5
Puike Anthraciet voer f15.50.
TE HUURs
7|
KLIKSPAAN.
PERSOVERZICHT.
H. TETTERODE,
Villa „llniolnst"
Livre de lecture
2 I
I
II
•S S
e
e
O
s
I S
P. HOPPE.
KIPPER Ti nnLEGGEM
Grondboring
J. HUFNER, Voorhout.
Grooto Harddraverijen te Lisse,
Franco bergplaats: Westtaalscbe
Firma J. Tli. PERQUIN1 ZONEN, te Leiden.
Stydententypen,
Hetzelfde Werk
Studentenleven
Hetzelfde Werk
Prof. mr. D P. D. Fabiufl spreekt m
,,D« Rotterdammer" over de an
fci-revolutionairen en de kies
rechtkwestie, over het plan meer in
'fc bijzonder van het cenrtaal-oomité der
antirevolutionaire partij, ,om zonder dat
verkiezingen te wachten zijn, een program
ma te laten vaststellen over een onderwerp,
dat misschien binnenkort bij de Tweede
Kamer in behandeling komen zal.'*
Aan de hand wordt gedaan, aldus schrijft
hij, een wijziging van art. 80 Gw. al. 1 en
al.' 3, en de hoofdinhoud vaD de to maken
kieswet.
Ig deze manier van handelen gewenschi?
Waartoe moet zij strekken 1
Om den leden van de Tweede Kamer dui
delijk te maken wat zij hebben te doen
Inderdaad is twijfel mogelijk of deze weg
aanbeveling verdient.
Zoude hü wel in overcensteming zijn
met de juiste verhouding, die er tusschen
Kamerleden en partij bestaan moet?
Men kan in onafhankelijkheid te ver
gaan, zoodat de kiezers zelfs bij de stem
bus ternauwernood ieta weten van overtui
ging en richting van den te kiezen candi-
daat. Hiertegen heeft Groen van Prinste-
rer met kracht gestredon- Maar men kan
ook in afhankelijkheid te ver gaan.
In het laatste geval lijdt het constitutio
neel leven niet minder schade. Ook wordt
daardoor do bloei, de natuurlijke en ge-
wenschte wasdom eener partij, waarvoor
niet alleen het cijfer van beteekenis is, eer
tegengehouden dan bevorderd.
Zet men eenmaal den voet op de nu voor
gestelde baan, om tusschentijdB, over een
onderwerp, dat bij do Tweede Kamer aan
bangig wordt, zelfs tot in bijzonderheden,
een gevoelen der partij" te laten formu
leeren, waarom dan straks niet nieuwo
tehreden in hetzelfde spoor?
Bijv. over de belastingvoorstellen.
Ook ware de vraag te stellen, meent de
neer Fahius, of een vergadering als tegen
17 October belegd werd, bij uitstek is voor
de taak, waarvoor zij zich geplaatst zal
zien.
Men ontmoet soms menschen, zoo zegt
do schrijver, die schier over elk onderwerp
u in" weinige trekken weten mede te deelen
wat daarbij aan de orde komt, hoe de zaaJr
ligt, en wat daarbij veranderd moet wor
den. Zij hebben de geheelo hervormiag van
Staat en Maatschappij in hun hoofd.
Is het wenschelijk dien geest in breede
kringen van ons volk aan te kweeken?
Zou dit ten zogen wezen?
Ook heeft voor het partijleven beteekenis
de ervaring, die men meer en meer met het
directe kiesrecht, ook het uitgebreide, op
doet.
Te weten, dat op die wijze het gevoelen
des volks niet gevonden wordt.
In naam van hot volk dient ook tegen
het algemeen stemrecht tc worden opgeko
men.
In naam van demooratischen invloed,
als Groen van Prinsterer gewenschte,
meer dan in schijn alleen-
Napoleon III had drie plebiscieten ach
ter den rug, en toch bleek hij straks wei
nig steun in do volksgezindheid t© vinden.
Iets kan lijken geheel van-onderen op
te komen, zoo democratisch als het maar
wezen kan, en toch inderdaad zijn opge
legd, zelfs meer dan wie de volksstom
gering schat zich veroorlooven zou.
De „Arnhem sche Oourant"
schrijft o. m. over het kiesreohtschema
van het centraal-oomité dor anti-revolu-
tionnaire partij:
Allesbeheer&ohend is de afkeer of do vrees
voor een blanco-kiesrechtartikel in do Grond
wet, dus voor de vrijheid, aan den gewonen
wetgever toegekend, om bij de regeling van
do kiesbevoegdheid rekening to houdon met
den ontwikkelingsgraad der burgers, mot
de zich steeds wijzigende politieko om
standigheden on met het Staatsbelang.
Feitelijk echtor is het niets anders dan
een blindo vijandschap tegen algemeen
stemrecht, dat in het anti-revolutionaire
Staatsrecht nu eenmaal geldt voor de incar
natie der revolutionaire idee, waarin het
kiesrechtschema van het Centraal-Comité
zijn oorsprong vindt, en het is alleen om
daarvan de invoering tot eiken prijs te
voorkomen, dat het daartegen in de Grond
wet een dam wil opwerpen, veel steviger
dan wijlen mr. Heemskerks veelgesmaad
oaoutchouc-artikel 80 is. De anti-revolu
tionaire leiders zijn to zeer overtuigd, dat,
zonder dien dam, het algemeen stemrecht
ook in Nederland komen zal, omdat dit
ligt in den natuurlijken ontwikkelingsgang
van ons staatswezen, om hot er op t© dur
ven wagen tegen den tijdstroom op te roei
en; daarom moet door een belotsel in de
Grondwet die stroom worden gekeerd. Fei
telijk kan met deze tactiek niets anders
worden bereikt dan handhaving van „het
wetgevend schandaal'', hetwelk indertijd
ook dr. Kuyper8 verontwaardiging zoozeer
gaande maakte."
Wat voor het overige wordt aangevoerd
tegen een blanoo-kicsrechtartikel acbfi hat
blad van niet veel beteekenis.
„De stelling, dat do grondregcling van
de wederzijdscho machtsverhoudingen in
den Staat in de Grondwet, en niet in de
wet thuis behoort", staat geheel buiten de
vraag, aan welke voorwaarden de kiesbe
voegdheid gebonden behoort to zijn. „De
wederzijdsohe machtsverhoudingen in den
Staat" worden niet gewijzigd door een
kiesrechtuitbreiding op kleiner of grooter
schaal; zo wordon bepaald door de bevoegd
heden, rechten en plichten der verschillen
de machten in den Staat, op zoodanige wij
ze geregeld en begrensd, dat samenwerking
tot het gemeenschappelijk doel, behartiging
van de belangen van land en volk, zooveel
mogelijk verzekerd wordt, conflicten
voorkomen worden. Of do regeling dor
kiosbovoegdheid in de hoofdlijnen al dan
niet in de Grondwet geschreven staat, is
van geep invloed op het gevaar, hetwelk hot
Centroal-Oomité wil voorkomon, dat „de
waan van den dag, óf opgekomen uit een
revolutionaire bewcgiDg, het gezag, óf ge
wekt door daarop volgende reactie, da.
rechten en vrijheden van het volk aantaste
langs formeel wettigen weg." Dit gevaar
kan onmogelijk voorkomen worden door heb
opnemen der voorwaarden voor da kiesbe
voegdheid in de Grondwet, in plaats van in
do gewone wet. Zelfs de meest behoudende
Volksvertegenwoordiging of Regeering kan
onder den ban komen van oen waan van
don dag evenzeer uIb een democratisch Par
lement; ter voorkoming van dit gevaar
zijn alleen afdoende de waarborgen, welke
gelegen zijn in een juiste on nauwkeurige
afbakening der bovoegdheidsgrenzen van
de verschillende machten In den Staat, en
deze grenzen moeten ter mile van de
openbare orde natuurlijk in do Grondwet
worden vastgesteld."
Wat betreft de strijdvraag, op welke we-
tensohappelijken grondslag het kiesrecht be
rust in den huidigen Staat, de „A r n-
h e m s 0 h e Oöuran t" is van oordeel,
dat het blanoo-artikel in geen enkel opzicht
in den weg staat aan de verwezenlijking
der anti-revolutionnaire kiesrechtdenkbcel-
den in de Kieswet.
„Ja zelfs zou men, aldus schrijft zij, kun
nen staande houden, dat die verwezenlij
king practisch slechts mogolijk is, onder
vigueur van een blanco-artikel, nl. als de
Grondwet do regeling der kiesbevoegdheid
overlaat aan den gewonen wetgever. Met
een blanco-artikel staan voor anti-rovoln-
tionnairen en vrijzinnigen de kansen vol
komen gelijk om hun denkbeelden in de
Kieswet te belichamen en als de anti-re-
volutionnairen deze kans niet aandurven,
dan getuigt dit stellig niet van een rots
vast vertrouwen in de deugdelijkheid dior
denkbeelden. Dat deze ooit in de Grond
wet zouden worden vastgelegd, m. a. w.
daarvoor een meerderheid van twee derden
der stemmen in beide Kamers ooit te vin
den zou zijn, gelooven de anti-rovolution-
n ai ren zelf toch ook wel niet."
Ten aanzien van do formuleering, die het
centraal-oomité, „bijwijze van voorbeeld",
aan do hand geeft van een grondwettelijk
kiesrechtartikol, had de anti-revolution
naire partij zou kunnen stellen tegenover
het blanco-artikel der Regeering, zegt het
blad:
„In plaats van de vage voorwaarden
der „ken teekenen van geschiktheid en
maataohappelijken welstand", v/ensoht het
Centr aal-Comité in do plaats gesteld te
zien: het bezit van „de aoor de Kieswet te
bepalen kenteekencn van gezinshoofd" of
v-n „een door de Kieswet aan te wijzen
getuigschrift van met goed gevolg afgelegd
examen", dus een scherpere preciseering
der vereischt© kenteekenen van welstand
en geschiktheid, dan in het tegenwoordige
artikel 80.
Het doel der Grondwetsherziening is,
zooals ook de Regeering in de eerst©
Troonrede heeft uitgesproken, om.den ge
wonen wetgever meer vrijheid te geven in
de regeling der kiesbevoegdheidhet ont-
werp-artikel van het Centraal-Comité gaat
lijnrecht daartegen in, want uefc beperkt
die vrijheid nog meer dan het vag© begrip:
„kenteekenen van geschiktheid en maat-
schappelijken welstand" doet. Wie zou nu
ook zoo onnoozel kunnen zijn tc verwachten,
dit zij, dio de bev:gln^ voor Grondwets-
i orziening hebben in het leven geroepen en
tot zulk een hoogte en van lieverlede de
openbare meening voor hebben weten t©
winnen, dat do vervulling van dien wensch
in. een regeeringsprogram is opgenomen,
ooit hun medewerking zouden kunnen
verleenen. tot deze beperking van de vrijheid
van den gewonen wetgever.
Bovendien zijn do omslag ©n de drukte
eener Grondwetsherziening in het geheel
niet noodig, om de docr het Centraal-Co
mité gowenscht kiesrechtregeling in een
Kieswet te belichamen. Dez© zou in art. 1
slechts behoeven t© bepalen, dat de wet on
der de in art. 80 Gr. genoemde kenteeke
nen van geschiktheid en maatschappelijken
welstand versta-af de voorwaarden voor kies
bevoegdheid in het ontwerp-kiesrechtarti-
kel van het Comité aangegeven en in punt
8 van het „schema" nader uitgewerkt.
Feitelijk zal het tegenvoorstel der anti-ro-
v-llutionnaire partij derhalve slechts kun
nen leiden tot handhaving van het bestaan
de artikel 80 Gw."
In een asterisk over de doodstraf
zegt „Do Standaard':
Het klinkt u vreemd in de ooren, maar
het is zoo. Niet uit een kring van vromen,
maar uit het wufte P a r ij s gaat een ge
roep, een kreet, een geschrei op, om d©
doodstraf niet alleen t© behouden, maar
ook toe te passen.
Elen ellendoling, een igruwelbectrijvor,
heeft een jong meisje, een kind nog, in
een sluiphoek gelokt en het daar mishan
delde kind vermoord.
Natuurlijk heeft de Rechter in Frankrijk
waar do doodstraf nog niet is afgeschafte
dien schandelijken onverlaat tot den dood
veroordeeld, maar de President heeft hemi
gratie verleend.
Het streed met zijn principe, dat
ooit in dien zin vergelding zou wordoil
toegepast.
Maar heel Parijs komt daar tegen op<
Dit ia misbruik van uw graticrecht! zod-
roept men van alle kanten. Dit is geefli»
grati©, maar eigenmachtig afschaffen van
een strafrecht, dat nog feitelijk in FranhX
rijk bestaat. Hier is een gruwel gepleegd^',
die sohreit om vergelding. Ais het konr
moest men zulk een gruwel bedrijver doof,
een beest laten doodtrappen. De fantasié
mengt zich in het geroep om wraak. En'
nu grijpt men d© doodstraf aan ah eeui
eenig middel om het geschonden recht tai
wreken.
Dit nu is verblijdend.
Er blijkt uit, dat do gruwel dan tooB
ten slotte proportiën kan aannemen, die
alle valsche humaniteit opzij stooten, en
den kreet om gerechtigheid, die sluimerde,
weer met volle kracht uit de borst van hefl
volk zelf doen opkomen.
Om ons lacht men, als we dit BtandpunÜ
handhaven. Wij zijn van de „vromen" en
weten het niet. Maar nu komt die kreet
om vergelding uit de anders luchthaf
tige ©n lichtzinnige bevolking van Parijs
zelf op.
Waaruit dan anders, dan uit een behoef-'
to aan vergelding, dio wortelt in onze men
schelijke, in onze betere menschelijke
natuur.
x
Het „H andelsblad" teekent hierbij
aan:
Hoogst merkwaardig, inderdaad 1 De „be
hoefte aan vergelding' wortelt in de ba
te r 0" helft van onze menschelijke natuur.
Het „00- om oog, tand om tand" is een
uitvloeisel van hot hoogero in den menscH.
Die „kreet om verg :ding", even te voren
terecht „geroep om wraak" dat is eert
der laagst© hartsto ïtm genoemd, wordt
door het Christelijk orgaan, „D c Stand
aard", in bescherming genomen, als
„verblijdend."
De „vromen" van Nederland worden biet
als één van zin voorgesteld met „de andera
zoo luchthartige en lichtzinnige bevolking
van Parijs zelf.". Alsof daar die kreet om
vergelding, d.i. om wraak, niet wedtrom
een uiting is van luchthartigheid en licht-
zinnigheid, van deD waan van het oogen-
hlik, van het dierlijke in den mensch.
Neen: volgens „De Standaard"
wortelt het geroep om wraak in „onzo b 0-
t c r 0 menschelijke natuur
»©er gerieflijk© HliRGEK-
WONINGEN, met Tuintjei in de
ülncdnlena illooustrant, Stanl-
wljkfitrnat en I.euvenstraat,
b/d. Heoionetraat. Te bevragen: by
JAN BOTERMANS,
2218 11 Midfleistegracht SC.
GE8P1S. ilECERlH,
RIlNSTEEKFiWilMTEN, M0NTFB3RT,
leveren tegen concurroerende prijzen
Rijnsteen (drieling)
In elite qualiteit. Aanvragen te ricliten
•en den Vertegenwoordiger:
in Bouwmaterialen,
fifiorschweg 32, Leiden.
Aldaar tevens BEPOT
gevestigd, met grooteu voorraad ln
verschillende soorfén. 0776 17
met Bijgebouwen
te Huur voor f500.—.
Gelegen onder Lisse, tegonover
het Buitenverblijf „Veencnburg",
op circa '/i uur g*a"8 van Station
Lisse. Grootte: 1.55.50 Beet.
Groote Kelder. Beneden: Kouken
en twoe Kamers. Boven: twee
Kamors en Suite, Slaapkamer, Erkol
on groot Balkon, ruimen Zolder om
Logeerkamer, voorts Regen- en bost
Welwater; fraai aangelegden Tuin
met Waterpartij.
Te aanvaarden Mei 1908, des-
gewenscht 1 November 1907.
Inlichtingen te bekomen ten Kantore
van Notaris D. J VAN STOCKUM
te Lisse, bU wien toegangsbewijzen
ter bezichtiging zijn te bekomen, doch
vooraf belet vragende.
1>© Villa is no»' gemeubeld
te bezichtigen tot i November
1907. 2»_-l 28
Door GE BBS. VAN BEB
BOEK te Leiden, is uitgegeven
a l'usngo (los „écolos Chrétionnes"
d'enseignemont primaire
supérieur et aeoompagnè de
iiombrcuscs notes idiouiutiques
et explicutivcs
faa 3087 19
J. MART. MULLER,
Profoseeur de frnr.qals au gymnase
réfoimó d'Amstordarii;
DtuxHini ddition.
Pi He
1.40.
- s
3 gj
ürS
5 .S
o>
Sft 1
£- G
5 v
-2 2
ol
m I
E J2
o
JS rJ}
h '53
SC
bJ
ca
9
H
O
O
t>
3
Al
SI
e
ra
e
ra
ra
si
c
©9
SI
Dl
U
.L
f
m
e
0)
O 10
CO lO
1
ïO
(73
If CO O
CO lO
CO CO 00
a
G>
03 OJ O
ïO
cq
-Jt CO O
CO -dl tO
co
co CO CO
O lp
CO -rfi ïO
1
ïO
CM
84
43
.50
co co co
c—
c—
t- C—
iO
(M
If co O
CO lO
CO CO co co
O lO
CO lO
1
to
cq
CO O
co rit io
-rü -^1
ÏO
lO
lO lO lO
O IO Tjt
lO O
O
lo
co
3S 1
co co
-kjt
-rf -dl lO
ÏO
co
-di CO O
CO -dl kO
co
CO CO CO
O ïO -*
CO lO
1
ïO
cq
dl CO O
co -qi io
t r—t T—t
<M
cq <m cq
lO-^COO
cq co io
r—t
O lO
CO lO
1
lO
cq
-dl CO O
CO -di LO
l 1 TH
cq
I—1
cq
T-l
cq cq cq
i—tiiii
o 10 tji P
CO -dj iQ 1^
O O O «-I
Pfl-iA naonv
C505000000
IQ co O
CQ CO iO
C5 02 C73
O 10 ijl I O CO CO 10
CO 10 l_ C3 O] CO -*
L"^ L—" 00 CO CO 00 00
O c- lO lO O t- iO
O Tjj Tij lO rH OI CO
cd cd cd t>_
O t- O 1(0 CO O
PQ H H CO O H OJ CO
cd cd cd t> t>
10 10 10 CD CO CD
•|9|1I UÜUpUO/
tuO
<J>
M
a
xJ
x
I-lil
P 60 <0 <v O
J -a
n
'O
S5
w
W
<0
M
c
E K
o
O - "<n
inNHOiflcoioo
10 O-J-4 N IC O Oi
o' O d O rl V-I
I O CD ïO O «O 10 O
-|. o h cq iö io' o
03030505050500
00 op co op
I E- U3 O
l O H CO 10 I
t> o' r-* c- c-' 1
C- CD 10
l O H OJ
cd cd cd cd
C- lO
o H 55
16 id id id 1©
CO iO O
OON
id cd cd
O o CO lO
rH TH OJ CO
1 oSS
■dl -dl -dl -dl
iO ïO ïO lO
I 0(0 iO
1 O H OJ
co co" co co
CO CO (N to
lO O H M
O (O tO O
lO lO O CJ
i-iCQcqcqcqcqcoco
I C— CD lO
1 OHN
H H H y—i
I t- CO lO
1 OHCJ
0(0 10 0
io iö o cq
cq cq cq cq
T—1 t 1—1 T—t
cq cq -H ih
i1 r—i
I H O 10 CO 10 O
H Cl vjH iq o Oi
cd co co oó cd cd* d
w
O CO CO iO
d -fi O H
LO
-dl
cq
ua
1 2
CQ
O (O t> t-
19|U 'PU02
c—
c—
oo oo
00
o
OJ
I—1
O C- CO ïO iO
p 10 o -vi; 10 I#»-J
cd cd cd i' t> t> 00 00
13
S a
o
v-H N
C— 3
Sa
v—1 CD
M S
2
3
OS
o C
00
- g - ÜJ
2 i s -s Is
■8 ,-g o
.S c
va T3 a
■5 g
C B P B S M bT O
o
"o tm *2 r->
ss
-g
9 a
—Bp
<D O
«••*•*•■3 fl
q) ce
s* a
ECHTE
Oude Jenever
Verkrijgbaar by
alls Grossiers In
Gedistilleerd.
Ltl op cachet en
kurkbrand.
221 10
0N8P0U0EN0
Zella gcdarcude dg
gaarste wiaterkoudeo
2.500 ETEREN
per Janr voor <0 kippen
0nt-rfoldtnd«
BESCHRIJVING 2rmnco
?et»r:nanP.-J. VAN AKEN «o
Kort. NoortUlraatte Antwerpen, lidflo
voor onderzoek van den bodem
tot verkrijgen yan Koel-,
Brink-, Fabriekswater enz.
6770 9
Het UVBËAll VAJi CON-
SCLTAT1E IN ONGEVAL-
LEN GESCJULILLEN vergadert
elkeu Dinsdag, des namiddags te
balfvier, in het gebouw van den
Hoogen Raad, aan het Plein No. 2,
te 's Gravenhage, tot KOSTE-
LOOZE TOEVOEGING van
Advocaten aan onvermogende partijen
bU den beroepsraad te 'a-Graven-
hage, indion daartoe termen zijn.
Verei8chten voor de toevoeging
yan een raadsman zijn:
lo. Overlegging van een bew^s
van onvermogen, a/gegeven door
den Bui gemee8tor van de woonplaats
des aanvragers;
2o. Overlegging van eon afschrift
der beschikking van do Rijks
verzekeringsbank, waartegen men
in beroep wenscht te komen, of vau
het geschrift, waarbij daartegen in
beroep gekomen is;
Geen toevoeging geschiedt, indien
hot Bureau niet volkomen van het
onvermogen des aanvragers en van
de aanvankelijke gegrondheid zijner
bezwaren ol beweringen overtuigd ia.
Harddraverij-Vereeniging „Lisse esi Omstreken".
op Woensdag 9 October H907.
'b Morgens 10 uur voor paarden van ingezetenen om fraaie Kunstvoor
werpen. 's Middags om 2 uur voor paarden van alle landen en rassen.
Prijs f200, le Premie /*lO0, 2e Promie f 50. Troostprijzen 50
en f2&. Sluiting der Inschrijving 9 October a.s. TOTALISATOR
op het Terrein aanwezig. Namens het Bestuur,
8248 20 GEORGE VAN DER VELD, Secretaris.
Per ÏO Rl.L. k contant.
Tovons prima Engelsche (Walos) en Belgische
Antlirnoiet, Gas* cn Giotcokos, Houtskool, Turf,
Briquot onz., tegon coucurrceronde prijzen.
mm
2971 60
A. W. SIJTHOFF, te Leiden, heeft uitgegeven en bj)
alle Boekhandelaars verkrijgbaar gesteld:
gelll. met 12 Photogravures
naar teekeningen van
JOHAN BRAAKENSJEK.
4to form, in fraaien prachtband en
verg. op anede f\0.
luot 12 Autotypieën
aaar dezelfde teekenlngen In 8vo for
maat, keurig gebonden ƒ1.90.
gelll.
naar
met 12 Photogravures
tpekeningen van
JOHAN BRAAKENSIEK.
4to form, in fraaien prachtband ai
verg. op snede f 10.
mat 12 Autotypieën
naar dezelMe teekeningen In 8vo. for.
makt, keurig gebonden TLOO.
