SiiiEl Naaimachines.
Nuttig St.-Nicolaas-Cadeau.
Leiden - Mare 84.
Vruchtboomen-Carbolineum
tüfESSAHEN LAAN,
No. 14655.
LEIDSCH DAGBLAD. ZATERDAG 30 NOVEMBER. DERDE BLAD.
Anno 1907.
PERSOVERZICHT.
Vervolg Advertentiën.
ELEGTBISGHE
Parel-Anthraciet
Qoedkoope Brandstol.
W. J. CREYGilTOK,
Galgewater No. 13.
Terstond te Huur,
Boter-Speculaas I ot II
Fi*ou Frou
iDtercommnatile Hypotheekbank
(HEERENGRACHT 450, Amsterdam).
LIJNZAADKOEKEN,
o!s!^en
Si. NICOLAAS-CADEAUX.
J. J. POLLMANN,
Hoogstraat 4. Nieuwe Hijn 1.
SISaSEH-51AATSGH/tPPH.
Magerder wil worden,
zoo slank als een Den
beproeve
English Breakfast-Tea,
„POMONA".
jR mmmmmM,
Erlo de Heiiienknaap
De Kolossus der löde Eeuw
Gelijk te vcrwaoLt.u was, bleef ,,Do N o-
erlander" op «cn verwijt van ,,D e
gtandaar d", dat do inmenging van
?t hoofdbestuur dor Christel ïjk-hisfcori-
She partij bij de voorbereiding der verkio-
jng in het district Sn eek „te laat"
wam, het antwoord niet schuldig. Zij
Lhrcef
„Het eerste krantenbericht luidde, dat
Friesch vJhrist. -historischen besloten
•widen dr. Kuyper aan te bevelen. Daarop
erscheen het bericht dat dit onjuist was
n dat besloten was de kiezers vrij te laten.
Ook dit laatste maande nog allerminst
lt spoed. Men had dezerzijds vóór de- stem
ing nog allen tijd te pogen het gebruik
die vrijheid in do juiste richting te
wenden. Geen blad heeft dan ocxk de ge-
-ooüte te spreken voordat de candidaten
estcld zijn.
Eerst liet bericht in ,,Do Standaard"
Dinsdagavond, dat op dat vrijlaten
der kiezers" de candidatuur-Kuyper a f-
gnro ng, maakte do zaak urgent. Toen
is dan ook, gelijk wij meedeelden, onmid
dellijk gehandeld.
Do voorwaarde, door dr. Kuyper reeds
op 30 October bij een bezoek van zijn
Sncekscho vriendo i gesteld (blijkens het
later gepubliceerd telegram), was volsla
gen on' ckcnd. Onbekend was zelfs, of dr.
Kuyper in het geheel wel een candidatuur
in overweging wilde nemen.
Alles bleek eerst uit het Dinsdagavond
jn „Do Standaard" meegedeeld tele
gram.
,,Zoo men prijs had gesteld op de tijui-
go werking van mogclijken invloed der
Christ.-hist, partij in Sneck, dan had men
haar tijdig behooren to verwittigen van
wat er gaande was."
In een asterisk „Teleurstellend" "zei
„De Standaaro":
Na op 23 November, daags na de
candidaatstelling, voor het eerst
de vacature te Sneetic besproken te- hebben,
deelt „De Nederlander" thans bo
vendien nog mede, dat er op 21 Nov. te
's-Gravcnhage een bespreking heeft plaats
gehad tusschen enige voormannen van de
Christelijk-historischc partijk wier orgaan
zij is, en die van de Christelijk-histbrische
partij in Friesland.
Wc vernemen, dat deze bespreking ge
houden is op ver7.( van enkele heeren in
Den Haag, die de heeren uit Friesland op
20 November per telegraaf hiertoe hadden
mtgenoodigd. En voorts, dat de heeren
uit Den Haag dc Friesche hoeren gewon
nen hebben voor liet denkbeeld, om alsnog
do candidatuur van dr. Kuyper officieel
to steunen, al konden deze heeren er niet
voor instaan, dat hun geestverwanten in
Friesland hun advies zouden opvolgen.
Is hiermee de zaak in het reine?
V- kunnen hot niet inzieD.
Op 26 October berichtte ons „D e N e-
derlander" het droeg bericht van mr.
Okma's overlijden. Reeds kort daarop ver
nam mon: lo. dat de verkiezing zou plaat-s,
hebben op 22 November, en 2o. dat reeds
in de eerste dagen van November dr.
Kuyper door enkele Kiosvereenigingen
candidaat was gesteld.
In het hoofdkwartier van „De Neder
lander" kende men do weinige sympa
thie, om niet sterker te spreken, die de
Friesoh Christclijk-Historischen den even-
fcueelen candidaat (dr. Kuypen) zouden
toedragen, en was men zich te gelij'k be
wust van het feit, dat men in staat was
op de heeren in Friesland ten bate van
detze candidatuur invloed uit te oefenen.
De aangezochte en gehouden bespreking
van 21 November is hier bewijs voor. Door
zijn correspondent in Friesland behoorde
men zich alzoo op dc hoogte te houden van
don gang van zaken, om terstond in te
grijpen, zoo het bleek, dat er onwilligheid
tot hot verlcenen van officieel en 3tcun be
stond; om dan te zien of men, eer liet te
laat was, dozen tegenstand niet kon over
winnen. Immers, het was bekend, dat
Snoek, bij verdeeldheid onder de kiezers
Rechts, geen vast district was.
Het uitvallen van den heer Heemskerk
in de negentiger jaren had het geleerd.
In plaats hiervan stak men in tusschen
geen vinger uit.
Dit duurde tot 12 November, toen op
dien Dinsdag le Sneek een conferentie
plaats greep van de heeren Pollema c.s.
met de leiders van de Christclijk-Histori
schen in het district, waarbij ook de geest
verwanten der heeren van Den Haag te
genwoordig waren.
Op die vergadering is door do heeren
.'Pollema c.s. om officieelen steun gevraagd,
onder bijvoeging, dat dr. Kuyper anders
do candidatuur niet zou kunnen aannemen.
Weigering van dien steun stond alzoo, dat
wist men, gelijk met afsnijding van deze
candidatuur.
Natuurlijk op advies van het provinciaal
bestuur der Fricsoh-Christ.-Historischen is
toen door do Chr.-Historischen in Sneek
die steun geweigerd, verklarend, dat men
geen tegencandidaat zou stellen, en zijn
kiezers vrij te laten. In alle bladen
stond dit te lezen. Alleen moet er bij ver
meld, dat de vroegere vrij-antirev., die
tegenwoordig waren, verklaarden tot
steun geneigd te zijn.
Ook na deze bedenkelijke uitkomst sprak
,,D e Nederlander" geen woord, cn
dedon, naar wij nu hooren, de heeren in
Den Haag nog niets.
Men wist, dat het mis liep, cd liet toch
do zaken loopeu.
Forst Woensdag, 20 November, alzoo 8
dagen na dieD, heeft men toen een con
ferentie tegen den 21sten November saam
geroepen, en is aan mr. Heemskerk mc-
cïadeeJing gedaan, op een gevorderd mid
daguur, dat de Frieeohe heeren thans zich
bereid hadden verklaard, officieuzen steun
aan de candidatuur van dr. Kuyper te
verleenen, onder tweeërlei voorbehoudlo.
dat de Centraio Antirev. Kiesvereeniging
in het district Snoek dien steun zon aan
vragen bij het Provinciaal Comité, en 2o.
dat men geen verzekering op zich nam,
dat de kiezers zouden volgen.
Die wetenschap is toon per telegraaf
naar Sneek geseind, waar ze 's namld
dags omstreeks zes uur aankwam, let wel,
op 21 November
De Centrale Antirev. Kiesvereeniging
was toen reeda vergaderd geweest, en wel
op het laatste oogenblik, .want den vol
genden morgen, op 22 November, moest do
lijst worden ingediend.
Er bestond alzoo absolute onmogelijkheid
om uit Sneek nog eerst elders aanzoek om
steun te doen. Die gestelde conditie sneed
allo kans op slagen af. Immers men zou
eerst hebben moeten vragen om steundari
zou het Prov. Comité nog eerst het dis
trictscomité te Sneek hebben moeten ad
visee ren, en dan zou pas de saamwerking
tot stand hebben kunnen komen.
Hoe goed ook bedoeld, men wist zelf
dus, dat dezo démarche geen doel zou
treffen. Het moest toch over die schijven
loop en. Eerst moest de Centrale gewaar
schuwd. Die moest bijeenkomen en beslui
ten om zich tot het Prov. Friesch bestuur
te wenden. Dan eerst zou. het Prov. bestuur
het districtscomité advieeeren. En eerst
daarna konden do heeren Pollema c. s.
met deze heeren handelen.
Nu weet meD, dat zoo iets nooit ge
beurt. Als bijv. mr. Van Idsinga candi
daat in Bodegraven is gesteld, dan denkt
niemand cr aan, eerst steun bij het Anti
rev. Prov. Comité van Zuid-Holland te
gaan vragen, maar doet men do zaak in
het district zelf af. Zoo gaat het overal I
Hier nu, 's middags om vier uur, den
dag vóór de candidaatstelling, zulk een
voorwaarde to stellen, sneed elko moge-
Tijkheid van slagen af.
Nu wenschen wij over niemands bedoe
ling to oordeelen, en nemen gaarne aan,
dat die bedoeling goed was; maar dan
was de gevolgde gedragslijn toch al zoo
ongelukkig mogelijk.
Geen woord van „D e Nederlan-
d e r" vóór oen dag na de candidaatstel
ling.
En de eerste poging, om de zaak te doen
slagen, op een dag en uur, dat welsla
gen afsneed.
Valt het niet eenigszins moeilijk hierin
„den kraehtigen steun" to zien, die neg
kort geleden voor een eventucele candida-
tuur-Kuyper in een antirevolutionair dis
trict was toegezegd?
Is dezo houding van „De Neder
lander", om geen sterker woord te be-
zigeD, niet teleurstellend?
Alsnog schrijft „D o Nodér lander''
in dezo kwestie
De Nieuwe Provinciale Gro
ninger Courant" schrijft, na onze
opmerkingen over Sneek geciteerd te heb
ben, het volgende:
,,Men moet toestemmen, dab dit alles een
heel ander licht op de zaak worpt, èn wat
de Christ.-historische èn wat de Friesch
Chr.-historische partij betreft.
Dat met name de eersten zeer onaange
naam getroffen werden door wat in do
anti-rev. bladen over het geval Sneek ge
schreven werd, waar aan hen geweten
werd, wat zij juist hadden willen voorko
men valt te verstaan.
Eero wien eere toekomt En het onge
lijk was aan ouzo zijde.
Wij ve. blijden ons daarin, omdat nu
blijkt, dat de feiten, waaruit men in de
anti-cler. pers met groot gejuich dc conclu
sie getrokken heeft, dat liet cement der
coalitie losliet, juist andersom bewijzen,
dat de toenadering grooter wordt, al is het
ook met steeds scherper afbakening van
ieders zelfstandigheid.
Do beste wijze om het misverstand geheel
te doen vergeten, is dan ook, dat men in
Sneek getrouw samenwerkt om aan onzen
candidaat een schitterende overwinning te
bezorgen."
Ook andore antir. bladen herstellen de
fout, zoodat ïncn mag aannemen, dat het
misverstand nu uit den weg geruimd is en
geen schadelijk spoor zal nalaten.
In een schrijven van den heer C. E. van
Koetsveld, Hd van het hoofdbestuur der
Christelijk-historische partij, aan de-
„StichtscEe Courant" wordt zoor
beslist verklaar, dat er wel fusie-p 1 a n-
n e n zijn tusschen den Frieschon Christ.-
hist. Bond en de uh'rist.-hist. partij, maar
deze nog geheel en al in do lucht hangen,
zoodat, zoolang dit nog het geval Ia, eerst
genoemde Bond een volkomen zelfstandi
ge organisatie is, voor welks handelingen
de Christ.-hist, partij niet verantwoorde
lijk gesteld kan worden.
Ten slotte omdat wij zoo volledig mo
gelijk willen zijn omtrent doze kwestie,
welke zooveel pennen in beweging heeft
gebracht nog een schrijven van „Do
Nederlander" in antwoord aan „De
Standaard", luidende:
Dat op deze wijze aan do oprechtheid,
waai mee wij kraehtigen steun" beloof'
den, getwijfeld wordt, doet ons leed.
Wat beteekent krachtige steun van oen
redactie bij een verkiezing? Immers dit,
dat, wanneer do officieelo candidaatstel
ling heeft plaats gehad, de betrokjsen can
didaat den kiezers krachtig aanbevolen en
het pleit bij de stembus met warmte voor
hem gevoerd wordt. Dit zou onzerzijds ge
schied zijn, wanneer te Sneck de Candida-
tuur-Kuyper ware doorgegaan, zelfs al
ware daartegenover van Friesch-Cbrisb.-
Hist. zijde een cig^n candidaat gesteld.
Het befceckont echter niet, dat men op
zich neemt, de vervulling van alle voor
waarden te bevorderen, die de betrokken
persoon voor de aanvaarding van een
eventueele candidatuur meent to moeten
stellen. Om d i t te kunnen doen, moet
men toob minstens van die voorwaarden
°^<^e ho°^ zijn 1 En wij hebben reeds
verklaard, cn kunnen slechts bevestigen,
van dio voorwaarden in casu niets verno
men te hebben vóór de publicatie van heft
bekendo telegram in „Dc Stand
aard" van 20 November.
Zelfs vernamen wij uit dat telegram
voor het eerst, niet slechts de voor
waarde, door dr. Kuyper gesteld voor
hot in overweging nemen der candida
tuur, maar ook dat dr. Kuyper (zij het
dan onder een voorwaarde) zich bereid
verklaard had een èventucelc candidatuur
in overweging te nemen. Langen tijd hing
daarover een nevel. Wanneer men zelfs
aan leden van het antir. centraal-comité
vroeg: Wcnscht dr. Kuyper te Sneek weer
in de Kamer te komen? dan luid-de heb
antwoordWij weten het "friet.
Hoe kan men den weg banen voor
iemand, wanneer men noch weet, dat dio
persoon dien weg op wil, noch de hinder
nissen (in den vorm van gestelde voor
waarden) keDt, die op te ruimen zijn?
„Kraehtigen steun" hebben wij toegezegd
en willen wij verlcenen aan een gestelde
candidatuur-Kuyper in elk antir. district
Wij willen zelfs wel verder gaan en ook
ikrachtigen steun verleenen tot het openen
van de mogelijkheid, dat een candidatuur-
Kuyper gesteld wordt. Maar dan moet meu
ons op de hoogte bouden. Althans, wan
neer do feiten zich afspelen gelijk thans
to Sneek volmaakt buiten onze eigen
partij.
Dat de Christ.-Hist, partij ook tot
laatstbedoelden steun geneigd is, ia vol
doende gebleken uit het onmiddellijk op
treden van haar hoofdbestuur na de publi
catie van het bekende telegram. Dat heb
toen laat was, is niet de schuld van
gemeld hoofdbestuur. To laat in abso
lute n zin was het nog niet, daar de kans
bestond, dat men van antir. zijde, wetend
-welk advies het prov. bestuur der Friesch
Christelijk-Historischen bereid was aan de
Wanneer men
Advertentiën
wen8cht te plaat-
een in „Nieuwe itott. Crt."9
„Handelsblad",' 'Telegraaf',
„Nieuws van den l>ag" ot in
welk blad ook, wende men
zich tot de Administratie
van het „Leidsch Dagblad".
^Alvorens
Kracht en Licht
te inatalleeren,
VB AAGT ONS FRIJS.
Bet zal uw voordeel z(jn.
WYNÏ1ALKN UAUSHASN.
Eleetr. afd. Botterdam.
3767 10
Zoolang; de voorraad strekt:
Zeer geschikt voor kleine Kachels.
Verkrijgbaar by 3549 16
uitsluitend afgehaald aan het
Pakhuis
wegens onverwacht vertrekeen klein,
zeer gerieflijk, naar cle eischen des
ttJds ingericht 1ÏJEÏÏRENHUES,
desYerlangd met grooten TUIN, in
do onmiddellijke nabijheid van het
.Sanatorium ,,It li y n g e o s t", te
Oegstgeest, 13
Huurprijs tot 1 Mei 1908, f 15.
'smaands, daarna 300 'sjaare.
Brieven Bur. v. d. Blad No. 5741.
Mevrouw
wenscht U h«t fijnst en dellcaatBt,
vraag dan uwen Winkelier uit-
Bluitend de
en de Biscuit, merk
uit de Biscuitfabriek »,De
Lindeboom" van de Firma
Wed. lt. VANDOESBUKG
te Slijdrecht en Amster
dam, daar andere Fabrikaten
met dienzelfden naam-beslist na
maaksel» zün. 5238 20
Uitgifte van 4 pCt. Pandbrieven, in stukken van f 1000,
f500 en f IOO, verkrijgbaar bij den Heer 4663 22
H. IH, SASSE, ie Leiden.
WORMERVEER,
OPGERICHT 1765. KONINKLIJKE FABRIEKEN.
Voedert uw Vee met de zuivere Murwe
merk „Ster" en W L, 2153 22
uitmuntende door hoog eiwit- en vetgehalte en grootste roodingswaaerd
EERE-DIPLOMA Parijs 1900. - NEGEN GOUDEN MEDAILLES.
Vraagt uitsluitend onze
M!et aangenaamste laxeermiddel. - Overal verkrijgbaar
Koperen Bloempotten, groote keuze, alie maten.
Koperen Koffie- en Theeserviezen.
Koperen Rook- en Inktsteilen, Aschbakjes,
Koperen Tafeivegers en Blikjes, enz., enz.
Nikkeien Koffiekannen, Theepotten,
Suiker- en MelSctcannen.
Nikkelen Theebladen met regel,
Edieuwe Decors, alle maten.
Nikkelen Flesschen en glazen Bakjes met Tegel.
Nikkelen PresenieerSrommels,
Bouiiloir en Snelkokers.
Nikkelen en Koperen Theestoofjes in 25 soorten,
ENZ. ENZ.
EJ3gT" Al d#ze Koperen en Nikkelen Artikelen z(jn uitsluitend Prima
Qualltelt en worden bij niet goedbJyvsn kosteloos hersteld.
Beleefd aanbevelend, 6811 60
gSSgr Alléén In
winkels met dit
Onderricht gratis ook in het moderne borduren en stoppen.
5354 69
uithangbord zijn de jn NEDERLAND vertegenwoordigd door méér dan 50 eigon Magazijnen.
SINGES
NAIMAGHINE8
verkrijgbaar.
Harde, Wille en Zuivere ülear.ne-itaarsen
van de Stearine Kaarsenfabriok
APOLLO", te SCHIEDAM.
Bekeookd: to Weenen in 1873 mot
de Verdienste-Medaille, te Parijs in 1878
mot de Gouden Medaillete Amsterdam
in 1888 met de Gouden Medaille, te
Antwerpen in 1886 met het Eere-Di-
o lorna, te Pari/js in 1900 met don Grond
Prix. (Hoogete onderscheidingen^
Deze kaarsen vonken niet
na en geven zeer weinig rook
bij het uitblazen.
Zijn verkrijgbaar bij alle voorname
Winkeliers. 3290 16
door buitengewone lichaamsdikte mis
vormd is, of zich daardoor onhandig
en onbeholpen gevoelt, en derhalve
hem ia English llreakiasfc-Tea,
merk „Qneen Victoria", ten
zeerste aan te bevelen. Na kort ge
bruik wordt zolfs de diksto menach
en voelt zich dientengevolge al» nieuw
geboren. Daarom
degene, die magerder wil worden,
die volkomen onschadelijk is. Slechts
echt te bekomen in pakjes 1.50
of dubbel pakket f 2.60. Proefpakket
ten 76 Cents (porto extra) Onder
rembours by den Alleen fabrikant
PAUL K.OCH, Hygiénische Yer-
zendingazaak, Arnhem 10.
"Woderverkoopers: S. A.
BROERSE, Haarlemmerstraat 70,
Leiden. 11« CrEjRBITjSI'jN,
Haarlemmerstraat 6. 4244 34
In elke verhouding oplosbaar in water, dienende tot
bestrijding van plantenziekten en verdelging van schadelijke
insecten, zoo ook ter zuivering en vertrissching van vee
stallen, hokken, enz.
Alleen verkrijgbaar te Leiden bij S. BRIEJER, Handel
in Verfwaren, Molensteeg 14, en D. BHIEJER, Noordeinde 8,
en te Voorschoten bij de Pa. Wed. P. J. VERLOOP,
Graan- en Aardappelhandel.
>- Prospectus met gebruiksaanwijzing wordt op aanvrage
gaarne toegezonden. 5380 34
A. W. SIJTKOFF UITG.-SSij. hoeft Uitgegeven en bU alle Boek-
handelaars vorkrygbaar gesteld:
0 0F
Nederland, gedurende hel 2de Stadhouder-
looze Bestuur, 1313 1747.
Vijfde Brak.
0F
Frankrijk in den bloeitijd van hel
Keizerrijk.
Vijfde Druh.
Elk Deel is prachtig geïllustreerd met 4 groote en 10 tekst-Illustraties on
kost slechts 90 Cts. Ingenaaid of fl.20 in modernen Chromoband.
v
In dezelfde- Serie Historische Verhalen van dezen
Schrijver zijn vroeger verschenen:
Adoli cn Clara.
De loon van den Zeeroover.
De Weezen van Vlissingen.
De Zeeman tegen v/ l en dank.
De Val van een Koningsiiuia.
De dageraad van een Keizerstroon.
De Deserteur.
De Tocht naar Rusland.
De Tamboer van Dualre-Dras en Waterion.
Elba cn Sl-Helena.
D« Historische Verhaten van P. J. ANDRIE83FN belmoren tot
het beste wat ooit voor de jougd is goschrevon. De niouwo uitgaaf met
heldere lotter, fraaie illustraties en keurigon band maken dsze bi) uitnemend-
beid geschikt voor 8t.-Nicolaas-G««cheuk.
