwijl
thans genoegen wordt genomen met een
van 60 jaren. Zelfs, indien men de bere
keningen van B. en Ws. als vaststaande
kan aannemen, dan nog is een exploitatie,
die do gemeente bij 88 patiënten nog een
tekort oplevert van ongeveer 1900 gulden,
niet to rechtvaardigen. Immers, de toe
stand der gemeente-financiën is verre van
rooskleurig. Telkens toch moot liet proeen-
tonbedrag van de plaatselijke directe be
lasting worden verhoogd, zoodat een om
zichtig en zuinig financieel beheer een
eerste vcreischtc is, terwijl do aandacht
wel raag worden gevestigd op het feit, dat
in 1909, wanneer de gemeente Rotterdam
haar nieuw gesticht zal openen, 00 patiën
ten ,,Endegecsü" zullen verlaten en wellicht
meerdere volgen. Dan toch kunnen we voor
do werkelijkheid komen te staan, dat do
winst van Endegeest" belangrijk vermin
dert, ja zelfs, dat de exploitatie er van
een tekort oplevert, zoodat het dan een
gelukkig verschijnsel kan worden genoemd,
dat goede jaren achter ons liggen.
Al moet op gezag van do Inspecteurs van
het Staatstoezicht op Krankzinnigen wor
den aanvaard, dab twee paviljoens moeten
Worden opgericht, wellicht toch was do
mogelijkheid niet uitgesloten geweest, dat
bij hoogor beroep, mot bescheidener plan
nen genoegen waa genomen. De inrichting
to '8-Heerenloo, die als model strekte voor
do eerst ontworpen plannen der gemeente,
voldoet toch aan do gestelde eischcn. Haa
men deze plannon kunnen uitvoeren, aoor
niet zoo 6f)oedig aan de eischen der voor
noemde Inspecteurs toe te geven, dan
toch liad men aan oprichtingskosten
70,000 gulden kunnen besparen, wafc jaar
lijks voor do gemeento gerekend naar 6
procent een voordeel was geweest van
4200 gulden.
Stelt men nog eens do vraag: heeft Lei
den beslist een idioten-inrichting noocfig?
dan moet volgens do Commissie van Fi
nanciën een ontkennend antwoord volgen.
Tot do oprichting er van toch is het
initiatief genomen door do provincie, naar
aanleiding eenor vraag van 's-Heerenloo,
om financieelen steun tot uitbreiding van
haat inrichting, dooh, alvorens daarop in
te gaan, tracht do provincie de verpleging
van liaar oigen idioten te vergemakkelij
ken door met Leiden omtrent do oprich
ting van een idioten-af deel ing bij Ende
geest" tot overeenstemming te geraken.
Alzoo is geenszins dc drang tot stichting
uitgegaan van Leiden zelf, wat tpt de ge
volgtrekking leidt, dat Leiden zich ook
geenszins een groot offer mag getroosten,
zelfs niet een ten bcdrago van 1900 gulden.
Evenmin mag de kans worden bcloopen,
dat hot saldo van Endegeest" vermindert
door liet in het vooruitzicht stellen, dat
personeel en keuken dier inrichting dienst
baar worden gemaakt aan do nicuwo af-
deeling, daar dit allicht tot verhooging van
bezoldiging of uitbreiding van personeel
zal moeten leiden.
Bd ven dien en men moet dit geenszins
geringschatten wordt bij de oprichtings
kosten zelfs in het geheel geen rekening ge
houden met don aan Leiden toebehooren
den grond, welke voor het onderhavige doel
moet -worden gebruikt. Deze grond verte
genwoordigt, volgens den aankoopsprijs,
een waarde van 30,000 "gulden. Aflossing
cn rente bedragen daarvan jaarlijks 1800
a 2000 gulden. Deze som had bij de ont
worpen exploitatie-rekening in aanmerking
moeten worden genomen, evenals de ge
noemde som ad 30,000 gulden bij dc op
richtingskosten had moeten worden opge
teld. Nu, volgens het pra^advies van B.
en Ws., do bedoelde grond gratis zal af
gestaan worden, had men van Leiden niet
anders kunnen en mogen eischen, dan dat
het zich alléén met het beheer der inrich
ting bleef belasten, zonder ooit daarvan
eenig financieel nadeel te ondervinden.
Men bedenke hierbij toch, dat de gemeente
voor het Herbarium ook grond gratis aan
het Rijk afstaat, terwijl vroeger reeds „do
Ruïne" kosteloos ton behoeve van het Hoo
ger Onderwijs is afgestaan.
Ban nog staat het bij do Commissie niet.
vast, dat van 's Rijkswege geen bijdrage
in do oprichtingskosten of in die der ex
ploitatie was te venkrijgen geweest. Waar
toch do Inspecteurs van hot Staatstoezicht
op Krankzinnigen aan de op te richten
inrichting zulke hooge eischcn stellen
geheel in afwijking van die aan do in
richting te 's-Heercnloo gesteld, weliko,
blijkens do ervaring redenen tot tevreden
heid geeft, daar Bchijnb aan de Financi
eel© Commission do veronderstelling niette
gewaagd, dat ook zij daarbij rekening ge
houden hebben met hulp van 'a Rijkswege,
to meer, waar do belangen van het Hoo
ger Onderwijs bij de totstandkoming der
inrichting zoo nauw betrekken geacht wor
den. Daarbij komt, dat, ten gevolge van
do door de Inspecteurs zoo hoog gestelde
eischen, op den bouw der inrichting met
kan worden bezuinigd, terwijl, ook op een
verhooging van het verpleoggeld voorloo-
pig zelfs niet kan worden gerekend.
Vervolgens betwijfelt de Commissie of bij
toename van het aantal idioten, dat ver
pleging vraagt, met één onderwijzer kan
worden volstaan. Uitbreiding van het on
derwijzend personeel zal alsdan wel moe
ten volgen, vooral, wanneer men in aan
merking neemt, dat de school in drie klas
sen wordt verdeeld. Verder vindt de Com-
missio do jaarwedde 1200 1500 gulden
voor den geneesheer te laag geraamd.
Zij is van oordeel, dat verhooging moet
volgon, .wil men niet to kampen hebben
met voortdurende wisseling van personeel,
wat oclk bovendien niet in het belang der
inrichting cn haror patiënten is. Het ge
volg van een en ander is, dat do uitga
ven, zelfs bij eén normaal aantal patiën
ten, weder zullen stijgen, en het ten laste
der gemeente komend tekort hooger wordt.
Ban nog springt, volgens de mcening dor
Commissie, een inconsequentie in h;t oog
ten aanzien van het gescheiden houden van
beide geslachten der patiënten.
Om dit to bevorderen, om clko aan t a
king tu8schen jongens cn meisjes te voor
komen, wordt op aandrang van deskundi
gen, dc bouw van twee paviljoens ge-
cischt, doch van een en ander is niet ge
bleken bij do opriclitingsplanncn van het
schoolgebouw. Beide geslachten moeten
d&arin tegelijk van het onderwijs profitee-
ren, tenzij dc jongens- en meisjesafdeeling
om beurten tot dc school worden toege
laten.
Be Commissie van Financiën voegt aan
haar rapport too een uitvocrigo becijfering
van inkomsten cn uitgaven over een ver
schillend aantal patiënten loopende van
11 tob 88, volgens welke, zelfs bij nannc-
mrrt£, dat do beroken in gen van B. cn Ws.
niet zullen tegenvallen, cle gemeente bij 88
patiënten nog een tekort zal lijdon van
1900 gulden, volgens becijfering der Com
missie 1533.25 gulden.
De Commissie meent, dat in geen geval
zoo spoedig aan dc oischen der provincie
had mogen worden toegegeven en dat ook
de ren te-vergoeding meer had moeten bo
dragen.
Zij is dan ook van oordeel, dat het voor
stel van B. en Ws. niet moet aangenomen
worden, daar zij met recht vreest, dat het
jaarlijksch deficit voor de gemeente te be
zwarend is.
Zij (kan eerst dan tot aanneming advi-
seeren, wanneer middelen -worden gevon
den, dio elke schade voor de gemeento voor
komen, door pogingen aan te wenden, dat
daartoo van Rijkswege financieelo 6teun
worde verkregen, en dat van do provin
cie een hoogcre rentevergoeding worde be
dwongen, terwijl zij ten slotte als haar
oordeel uitspreekt dat de waarde van den
aan de gemeente toebehoorenden grond
ad. 3000 gulden zoowel bij de oprichtings
kosten als dio der exploitatie niet buiten
rekeniDg mag worden gelaten.
Dn Commissie van Financiën bestaat
uit de hceren Aug. L. Reimeringer, J. C.
Zaalberg Jzn. en J. P. Vergouwen.
V a 1 s c h geld. Do „Ms b." m e 1 dt
aangaande de ontdekking van valsch geld
to Gouda het volgende:
Vrijdagmorgen deden dc comm. van -po
litie, de heer W. N. van Garderen, verge
zeld van den inspecteur, den heer Ber-
tcux, cn den hoofdagent, rechercheur Roos
een inval in het perceel, gelegen in de
Vlamingstraat, waarin gevestigd is oen
werkplaats voor don aanleg van electrische
schellen cn geleidingen, welke door zeke
ren J. Saaiback wordt gedreven en uitge
oefend, op grond van vermoeden dat djiur
valsch geld, zilver, wordt gemaakt. Naur
wij vernemen, moet dc politie met do ar
restatie wegens openbare dronkenschap
van zekeren P. Hofman bij alle Gouwe
naars beleend onder den naam van „L'iob
do Lamme" een zeer berucht en bij do
justitio l>ckend persoon, een draad in han
den hebben gekregen van deze valschc mun-
terijbij fouilleering namelijk moet op
Hofman valsch geld zijn ~evondcn, terwijl
de bewoners van omliggende straten bewe
ren van den/.elfdcn Hofman al maanden
geleden vasch geLeb o. a. ccn kwartje, te
hebben ontvangen, dat deze bij ontdekking
dan onmiddellijk terugnam cn met goed
geld verruilde. Deze Hofman, die niets
verdient en veel drinkt, schijnt dc uitgever
van dc munt to zijn, terwijl hij veeltijds iu
do werkplaats van J. Saalbuch vertoefde.
De laatste, die huurder van liet atelier is,
werd mede gearresteerd cn een doosjo of
kistje met onbekenden inhoud door do po
litic in beslag genomen. Dc beide verdach
ten zijn in verzekerde bcjwa-ring, zoodal
spoedig wel meer door het geregeld voort
gezet onderzoek der politic aan den dag
zal komen. Na een uur in de werkplaats
to hebben doorgebracht, T~.rtrok do politie
met medeneming van J. Saalbach, dio cr
zeer ontsteld uitzag.
Do berichtgever tc Gouda van het ,,Hbl."
meldt nader;
Do politie zet haar onderzoek nog stocd&
voort. Een paar werktuigen ©n gereed
schappen werden in beslag genomen. Beido
verdachten, J. S. en Pr H., zijn naar Rot
terdam overgebracht; laatstgenoemde be
kende guldens to hebben uigegeven, waar
van hij' wist dat zij valsch waren.
Bij de gisteren tc Amsterdam
gehouden aanbesteding vj.n verschillende
gemeentewerken hebben Bu;rg. cn Welh-s.
bepaald, dat de aannemers verplicht zijn,
werkvolk te nemen voor bedoelde werken,
die minstens reeds een jaar in Amsterdam
woonachtig zijn.
Tot heden waren de aannemers daarin
geheel vrij.
Te Haarlem is tentoonge
steld een groot schilderstuk (3.35 maal 2
meter), voorat© llqnde „Do Gastvrijheid van
Abraham," geschilderd door don Haar
lemmer Pieter do Grebbor (160016-19;.
Dit stuk is op de volgende wijze aan het
licht gekomen.
Verleden iaar zou ten huize van mr. P.
Tjeenk Willink behangen worden." Door
een klein bij werkje bemerkte de bobanger
een gedeelte van ccn schilderstuk. Do
eigenaar werd gewaarschuwd en met groote
zorgvuldigheid haalde men het stuk voor
den dag, waarop de naam des schilders was
gepenseeld en waardoor men begrip kreeg
van de waarde der ontdekking.
De heer Tjeenk Willink heeft het doek
laten restaureoren en is voornemens het in
bruikleen af to staan aan het Stedelijk
Museum to Haarlem. (,,0. H. C.")
Hoek van Hollan dR otter
diam. Hook van Holland zal, naar aan
het „Hbld." wordt gemeld, weldra b tero
telegrafische cn telefonische gemeenschap
met Rotterdam vorkrijgen. Reeds deze week
zal een aanvang gemaakt worden met do
rechtstrceksche verbinding met Rotterdam.
Tot nu t-oo bestond dc verbinding over
tusschenstations. Ten gerieve van belang
hebbenden zullen ter plaatse vele verbete
ringen worden aangebracht, zooals vei
plaatsing postkantoor, aansluiting statiou
cn ook mogelijk rccbtstreekschc verbinding
met andere plaatsen.
Gistera vond omstreeks zes uur
kreeg dc 29-jarige veedrijver J. Z., wonen
de in den Boterhoek te Leeuwarden, op den
Wirdumerdijk aldaar een toeval. Nadat L:j
was bijgekomen, vervolgde hij zijn weg
langs do Nieuwe stad, om naar zijn woning
te gaan. Vermoedelijk weer door een toeval
getroffen, is hij bij de Paardebrug aan hei
Sohavemck te- water geraakt. Daaruit op
gehaald, zijn twee genceskun ligen een uui
lang bezig geweest om te trachten dc loj
vcnsgecstcn weer op to vrekken, doch {Te
vergeefs. (L. Ct.)
geneest
in
een nncht
hoest, rhenmatiek, keelpijn,
stijven nek, spit, steek in de zijde.
Gemakkelijk zindelijk middel, maak'.het slikken
van geneesmiddelen overbodig, laat geen spoor van
zijn gebruik ua. Verkrijgbaar in alle Apoiheken
der wereld, 75 Cents per doos. 5431 88
Oatteii|euiïBg.
De Griffier der Arrondissements-
Rechtbank te 's Gravenhage geelt ty
deze kennis, dat het Procesverbaal
van onderzoek van het perceel kadas
fcraal bekend Gemeente Leiden in
Sectie H, No. 1697, staande ten name
van JOHANALBEBTOWKL,
zich ook noemende JOHANNF8
AL BERTH! 8 OWKL, Banket
bakker, wonende te Leiden, waarvan
ten behoeve van de Gemeento Leiden
de onteigening wordt vervolgd, met
liet advies der deskundigen omtrent
de schadoveigoecjing, ter Grilde van
de Rechtbank is nedergelegd en aldaar
ter inzage ligt. 1661 22
Do Griffier voornoemd,
Mr. J. LECHHER.
a Gravekuagb, 12 Februari 1908.
veroorzaakt door Brand wc/rdt I
gedekt door het sluiten van een
polis voor Neringvorzekoring, tegen
zéér bill(jko pvemiön by
1300 10 Nieuw© Kijn £8.
Tegen haaruit
val, .Schilfers en
knie plekken
gebruikt men uit
sluitend
„Petrolan du
Violette".
Prys/ JL50p. Qac.
Ecofddepot: „SAN1TAS",
Steenscliuui*
1654 12
De Deurwaarder F. II. VAN
TllIEL to Lelden, zal aldaar aan
de Houtmarkt op Vrijdag, 14
Februari a. s., 's morgens ID uren
contant verkoopen, een gr. partij
Afbraak,waai bU: Eiken Ribben,
da. delen van 7 SIr., 13
stuks, zoo goed al 8 n ie uwe Buiten
en Schuif deuren met Portie
ken, Binten, Brandhout, enz.
enz., afkomstig van gesloopte lieeren
huizen, alsmede een groote ?arty
lfakpannen. 1513 17
AALMAKKT 17.
Heden en volgende ilagen:
Reglement ter inzage.
1647 20
Koordeinde 41.
1652 10
Telef. 307.
Jurkjes, Schortjes, V/agenkleedjes,
Teirs.Luiei's, Banden en Oaddaeken,
Zakdoeken met Letter, f (.50 pei1 dozijn,
Lakens en Sioopen raat tlandfeston.
ZILT JUK KTALAOEt 1660 30
Degel(jk pension gezocht door
Familie van 5 Pers. en kl. kindje,
van half Juli half Aug. Br. met
pifjsopgaaf oiTdcr-.No. 1646 aan het
Bureel van dit Blad. 8
Het Lied der Schepping,
uit het r-uitsch, door J. W. BEiiivEL-
BACH VAN DER STEMPEL, met
eon woord vooraf door I r. J. Th.
DE VISSER, 2de druk. Prijs ƒ325,
tijdelijk voor slechts ƒ1.90. In
Prachtband voor slechts 2.50.
Dj+ koüio'Oke werk van BETTES
^^de Kroon zijner Geschrif
ten, is te bekomen ufi D. BOLLB5,
Bazaar van Goedkoop© Boeken,
to Rotterdam, en op bestelling alom
Franco na ontvangst Postwissel
van slechts ƒ1.90 of &.50,
waarop meiden: „Lied der
Schepping", 1644 24
Goud, Zilver of Koporbrons 5£ CD
v. d. Werfstiaai 60.
1627 2
OPENBARE
H. VAN DER W0UDE, Deur
waarder te Leiden, kantoor houdende
Breeslraat 33, is voornemens om op
Vrijdag 14 Februari 1908,
des vourin. 10 uren, op het teirem
a/d. Lagen Rijndijk 1 g, te
Leiden, voor den Heer J. J. DE
CLER, Assuradeur, aldaar, publiek
A contant te verkoopen:
Ongeveer 500 H L. steenkolen,
afgepast in kleine partijtjes mei keus
van meer; ongeveer 40 II.L beste
Eetaardappelen, afgepast alsvoren
ongeveer 100 H.L. lste soort Bel
gische Anlhraciet, afgopaat alsvoren;
ongeveer 10 H.L. Kleine dito; onge
veer 15000 Haide Turf, afgepast
alsvoren; ongeveer 70 H.L. Gas
cokes; voorts: een party Briquetten;
Roode Kool; Kroten; Wortelen;
Rapen; Uien, Broaidhout, enz., enz.
Een uur te voren to zien. Nadere
informatiöQ ten kantore van den
Deurwaardor. 1651 flo'
TE HUUR:
by Zeo gelegen en met gedeeltelijk uitzicht op Zeo, zeer geschikt voor oen
Onthouders- of Vegetariërs-IIotel-Café-Itestauraiit.Ook is het
perceel geschikt, beneden voor Wafel-of Poffertjesbakkcrij, Bazaar
of Winkel en de J ele Etage voor Melksalon, toi wyl er dan nog 8 goed
verhuurbare Kamers zijn. Fr Brieven in te zenden by A, y. LEEUWEN,
Villa „Gertrude", Katwijk aan Zee. 1609 24
Kassiers en Ccmmissionnair-s in Lffecten.
jAreesiraai ICS, Leiclan. Voorstraat 52, CeSft.
Telef. Interc. ÏÏS. Telef. Iiitei-c. 322.
Voeren litlecten-orders uit aan cle Keurzen van
Amsterdam, Londen, New-York en Parijs.
Verzilveren Coupons. Sluiten Prolongatie.
Incasscercii. 902 30
van Broeder BENEDICTU8 br&cht
genezing daar, waar volgens medisch
advies alleen door een operatie heil
was te wachten. Prijs per jiot f 0 60
Verkrijgbaar by „De Gedó", Haar
lemmerstraat 6. 113 10
En gros ,üe Gedé", Den Haag.
Harde Ramee ge weefde Gloei-
kousjes 10H Ct. Gedisponeerd in
allo Culiuur Staten. 1322 4
RUL in'crc. 7liB. Van-der-lVorfslraal 00.
per Liter IS Cts., b\J do5 Liter Cts
Witt© Snikcr t-il de 5 pd. Cts
W. v. AJ1KRONGKN GAzn.,
Haarlemmerstraat 163a.
Loornar voor Piano on Orgol.
Lange Mare 40.
6433 5
Te Leiden, Haarlem of naby
dio plaatsen
mwomm
met volledig Pension en huise
lijk verkeer gevia-igd in klein
Beach. Lib. Gezin, door Gepens. fleer
op leeftyd. Alleen inwonende en go-
zondo vrye woning. Br. a. h. Bur. v. d.
Blad onder No. 1663. 6
Aangeboden op netten stand:
met of zonder Pension.
Brieven onder lett. A Adv.-Bur.
ULTEE, Hillegom. 1611 6
M ar© 70, naby de Hartóbiug, een
groote Winkel met ruime Woning
en grooton Tuin. 1553 5
rAandenmalierssleeg 4, li ij ils Waag.
P RI iil ik AURES voor
zuivere Ijaiuur-boier»,
UjUdbChe, LeidbCliö en weite
Edammer Laas. 'J3dd 8
Pillen wan Or
O
8719 51
HiORTIN
1653 7
die instemming
wenschen te be-
tuigen met do
adresbeweging, uitgaande van do
Fiische en (Jioninqsche BONDEN,
tot het verkrijgen van Ver
gunning op het pand, wordon
verzocht hiervan konnia te willen
geven aan li. A. VJKïtKADE,
1600 1-3 Appmgedum.
