KT©. 2L133I3DSÖH BüCrBI«iL©, Woensdag* 12 Februari. Tweede Blad. Anno 190S.
PERSOVERZICHT.
Burgerlijke Stand.
In „Gomceufcobolangoa" bepleit
D. heb geven van een raadgevende
stem aan den gemeente-secre
taris.
Po practijk leert, in strijd met de theorie,
zoo schrijft hij dat overal, waar do
verhoudingen niet te wenschen overlaten,
de secretaris in de vergaderingen van het
Dagclijksch Bestuur cn van de Rnadscom
missiën adviezen geeft, opmerkingen
maakt, deelneemt aan de beraadslagingen,
kortom zich gedraagt als. ware hij medebe
stuurder, mederaacteman, die tegelijk dc
penvoerder van de vergadering is. Zijn taak
verschilt in die vergaderingen slechts in
zoover van dio van den Burgemeester, dc
Wethouders en de Raadsleden, dat hij, als
het tot stemmen komt, .wat zelden ge
schiedt, niet medestemt.
Alleen in de vergaderingen van den
Raad wordt vastgehouden aan do theo
rie, volgens welke ue soertaris niet mag
deelnemen aan do beraadslagingen. Hij
heeft in die vergadering zitting. Zonder
hem is de Raad niet compleet. liet is zijn
recht en zijn plicht, bij elke bespreking,
do geheimste, dc gewichtigste niet uitge
zonderd, "tegenwoordig to zijn. Hij is, al
thans moet zijn o£ zal 't eventueel mee-r en
meer worden, do raadsman bij uitnemend
heid bij het behandelen van administra
tieve onderwerpen, .welke in den Raad ver
re dc meerderheid vormen. Is het niet
dwaas hem langer de bevoegdheid te ont
houden in don Raad zijn meening to zeg
gen óver onderwerpen en zaken, waarvan
hij studie heeft gemaakt, wclko hij heeft
bewerkt, waarvan hij soms do auctor in
tellectualis is"? Een dergelijke bevoegdheid
is inhacrcnt aan do plaats, welke hij bij
hot Gemeentebestuur inneemt, aan de be
kwaamheden, welk© in dezen eersten amb
tenaar van den Raad moetenworden ver
ondersteld Maak hem, ook theoretisch,
don gelijkwaardige van do leden der verga
dering, wat hij practisch reeds lang is.
Daarmedo zullen velo conflicten, worden
voorkomen.
Daarmede zou ook do historische lijn ge
volgd worden. Immers, oudtijds is de pen
sionnaris, vroeger clcrc cn in do steden
van West-friesland secretaris geheeten, do
voornaamste ambtenaar dor stad, die d<»
r<-geering als raadsman en als redenaar
dient. De bezoldiging is niet hoog, toch is
do post zeer gezien; men begint er een po
litieke carrière mede. Zijn werkkring is
uitgebreid, hij voert do pen in de vergade
ringen van do vroedschap en van burge-
meestcren. Daar do magistraatspersonen
wisselen cn hij permanent is, is zijn in
vloed doorgaans groot. Do deputatie der
stad naar de dagvaart neemt hem altijd
mede ora voor haar te spreken. Soms zendt
do stad, tor vermijding van koeten, h:m
alleen, doch natuurlijk slecht; als lastheb
ber. Zijn verantwoordelijkheid is niet gere
geld. Wettelijk was hij niet, maar feitelijk
(wel aansprakelijk voor wat docr hem go-
sproken of verricht word op last der stad;
zijn advies had dikwijls den doorslag ge
geven cn zoo zijn in Alva's tijd en later
gedurende het Bestand, pensionrta/rissen
ter zake van hetgeen zij op last der stad
verricht hadden, vervolgd. (Verg. R.
Fruin, „Geschiedenis der staatsinstellin
in Nederland").
Wij vragen voor den gemeente-secretaris
gucn teruggang naar ycrouderdo toestan
den; wij weten to goed welke kapker knaag
de aan onze staatsinstellingen vóór de Re
stauratie. Hij worde niet opnieuw de rede
naar van het Gemeentebestuur; heb tegen
woordig gedacht der Raadsleden kan hem
als zoodanig ontberen cn telt waarlijk
redenaars genoeg.
Ah-ar wat wij voor hem vragen is uit
breiding van art. 101 der Gemeentewet
met deze woorden: Bij de beraadslagingen
van den Raad, Burgemeester en Wethou
ders en do Raadscommissiën heeft luj een
raadgevende stem.
In do ongeveer 400 gemeenten, waar de
ambten van burgemeester en secretaris in
één persoon verecnigd zijn, is dit feitelijk
reeds het geval. Voor de overige gemeenten
zou door do wet slechts worden bevestigd,
wat dc practijk sedert lang als noodzake
lijk heeft aangegeven en wat feitelijk reed*
plaats heeft voor zooveel aangaat het colla
ge van B. en Ws. en do Raadscommissiën.
In een artikel over do Noordzee-en-
ten te betoogt „D e Nieuwe Cou-
r a n t" o. a., dat Nederlands belang go-
biedt, dat tussclien Noordzee- en Oostzee
ententes geen verband worde gelegd, daar
dit onder omstandigheden ten gevolge zou
kunnen hebben, dat ons land actief zou
moeten optreden in geval van een OostZce-
oorlog.
Hot zal wel geen betoog behoeven, dat
voor ons land een regeling onaannemelijk is,
die ons zou kunnen nopen als medegarant
op to treden van den status quo in do
Oostzee. Dat is bij do tot nu toe door onzo
buitenlandscho politiek gevolgde lijn een
voudig ondenkbaar. Do scheiding tussehen
beide ententes is dus, naar het ons wil
voorkomen, do conditio sine qua non voor
Nederlands toetreden, tenzij dan do band,
tussehen beide ententes gelegd, van dien
aard kon zijn, dat Nederland uitdrukkelijk
buiten allo Oostzee-bcmoeiingen werd ge
steld. Als tegenwicht zou voor Zweden een
dergelijke uitzondering kunnen gemaakt
worden, waar het do Noordzee geldt. Er
zijn togon oen combinatie van beide enten
tes och ter ook andere bezwaren, wij den-
ke bijv. aan een zuiver formeeldo zaak
wordt er onnoodig gecompliceerd door.
Toch mcenen wij, dat de Duitscb© voor
stellen in Engeland niet zoo bereidwillig
zouden zijn ontvangen, indien niet een
gelijktijdige oplossing der kwesties van den
status quo in Oostzee en Noordzee waro
voorgesteld. Een gelijktijdige oplossing be
hoeft echter geen gecombineerde te zijn en
Nederland heeft Tolbomen het recht te ver
langen, dat het dat ook niet zij.
Alleen in dat; geval zou ons land zonder
voorbehoud kunnen toetreden tot een
Noordzee-en ten te, die wij nouden toejui
chen, omdat daardoor do veiLigfoeid van
ons gebied in Europa zou zijn verzekerd
op waardig wijze,
In „D A m.s terdammer" vestig
de een inzender, G., do aandacht op het
verbazend hoogo bedrag, dat bij
sommige departementen wordt uit
getrokken voor vergooding voor
dienstreizen (.verblijfkosten) cn voor
het afnemen voor examens tvaca
tiegeld). Voor de afdeeling onderwijs be
draagt dit voor 1903 niet minder dan
510,450.
Daarbij springen in het bijzonder de "vol
gende posten in het oog:
140,000 voor de leden dor commission in
zake het behalen van akten lager onderwijs,
handwerken en orde-oefeningen;
f 70,000 idem in zake eindexamens Hoogc-
re Burgerscholen;
68,000 idem in zake het behalen van ak
ten van bekwaamheid middelbaar onder
wijs en handteekenen
16,000 idem bodoeld bij art. 12 der Hoo-
gcre Onderwijswet;
12,000 voor de bouwkundigen, enz., be
bost met het toezicht op do gebouwen voor
onderwijs.
Onwillekeurig vraagt men zich af: Is het
nu redelijkerwijs noodig, dat aan de Rijks
ambtenaren zulke hoogo bedragen boven en
behalve hun gewone bezoldiging, worden
toegestopt? Het 19 voorwaar toch geen
kleinigheid, dat ambtenaren met ƒ3000 en
veel hooger inkomen, zich als lid van cxa-
mcn-comraissiën weten to doen aanwijzen
en waarvoor ƒ6, ƒ7, ja zelfs 10 vacatie
geld per dag ontvangen. En dat, terwijl hun
gewone arbeid door andere ambtenaren
wordt verricht, (een ambtenaar kaa toch
ook maar één gang gaai.) en geen cent uit
gaven ter zake valt te maken.
Dat men personen, die gedwongen wer
den tijdelijk elders verblijf to houden, ver
goeding voor meerdere uitgaven geelt, is
niet meer dan billijk to achten, maar er
moet, om het maar eens zoo uit t» drukken,
geen slaatje uit geslagen worden, zooals
onde.- do bestaande regelen het geval is.
Van d n bestaanden toestand is ook nog
het gevolg, dat de 7. g. baantjesjagerij er
door in do baad wordt gewerkt.
Er zit blijkbaar iets ongezonds in den be-
sbaanden toestand en do ministers moesten
daarom ter wille van de reeds door ver
schillende belastingen zoo zwaar gedrukte
loevolking, de noodige maatregelen reeds
genomen hebben. Dit nijpt te meer, omdat
do Staatsuitgaven in cl© latero jaren zoo
ontzettend zijn gestegen.
In 1887 kostte heb onderwijs 7,240,920
aan het Rijk; voor 190S wordt het geraamd
op 25,486,088. Een stijging dus met
18,2-15,168.
Ook bij de af deeling Landbouw is er ccn
dergelijke hoogo post voor reis- en verblijf
kosten. Voor districts-'veeartsen en vee-op
zichters bedroegen do uitgaven voor dit
hoofd 138,395,521.
De aangegeven bo.'ragen sproken voor
zichzelf en we hopen dan ook, dat gezag-
kebbenclen daarin aanleiding zullen vinden
met ons mede te werken om de handen in
een te slaan,, ten einde te geraken tot een
tijd, dat althans van vermorsen van Rijks-
eeld geen sprake meer zal wezen.
Het geb'eurdo to Bodegraven, waar
de bakkers gezamclijk den na c h t a r-
b o i d bobben gestaakt, maar dit slechts
vijf weken hebbe^ kunnen volhouden, geeft
aanleiding tob verschillende opmerkingen
in de pérs. Zoo maakt liet-,,D a g b 1 a u
van Noordbrabant'' er dc gevolg
trekking uit, dat nu overtuigend de nood
zakelijkheid is goDiekcn van een wettelijk
verbod van bokiken, zoowel voor patroons
als voor knechts. Het blad redeneert aldus:
„Wat in Bodegraven gebeurde, bewijst
opnieuw, dat de monschen versch brood
zuilen blijven eten, zoolang het maar er-
te krijgen is.
En nu kan men zoggen, dat een beginsel
verbiedt om in het familieleven in te grij
pen, en dat daarom patroons-bakkers, die
met „eigen volk" werken, vrij moeten blij
ven. Dat gaat o.i. niet op, wijl men, ook
dezen bakkers nachtarbeid verbiedende,
niet zou grijpen in hun gezins-, maar in
hun bakkersleven. Zou men aan knechts,
dio van hun huis naar de fabriek moeten
loopen, wel mogen verbieden des nachts te
werken en niet aan patroons-bakkers, wijl
deze do fabriek aan of in hun woonhuis
hebben?
Wij vermogen het niet te begrijpen.
Maar al zou het een beginselverbod van
nachtarbeid aan patroons-bakkors beletten,
een ander beginsed, dat der rechtvaardig
heid, zou het gebieden.
Bodegravon heeft bewezen, dat de men-
schcn versch brood blijven eten, zoolang
het in één hoekje der gemeente nog te krij
gen is. Wil men dus nachtarbeid verbie
den, dan het verbod aan allo bakkers opge
legd of men het geeft den een voorrechten
boven anderen."
Dit lijkt ons, merkt „D e T ij d" op, het
meest oompacto betoog voor wettelijk ver
bod van nachtarbeid, en daarom niet zon
der verdienste. Er is evenwol nog iets, wat
er dient bijgevoegd. Het gebeurde te Bo
degraven bewijst, o.i., dat er nog altijd
menschen blijven, die des ochtends versch
gebakken brood willen hbben, en dat er
anderen zijn, die het voor hen bakken wil
len. Zoo zijn er ook lieden, die des och
tends vorscho mellk willen hebben, en daar
om boeren en boerinnen, die des nachts
uit melken gaan. Ook wordt des nachts ge-
vischt en gevaren en ook op velo plaatsen
wordt des nachts de groentenmarkt geëta
leerd. Er wordt bovendien in heel wat fa
brieken des nachts gearbeid, en duizen
den vrouwen werken in de huishouding
een deol van den nacht. Het is niet onmo
gelijk dat daar, waar geen versch brood
to koopen is, men het zelf zal gaan Irókken
en in do keukens van gfroote restauraties
is d't bijv. zeer wel mogelijk.
Indien do wetgever nachtarbeid wil ver
bieden, dan is dit zoo gemakkelijk niet.
Hij zal dan dienen te zorgen, dab allo
Staatsondordanen onder toezicht kemen 00
dat zo behoorlijk naar bed worden gebracht
cn niets hun slaap verstore. In elk geval,
wio zich een wet op den nachtarbeid voor
stelt al3 iets, wat bi/r. Kuyper uit zijn
mouw zou kunnen schudden, denkt zich do
zaak wat al te licht.
Ke$ nieuwe ^inósteiMe.
„Land en Volk" meent naar de samen
stelling drie aDti-revolutionnairen, de
heeron Heemskerk, Talma cn Idonburg:
drie Roomsch-Katholiekcn, de hceren Kolk
man, Bevers cn Nelissen, cn drie vrije
liberalen, do heeren Wentholt, De Marces
van Swindcren en Sabron het nieuwe
Kabinet een cabinet d'affaires te kunnen
noemen.
Zelfs zou men den formateur, als plooi
baar en practisch zakenman," in zulk een
Kabinet op zijn plaats kunnen rekenen, al
is hij de leider van ccn der partijen in de
Tweede Kamer.
Zoo ook den heer Kolkman Wel is ook
hij de leider van zijn partij in do Tweede
Kamer, wel heeft'bij den verkiezingsstrijd
in 1905 geopend met een rode, die in fana
tieke felheid voor die van zijn coalitiege
noot in dezelfde vergadering niet behooft
onder te doenwel scheen hij tijdens het
bewind van het Kabinet-Do Meester --J
voorkeur een persoonlijk element in het
Kamerdebat te willen betrekken en dan
allo matiging uit het oog te verliezen;
maar dit i3 toch niet hst karakter van zijn
optreden in het algemeen ©n van zijn per
soonlijkheid.
Ook dat zou dus gaan.
Maar stellig is, waar een zakenkabinet
zich aandient, de heer Talma een vreemde
eend in dc bijt.
Niet alleen is hij van de antï-revolution-
nairo partij en van do kerkelijke ooaltie
dc hr.rtstochtelijksto verkiezingeagitator,
maar al wat in de Kamer aan politieke
oppositiezuoht aan den dag kwam, was
steeds in den afgevaardigd© van Tietjcrk-
steradeel belichaamd. Er was niet één spre
ker heftig, of de heer Talma wist hem to
overtroeven. Er waren geen fouten of fei,
ten, die tob een oppositiewapen waren to
bewerken, of de lieer Talma spoordo zo
cn hanteerde zc.
En indien er cien Volksvertegenwoordi
ger moet worden aangewezen als auctor in
tellectualis van den „sluipmoord", mag d<-
heer Talma voor het front komen. In
nacht van Staal struikelde hij over d'.:i
tegenstand van mr. De Savornin Lobman
en meakte zich belachelijk door bij de
stemming zich te houden, alsof hij diens
inzicht deelde. Dies sloop hij, door de er
varing geleerd, den tweeden keer om het
struikelblok hoen.
Geen ezel stoot zich tweemaal aan den-
zolfden steen. Veel minder een uitgeslapen
tacticus.
Ook boort do heer Talma in dit gezel
schap niet thuis, wanneer on zijn neiging
in de sociaal-economische politiek de aan
dacht wordt gericht. Van de tweemaal drie
uit de rechterzijde is hij de cenigc, die zijn
entróo in de politioke beweging maakte als
„democralat". Vermoeden mag men niet,
dat ook hem de 011de plunje voor den Ali-
nisterrok onmiddellijk van cl© schouders
zal glijden. En van het drietal, uit do lin-
kerzijdo geroerutcexd, zijVi de eenheden
te „vrij" om ook maar een schijn van de
mocratische adspirati© te verwachten.
Zoo ziet ons nieuw bewind cr ecnigszins
zonderling uit.
Afaar het kan meevallen. Er is nog niet
gesproken. Een mensch ia afhankelijk van
de omstandigheden. In elk geval stemt ons
hoopvol, dat dit Kabinet in zijn samenstel
ling niet is een partij-Kabinet, althans
geen antithese-Kabinet. Het kan den weg
banen naar beter verstan-, van rechts en
links.
In „een woord van afscheid" aan het te
genwoordig- Kabinet, waarin do geschiede
nis der jongste jaren wordt herinnerd,
merkt „Het Vaderland" op dat het toch
vreemd in do politiek gaat.
Toen na de verkiezingen van 1005 het
Minisfterie-Kiiypcr door bet Ministerie-Do
Meester werd vervangen, toen vond de ge
heel© rechterzijde den loop der zaken voor
al daarom zoo in hooge mate betreurens
waard, omdat er zoovele gewichtige, vooral
sociale ontwerpen voor behandeling gereed
waren, cn vertraging in heb tot stand ko
men van zoo dringend noodige hervormin
gen van de crisis het onvermijdelijke ge
volg moest zijn. Dat had reeds voldoende
reden moeten zijn om de ministers der
kerkelijke partijen niet uit hun zetels to
verdrijven.
Blijkbaar honden do voormannen van die
partijen er niet van om in tospassing to
brengen: Wat gij niet wilt, dat u ge
schiedt, doe dat ook een ander niet.
1 ans zijn nog meerdere, ook socials
wetsvoorstellen, voor behandeling gereed,
en men .-eeft rechts zelfs de usentieelo vier
jaren niet willen afwachten, maar om cr
een eind aan te maken, is men zelfs om
den term van „Land en Volk" to gebrui
ken voor een politicken sluipmoord niot
teruggedeinsd.
Hot eerste gevolg van dien sluipmoord
is geweest een crisis van zeven weken.
En nu een Alinisterie, dat.... meent het
Land beter to kunnen regeeren dan het
Aïinisterie-De Meester, aan hetwelk men
het onmogelijk heeft gemaakt langer aan
het bewind te blijven cn zijn hervormings
werk te voltooien.
Als hot blad zich aan een voorspelling
mag wagen, dan zal het deze zijn, dat de
Alinister Heemskerk, die het in 1905 zoo ver
keerd vond, dat een Alinisterie uit de lin
kerzijde durf do optreden, zonder zekor to
zijn van een meerderheid van getrouwe
geestverwanten links, maar dio desniette
min nu ook met een Ministerie uib de rech
terzijde voor (den dag komt, dat geen 5Cte
trouwe geestverwanten rechte achter zich
heeft, nu ook in dit opzicht bet voorbeeld
van zijn voorgangers zal volgen, dat hij
door verzoenend optreden zonder afbreuk
to doen aan beginselvastheid, ook aan do
linkerzijde steun zal trachten to krijgen.
Het is meer gebeurd, in do politiek, dat
men staatslieden later zelf ziet doen wat
zij vroeger in hun tegenstanders hebben be
spot.
„De Nc der 1 a n dc 1" begint met de
verklaring, dab zij tegen het afgetreden
Kabinet op zichzelf geen overwegend be
zwaar gehad heeft. Gelukkig in hun op
treden zijn de leden wel is waar niet altijd
geweest en menige handeling heofb aanlei
ding gegeven tot gerechtvaardigde critiek;
maar er is over liet algemeen naar recht
vaardigheid gestreefd.
Dan stipt „D o Nederlander" aan,
dat het nu afgetreden Kabinet nimmer
een aaneengesloten meerderheid achter zich
gehad heeft en daardoor is het, hoe goed
gemeend zijn bedoelingen ook waren, in
een scheevo positie gekomen. Maar „do
loop der omstandigheden heeft het Schip
van Staat weer in do natuurlijke bedding
teruggebracht.
Numeriek genomen is er thans geen Ka
mermeerderheid. De sociaal-democratisohe
partij staat, dank haar anti-socialen be
ginselen, tegenover elke gezonde Staatspar
tij. Zij kan door haar stemmen lolkons al
les afbreken, maar leiding aan 's lands
zaken vermag ze niet te geven. Haar een
voudig bij dc liberale partijen, van weLke
groep ook, te tellen, gaat niet aan, al hel
pen bij de stembus dc groepen elkander.
Zelve stelt zij zich principieel vienkant
tegenover elke Staatspartij.
,,De Nederlander" vermoedt, dat het
Kabinet, blijkens zijn samenstelling, zal
kunnen rekenen op den steun eener meer
derheid in do Kamer, ook, indien het 'met
een eigen program voor den dag komt,
mits het zich van noodeloos prikkelen ont
houdt. Do tegenstelling tussehen rechts cn
links is, ocCc blijkens dc jongste ervarin
gen, op wetgevend terrein niet zóó
scherp, dat, zonder terzijdestelling van
eigen beginsel, botsingen niet waren te
vermijden. De taak van een Koninklijk Ka
binet, gelijk onze grondwet wil, is niet,
de spreekbuis to zijn van de partijen-meer
derheid, maar 's lands zaken in goede
richting te sturen, cn wel zóó, dat do
meerderheid der Kamer het kan eteunen.
Eerst wanneer blijkt, dat ook een Kabinet
van rechts met deze Kamer geen arboid
kan verrichten, zou ccn andere oplossing
moeten worden beproefd.
En het blad laat dan deze passage vol
gen
„Dat mr. Heemskerk, die den doodsteek
aan het vorig Kabinet toebracht, als for
mateur van hefc nicuwo moost optreden,
tenzij hij die taak aan het hoofd van zijn
partij, dr. Kuyper, wenschte over te laten,
spreekt vanzelf.
Zijn wij wel ingelicht, dan is dr. Kuy
per in de gelegenheid gesteld dio taak over
te nemen, doch heeft hij daartoe geen ter
men gevonden. Een conflict tussehen b?ide
antirevolutionnairen is derhalve niet to
verwachten."
„Dc Standaard" zegt 0. a. het volgende:
„Van een weer-optreden van het Kabinet
van 1901 kon onder de huidige omstandig
heden geen oogenblik sprake zijn. Daartoe
zou een generale verkiezing moeten vooraf
gaan, die de stembus-actie van 1905 electo
raal te niet deed. C k stond do Kabinets
formateur van 1801 geheel buiten dozo cri
sis. Hij droeg er geen zweem van verant
woordelijkheid voor. Hij stond er geheel bui
ten. Hij wist van hetgeen op 21 December
stond te gebeuren, niet af. Hij zou, ware
hij er in gekend, er ongetwijfeld tegen go-
adviseerd hebben.
Atr. Heemskerk, cn hij alleen, was daar
om do man van het oogenblik. Er sprak
moed uit, dat hij voor dio verantwoorde
lijkheid niet is teruggedeinsd. Er lag blijk
van wijzen zin in, dat liij voor do formatie
van hot Kabinet rustigen tijd nam. En het
Kabinet, waarmee hij voor het voetlicht
treedt-, beveelt zich door de personen die er
in zijn opgenomen, als een genoegzaam
sterk Kabinet aan."
„Do Standaard", het nieuwe Kabinet in
zijn samenstelling roemende, geeft te ken
nen dat alleen Wentholt voor Marino een
eenigszins vreemden indruk maakt. Doch
aan het aanblijven van een technisch
minister uit een vorig Kabinet zal men wel
wennen. Zeeofficieren steken veelal niet
diep in de politiek. In elk geval kan nie
mand met recht beweren, dat Wentholt dit
ministerie tot een g o m o n g d Kabinet
maakt. Blijkens de geheelo samenstelling
hebben we zeer stellig met een Kabinet
van Rechts te doen.
Het blad voegt daar aan toe:
„Alleen maar, het kan cn zal niet zijn
een kabinet van rechts in normalen zin.
Het 8pringb in, om tot Juni 1909, met een
meerderheid in do Tweede Kamer tegen
zioh, het bewind t© voeren.
„Het zal daarom te mijden hebben wal»
regelrecht op een conflict zou aansturen.
„Angstig te mijden heeft het een conflict
niet, maar het zal wel doen 't er niet op
toe te leggen."
Het land hoeft behoefte aan rust-. Dus
acht „De. Standaar d" het verkeerd,
indien het nieuwe Kabinet reeds aanstonds
tot Kamerontbinding zou overgaan. Al zou
op zichzelf zulk een Kamerontbinding naar
de mccning van het blad niet inconstitu
tioneel geweest zijn, z© zou opnieuw onrust
in de gemoederen verwekt en daarmee zich-
zelvo hebben geoordeeld. Diezelfde gedachte
nu moet er toe leiden om ook daarna een
conflict niet te zoeken. Komt het doordien
Links het uitlokt, dan mag het aanvaard,
maar dan met het odium niet voor
Rechts dat het niet zocht, maar vooi
Links dat cr too dreef.
En dan laat „Do Standaard" drb vol
gen:
„Dat dit tot een te zeer heulen met de
conservatieve elementen in de Kamer zou
kunnen leiden, ontveinzen we ons niet,
maar dan is er de antirevolutionaire club
•ok nog, am, als het te ver ging, haar plicht
te doen. Ook zijn cr in het Kabinet zelf
elementen genoeg, om tegen cUt dreigend
euvel to waken. Inschikkelijk mogen en
moeten we zijn. Gematigd optreden zal de
leus moeten blijven. Afaar van onz® lijn
laten wc ons niet afdringen.
„In het vertrouwen, dat heb Kabinet zóó
en niet anders zijn taak zal opvatten, be
groeten wij zijn optreden dan ook met in
genomenheid, verwachten we dab het in
deze anderhalf jaar nog Ueel wat goeds
zal kunnen tot stand brengen, en durven
wc het een gelukkige bewindvoering voor
spellen.
„Slechts zal het, met het oog op de strm-
bus van 1909, geraden zijn, alle diearo-
dibecrende fouten zorgvuldig to mijden.
„Nu de liberale conoentratio jammerlijk
mislukt is, leefb al meer de overtuiging
onder allo partijen op, dat een bewind voe
ring van rechts voor langer tijd de beste
voor heel het land zal zijn.
„Op het aan vaar don van dio ernstige
taak hebben do partijen van rechts zich
door beleidvol optreden in Kabinet, Kamer
cn Pers voor te bereiden.
„Het Kabinet beeft thans do leiding.
Alogc het in 1909 blijken, dat het van dien
moeilijken plicht zich gelukkig gekweten
cn een betere toekomst voor ons land in
geluid heeft."
„De Tijd" treedt het nieuw© Kabinet met
sympathie en vertrouwen to gsmoet; byin-
pabhio en vertrouwen 'zijn gegrond op do
persoonlijkheid, het ka»ralktcr en do Iws-
kwaamheden van die leden van het Kabi
net, welke aan „Do Tijd" bekend zijn.
Het lijdt geen tegenspraak, dat het nicu
wo ministerio onder hoogst moeilijk© om
standigheden optreedt; zoodra het do vaan
zijner christelijke beginselen ontplooit, zal
het, zelfs niet op do kleinst mogelijk®
meerderheid kunnen rekenen, en hoewel
met vertrouwen, wacht men dus toch niet
zondor cenige bezorgdheid af welken weg
het nieuwe Kabinet zal inslaan, cm aan
dio moeilijkheden het hoofd te bieden.
Het blad besluit aldus:
„Dat van christelijke mannen geen an
dere dan christelijke staatkunde te ver
wachten is, staat vast; van de andere,
zijdo echter is ook waar, dat, niot onmo
gelijk, vooreerst veel goed en nuttig werk
kan worden afgedaan, zonder dat het tob
een beginselstrijd behoeft to komen meb do
met-socialistische groepen der linkerzijde.
Zal het nicuwo ministerie uitsluitend of
bij voorkeur zijn krachben aan dergelijke
onderworpen wijden en zal ook bij ernsti-
gen wil tot samenwerking van beide zijden*
het groot©, het geweldige cn nimmer uit to
wisscben verschil van levensbeschouwing,
do antithese (om het door velen zóó ge
schuwde woord te bezigen) op den achter
grond (kunnen blijven?Wij wenschen
hier geen antwoord te geven. Aan niemand,
dio onzo beschouwingen gedurende do cri
sis gevolgd heeft, kan twijfelachtig wezen,
in wclko richting door ons do behartiging
van do hoogste landsbelangen in do toe
komst gezocht werd."
„Het Yolk" begint zijn hoofdartikel al
dus:
Haast schreven wij: het tweede ministe
rie-Heemskerk Jzn., met dien verstande,
dat het eerste nog vóór zijn geboorte reeds
is overleden. Aan con antithese-kabinet was
blijkbaar geen leven meer in te blazen. Dat
is een heuglijk geval, het begin, naar wij
hopen, van ccn niou .r tijdperk in do Ne-
derlandBch© politiek. Alet het verdwijnen
van do antithese-leugen komt des te heldor
der do waarheid van den klassenstrijd to
schitteren aan den politicken hemel.
Dan wijst „Hot Yolk" er op, dat met h?6
verdwijnen van do antithese-politiek, snel
ler dan menige antithese-propagandist het
zelf had verwacht wellicht i» zelfs voor
enkelo van do nieuwo ministers h*t feit on
verhoeds gekomen tevens de figuur waar
in dio politiek was verporsoonlijkt, nog
wat verder naar den achtergrond gedron
gen is. Dr. Kuyper behoort nu wel voor
goed tot den volmaakt verleden tijd.
Overigens oordeelt hot blad dat het voor-
loopig al onzekerheid is wat de klok slaat.
HAARLEMMERMEER. Ondertrouwd: G,
J. van Nieuwkoop en E. J. L. Mol.P. Langolaaa
en G. Maarschalk. B. J. Broxterman en J. A»
van Staveren.
Gehuwd: J. Deddons cn A. Knibbe,
Bevallen: P. Bongera geb. Slot 7.. J. de
Rjjke g®b. Van Staverden D T. Vastenhout
geb. Zoet Z T. Lankhaar geb. Van Zw eten
Z C. Janeeen geb. Hekman Z. 0. M. Groen
land geb. Van Ooijen D S. Bax g*b. Hak Z.
D. U. Lamers gob. Breuring Z. N. Vitbeengeb.
Rossen Z. 0. B*x geb. Van 't Zelfde 1). N.
Telenaers geb. Etigenbrood D. M. Vaandering
geb. De Vos Z. N. van der Snek geb. De R\jk
Z. T. van Gelderen geb. Boon Z. At. G.
Covelier geb. Van Groningen Z. Al. Eekboff
geb. Hofman D.
Overleden: K. üobbe geb. Van Schie 54
j. Pialer Clement 70
0EGBTGEE3T. Gehuwd: B. W. G. Schulte
en M. C. U. van Mears.
Geboren: JobaDnea, Z. von J. Bakker en Af.
v# booten. Jacobue Laao, Z. van J. v. Tol ea
P, Bin.K. JobaDOft Maria, D. v5n J. L'nk en J,
M. SortwAten. AntÓDius Michael Maria, Z. van
\Y. v. d. Voort en J. A. v. Maaaieren. Star,
D. van G v. d. Zwart on Al. C. Braggaar. Florioa,
D. van Tb. v. d. Aleij en G. Heek.
Overleden: Wfilem van Bonreondiön 52 j.
Gernt Uoogervecht, 50 j-, te Leidon. Laurens
Rietveld, 49 j., te Dordrecht, echte, van IV»
Grooteubeer. Potrus van- Noort, 75 j., wedr.
van J. liillenaar.
