KRUISBESSEN.
Onderwijs in sport in Engeland.
schien nog aan een onteerende straf Ikun-
nen ontkomen 1
Er werd geklopt. Als willoos liep zij naar
de deur. Voor haar stond de man, die dat
onheilspellende papier gebracht had.
„Is Urbanus thuis?" vroeg hij.
„Neen," «ei Emilie, ,,hij is .wegl"
„En hoe gaat het met zijn hand?"
„ïk geloof beter."
„Dat is gelukkig; wij maakten ons al
bezorgd over hem en de inspecteur zond
mij expres hierheen om naar hem te infor-
ineeren. Zoo'n paardebcet is altijd erg.
Het is gelukkig afgeloopen. Als hij uit
gaan kan, eal het nogal schildken. De in
specteur laat zeggen, dat hij zich moet
ontzien, zijn ziekengeld zal hem worden
gebracht
De man hield stil, want Emilio greep I
hem gejaagd bdj den arm en riep: „Welke
Inspecteur, stuurt u?"
„Wel, de inspecteur van den reinigings
dienst 1"
Toen de man dit zei, begreep Emilie plot
seling alles-Zij had haar man valsch
beschuldigd 1
Toen hij weg was, liep zij naar het wieg-
van haar kind; zij had er behoefte aan
t te zien en te kussen. Maar vóór zij zoo
ver was, viel zij bewusteloos op den grond.
Toon zij uit haar onmacht ontwaakte,
cat Rudolf naast haar bed. Hij was thuis
gekomen en had haar op den grond ge
vonden; toen hij bemerkte, dat zij tot be
wustzijn kwam, greep hij snel den brief,
die geopend op de tafel Lag; hij meende,
dat zij wegens dien brief itn onmacht was
ge-vallen.
Nu vertelde Emilie hem, hoeveel angst
zij had uitgestaan, daar zij meende, dat
hij des nachts misdadige wegen bewandel
de en door de politie achtervolgd wend.
„Had mij er eeq woord van gezegd, en
ilk zou je alles bekend hebben. Een valsche
schaamte weerhield mij je te zeggen, dat
je tot vrouw van eenstadsreiniger
gedaald waart."
„En je band......!..?"
„Werd gewond, toen ik een hollend
paard greep".
,,Lees den brief," zei Emilie schreiend
van vreugde, „alles zal nu beter worden,
jo vader heeft je weer in genade aange
nomen. Hoe dank ik den goeden God, dat
gij geen misdadiger geworden zij11 Ver
beef mij, dat ik het ooit van je gedacht
heb I"
Een warano handdruk was het antwoord.
De kruisbes is de lievelingsvruoht 'der
Engel sohen; de kruisbessen wijn is daar bij
velen een zeer geliefde volksdrank en
vordt cr geschonken zooals cider in Frank
rijk, aalbessenwijn bij ons.
Het aantal verscheidenheden, die in En
geland worden aangekweekt, is zeer groot.
Pansner noemde reeds voor eenige jaren
666 variëteiten en in het werk van H.
Mauser, getiteld „Das Beerenobst", vindt
men 14S variëteiten beschreven, en 36 af
beeldingen jvan de beste.
Wij merken hier slechts op, dat men vier
hoofdkleuren van vruchten heeft: roode,
gele, groene en witte of liever groenachtig
witte; dat bij ieder dezer kleuren behaarde
of wollige en onbehaarde vruchten voorko
men; verder, dat men kleine, middelmatig
groote en zeer groote vruchten heeft, en
dat doorgaans de middelmatig groote be
haarde zacht cn dun van schil zijn, ter
wijl de gladde zeer groote, vaak hardere,
dikke schillen hebben.
Wanneer men dus zijn struiken van el
ders wil betrekken, moet men vooraf on
derzoeken de hoedanigheid van de vrucht;
\>eter is het, wanneer men bijtijds in de
«weekorij zelf gaat zien, welke vruchten
de struiken voortbrengen, en daar zijn
keuze doet.
De kruisbes heeft een groote waarde voor
ondcrbeplanting in boomgaarden van half-
stam-ooftboomen en wel om verschillende
redenen: de struik is niet kiesch op d3n
grond, geeft de voorkeur aan een plaats,
die min of meer beschaduwd is, en levert
jaarlijks bij feen goede behandeling een.'
zeer rijke opbrengst, en die goede behan
deling is daarbij nog zeer eenvoudig.
De kruisbes toch draagt aan éénjarig
hout; bij het snoeien behoeft mon dus
slechts te werken op de ontwikkeling dor
zijoogen; dorre takken en die, welke elk
ander kruisen, moeten verwijderd worden;
wortelscheuton, die niet dienen tot vervan
ging van oudere takken, moeten bijtijds
worden weggesneden en de oudere takken
worden, nadat zij vijf acht jaren gedra
gen hebben, geleidelijk door jonge vervan
gen.
De kruisbessen worden gewoonlijk in drie
vormen aangekweokt. De eenvoudigste en
meest voorkomende is de struikvorm, die
mon èn voor het gemakkelijk plukken, èn
voor de toetreding van licht en waiirte,
in het midden open houdt; daarop volgt
de pyramide-vorm) die in tuinen dikwerf
gebezigd wordt, en eindelijk de leivorm,
dien men in Engeland vaak aantreft ea
die, de ondervinding heeft zulks geleerd,
alle aanbeveling verdient, wanneer ce
hoofdtakken steeds op een - behoorlijken
afstand worden gehouden.
Do vermeerdering van de kruisbes ge
schiedt door stekken en afleggen. Het
stekken geeft wel eens aanleiding tot te
leurstelling, omdat de stekken minder ge
makkelijk aangaan dan die van aalbessen.
Wanneer men intusschen, evenals bij den
wijnstok, aan de éénjarige stek een klein
stukje van het tweejarige hout laat, waar
op zij gegroeid is, kan men vrij zeker zijn
van den groei.
Wanneer men voor een aanzienlijke on
derbeplanting genoodzaakt is zijn struiken
van elders te ontbieden, moet men zich
bepaald vergewissen of de kruisbessen niet
aangetast zijn door een ziekte, die uit
Amerika naar Europa is overgebracht en
die den naam draagt van „American goo
seberry mildew", Amerikaansche kruisbes-
sen-meeldauw.
Meeldauw in het algemeen is een zwam,
die op bladen van appels, peren, rozen,
perziken en nog vele andere planten voor
komt, deze met een netwerk van draden
overdekt, daaraan een witgrijze kleur
geeft, welke den naam van .wit draagt,
de bladeren uitzuigt en doet verschrompe
len en ook aan de twijgen geen goed doet;
maar de Amerikaansche meeldauw tast
niet alleen de bladeren aan, maar ook de
vruchten, evenals het „oïdium Tuckeri"
bij de druiven.
Voor aoover ons bekend, is die ziekte
nog niet in Nederland doorgedrongen en
kan men dus met eenige gerustheid de be-
noodigde struiken bij een Nederlandschen
kweeker ontbieden of ze uit Engeland la
ten komen, omdat daar, evenals in Zwe
den, krachtige maatregelen zijn genomen,
om deze zidkte te weren.
In Engeland toch worden de struiken,
die uit den vreemde komen, onderzocht;
die, welke verdacht voorkomen, worden
niet toegelaten; aanplantingcn in Enge
land, waarop zich de Amerikaansche meel
dauw vertoont, worden uitgeroeid met
schadeloosstelling van den eigenaar.
In Zweden gaat men nog verder. Daar
is de invoer van kruisbessestruiken beslist
verbodenpakken met planten, waarvan
men vermoedt, dat zij kruisbessestruilken
bevatten, worden aan de grenzen geopend,
en blijkt het, dat zich daarin de verboden
planten bevinden, verbrand.
Bij ons bestaan zulke voorzorgsmaatre
gelen niet, en daar zich in Europa de
Amerikaansche meeldauw reeds vertoond
heeft, kan niet genoeg gewaarschuwd wor
den tegen het betrekken van de kruisbes
sen uit 't buitenland, behalve uit Engeland.
Aangezien deze struik in het voorjaar
vroeg ontwiklkelt, is de planttijd in het
najaar.
Hen, die over zulke aanplantingen den
ken, zijn nu bijtijds gewaarschuwd tegen 't
gevaar, dat van die zijde dreigen kan.
Nog zij ten slotte opgemerkt, dat de
kruisbessen, ofschoon niet kieschikeurig op
den grond, zeer dankbaar zijn voor een goe
de bemesting met ammoniak sup?rphos-
phaat en kali, welke natuurlijk ook den
ooftboomen ten goede zal komen.
Niettegenstaande de groote sommen die
in Engeland worden uitgegeven voor de
scholen, is het een bekend feit, dat het
vooral voor de middelklasse heel moeilijk is
om voor haar jongens goede scholen te
vinden. Evenals in het verleden de wetten,
betrekking hebbende op het landbezit, door
rijke landbezitters zrijn gemaakt in hun
eigen voordeel, zoo zijn de soüolen en uni
versiteiten, die goed zijn, zóó dun, dat al
leen zoons van rijk geworden handelaars en
zoons va: lords die kunnen bezoeken. Difc
is dan ook de reden, dat men in Engeland
in Regecringsambten altijd zooveel aristo
craten vindt. Slechts een enkele is er tus-
schen, die een hoogo positie krijgt door
middel van beurzen, die deze gelukkigen
in staat hebben gesteld, aan de universi
teiten van Oxford of Cambridge te stutiee-
ren.
Voor de zonen van werklieden bestaat
voornamelijk de kostclooze staatsschool,
waar het onderricht goed is. Het zijn ech
ter godsdienstlooz© scholen, en vaders uit
meer gegoeden stand zijn meestal huiverig,
om hun kinderen naar deze scholen te zen
den, want aangezien ze kosteloos zijn en
du6 iedereen zijn kinderen daarheen kan
zenden, is de toon. er slecht, en nog afge
zien van do ruwe woorden, die de kinderen
daar leeren, loopen zij groote kans, aldaar
ziekten op te doen. Zoons van families uit
de middelklasse moeten meestal naar bij
zondere instellingen, gaan, waar zdj worden
onderwezen voer een handelsloopbaan. De
voorbereidende scholen voor de universiteit
die zoowat gelijk staan met de gymnasia
in Holland, do groote scholen van Harrow
en Eton zijn zoo duur, dat een gewoon bur
german er niet aan kan denken, zijn zonen
daar heen te zenden. Een jongen uit Har
row, waar de goedkoopste is der twee ge
noemde gymnasia, kost aan zijn ouders 180
pd. st. per jaar 2160 gld. 1 terwijl een zoon
in Oxford aan de universiteit hun op een
300 pd. st. 3600 gld. zou komen te staan.
Als dan nog maar goed werd door gestu
deerd, zou wellicht menige ouder nog wel
zelf gebrek willen lijden om de zonen uit
het geslaoht met een goede opvoeding te
wapenen, om den strijd dos levens goed
toegerust te beginnen.
Maar aan deze instellingen wordt te veel
tijd afgezonderd voor sport. Des winters
voor Football; gedurende de zomermaanden
Cricket. De redeneering, waar veel voor te
zeggen valt is: „Alleen in een gezond li
chaam, kan een gezonde geest leven. Wan
neer de j ongans vermoeid zijn door sport
en studie, dan laat dat geen gelegenheid
binnensluipen voor buitensporigheden."
Vele ouders, wier zonen zonder goed
gevolg de gymnasia hadden bezocht, stel
den zich met een zucht tevreden er mee,
dat hun kinderen ten minste flink waren
opgegroeid, cn cricket en voetbal konden
spelen. Deze laatste straal van hoop loopt
nu ook groote kans van te verdwijnen.
Do „Daily Telegraph" is zeer treurig er
over gestemd, dat bijna al de kampioenen
voor golf, cricket, lawntennis geen Engel-
schen meer zijn, en komt tot de conclusie,
dat de tegenwoordige Engelsche jongeling
schap niet meer zoo flink is als vroeger
alles is hear te veel, ze is sceptisch in ge
dachte, gevoel, emotie, liefde en ten slotte
sceptisch over zichzelf. Zij bezit niet meer
de energie in "haar eigen vermaken, en in
allo sport wordt zij verslagen door buiten-'
landers, die zich met hen komen meten op
het sportterrein.
In veel opzichten heeft de schrijver in de
„Daily Telegraph'' gelijk. Iedereen kan
het telkens opmerken, als een cricketmatch
wordt gespeeld tusschen Cambridge en Ox
ford, tusschen do beste spelers, die de twee
universiteiten kunnen opleveren. De spe->
Iers zijn spierloos, zwak in de knieën, het
is een treurige vertooning. Na zulk een
match zeggen do optimisten: „Ja, maar
op het water ziin wij Engelschen, meester.
Staat het niet beslist in het Engelsche
volkslied „Rule Britannia", dat Engeland
heer en meester is over de golven, over de
wijde zee?
