BLOOKERS
CACAO;
Hacéjo Elixer.
efpp^±£^^,:
DAALDERS
lie uwer een Ekster
Vrijwillige Verkooping
BUSSEN
Openbare Verkooping
Ópenuare «moping
LEIDSCH DAGBLAD. DINSDAG 10 DECEMBER. - TWEEDE BLAD
Dl oudste beschrijvingen in ons land voor tn
tijdens de aanwezigheid der Romeinen.
Tweede Kamer.
Zeeuwsclie Hestors 5 Gld. per 100 sluk.
Blanke ZouteviseSi en GeweekteStokvisch.
j. ossevoort,
a@Buk
Stokpaardjes-Leliënmelk-Zeep
BÜGiBtverG&OQEjBirag.
HAKHOUT,
KOOP,
in plaats van losse cacao of poederchocolade,
gij betaalt minder
en krijgt betere kwaliteit.
vierkante bussen van 1 ons. 18 cts.
m h *1/2 pond. 4*2 2
m h 1 pond. 80 h
Een partij Armhout en
Boombladeren.
No. 14663.
Anno 1S07.
Gisteravond hield dr. J. H. Holwerda
foor de „Leidscho Kunatyereemging" een
Voordracht over bovenstaand onderwerp.
In zijn inleiding wees apr. er op, hoe do
geschiedschrijver geheel te kort schiet waar
bet de vraag geldt naar de beschaving dor
rroegsto bewoners in ons land en wel om
dat hij zich gewend heeft alleen maar met
geschrofo-n materiaal te werken en de ge
gevens der archeaologio veel te veel zijn
Veronachtzaamd. Het zal wel degelijk mo
gelijk zijn in groofce trékken althans een
vroegere bevolkingsgcschiedenis samen te
•tellen.
Wo onderscheiden in ons land evenals el
ders vcrschillendo verschijnselen onder het
materiaal door den bodem zelf opgeleverd
door tc zoeken naar samenhang van de-
te versohijnselen met meer bekende bescha
vingen in andere landen, vooral in do
klassieke landen, waar reeds zoo vroeg het
licht der historie schijnt, is het mogelijk
die verschijnselen nader te bepalen, vooral
wanneer straks de ons zjdo békende Ro
mein schc beschaving hier gekomen is en
men naast het barbaarscho het geïmpor
teerde Romein&cho gaat vinden.
Met behulp van lichtbeelden werden nu
8e verschillende culturen in haar opeen
volging besproken, eerst die der hun ne
lbedden met hun eigen aardigen inhoud.
Waaronder het zeer typische vaatwerk.
Zoowel dit laatste als dc hunnebedden zelt
Wijzen op samenhang met de vroeg My-
•eensche cultuur in Griekenand, zoodat
«nen dus, die afkomst in aanmerking geno
den, tot een tijd van pl.rn. 1200 voor Chr.
Itorot.
Dan volgt de cultuur der z.g. klokbekers,
•en zeer mooie ccrnmieksoort, waarbij ook
atec.i en brons is gevondent die een ver-
Spreiding heeft gcha-1 van Zuid-Italic tot
Skandinavic dwars door Duitschland heen.
Men vindt deze bekers hier in heuvels, die
men vroeger voor brandheuvels hield, doch
door onderzoek van spr. zelf, dezen zomer
bij Vaasr .n gedaan, is geblelken, dat die
heuvel feitelijk een neergestort© grafbouw
Is geweest. Van den daar gevonden graf-
bou w werden ons de opgraving en de re
constructie, benevens de lijken daarin go-
vonden, i.t lichtbeeld getoond. Uit de aan
Italië bekende feiten werd afgeleid, dat
deze cultuur ongeveer 800 woor Chr. zal
hebben bestaan.
De latere besohavingcu zijn door brand-
graven vertegenwoordigd. Wat deze brand-
gravou feitelijk zijn wend eveneens met
lichtbeelden van door den spreker ontgra
ven brandheuvels en een urnenveld ge
toond; zeer duidelijk zag men do verschil
lende soorten van brandstapels en bijzet
ting der beenderen. Deze brandgravcn heb
beu vooral urnen opgeleverd, die in ons
land bij honderden gevonden zijn.
De vorm en de ornamentiek dezer urner>
geven naar sprekers meening zeer duide
lijk een verschillende afstamming aan.
In de eerste plaats zagen wij de eigen
aardige bolle urnen uit onze zuidelijke
gnroyinciën. Dit type zagen wij achtereen
volgens op verschillende plaatsen den Rijn
langs verschijnen tot Zuid-Duitschland
en dc landen ten noorden dor Alpen.
Daar zagen wij het samenhangen met
dezelfde vormen in Noord-Italië. In onze
•breken nu worden in zulke urnen mantel
spelden uit den Romeinschen tijd gevon
den, zoodat zij bij ons omstreeks Christus
*Ün te dateeren. In Zuid-Duitschland cn
vooral in Italië zijn ze veel vroeger. Dit
blijkt uit de daar bijzonder rijke ornamen
tiek <m de bronzen urnen van precies den-
selfden vorm, waarop wij allerlei ornamen
ten en dierfiguren zien verschijnen, die
blijkens bekende Grieksche voorbeelden
ongeveer in de 7de of 6de eeuw thuis be-
hooren.
Zoo zien wij dus hoe wij bij ons de uit-
loopers hebben eencr vroege zaïidolijke
cultuur, die in bet Zuiden zelf vnoeg voor
den Romeinschen invloed geheel verdwe
nen, bij ons tot ongeveer Ohr. voort
duurde.
In—deze cultuur zullen wij, ook overeen
komstig de berichten onzer Romeinsche
schrijvers, wel de oude Gallische hebben
te zien.
Daarnaast komt een veel ruwer aarde
werk voor, eveneens blijkens bijvondsteu
in den Romeinechcn tijd, dat getuige de
volkomen overeenkomst met het Frioscb©
een vroeg Gcrmaansoh moet geweest
zijn. Het komt vooral in het Oosten van
ons land overal voor. In. het Friesche
aardewerk dus zien wij een verdere ont
wikkeling van dit type. In de terpen^ toch,
vluchtheuvels in het begin onzer jaartel
ling ontstaan, zien wij talrijke vormen,
die klaarblijkelijk sterk onder invloed van
Romeinsche vormen staan.
In een lichtbeeld werd ons deze gelijke
nis zeer frappant .aangetoond.
Ook van dc oudere producten der Frie
zen uit de terpen, overeenkomstig met die
met de Bctuwsohc woerden, werd ons een
overzicht gegeven. Zoo komen de
Germanen in de eerste eeuwen na Chr.
meer cn meer onder Romeinschen invloed.
Op die terpen vindt men echter ook do
urnen der Saksers.
In den eersten Romeinschen tijd zien we
namelijk reeds uit de Saksische landen
door Noord Duitschland heen heb proto-
Saksiscbe type, den voorlooper der Sak
sers, in ons land binnenkomen; men
yindt het over een groot deel onzer oos
telijke provincies, doch vooral in Drente
en Overijsel; het zijn wederom zeer eigen
aardige vormen, die door bijvondsten in
het begin onzer jaartelling gedateerd wor
den. Deze vormen zien wij zich dan ten
slotte onder Romeinschen invloed ontwik
kelen tot dc mooie Saksische vormeu uit
de 4de eü 5do eeuw na Chr.
Na kort de voorgeschiedenis, zooals die
zich uit dit overzicht dor vondsten Iaat
samenstellen, te hebben geresumeerd, ein
digde. spr. met den wenseh, dat het licin
gelukt mocht zijn te h-bb?n doen zien,
hoe deze „wetenschap van potjes en pan
netjes", waarover men in volslagen onbe
kendheid niet zelden mcc een zekere min
achting hoort spreken, voor het samen
stellen eencr geschied nis zeker even
grootc waarde heeft als dc studie van
geschreven documenten.
Een warm applaus beloonde spr. voor
dc wetenschappelijke cn van studie getui
gende voordracht.
Vervolg der vergadering van Maandag
middag.
Namens ccd commissie, tastaande uit de
hoeren Smeengo, Van Vecu en Van Vuu-
ren, concludeerde do hoer Smccnge tot
goedkeuring dor geloofsbrieven en toela
ting van mr. S. de Vries Gzn., nieuwgeko-
zen kamerlid voor Sneek. Dienovereenkom
stig werd besloten.
Alsnu werd do Marin-obegrooting arti
kelsgewijs behandeld.
Den hoer Hugenholtz, die. 's Minis
ters aandacht vestigde op de slechte pro
motie der adjunct-commiezen van zijn de
partement, beloofde de M in i s t e r een
desbetreffend request, verleden jaar door
belanghebbenden ingediend, onder zijn
oogen te zullen laten bnengen.
Na zeer uitvoerige discussie werd dc ver
dere behandeling van een amendement van
den hoer Van Wassenaer van Cat-
w ij k om het nicuwo pantserschip niet te
bewapenen met 2 kanonnen van 23 cM.,
maar met 4 van 24 cM., ten einde do vuur-
uitwerking van heb echipte verhoogen, ver
daagd tot de avondzitting.
Het amendement werd vooral bestreden
door den heer Thomson, die op groo-
fcer moreel effect van zwaar geschut in den
strijd woee.
De heer Hugenholtz bepleitte bad
kamers voor het mindere marinepersoneel
op het nieuwe schip.
De üeeren Vr o r h o y en Duymaer
van Twist ondersteunden dien wensch.
Dc heer Van Idsinga klaagde oyer
do aanschaffing van torpedobooten type
,,OphiriO*met ter-zijde-stelling van het ad
vies van den inspecteur van den torpedo-
dienst.
Avondvergadering van Maandag.
Marinebegrooting.
De Minister, de heer Wontholt,
deelde mode, dat voor het mindere perso
neel aan boord van het nieuwe pantser-
schip koud- ©n warm wator sproei-inrich
tingen zullen komen; verdedigde voorts
het type-torpodoboot „Ophir", dat uitzie
kend voldoet, en verdedigde voorts breed
voerig bewapening van het nieuwe pa-nt-
serschip met twee stukken geschut van 2t>
c.M. in plaats van vier stukken geschut
van 24 O.M., opmerkende o.a., dat men
met licht geschut in de onmogelijkheid
komt om zich op voldoenden afstand tegen
een tegenstander to verdedigen. Om eten
vijand te kunnen treffen moet men hem
kunnen naderen tusschen 5 k 7 duizend
meters. Het nieuwe schip zal bovendiëa
bewapend worden met 14 kanonnen van
kleiner kaliber.
Bij '8 Ministers advies aan den heor Van
Wassenaer om zijn amendement in te
trekken, sloot de heer Lieftinck zich
aan.
De heer Van Wassenaer, wijaendo
op héb grooto belang der quacstio, bleef bij
zijn conclusio, dat men met vier stukkou
van 24 c.M. meer schade kan toebrengen
dau met twee van. 23 c.M. Maar waar vele
leden hem gezegd hebben, dat zij over doze
technische quacstie niet kunnen oordeelen
cn dus tegen het amendement zulkn stem
men, trok spr. het amendement in.
Het artikol werd daarop na nog eenige
discussie goedgekeurd.
Bij het verder debat beloofde do Minis
ter aan den heer Hugenholtz, te zullen
overwegen traklemcntsverhooging voor
bakkers aan boord, en aan den heer Rooó-
huyzen verzekerde hij te zullen nagaan of
inderdaad lotsverbetering noodig is vojr
de apothekers bij <ie marine, dio volgens
dezen afgevaardigde enorm zijn achterge
steld bij dc officieren van gezondheid.
Vervolgens licbvto de heer Thomson
een amendement toe, strekkende om het
korps mariniers geen nieuw leven in te
blazen door het do bezetting der kustfor-
ten op te dragen.
Nu het korps ten docde is opgeschreven,
wilde spr. geen functiën voor het korps
zoeken. Door hot korps mariniers te conso-
lidceren, loopt de Minister vooruit op een
door de Kamer te nemen beslissing, ©u
daartegen kwam spr. nu op.
D© heer Duymae'r van Twist bleef
zich verzetten tegen elke poging ora het
korps mariniers op te heffen, waarop do
heer Thomson interrompeerdo, dat er
niets wordt opgeheven.
De heer Rood huysjen meende, dat,
waar een compromis met de Kamer be
staat, daarop geen inbreuk gemaakt moet
worden. Daarom adviseerde hij den Minis
ter het amendement over to nemen.
Deze verklaarde echter hieraan niet te
denken. Dan liep hij z. i. vast.
Na nog eenig debat werd daarop het
amendement verworpen met 36 tegen 21
stemmen.
Bij het verder debat stelde de heer Duy
maer van Twist een motie voort om
do Kamer te laten oordeelen dat, voor zoo
ver do dienst het toelaat, aan gehuwde
schepelingen d© gelegenheid behoort te
wonden gegeven het middagmaal in hun
gezin te gebruiken en hun daarvoor de toe
lage moet worden uitbetaald.
üc Minister bleef op zijn standpunt
staan, dat hij gelooft dat het ernstig scha
de voor de Marine kan zijn, do gehuwdo
matrozen dagelijks weg te zenden om thuis
te gaan eten.
Tegen des Voorzitters voorstel om
de motie later te behandelen, verzette zich
de heer Hugenholtz.
De heer Talma meende dab er niet
meer. over to debattocrcn viel en men de
stemming {kan uitstellen.
Besloten werd daarop de motie heden,
Dinsdag, te behandelen.
Vervolgens klaagde de hoer H u g e o
holtz andermaal er over dat aan offi
cieren gelegenheid wordt gegeven, door zi
on non-activiteit te stellen om oen hooger
pensioen te krijgen. Spreker verweet den
Minister te handelen in strijd met de wet.
De Minister ontkende zulks, opmer
kende dat non--activiteitsjaren gelden voor
werk el ij ken dienst.
Naar aanleiding o. a. oener opmerking
van den heer Jansen veitklaarde la
Minister dat ook hij vindt dat de peri
odieke verhoogingen voor loodscommissa-
rissen misschien te langzaam gaan. Hij
dan ook zijn aandacht aan deze zaak sche ï-
ken. Alle artikelen werden voorts goedge
keurd. Heden eindstemming over de Mari
nebegrooting.
Uragen en Antwoorden.
Vraag. Wat zijn de eischen die gesteld
worden om als conducteur aan do H. IJ.-
S.-M. cn S. S- te kunnen worden aango
steld?
Wordt daar nog een of ander examen
voor afgenomen
En bij wien moet men zich dan als so.
licitant vervoeg :.n
En wat is het salaris?
Antwoord. Gij moet u aanmelden bij
don chef van het station in de plaats
uwer inwoning met overlegging van af
schriften van getuigschriften.
Er wordt geen examen voor gecischt-
Het salaris varieert tusschen 9 en 15 gin.
Vraag. In een familie zijn drie zoons
geweest. De eerste heeft een dienstplichtig
nummer getrokken en heeft acht maanden
gediend en is toen naar huis gekomen.
Eén maand daarna is hij gestorvcu en
dus is hij geen enkelen keer opgekomen.
Is nu de zoon, dio daarop volgt, dienst
plichtig, ja of neen?
Antwoord. Hier kan nummer twee
geen brocderdienst laten gelden.
Vraag. Kunt u mij ook zeggen het
juidtc adres van den Amaterdamschcn
Lloyd om te monsteren?
Genieten lieden, die gevaren hebben en
goede papieren hebben, ook voorkeur, ja
of neen?
Antwoord. In Amsterdam bestaat
geen Lloyd, wel te Rotterdam, daar is het
aan monsterkantoor op do Veerkade. Te
Amsterdam heeft men de maatschappij
„Nederland"; het aanmonsterkantoor is
op do Handelskade.
Vraag. Waar kan ik eenige inlichtin
gen bekomen omtrent do kweekschool voor
stuurlieden en gezagvoerders to Amster
dam en bestaat er ook een prospectus?
An twoord. Do inschrijving heeft elk
jaar plaats 3 dagen vóór den lsten Don
derdag in Mei of vóór den lsten Dinsdag,
wanneer de cersto Donderdag een feestdag
is, bij den commissaris-correspondent, den
heer mr. W. Buma.
Genoemde heor zal u zeker eenige in
lichtingen willen geven.
V raag. Zoudfc U mij ook kunnen op-
geven welke landingsplaatsen de Japansoaj
mail aandoet, die te Antwerpen aankomt?
Antwoord. De Nippon-IJsen-Haiska-
lijn vaart JapanLondenAntwerpen. Zij
doet de volgende plaatsen aan: Shanghai,
Hongkong, Singapore, Penang, Colombo,
Suez, Port-Said, Marseille.
Vraag. Hoe luidt het adre3 van John
Rockefeller, eigenaar der Amerikaansche
pc-troleumbronnen 1
Antwoord. Een adresboek van mil-
lionnairs houden wij cr niet op na. Zet op
het adre9: Nieuw-York, U. S. N.-A.
Vraag. Wat voor soort hout is Pitch
Pine? Wordt het ook geolied of geschilderd
of is het de kleur van het hout?
Antwoord. Pitch Pine is getopt
Amerikaansch hout. Het wordt alleen
maar geolied en gevernist.
V raag. Bezit iemand ook - teeke-
ning, gravure of iets dergelijks van de za
len der oude Sociëteit „Amicitiae" op
de B reestraat?
Antwoord. Zou een onzer lezers
hierop kunnen antwoorden?
Vraag: Ik heb een kachel gokocht in
mijn voorkamer, waar tot nog too nret
werd gestookt. Die werd de vorige weck
Dinsdag gezet. Nu kwamen Donderdag
twee heeren ora de haardsteden te zien en
of ik al betuigde dat de kachel pas twoo
dagen stond en dc pijp er nog niet aan
was, en de heeren zelf de bus uit den
schoorsteen trokken om te zien of het cm q
stookbare schoorsteen was, het baatte n.eb.
Wie zijn die heeren? Ln ben ik werkelijk
strafbaar'
Antw oord: Helaas ja, u is strafbaar
al zijn er verzachtende omstandigta ion
U hadt moeten wachten tot 15 December
met de plaatsing, dan haat u niet tahoe*
ven te betalen, nu wel. Die heeren zijn
ambtenaren van dc b-lasting; z;j kunnen
niet weten of de kachel pas twee dagen of
twee maanden stond.
De Vraag; Bestaat er in de Ongevallen
wet geen artikel, hetwelk aangeeft, dat een
persoon, welke minder dan 6 gld. per week
verdient, naar di n_loonstandaard wor-dfc
berekend is in ons nummer van Zaterdag
niet volledig beantwoord. Art. 8 der Onge
vallenwet zegt: Het dagloon van volon
tairs, leerlingen en dergelijke personen,
dio wegens hun onvoltooide opleiding nog
geen loon ontvangen of niet het loon, dat
in de gemeente, waarin de onderneming ge
vestigd is, of in do naburige g.meenten
de minst betaalde volslag.n werklieden in
het vak, waarin dc opleiding plaats vindt,
ontvangen, wordt voor de toepassing dezer
wet gerekend tc bedragen een driehonderd
ste gedeelte van het loon, dat gedurende
het aan den dag van het ongeval vooraf
gaande jaar gemiddeld is verdiend door
de bovenbedoelde minst betraid volslagen
werklieden, maar niet meer dan _>n gulden
Valt u in deze categorie, dau betaalt uw
werkgever voor u premie, berekend tegen
een loon van een gulden per dag en di.a
komt u 70 percent daarvan toe. Do heer J-
J Piera, agent der Rijksverzekeringsbank
alhier, zal u zeker gaarne daaromtrent na
der inlichten.
Men maakt ons opmerkzaam, dat hoo
rnen ook in het voorjaar kunnen verplant
worden cn dat dit in sommige gevallen
zelfs noodzakelijk is.
Op zwaron, vochtigen grond is bijv. het
voorjaar de beste tijd voor planting van
boomen. Een bruine beuk of een treurbcuk
in het najaar of vroeg in het voorjaar ge
plant, heeft grooto moeite om aan te wor
telen, maar groeit bijna zeker indien hij
verplant wordt wanneer de knoppen zich
gaan ontplooien ongeveer begin Mei.
oog heeft, knoeie niet met pleisters
of tincturen, gebruike alleen het
©e nig radical© middel, de beroemde
„Gedé^aH" en'tis gedaan met de
mtróre. Leeds 35000 totale genezin
gen; prils 0.20, verkrijgbaar in
,.Do Gedé" Haarlemmerstraat 6,
en bij P. J. Lezflija, Haarlem
merstraat 197. 299 12
4911 9
(om contant geld).
De Deurwaarder J. F. TEL'NIS,
te Leiden, zal verkoopen op Vrij
dag 13 December a.s. des voor
in Mags te ÏO uren, aan de Kaiser-
siraat bij de Bakkcrsteeg, te
I.ciden, wegens sterfgeval, diverse
waarbijHei- en andere Stel-
lu:igen van 8 a 12 meter,
©en partij Eiken- en Grenen
Platen, SSteigerhooten lang
IA a 15 meter, een complete
Vetslede geschikt voor ver
veer van Stoomketels, een
Kalkmolen, een ijzeren Ei er,
^ieekwagen, 2 Handwagens,
Kozijnen, Deuren, Drijf* teen
en Brandhout» 6279 27
Vóór den verkoop te zien*
Firma C. VLIELAND ZOON. 6346 10
Steenhouwerij Jlorschweg.
Woonplaats Haarleinmerstr. 58,
Specialiteit in GH AF WEBKEN.
5469 6 Beveelt zich beleefd aam
1321 16
kig maakt een zacht, rein gezicht, een
blozend, jeugdig-frlsch uiterlijk, een
blanke zachte huid, en verblindend
schoon leint Dit alles bewerkt de echte
van Bergmasm Co., Radebcul
met FabrieksmerkStokpaardjes,
50 Cts. per stuk bij:
I. F. SUSAN, Vrouwesteeg 8.
GEBR. SUSAN, Haarl.straat.
JAB. DE TOMBE, Coiff.Doezastr.il.
S. A. BR0ERSE, Haarl.straat.
E. H. GERRITSEN, Haarlemmerstr. G.
Notaris BR0EKSMTT te Wasse
naar, zal op Dinsdag 17 Dec.
1907, 's voormiddags 10 uren, in het
Koffiehui» van A. W. BEYERSBERGEN
aldaar, in het openbaar verkoopen,
een aanzienlijke party zwaar
Eiken-, Esschen-, Elzen-, Berken- en ander
staande op „Duinrel" en „Ryksdorp".
10 dagen vóór de verkooping, dage
lijks, met uitzondering van denZondag,
te bezichtigen, zich daartoe aanmel
dende by den boschbaas BARNEVELD
op ^Duinrei." 6100 18
n 2 pond. 150
6343 126
De Deurwaarder J. F. TEUNIS
zal verkoopen op Donderdag Vit
December a s., des voormlddaga
te 9 uren precies aan de Stads-
Hulpwet! (ingang Oude Heeren
gracht) te Beiden: 6195 15
Vóór d»»n
ie SASSENHEEM,
op Woensdagen 11 on 18
December 19o7, des voorm. te
11 uren, in het Hotel „HET BRUINE
PAARD" aldaar, zal door den waarn.
Notaris J. TIY3IELAAR te
ïiisse worden overgegaan tot de
Openbare Veiling en Verkoo
ping van:
Een goed onderhouden BURGER
WOONHUIS met annex BL0EA1-
BOLLENHUIS mot beneden on boven
Stellingen, Schuurtjes, Open Erf en
Bleekveld, alsmede een daarachter
gelogen party uitmuntend BLOEM
BOLLENLAND, zeer gunstig gelegen
te Sjt8senheim uaby de Oude Post,
aan de Zandaloot en den Ryksatraat-
weg, te zamen groot 61 aren 71
centiaren.
Betaling der Kooppenningen
1 Februari 190S.
Te bezichtigen alle werkdagen.
Breeder by Tellingsbiljetten om
schreven.
Yorkooper en eigenaar de Heer
H. BERBEE Fz.
Inlichtingen te bekomen ten kan
tore van den waarn. Notaris TUYME-
MELAAR te Lisse. 5959 88
