Wannesr de vrouwen baas waren.... eo zij is aantrekkelijk genoeg, om ze hier kortelijk te verhalen. Het is eT mee gegaan, als met talloos veel ■andere. Schilders, als Reiffenstein, hebben .het interessante onderwerp aangegrepen, en zoo de anekdote vereeuwigd. Ma r even als vele andere geschiedkundige verha len" is ook dit door ernstige gischied- vorschers verbannen naar het rijk der on waarschijnlijkheid, om niet te zeggen der fabelachtigheid In werkelijkheid zou de zaak zóó zijn Het gevleugelde woord ,,Ei van Colum bus" is een verbastering van een Spaan- sche volksuitdrukking .Hansjes Ei", en die is ontleend aan het tooneelstuk van Calderon Mevrouw Kobold." In dit stuk wordt verhaald hoe verhevea geesten tevergeefs getracht hebbsn, Hansjes ei op een gladde tafel rechtop te zetten. „Maar Hansje kwam en gaf het Een tik slechts en heb stond." De Italiaan Vaskari heeft in zijn boek „Levensgeschiedenis van Kunstenaars' het verhaal van het ei in verband ge- bracht met den bouwmeester Brunelleschi (spr. uit: leski) en in het jaar 1421, dus bijna 100 jaar vóór Columbus, geplaatst. Brunelleschi is de bouwmeester van deu koepel van den dom to Florence, en dezo koepel heeft een eivorm. Benzoni, in zijn „Geschiedenis cler nieu we wereld", Venetië 1565, is degene, die het verhaal in verband gebracht heeft met Columbus. Maar hij verklaart de ge schiedenis slechts van hooren zeggen te kennen. Hierop legt ook Alexander von Hum boldt nadruk. Hertsiet heeft onlangs in i boek „Treppenwitz der Wcltgeschichte" een aantal bekende geschiedkundige anekdoten naar het rij»k der fabelen verwezen, en daaronder ook de onze. Hij stelt in het licht, dat reeds dit een vergissing is, als zou Columbus bij zijn uitzeilen naar het Westen het bewuste doel hebben gehad een nieuwe wereld te ontdekken. Hij wilde veel meer de Oostkust van Azië bereiken, van welke hij aannam, dat zij veel korter bij lag dan in werkelijkheid het geval is. Maar zelfs deze veronde. stelling ia niet een oor spronkelijke gedachte van hem, maar van den astronoom Toskanelli, overleden 1482, dien ook nieuwere geschiedschrijvers, als Helmolt, daarom den „geestelijken auteur" van de ontdekking van Amerika genoemd hebben. Arme Columbus 1 Het gaat hem heden ten dage nog zooals vroeger in den kring der Spaansche Grandes. Maar één ding moeten allen hem toch laten: zijn grooto wilskracht. En nog iets heeft deze geschie denis laten staan- den ondank zijner tijd- genooten. In ketenen is hij van zijn derdo reis teruggebracht. Ieder schoolkind weet heden, dat Columbus Amerika heeft ont dekt, maar hijzelf heeft het niet geweten. Hij heeft tot aan zijn einde gemeend, de kust van Oost-Azië bereikt te hebben. De „Berliner Lokal-Anzeiger" heeft aenjgon tijd geleden een aantal vrouwen van naam in binnen- en buitenland de vraag voorgelegd: „Wat zouden de vrou wen doen, wanneer zij het heft in handen kregen1?7' Zij heeft er meer dan tachtig antwoorden op gekregen, waarvan vijf uit Nederland. Carmen Sylva opent de rij met het tele gram: „Ik denk, dat Semiramis, de grooto Katharina, Elizabeth van Engeland, Ma ria Theresia en nog meer anderen getoond hebben, hoe vrouwen heerschen." Do meeste vrouwen blijken ^een wouwen- regeering, maar alleen medezeggenschap iu het bestuur van den Staat te verhingen Zoo ook Bertha von Suttner, de winnares van den Ncbel-prijs vooa* den vrede. Zij schrij ft „Het doel, dat de vrouwenbeweging zich gesteld heeft, is toch zeker niet, om de macht in handen te knjgen. Men streeft alleen naar medeheerschappij. Do vrouwe lijke menech moet en mag nooit over de geheele menschheid heerschendat zou de zelfde machtsaanmatiging zijn, die, tot. nu toe, de mannelijke helft in praktijk heeft gebracht en tegen welke de vrouwenbewe ging zich verzet. Wat de vrouwen echter zoudcD doen, wanneer zij medezeggenschap kregen, dat kan ik zeggenZij zouden het attribuut, dat aan de kracht haar adel ontneemt, do ruwheid, doen verdwijnen, en* zoodoende zou het maatschappelijke, het staatkundi ge, met één woord het geheele openbare leven op een hooger peil gebracht zijn." Mevrouw Coradi-Stahl, de voorzitster van het Zwitserscho Vrouwenverbond, roept uit: „Wat een vooruitzicht I Wij zouden voor al rechtvaardige wetten maken. Geen ge slacht moet over het andere heerschen. Wij verlangen: gelijke moraal, gelijk recht, ge lijke loonen voor beide geslachten. Ik voor mij zou de school hervormen door de kinde ren later toe te laten meer opvoeding dan abstracte kennis en geheugenoefening ver langenmeer lichamelijke ontwikkeling door schooltuinen, gymnastiek, wandelin gen. De meisjes tot goede moeders met ide ale begrippen vormen in huishoudscholen met uitgebreider program, waar cok ondei- wijs wordt gegeven in het verplegen van kinderen en zieken en opvoedkuiide..." Virginia Nathan, de vrouw van den nieuwen burgemeester van Rome, ant woordt: „Wat moet ik op uw spottende vraag zeggen 1 Aan do vrouw worden immers nog de elementairste rechten onthouden. Geef haar deze, cn dan zal ik antwoor den". Juffrouw Anna Polak, uit Groningen, schrijft: „Wat de vrouwen waarschijnlijk zullen dóen, wanneer zij in de vertegenwoordi gende lichamen zitting hebben, is dit: nooit haar mandaat als een sinecure be schouwen de aan de orde zijnde onderwer pen aoo nauwkeurig en volledig mogelijk bestudeerenals zij niet tot oordeelen be voegd zijn, zwijgen, en van de langere er varing der mannen trachten te leerenzich laten gelden waar haar ervaring bijv. op het gebied van opvoeding, armenzorg, ziekenverpleging haar recht tot spreken geeft, zich tegen noodeloozen kostbaren administraticven rompslomp verzettenelk voorstel, vrij van partij-politiek, onder zoeken pogingen tot betere bescherming van kinderen ondersteunen, of hot initia tief er toe neutenvakonderwijs, vooral voor meisjes, bevorderen vaststelling van bezoldigingen naar het .werk, dat geleverd wordt; afschaffing van wettelijke bepalin gen, besluiten cn verordeningen, die de arbeidster meer belemmeren dan den ar beider, en die op staatsrechtelijk en bur gerrechtelijk gebied dc vrouw bij den man ten achter stellenveranderingen, die na tuurlijk een herziening van het burgerlijk wetboek insluiten, in dien zin, dat de ge trouwde vrouw rechtspersoonlijkheid krijgt met volkomen dezelfde rechten als haar man". Juffrouw Polak verwacht niet, dat de aarde dan bij tooverslag in een paradijs veranderd zal worden, maar in elk geval voor talloos velen minder een hel zal zijn dan nu. Yvette Guilbert hoopt, dat de vrouw, wanneer zij baas*' is, in de eerste plaats den oorlog zal afschaffen. Zij verwacht, dat de vrouw het moederrecht ook veel beter zal beschermen dan de man. Camille du Gast, de Franscho ontdek kingsreizigster, denkt, dat de vrouwen misschien wel den vrede onder de volken zouden stichten, maar zeker den oorlog in haar eigen huis zouden doen uitbreken Ellen Key, dc Zweedsche h.rvormstor zou beginnen met alle scholen te vernieti gen. „lik zou een heel geslacht van kinde ren vrij rond laten loop^u, om, geheel be vrijd van do tegen woo rdigo traditie der ellende, een nieuw geslacht van ouders en onderwijzers op te voeden en zoo op te voeden, dat zij wederom door hun werk zaamheid een nieuw menachdom zouden scheppen." Do Berlijnsche dichteres Anna Ritter zou o.a. den eenjaarsdienst ook voor de vrouw invoeren, d.w.z. elke geestelijk en lichame lijk gezonde vrouw zou, al naar haar bij zondere bekwaamheid en vaardigheid, tus- schen haar 18do en 25ste jaar een jaar lang bij do verpleging van zieken, het onderwijs, iu de kunstnijverheid, enz., den Staat moeten dienen. Do Italiaanscho dichteres Ada Negri go- looft, dat dc vrouwen precies hetzelfde zouden doen als de mannen. „Maar er ia, eerlijk gezegd, voor de vrouwen op da wereld iets schooners to doen." Ook Sarah Bernhardt m'eent, dat de vrouwen al haar goede en slechte eigen schappen zouden behouden, precies zooala do regeorende mannen het gedaan» heoben, doen en zullen doen. Helena Lange zegt» dat zij, wanneer de vrouwen baas werden, dadelijk voor de rechten van den man zou gaan strijden, omdat de heerschappij van het eene ge slacht over het andere voor haar uooit een beschavingsideaal !kan zijn. Mevrouw W. Drucker, te Amsterdam, ia overtuigd, dat, indien do vrouwen samen; met de mannen de macht in handen kre gen, zij onzen parlementen den zegen deel-, achtig zouden laten worden, dat er minder gepraat en meer gedaan zou worden. Mejuffrouw Ida Heyormans antwoordt, kort en bondig „Wanneer de vrouwen het heft in. han den kregen, zouden zij, met al haar liefde'; en trouw, bet goede en edele dienen." Mevrouw Wijnaendts Francken Dyse-, rinck, in Den Haag, zou een vrouwenheer-' schappij iets afschuwelijks vinden. Er kan j slechts sprake zijn van haar medeheers schappij. „Do tegenwoordige vrouwen zijn] nog onvoldoende voorbereid op deelneming, aan het openbare leven. Er zou veel onbe-i hol pens en doms voor den dag komen, j Zoodra het feminisme echter uitgewerkt) heeft en een breede laag van vrouwen, van allo standen een betere voorbereiding ge-; noten heeft zoodra de vrouwen geleerd hebben een verstandige moeder, een lief hebbende vrouw en een vrije persoonlijk»] heid te zijn, zullen zij haar ziel, haar moe», dorlijlkheid ook buiten het gezin, in wissel-j werking met de speeifiek-mannelijke eigen schappen van de mannen, tot heil van del menschheid aanwenden. Het etembilrjejt zal haar daartoe een middel van waarde zijn. Mr. E. O. van Dorp, in Den Haag,; meent, dat maar weinige vrouwen op het oogenblik beseffen, hoe moeilijk het is, goe»| de wetten te maken. „Ons past vooral be-j sclicidenheid. Nu in vele landen vrouwen»] kiesrecht voor de deur staat, lijkt hest miji vooral de tijd voor de vrouw, om zich! ernstig af te vragen, hoe ver zij bij den] man in sociale kennis en bekwaamheid ten achter staat, veeleer dan te pochen, op het-, geen zij wel denkt te kunnen doen. Het' zal altijd moeilijlk zijn, aan te toonen, welke maatregelen juist door den recht- streekschen invloed van de vrouw tot stand komen. Tot de wetgeving werken zoovele factoren samen. Maar voor mij staat het vast, dat het de wetgeving tot, zegen moet strekken, wanneer ook daar het grootere idealisme, het hoogere begrip voor zedelijkheid, het dieper voelende ge moed van de vrouw zich aan den sterkeren geest, de grootere voortvarendheid, het hoogere intellect vau don man paren. Ver ouderde, OD-rechtvaardige wettelijke bepa lingen ten opzichte van de vrouw zullen ongetwijfeld door haar invloed verdwijnen. Dc grootste zegen van het vrouwenkies recht zal niet aan bepaalde wettelijkei maatregelen te bewijzen zijn. Maar de er kenning van. de gelijkwaardigheid van den man en dc vrouw voor het staatsle ven zal een rechtvaardiger sexueele mo raal, een hoogere zedelijkheid in de heele samenleving meebrengen." Sommig3 vrouwen hebben heel weinig, illusies. Suzanne Despres, de Fransche Ib- sen-vertolkster, verwacht van een vrouwen heerschappij enkel dommigheden." Mar- garete Langkamer-Nordmann, de Ween-, sche tooneelspeelster, voorspelt, dat de

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1908 | | pagina 13