Kostbare maaltijden in Amerika.
Snelheden.
ons echter daar van binnen volstrekt niet
past. Al die scherpe steen- en mctaalsplin-
tertjes prikkelen het slijmvlies en maken
er misschien kleine wondjes in, onzicht
baar, voor liet oog, maar groot genoeg om
als „porte d'cntréc" tc dienen voor be
smetting skiemen, die mogelijk toch in het
stof, en in het bijzonder in die onfrisschc
afkomstigheden van de paarden, aanwezig
waren, of die, zoo zo niet door voedsel bijv.
naar binnen komen, door den bestovcne
zeiven makkelijk geleverd kunnen worden,
aangezien do mcnsch veelal besmettingsma-
teriaal steeds «bij zich da-aagt.
In gewone omstandighedon schaadt hem
dal niet, want dan is do noodzakelijke
porte d'entree" niet aanwezig, maar als
een stoffige wandeling hem die in ruimen
getale bezorgt, maakt do een of ander van
die kiemen licht van de gelegenheid gebruik
en glipt, om zoo te zeggen, naar binnen.
En als, zooals des winters bij mooi vrie
zend weer dikwijls het geval is, een flinke
oostenwind een handje meehelpt, cn de
oppervlakkige slijmvliezen vanzelf al haast
doet barsten/ is het waarlijk geen groot
wonder meer* dat het heldere weer me
nigeen niet best bekomt. Als het sneeuwt
of regent en alles nat is, hebben wij van
zulk een venijnigen aanslag op onze ge
zondheid ten minste geen hinder.
In Amerika moet men komen om liefheb
berij te zien voor scor luxueuze en kostba
re feesten- Zoo gaf de bekende millionnair
James H. Hyde een diner in den stijl der
18de eeuw, gevolgd door een bal in roeo-
co-kostuum. Kunstenaars bezorgden tegen
hooge prijzen de teckening voor de inrich
ting en de tafelversiering. Beroemde beeld
houwers hadden allerlei moois van suiker
'gemaakt cn elke tafel was overschaduwd
door eeri rozestruik van geurende bloemen.
'Het diner alleen kostte 40,000 gulden en
voor de bediening waren 270 personen ge
huurd.
Doch niet alleen bij particulieren, ook in
de restaurants te New-York heeft d© weel
de een ontzaglijk hoogc trap bereikt. De
voorname restaurants, zeker nog geen tien
in getal, vertegenwoordigen een kapitaal
van 120 millioen gulden. Nergens wordt
zooveel buitenshuis gegeten als in Ncw-
York.
Men schat het aantal personen, dat da
gelijks in restaurants dineert, op 350,000
tot *100,000 en dit aantal neemt nog steeds
too. Amerika is nu eenmaal het land van
snel verdienen en gemakkelijk weer uitge
ven.
Het keukenpersoncel van cle voorname
restaurants te New-York bestaat uit een
leger van chefs, koks en helpers. Het Wal-
dorf-Astoria-hotel heeft 300 man in de
keuken, Sherry evenveel, Delmonico 250,
en zoo gaat het voort. In e«nige restau
rants worden de menus getcekend door
voorname kunstenaars; en artistcn op een
ander gebied worden met kolossale trakte
menten overgehaald 'toog te latm gaan over
de tafelversiering, de bioeraen-dccoralio cn
het tafelservies. Louis Sherry betaalt zijn
chef, een kenner op het gebied van tafel
versiering van alle tijden, onkel voor de
decoratie der tafel 24,000 gulden.
Hij moet altijd weer wat nieuws uitden
ken, om den smaak der klanten te bevre
digen en de steeds geopende beurs van den
hotelier te helpen vullen. Want de gaston,
die daar verschijnen, stellen ook hooge
eischen, zoodat de inrichting van het keu-
kendepartement ©en uiterst gecompliceerde
zaak is.
Zoo kosten de keukens van het St.-Ro-
gershotel 315,000 gulden; men moet echter
niet vergeten, dat cr bij die keukens ook be
hoort een uitgestrektheid van 40,000 morgen
broeikassen, waar do jonge groenten en
vruchten ook des winters groeien voor de
New-Yorksch© fijnproevers.
Hoeveel er in die restaurants omgaat,
blijkt het beste hieruit, dat de gardero
bier van Delmonico, die de bezoekers ont
last van boeden, parapluies en stokken,
voor dit baantje 3000 gulden per jaar be
taalt en er prachtige zaken maakt. Een
der eerste restaurateurs van New-York
schat de som, die te New York per jaar
wordt uitgegeven, alleen aan fooien bij di
ners, op minstens 6,000,000 gulden.
In enkele restaurants vindt men ook
rijk ingerichte vertrekken voor afzonderlij
ke diners. Zoo heeft het New-Ast-orhotel
een appartement voor jachtclubs, dat met
overdadige weelde geheel in den vorm van
een jacht Ingericht is; andere zijn geheel
in Chineeschen of Japanschen stijl, of als
blokhuizen of als rociclubhuizen ingericht.
Hoe vreemder, hoe meer gezocht cn hoc
duurder.
In het afgeloopcn jaar is het verbruik
van wijn en spiritualiën te New-York zeer
gestegen. Het bedroeg ongeveer 240 mil
lioen guldens meer dan in cenig jaar to
voren.
ZONDAGSRUST.
Zondagsarbeid op kantoren is in
Duitschland bij plaatselijke verordening
verboden te Barmen, Bleichrode, Eszlingeii,
'Frankfort, aM., Lamperthcim, Ludwigsha-
fen, Mannheim, Offenbach, Straatsburg en
Stuttgart.
Op 5 tot 10 Zondagen is arbeid toege
staan to Neurenberg, op hoogstens acht
Zondagen in Elbcrfeld, iodenen vierden
Zondag in Leipzig, icderen derden Zondag
in Chemnitz, om den anderen Zondag in
Aschaffienburg, Fürth en Keulen, maar be
perkt tot anderhalf uur.
Tot een uur is do tijd beperkt in Bingen,
Burgstadt on Hagen, tot anderhalf uu\
in Bayreuth, Freiburg i. Br. en Mainz, tot
een en driekwart uur in Danzig, tot twee
uur in Berlijn, Charlottenburg, Darmstadt.;
Dresden, Fricdberg, Karlsruhe, des En
ters drie uren, Maagdenburg, Mitweida,
München in Juni cn Juli volledig verbo
den Penig en Rochlitz.
Langer dan twee uren, maar hoogstens
vier uren, staan andere steden den Zon
dagsarbeid in kantoren toe, namelijk Sbrt-
t.in, Bautzen, Wiesbaden, Aken, Plauen,
Königsberg, -Kiel, Langewiezen, Münden
en Ravensburg.
In den kleinhandel is de verkooptijd des
Zondags opgeheven te Dresden, Frankfurt
a. M., Leipzig, Neurenberg, Offenbach,
Stuttgart; beperkt tot twee uren in Bar
men, Darmstadt, Elberfeld, Freiburg i.
Br., Karlsruhe, Lamperthcim, Ludwigsha-
fen, Mainz, Mannheim, München eh
Straatsburg.
Danzig en Stettin staan twee en drie
kwart uur toe, maar vroeg: van zeven lot
negen en driekwart uur in den morgeo.
Zes steden achten nog drie uren noodig.
zeventien van drie en een kwart uur tot
vier uren, do overige den wettelijk veroor
loofden tijd.
De Handelsvereniging te München con
stateert in haar jaarverslag, dat de voor-
loopig geldende Zondagsrust geen schade
lijke werking gehad heeft.
Bij een rondvraag onder haar leden ver
klaarde dan ook 85 pöt. zich vóór verdere
inperking, slechts 75 pCt. er tegen.
Ook een ambtelijke enquête leverde in
genoemde stad op dat stuk gunstig resul
taat.
Do meeste zaken op deze wereld zijn be
trekkelijk: en voor niets geldt dat in zoo
hooge mate als voor het begrip snelheid",.
Waarschijnlijk verkeert niets in de he
melruimte in absolute rust; alles beweegt
zich. Ook als men op aarde rustig op zijn
kamer zit, deelt men in de beweging met
dc aarde door do hemelruimte. Als, op een
toren staande, de aarde plotseling ondor
de voeten verdween uit het heelal, zouden
wij met een snelheid van 30 duizend meter
in de seconde voortijlen door de ruimte.
-Hoewel alles in beweging is, zijn de snel
heden toch zeer verschillend. Een slak be
weegt zich gemiddeld 0.00015 M. in de se
conde, een vlieg 7 M., een fietsrijder pk m.
9.7 M., een snel stoomschip 1115 M een
goed schaatsenrijder 11 M., een sneltrein
16.7 M. in de seconde. Het practisch maxi
mum van een electrischon trein wordt op
55 M. "gesteld. Een postduif legt 2739 M.
af. Het geluid heeft een snelheid in do
lucht van 340 M. in do seconde, de vloed*
golf in den oceaan van 800 M. Doch sneller
dan dez© verschijnselen is de beweging der
hemellichamen op hun banen.
De snelheid der planeten van ons zonne
stelsel gaat van 5 tót 60 K. M. in de sec.
Neptunus, dc planeet, die het verst van de
zon staat, heeft slechts een beweging van
5 K. M. per second©, en Mercurius, als zq
zich het dichtst bij dó zon bevindt, onge
veer 60 K. M. Enkele kometen, die in lang
uitgerekte banen om do zon wentelen, kun
nen dicht bij do zon snelheden van cenige
hondorden K. M. verkrijgen. Het licht heeft
een snelheid van 300 IC. M. in de seconde.
De maan bwcegt ach in een maand om de
aarde met een snelheid .van 1 K., M. in de
seconde.-
Ook de zoogenaamde vaste sterren bewe
gen zich langs den hemel, zooals in den
laatston tijd meer en meer is waargenomen,
en wel op verschillende wijze.
Zoo heeft men opgemerkt, dat in de ver
re hemelruimte va-ste sterren, d. L zonnen,
werden gevonden, welk© sedert anderhalve
eeuw op zijn minst in dezelfde richting zon
der merkbaar storende invloeden mot ge
lijkmatig© snelheid van eenige honderden
kilometer in d© seconde zijn voortgegaan.
En verder is ontdekt, dat wij met de aard©
cn het gehcele zonnestelsel mot een snel
heid van 20 K. M. in de seconde in de rich
ting van het sterrenbeeld Hercules voort
ijlen.
Huizen van glas en ijzer*
Welke toekomst hiel gegoten glas zal heb
ben, bewijst een beschrijving in Ameri-
kaansche vakbladen van nieuwe bouwcon
structies, die geroepen schijnen een geduch
te concurrent van steen en ijzer te worden.
Men gebruikt dan het glas als bouwstof.
Dr. O. E. Eastmann, in Des Moines Jo-
wa liet, naar wij in een vakblad lezen,
patent nemen op een giizen bouwmate
riaal, en op een bouwmethode, die
het mogelijk maakt gebouwoD van
een willekeurige hoogto en uitgestrektheid
te maken. Er rijn in zijn geboorteplaats
reeds een spaarbank en een woonhuis van
zeven verdiepingen en een Methodisteukerk
in Renaissance-stij 1 gebouwd.
Eastmann gebruikt melkwitte, zor milli
meter dikke glazen platen van versch'llea-
de afmetingen. Elke glazen plaat wordt in
twee evenwijdige, loodrechte ijzeren ramen
gezet. Deze zijn weer onderling verbonden.
De muur bestaat uit twee vlakken van gla
zen platen, die door een groote luchtruim-
te van elkaar gescheiden zijn. Deze inrich
ting blijkt een voortreffelijke isolator te
gen warmte koud© en straatrumoer Het
vermogen der dubbele muren om licht door
te laten is des te sterker, naarmate ze ver
der van elkaar afstaan. Het doorschijnen
de licht is voor de oogen van groot voor
deel, omdat directe stralen- en reflexen out-
breken.-
STOPGOTJD.
Er is slechts' 'één gefluk: "de plicht: er
is slechts één troost: het werk; er is
slechts éón vreugde: het schoono.
Carmen Sylva.
Hoeveel .goeds meril 'ook van oufe zegt,
men leert ons niets nieuws.
La Rochcf o uoan.l<ï.
Er is een heiligdom van 't hart;
Ontziet het, stervelingen
Daar woont geweten cn gevoel,
Bewustheid van een hooger doel
En drang naar beter dingen.
Beet*.
