N«.14431 Zaterdag 9 Maai-t. A0. 1907. feze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering van (Eon- en feestdagen, uitgegeven. Dit nommer bestaat uit VIER Bladen. Eerste Blad. Offleieele Kennisgeving. Dienstweigering. LEIDSCH DA&BIi rKIJS DKZEH COURANT, Foot Lelde» pel «gek 9 Oentii pel 8 m»andeo i f 1.10. Bette» Lelden, pel loopet en «au agenten geiestlgd t(Js SI* 130. France p.. poe.J i 1.65. PItli'8 DER ADVERTENT1EN: Van 18 regel» 71*08* Iedere regel meer f 0.17$. Greotere lettere naar plaatsruimte. - Kleine advertentiëo ran 30 woordeo 40 Genta ooatant» elk tiental woorden meer 10 Gents. - Voor bet incasseeren wordtfO.05 berekend. Burgemeester en Wethouders van Leiden, Gezien het adres van F. DUINDAM, alhier, tot het oplichten eener door een gasmotor van 2 p.k. gedreven Zuivel inrichting in het perceel Foelgeesisiraat 21, k&d. bekend in sectie L No. 7-0. Gelet op de artb. 6 en 7 der Hinderwet; Geven bij d zo kennis aan het publiek flat genoemd verzoek, met do bijlagen op do Secretarie dezer gemeente ter vieie gelegd |e; aismo'iH, nat op /.aturdag 23 Maan a. s. u voormiddags te elf uren, op het Raad huis, gelegenheid zal worden gegeven om bezwaren tegen dit verzoek in te brengen. Burgemeester ca Wethouders voornoemd, DE RIDDER, Burgemeester,. VAN HE Sï, Secretaris. Leidon, 9 Maart 1907. Men verneemt, dat de bekende dienst weigeraar Gorter, die wegens dit feit negen maanden in do gevangenis doorbracht, op nieuw tot een gevangenisstraf voor eonzelf- den tijd is veroordeeld Op zichzelf is dit feifc uiet zonder betee- kenis, en nu gaat men werken op de gemoe deren der menschendoor de vraag te doen of men het misdadig acht, wanneer iemand optreedt als drager der nicuwero denkbeel don over den oorlog, over wereldvrede, kosmopulitisme| enz. En dat wordt dan nog wat aangedikt door do onderstelling fco uiten, dat deze jongeman wel ouders zal hcbbeD, een ver loofde of vrienden, die hem bewecnen go- durende do negen maanden, die hij in de cel moet doorbrengen Op dien grond wordt een beroep op do publiuko opinio gedaan, om to protesteeren tegen een bewco l on recht en wordt den rechters ten lasto gelegd iemand lichamelijk to hebben gebroken en een zenuwpatiënt van hem te hebben ge maakt. Ook wij achten do zaak volstrekt niet on belangrijk. Immers, aan menschelijkc ijdol- hoid, aan de zucht om van zich te doen «preken eu het land in rep on röcr te bren gen, kan hier bezwaarlijk worden gedacht. Aan overtuiging eu vastheid van wil twijfe len wij in dit geval niet; maar toch wil het ons voorkomen, dat de zaak meer be roering dreigt te zullen brengen dan nut tig of uoodig is. Slechts met een koel hoofd kan mon der gelijke aangelegenheden bespreken en dan komt men alras tot do overtuiging, dat zij van zeer algemeen on geenszins van parti culier belang zijn. Het feit is dat Gorter, evenals in der tijd Terwcy, opgeroepen tot vervulling van zijn dienstplicht, op grond van gemoeds zwaron, geweigerd heeft daaraan te vol doen. Het beginsel is, dat men, als 6oluaat genoodzaakt kan worden tot handelingen in strijd niet hot gewecen, en du clieostwei gering zelve acht men van groot practisch bel-ug, omdat waar allen op dezelfde wijzo handelden, het leger, bij gebreke van genoegzame krachten, niet zou kunnen bestaan, cn dus do oorlog, mot al zijn ge volgen, onmogelijk zou zijn. Dat beginsel moet men openlijk belijden en er desnoods Bmaau en lijden voor ondergaan. Het zij verre van ons, dat wij geen eer bied zoudon gevoelen voor gemoedsbezwa ron, cn oprechter voorstanders van den vrede dan w ij zijn, zou men bezwaarlijk kunnen vinden. Toch meenen wij dat de dienstweigeraars dwalen, zoowel in het recht als in de fei ten. Trouwens, indien gemoodsbezwaren een vrijbrief geven om zi-.i to onttrokken aan do vervulling van plichten, die eenmaal wettig bestaan, dan geldt dit volstrekt niet voor één van die plichten, maar wel dege lijk voor alle, en ..et staat vast dat men gemoe lsbczwaren kan hebbeD, tegen een aantal bestaande plichten, zoowel van inir- gerlijken als van staatsrechterlijkcn aard. t Waarop echter komt algemeen© weigering ran vervulling van plichten feitelijk neer I Immer*, op een algemeen buiten werking JtellMi der wetten? Gorter es anderen kunnen ernstige, gemoedelijke menschen zijn, maar wanneer hun voorbeeld navol ging vindt, dan lijdt het geen-twijfel, dat vele anderen zullen volgen, die slechts gemoedsbezwaren voorwennen. Maar dan is het ook gedaan met recht en wet, met gezag en orde; dan staat ontbinding voor de deur. De wetten toepassen, de overtredingen v'ervolgen en straffen, dat kan men slechts zoolang het bij uitzonde ringen blijft. Daaraan zou Yrij spoedig een einde komen; maar dan staat het ook vast, dat van dit oogenblik af ieder zou kun nen doen of laten wat hij wilde en noch leven, noch bezitting meer veilig zouden zijn. Zou dat het einde van den staat wezen 1 Onmogelijk I Aan zulk een volkomen «n houdbaar bestaan zou met ruwe haüd een oindc worden gemaakt; raaar dan zou het ook met alle staatkundige vrijheid ge daan wezen en een despotisch bestuur on vermijdelijk zijn. Do geschiedenis toont daarvan meer dan één voorbeeld. Die zioh niet vereenigen kan mot of meent zich te moeten beklagen over do beetaande ordo van zaken, heeft volle vrij heid, om, binnen do gestelde perken, pro paganda te maken voor andero beginselen cn instellingen. Menig© verandering in staat of maat schappij is op die wijze tot stand gek i- menmaar zoolang de wet, wettig tot stand gekomen, bestaat, moet zij worden uitgevoerd en nagekomen. Zich onttrekken aan do toepassing van het wettig bestaande, is geen recht, maar onrecht, cn een gemoedelijk man is een vijand van onrecht en ook een vijaud van wanorde. Dit wat het rech t betreft en niet an ders is het met de f o i tc n. Een verbond van alle militieplichtigon, in allo Staten, om dienot te woigoren en alzoo den krijg ©n hot doodon van men schen onmogelijk te maken, zou dit gevolg niet hebben. Het voorbeeld van Engeland bowijst, dat een leger van vrijwilligere zeer goed mogelijk is. De loting is een uitvin ding van latcren tijd. Voorheen was do dienst meer algemeen oen vrije instelling cn do meeste Staten zouden althans een matig leger van vrijwilligere zeer goed op do been kunnen brengen. Het is een groote dwaasheid te meenen, dat zij, dio vrijwillig in dienst gaan, of vrijwillig hun dienstplicht vervullen, men schen zijn, minder vredelievender dan de dienstweigeraars. Die meening berust een voudig op niets. Groote bewonderaars van moed en standvastigheid houden wij die van den dienstweigeraar in elk geval misplaatst Hij behoeft volstrekt geen ziekelijk, over spannen dweper te zijn. Veeleer houden wij hom voor een man, die verzuimt zijn nuchter yenstand te laten spreken on met een koel hoofd te redenecrcn over werko- lijk bestaande dingen. Hij verplaatst de werkelijke in een denkbeeldige wereld cn geeft op die wijze een voorbeeld, dat nier. aavolgenswaardig mag heeten cn waarte- gon, om verschillende redenen, ernstig moet worden gewaarschuwd. W. Leiden, 9 Maart. Naar aanleiding van een door den Mi nister van Binnenlandsche Zaken tot hen gericht schrijven, wordt B. cn Ws. door Gcdoputecrde StateD dezer provincie bij missive verzocht eenigszins spoedig de be slissing van den gemeenteraad te willen me- dedeelen omtrent de vraag of door deze ge- meonte een schadeloosstelling zal worden verstrekt aan de bezoldigde personen bij d© schutterij, die ingevolge het bepaalde in Hoofdstuk V der Landweerwet ten gevolge van do opheffing dor schutterijen hun schuttcrlijke betrekkingen verliezen. Reeds in het najaar vaD 1903 werd te dier zake door den Commissaris der Ko ningin het gevoelen vaD B en We. ge vraagd. Zij hebben toen geantwoord, dat er huns inziens voor het treifen van geldelijke voor zieningen van gemeentewege geen redelijke grond viel aan te voerem. De leden van do schutterij toch waren geen gem:enteambte- narenhun werd dan ook van gemeentewe ge geen pensioen of wachtgeld toegekend. De schuttcrlijke betrekking werd door hen bijna zonder uitzondering als een onderge schikte. nevenbetrekking bekleed. Niet ten behoeve van de gemeenten, maar in het oe- laug van 's lands defensie werd tot de op heffing der schutterijen besloten. Dientengevolge «ouden de gemeenten wor den ontheven van haar b ij Tl ij k s w e t op- gclegdo geldelijk© verplichtingen, die het gemeentelijk budget maar al te lang hadden gedrukt. Bovendien had de opheffing d© betrokken per&onon allerminst overvallen; zij wisten sinds geruimon tijd, dat zij over cenigo jaren hun betrekking zouden verlie zen. Op al deze gronden dus achtten B on Ws- geen tormen tot het treffen van geldelijk* voorzieningen aanwezig. En uit een vooraf door hen ingesteld onderzoek was hun ge- bickon, dat hun opvatting door nagenoeg alle besturen van grootero gemeenten ge deeld werd. Inmiddels u deze zaak ook in de Tweede Kamer ter sprak© geweest. Een door haar benoemde commissie sprak als haar mee ning uit, dat zoowol op 6taaterechtelijkcn als op practischen grond het R ij k de verplichting had te aanvaarden om in deze voorziening te troffen De Regcering was het daarmede niet oen». Nadat harerzijds was betoogd, dat de schutterij was eon ge meente-instelling, anderzijds echter mot evenveel klem volgehouden, dat de leden der schutterij niet waron gemeente-ambte naren, word ten slotte zonder hoofdelijke stemming do tweede conclusie dor* comm. aangenomen, de wenschclijkheid uitspre kende, ,,dat bij do wet een billijke regeling worde getroffen voor het personeel der schutterijen, dat door opheffing daarvan zijn vasto inkomsten' als zoodanig moet misson. Uitgemaakt werd dus, dat er zou komen een wottelijko regeling. Maar d© behande ling der zaak in do Tweede Kamer gaf den Minister daarom nog allerminst het recht hot^ t© doen voorkomen, griijk door hem in zijn schrijven aan Gcd. Staten wordt ge daan, als zou door do beslissing der Ka mer tevens zijn uitgemaakt', dat bij die wet telijke regeling arn dc gemeenten de verplichting zal worden opgelegd om de bedoelde geldehjko voorzieningen to tref fen, B. cn Ws. blijven dan ook van mcening, dat dit in gocn gevel mag geschieden. Zij geven dan ook in overweging hen te machtigen aan God. Staten te berichten, dat do gomoenteraad niet bereid is cenigo schadeloosstelling te verlecnen aan do be zoldigde personen der schutterij». Den 31 Juni a. a. eindig do ter mijn, waarvoor de vorordening van 3 Maart 1904 regelende dc hcffiDg van een belas ting voor het gebruik van het lokaal voor gTfjontevoilingen, to Leiden" werd 'goed gekeurd. Opdat dez© belasting ook na dien datum kunne .worden geheven en de koninklijke goedkeuring daarop tijdig wordo verkre gen, zal dus tot hernieuwde vaststelling van di© verordening moeten worden over gegaan. Noch door d© commissie .voor het markt wezen, noch door B. cn Ws. wordt wijzi ging van de verordening noodig geacht. Mitsdien goven- B. cn Ws. in overweging tot do ongewijzigde vaststelling van do ver ordeningen regelende de heffing en de in vordering van een belasting voor het g©- bruik van het lokaal voor groenteveilingen over te gaan, u:ot deze uitzondering allcon dat in do slotartikelen van beido verorde ningen de in werking treding wordt be paald op ,,1 Juli 1907. Dc commissie van Financiën heeft tegen do in haar handen gestelde rekening van do Kamer van Koophandel cn Fabrie ken, dienst 1906, geen bedenkingen, en ad viseert derhalve die rekening goed te keu ren: in ontvangst op650 gld., in uitgaaf op: 639,19 gld*, sluitonde met een batig 6aldo van 10,81 gld. De volgend© voodrachten zijn den ge meenteraad aangeboden voor do benoeming van een 1ste onderwijzeres in do hand werken aan dj© nieuwe school aan den Zuidsingel cn van een lsto onderwijzeres in de handwerken aan de scholen der 3do klasse No. 2 en 4de klasse No. 1, ter ver vulling van de vacature, ontstaan door het verleend eervol ontslag aan do dames H. Pel en A. J. H, Boon: School Zuidsingel: lo. mej. O. F. Kuhi- man, 2do ondeiwijzcrcs in de handwerken aan do openbare school der 4de klasse No. 1; 2o. mej. A. E. Driesens, 2de onderwij zeres in dc handwerken aan de openbare school der 3de klasse No. 5; 3o. mej. M. Ritman, 2de onderwijzeres in de handwer ken aan dc openbare school der 3de klasse No. 3. School 3de klasse No. 2: lo. mej. A. E. Driesen.1?, 2d© onderwijzeres in de handwerken aan de openbare school der 3do klasse No. 5; 2o. mej. M. Ritman, 2do onderwijzeres in dc handworken aan de openbare school der 3de klasse No. 3; 3o. moj P. Fles, 2de onderwijzeres in de hand werken aan de openbare school 3de klasse No. 6. School 4de klasse No. 1: lo. mej AI. Ritman, 2de onderwijzeres in de handwer ken aan do openbare school der 3de klasse No. 3; 2o. mej. P. Fles, 2de onderwijzeres ia d© handwerken aan de openbare school der 3de klasse No. 6; 3o. mej. J. Schophui- zen, 2d© onderwijzeres in de handworken aan do oponbaro school der 4de klasse No. 2, Evenals in vorige jaren ia door hot Bestuur van het Genootschap Mathesis Scicntiarum Gonitnixj" wederom hot ver zoek tot B. on Wa gericht om kosteloos gebruik te mogen maken van cenigo loka len van do Gehoorzaal, gedurende do week van 22 tot en met 28 April a.s. voor do tentoonstelling van door do leerlingen vervaardigde teekeningen cn voor het hou den dor jaarlijkscbe algomeone vergade ring. Aangezien bij B. en Ws. tegen de inwil liging van liet verzoek geen bc-zwaar be- Btaat, geven zij in overweging ben t© machtigen d© benoodigde lokalen kosteloos aan het Qenootechap ten gebruiko af te staan. In den loop vaD dit jaar zal do zaal Noordoinde geheel afgebroken worden. Op het vrijkomendo terrein zal wordon gebouwd eon nieuwo sohool ton dionsto van d© Chr. inrichting voor m. u. 1. o. van den heer J. B. Meynen, van welke inrich ting thans een gedeelte der leerlingen les ontvangt in het schoolgebouw aan don Stillen Rijn cn een ander deel in het go- bouw van „Patrimonium", aan do Hoog- landscbo Kerkgracht, oen toestand, wolko naar verbetering deed verlangen. Het nog betrekkelijk nieuwe schoolge bouw aan don Stillen Rijn komt dan vrij. Het wordt niet onmogelijk geacht, dat het zal worden in gebruik genomen voor de hier ter sted© in het volgende jaar te ope nen Christelijko Kwoekschool voor Onaer- w zors en Onderwijzeressen, zij hot dan ook, dat voor die Kwe. -school reeds grond is aangekocht aan den Haagweg. Gisteravond hield het departement Leiden van de Ncdcrlandseho Maatschappij van Nijverheid in het Nutsgebouw een lo den-vergadering met introductie, waarin als spreker optrad d© heer H. G. L. Küs- ters, van Amsterdam, met con lezing over steenkolen, bruinkolen, enz. vooral in ver band met de nijverheid. De heer J. Hartevolt Azn. opendo do zeer slecht bezochte bijeenkomst met een kort woord van welkom en enkele medodeelin- gen betreffende hot departemont, waarna hij het woord gaf aan den heer Klisters, die begon met te zoggen dat hij recd3 jaren lang een specialo stucno heeft gemaakt van steenkolen cn wat uaarmede in verband staat, speciaal in het belang van den spoor wegman, en dceldo daarna uit zijn inder daad bcwondcrenswaardigen schat van konnis omtrent dit ondorwerp gedurende bijna twee uren lang, zijn gohoor een over stelpend aantal gegevens mede, bijna te veel om in zulk een kort tijdsbestek te wor den verwerkt. Spr. behandelde eesrst do steenkolen als brandstof, als hefboom voor bet verkrijgen van ijzer, als drijfkracht voor beweging, waardoor milliarden paardenkrachten worden verkregen, als middel tot verkrij gen van gas, teer, verfstoffen, carbol, creo soot, ammoniak, en eindelijk voor saccha rine. Daarna werd nagegaan do nog altijd ontzaglijke voorraad van steenkolen in de verschillende deelcn der aarde gevondeu en meer in het bijzonder de steenkolenmij nen in ons land besproken cn de werk zaamheden in do mijnen beschreven. Do vrees, dat de steenkolen voorraad in een afzienbaren tijd zou zijn uitgeput, werd door spr. te niet gedaan. In Europa zal bij het tegenwoordig gebruik de voorraad nog wel 400 jaren kunnen duren en in Amerika zal men tot het jaar 3000 geen ge brek hebben. Eindelijk worden de verschillende soorten [van kolen behandeld, waarvan wij alleen do magere, halvett© cn vette of vlamkolcn noemen. Nadat de steenkolen waren besproken, kwamen do bruinkolen aan de beurt en daarna dc turf. Eenige platen en een groot aantal mon sters van do verschillende steenkool, bruin kool cn turfsoortcu met do voorwerpen er uit vervaardigd verduidelijkten het ge sprokene. Het was voor de aanwezigen een bijzon der leerzame avond on do vela leden van Nijverheid", dio door hun afwezigheid schitterden, hebben zeker ongelijk gehad. Do heer Hartcvclt vertolkte in zijn elui- tingswoord het gevoelen der aanwezigen, toen hij den spreker dankt© voor dicn3 zoo hijzonder interessante voordracht. Naar het „N. y. d. D." verneemt, heeft prof. Schreinemakers, to Leiden, gewciger l een benoeming als opvolger van wijlen prof. Bakhuis Roozeboom aan dc Amstcr- damsche universiteit to aanvaarde t Het blad meent te weten, dat thans bij prof. Ernst Cohen, hooglccraar en direc teur van 't Van 't Hoff-laboiatorium te Utrecht, wordt aangedrongen r.»n 7Jöh ycor de opengevallen plaats beschikbaar tc stel len. Ook ons wordt bevestigd dat prof. Schroine makers voor de Leldsche universiteit zal behouden bleven. Bravo t Voor het examen in do nuttigo hand worken is te 's-Gravcnhage geslaagd moj. O. H. Fortgons, van Hazorswoudc. Zij was leerlinge van mejuffrouw P. van Borsolen, lo Leider». Voor hetzelfde examen zijn ook geslaagd de damos: B. M. Ba rends cn V. I. B. Cor- bière, beidou van 's-Gravonhage, leerlingen van moj. O. C. M. Aewerdorik. Met No. 5S der „Sta.-Jrt." zUn verzonden de statuten van do Coöperatieve boerenleen bank voor L1S86 en naaste omgeving, to Llsse. Do ledon van do Eerste Kamer «.«er Staten-Gonoraal zijn ter vergadering bijeen geroepen tegen Dinsdag 12 Maart, dos avonds tc half negen. Het bal door den Duitschcn gezant bij hot Ncderlanasche hof, den heer Von Schloozer, gegeven word bijgewoond door Prins Hendrik en do groothertogin Mario van Mecklenburg. Tor voorzicD:ng van tijdclijkcu finan- cieelen nood van Chr. Onderwijzers zal, op initiatief van het bestuur dor Voreoni- ging „Johannes" een nieuwo voroeniging gesticht wordon: „Vcreoniging van Bij stand". In do Pinkstorwcek, ah do Chr. Onderwij zers vereen igingen to Hilversum saraooK®- raen, hoopt men tot do constitucering ovor to gaan. Beroepen is oij de Gerof. Gc*"i. B. te Groningen ds. J. J. Miodoma, van Charlois. liet stoomschip N o o r d a m, van Nieuw-York naar Rotterdam, ia 8 Maart Bovozicr gepasseeru; do öeydlitz, van Singapore naar Amsterdam, arrivcordo Maart t© Antwerpen en zal 9 dito do roio voortzettende T huringen vertrok 8 Maart van Amsterdam naar Java en Austra lië via Antwerpen; do V a r z i n, van Java naar Amsterdam, arriveer'© 6 Maart te Havre en zal 9 dito dc roia voorlzctteu; do B a n d a, van Batavia naar Amstcrdaui, passeordo 8 Maart Dungoness; do J a v a, van Batavia naar Amsterdam, passeerde 7, Maai v Malta. ALPHEN. De heer J. v. d. Molen, school opziener te Leeuwarden, handeldo in een openbare vergadering gisteravond over hot onderwerp: „De roeping van schoolbestu ren, onderwijzers en ouders in verband met do nieuwo wet op hot Lager Onder wijs", daartoe uitgenoodigd door den Sohoolbond „Rijnstreek." Do voorzitter van dien Bond opendo de vergadoring met gebed en gaf, na ©en korte inleiding, het woord aan don neer v. d. Molen. Spreker vergeleek den schoolstrijd, dc op komst ©n den verderen vooruitgang van het (Jhr. onderwijs, bij den strijd tusscbcn Saul on David. In zijn gekeele rede, omtrent den duui' en den aard van den dezen strijd word dio geschiedenis in vergelijking gebraoht. Evenals David, hoewel in het begin do zwakkere en mindere stap voor 6tap won, zoo gaat het Chr. onderwijs steeds ecnigo schreden vooruit, getuige de nieuwe wet op bet Lager Onderwijs. Doch ook dit brengt zijn verplichtingen mee, niet liet minst van schoolbesturen, onderwijzers cn ouders. De schoolbesturen dienen op do luioglo to zijn met de oischen aan goed onderwijs gesteld, zoowel wat de leerkrachten ill leermiddelen aangaat. Het hoofd der scb \il moet met het bestuur in contact staan en' geen besluiten dienen door het schoolbe stuur genomen l© worden, «alvorens hefc hoofd der school daarover te raadplegen. De onderwijzers zijn verplicht do school te dienen en niet eigedgorechtigd op to treden terwijl' op d© ouder* do rooping rust, het onderwijs te steunen. Met dankgebed besloot spreker zijn leer rijke rede. Donderdag 14 Maart, dsd voorin, te .halflien, zal alhier een Raadsvergadering gehouden worden. HAARLEMMERMEER. De lieer Udo, eigenaar van de modelhocvo „Vondels Landbouw' aan de Hoofdvaart te Abbenes, heeft een stier verkocht voor 420 gulden, hetgeen een buitengewoon hoogc prijs ge noemd moet worden. Van gemeentewege is adhaesic betuigd met do tweedo postbestelling in de Meer. Om die bestelling evenwel geheel aan haar doel tc doen beantwoorden, wordt het ook wenschelijk geacht, dat zij niet alleen van Hoofddorp, ma.ar ook van bijkantoren uitgaat, bijv. afd. Vijfhuizon, afd*. Rijk cn Abbenes. Plet eventueel vestigen dier bijkan toren houdt tevens verband mot dc drin gende behoefte aan telefoonverkeer in deza gemeente, locale telefoondienst. Ook een 3-cents-port voor g hcelc ge meente zou op hoogen prijs word n gesteld. De wenschclijkheid tot invoering dier rege-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1907 | | pagina 1