ÏKT4377 Zatei*dag 5 Januari* A0. 1907. <§oarant wordt dagelijks, met uitsondering van (Zon- en feestdagen, uitgegeven. Dit nommer bestaat uit VIJF Biaden. Eerste Blad. Rubriek voor de Jeugd. Omgangsvormen. FEUILLETON. 1 >e oude toren. PRIJS DEZER COURANT* Vooi Lelie» pe> week 9 Oecte i pel 8 meenden J I S f 1.10. Buiten Leiden, pel loopoi en waar agenten gevestigd «yn I 1.S0. franco per post 1.65. PRIJS DER ADVERTENTIES: Van 16 regels ƒ1.05* Iedore regel tncor f0.17t. Groolere lettere naar plaatsruimte. Kloine advortontiön Tan 30 woorden 40 Cents contant i elk tiontal woorden meer 10 Cents. Voor het inoaseeeren wordt 0.05 berekend. Inzendingen worden aan ons Bureel ditmaal ingewacht tot Dinsdag-middag te VA uren. Onze tyd is een tyd van w&arheldl Ten minste, daar wil hy voor doorgaan. Alles dient in 't licht gebracht, in 't rauwe, niets ontziende daglicht. Do schomerige schyn, de poötlscho glans verdwenen in den grauwen dag, maar de waarheid, de lieve waarheid Is gered. De opvoeding houdt zich, ter goeder trouw, hiermee bezig. Wat niot strikt genomen, tot 't met de zinnen waarneembare der dingen behoort, is uit don booze. Weg dus met de sprookjes, weg mot dwergjes en foeên, met reuzen en tooverkollen; Sneeuwwitje is afgereied en Asschopoetster poötste de plaat; weg met don ooievaar, die de kindertjes brengt, weg met de rooie kool die hem concurrentie aan deed, weg ook met den goeden, irouwhartigen Sint: weg met de bakerpraatjes. Weg met de bakers, de historische baaksters zelveD, Individuen min of meer verknocht aan 't „bedriegorlje", dat men den zuigeling in don mond siopt, on op den grond, waarop de naam van dit voorwerp berust, al tot den veroordeelden kling worden gerekend; baak sters, die de wieg schuddon, dio 't kind er uit pakken en hot sussen, als de waarheid Is, daL't kind nieta schoeit; dus doende, de waarholdsfondauionten van den beginmensch allergevaarlijkst in do war sturen. Do vraag rystHoe zullen dezo in waar heid govooden, indien ze tevens van alle conventioneele leugen gespeend worden, op hun beurt in 't leven staan Dn vanzelf doemt dan do oude geschiedenis op van don man, die éón dag de vuile waai heul sprak zonder eeniger let concessie aan 't leugenachtige masker der samenleving en in dien éónen dag al zijn vrienden in vijanden hervormde, zijn personeel in een minimum van tyd de deur uitjoeg, in eon enkelo salto moitale uit oon oorvolle bo- trekkmg op straat stond en last not least, 't fortuin van 6on erltante in rook zag ver dwijnen of liever gezegd in do zakken van andere neven. Deze boekenfiguur, deze oprecht- heidsmakeiaar, wekt steeds ieders lachlust. We verkneuteren er ons in als hy zyn vrienden zoo ongezouten, ongevraagd en xond mogeiyk, de roDde waarheid zegt, we genieten als hy ze z'yn superieur zoo rauw mogeiyk opdient, haar zoo onbewimpeld mogelijk zyn tante in 't aangezicht kletst; maar in dit genot zei ven ligt al do kiem der veroordeeling van 't systeem. Want do menscheiyke aard biykt ook in deze genoegdoening zoo mooi niet. En boe dik ligt toch die innerlijke satisfactie er op, als men zoo'n oprecht mensch eens volgt in zyn zoeken naar waarheid; hy zal den jongen predikant verzekeren, dat zijn stem eon ona&ngeDamen klank heeft, en hem ont houden dat zyn taal vol mooie beeldspraak zit; hy zal do kinderen van een raisdadigen vader, die hem in hun onwetendhold prijzen, tot betere, d.i. meer ware inzichten brengen; hy zal, als hy onderwyzer is, den vader ver zekeren dat zyn kind rechtuit te dom is om te loeren; hy zal den weinig intelllgenton mensch bekennen, dat deze niet hoog genoog timmert voor de betrekking, die hy bekleedt, zonder den uitstekenden goeden wil, do ont zettende viyt ook maar eenigszins te releveeren. Ook met de gebruikeiyko omgangsvormen ls deze mensoh in voortdurend conflict. Hy groet niet voor iemand, dien hy niot acht, en op de keper bekeken, acht by, misschien eenlge gepriviligeerdon uilgozonderd, die by hem in 't zonnetje staan, eigeniyk niemand, zichzelf alleen. En de lompe, botte waarheden, die hU de monschheid toedient, houden goiykon tred met zyn onvormeiyken of ruwen, ongelikten omgang. Men moge goede vormen het leugenachtige masker noemen, waarachter we kunstig onzen waron aard trachten te verbergen, zy zyn onmiskenbaar evenzeer een uiting van onzen aeslhetischen zin. En meerl Zy zyn uitvloeisels van hart en gemoed, zy zUn 't aroma en de charme van do samenleving. Zondor hen zouden onze gesprekken do allures van een Indianen-conversatie aan nemen. Tot lllustratlo van dozen waarheid- llevendon omgang onder menschon, diene Amerika, 't land zonder traditie, waar men in bokshouding een plaats in een business- trein moet bemachtigen en slechts krachtens die boks houding haar tegenover den binnen dringende verlaten kan. Wanneer we al onzo lieve leugens, onze aangename vormen aan den kant zotten, zyn we dan dichter do „waarhoid" in den omgang genaderd? Of zouden niet juist die bemlnneiyko vor men, die kleine wellevendheidsuiUngen, waarin do beschaafde mensch van jongsaf getraind wordt, niet 't plaveisol van eon weg vormen, die voert naar een andore waarheid, met ovenvool goboorterechtvormen ze niet de kleine vooroefoningen tot een betere vol making, zyn ze niet tot op zekere hoogte de openbaring van 't zodolyke op den bodom van 't menschonhart, zyn ze niet de kleine zielewendingen, die onzen elgoniykon loeiyken menschenaard verloochenen en zoetjes aan brengen tot een waarheid op een hooger plan gelogen, een inueriyko, welke by velen bodol- ven ligt, hoewel ze gloeit, onder de doode asch van do grove „waatheid" in don omgang. L-b li. Gemeentezaken. Achterstallig xoerk. Onze gemeentelijke molen maalt wel lang zaam. Dat blijkt al heel duidelijk uit het voorstel inzake do Vereeniging tot bevorde ring van den bouw van Werkmanswoningen dat in de maand Maart van het vorig jaar reeds aanhangig is gemaakt en daar het de laatste vergadering van de overladen agenda werd afgevoerd, nog niet zijn beslag heelt gekregen. Wellicht hebben tot deze vertraging al lerlei factoren meegewerkt, die de buiten* staander moeilijk kan beoordeelon, zoodat we verstandig doen niemand en vooral niet hot college van B. en Ws. van doze langza^ mo afdoening do schuld te geven. Toch schijnt hot ons bedenkohjk, dat do gemeenteraad steeds voor zooveel achter stallig werk blijft 6taan. Ons dunkt, dat vooral bij het sluiten van een jaar, zaken, die reeds lang aan de orde zijn, behoorden to worden afgedaan. Elko dag heoft genoeg aan zijn eigen kwaad, staat gcsclirevon, maar olko dag heeft ook genoeg aan zijn eigen werkzaam heden. Wie met achterstallige arbeid heeft tc worsbe-Ton, lijdt gevaar, dat hij eigenlijk nicte op tijd afkrijgt. En dat geldt niet het minst voor een openbaar lichaam als do gemeenteraad is. De eereto vergadering in het jaar 1907 van don Lcidsehen gemeenteraad waarom niet reeds Donderdag a.s. zal geheel moeten worden ingenomen door punten, die eigenlijk in het vorig jaar hadden bo hooron tc zijn afgedaanliet voorstel werk manswoningen, salarisTCgeling der politio, melkverordcning. Er behoeft waarlijk niets meer bij. Wij zullen den Raad gelukwcn- sclicn als liij deze drie gewichtige zaken in één zitting behoorlijk afdoet. Zeggen B. en Ws. hierophet is toch waarlijk niet onze schuld dat dezo onder werpen nog niet afgedaan zijn, want wij hebben zo reeds eenmaal op de agenda ge plaatst, dan moeten we voor de eer van den Raad opkomen met te antwoorden, dat de agenda's, waarop ze voorkwamen, inderdaad te lang waren. Een nominale raadszitting pleegt van twee tot vijf uren des namiddags te duren Daarvan gaat gewoonlijk voor mededcelin- gon van ingekomen stukken, benoemingen, on enkele zeer huishoudelijke zaakjes, weer een klein uur af. Wat schiet er dan voor een anderhalf dozijn punten al weinig tijd voor beraadslagen over! Men kan toch niet wenschen, dat de 37 Raadsleden 6lechts ja en amen zullen zeggen op hetgeen door het collego vud B. en Ws. is gepraeadvi scerd en voorgesteld? Twee uren zijn verbazend gauw volge praat. Doch bepaalde het achterstallige zich slechts tot deze drie zakon, we zouden er nog over kunnen zwijgen. Maar wij weten ook, als wij slechts ons geheugen raadplegen, dat cr veel meer is. Daar ligt sinds jaar en dag een adres van Regenten van het H -G. of Arme Wees- en Kinderhuis om een subsidie uit de ge meen tokas, daar is een verzoek ingekomen vaD ,,Leiden8 Belang'', gceteund en bestre den door vorscbillendo andere plaatBelijko Vereenigingen om invoering van een wet telijk sluitingsuur van winkels; do onder wijzers hebben gepebitionneerd om nadere regeling hunner jaarwedden en eindelijk i3 nog toegezegd een nader voorstel tot regeling van de jaarwedden der gemeente werklieden. Dit lijstje is wellicht nog onvolledig, wij schreven slechts uit onze herinnering op, maar het is bij het reeds genoemde lang genoeg om to doon inzien, dat 1907 con heelo erfenis van 1906 heeft tc aanvaarden. Hoe dan aan dczo vertraging, die to<Ji niet aan een goedon gang van zaken be vorderlijk kan :.ijo, tc ontkomen? Ons dunkt alleen door geregelde afwik keling van zaken op do gemeen tel ijko i u- reaux en door vermeerdering van het getal Raadsvergaderingen. Wanneer B on Ws. konden besluiten be lioudens enkoio uitzonderingen, den Raad om do twee weken bijeen tc roepen, dan zou men alj r^_el een niet overroerdo agenda hobbcu, do to behandelen onder werpen zouden tot hun recht komen en afgedaan worden on aan hot einde van het jaar zou men niet opgescheept behoe ven te zitten met een hoop achterstallig werk. De Raad is in 1906 royaal geweest je gens de Wethouders door luin tegemoetko ming van 1000 gulden op 1500 gulden tc brengen. Men mag nu ook een beetjo meer van bot College van B. cn Ws. eischcn. Meent men, dut het salaris van het hoofd der gemeente, wiens taak inderdaad zeer omvangrijk cn moeilijk is, daardoor nog zwaarder zoudo worden cn onevenredig aan een bezoldiging van 6000 gulden, wel nu, de weg om tot verhooging to komen is ook hier niot afgjsloten. Het ecnige bezwaar, dat tegen de ver meerdering van enkelo Raadsvergaderingen kan worden aangevoerd is do verhooging van kosten. Stellen we, dat er per jaar zes verga deringen meer worden gehouden dan zou dit aan presentiegeld hoogstens zesmaal zestig gulden, dat is 360 gulden kunnen bedragen. Ze-ker geen overwegend bezwaar, doch mocht, dit zoo wezen, welnu, er is een weg om het presentiegeld bijvoorbeeld van twee gulden tot 1.50 gulden verlaagd to krijgen. Wij hopen cn verwachten, dat meo ter plaatse, waar het bohoort, de door ons go- rruiakt© opmerkingen in crnslégo ov >rwc- ging zal Wil Ion nemen cn dat het gc/dg er van zal wezen, dat heb achterstallig werk aa.. het einde van het pas ingetre den jaar tot een minimum zal zijn be perkt. Leiden, 5 Januari. In de vergadering der „Vryzlnnlgo Propagandaclub" alkior. werd gekozon tot voorzitter: de hoer A. I. Witmans Mzn., ter,wtyl da ovtrlgo bostuursfunctiön wordun toegowezen aan de hoeren fiovena Grevo, P. C. G. A. Wykmans, J. v. d. Zeeuw on H. H. N. Tettorodo. Als nieuwe loden traden vorscheidor.e personen toe. Voor eon „dordo Chiistoiyke school" alhior, is by ds. Drost eon anonieme gift van vyfhonderd guidon bezorgd. Door dr. J. H. F. Kohlbrugge, tc Utrecht, zijn aan 'a Rijks Museum van Natuurlijke Historie to Leiden ten ge schenke aangoboden ccn collectio dieren, door hem op Java, Tosari, bijeengebracht-, omvattende twee zoogdieren, 4 reptielen eu batrachi, 2 wormen, 7 fleschjco met spin- 89) Hij draaide zich plotseling om. Bij heb aanschouwen van de bedroefde moederlief de tot in het hart getroffen, c'x>r de vree selijko agitatie der laatste dagen, door den storm der zelfbeschuldigingen bijna van bet verstand beroof 1, maakte h-j, als een be&chonkene, een tuimelend, wending en viel op de knieen. „Moeder," riep hij, ,,moederl Waarom moest het zoo ver met. mij komen I" Frauke was teruggedeinsd Juffrouw SiemensI" riep zij bevend. „Het is mijn zoon", zeide de oude vrouw en streek zacht over het hoofd, dat zich in do plooien van haar rok verborg Heete tranen vielen daarop. Frauke sloot zacht de deur. Binnen koor- do men niet, dat zij hevig snikkend door de gang vloog. Een oogenblik later trad zij de woonka mer binnen en ging dicht naast haar ouden vriend zitten. Zij legd© haar hand, die van zenuwachtigheid beeiae, in de zijne; hij vroeg niet, wat haar ov rkomen was, hij meende, zij de om Hinze, die haar gezegd had, dat hij heenging. Het was ©chter veeleer ce machtige indruk, welken de moederliefde op Let kind had g.maakt, cn dan het andere, dat met juichen en kla gen, met weencn en lachen, iD haar gemoed bad post gevat: de zalige vrouwenliefde. Zoo zaten zij zwijgend bijeen en wachtten totdat do voordeur zich achter dengenc zou sluiten, die jarenjang het onheil van het huis was geweest. Aan het einde van de gang, in liet be- rookte vertrek met de wijnlucht cn de slech te photografién, met dc schrijftafel vol speelkaarten cn noncnalante boekhouding, lag liij, wien de wr,eging van het sleeve geweten en de innige, jammerende moeder liefde, den v&lsc-'Sn trots gebroken, en de lichtzinnige neigingen verdreven had. ,,Ik wil mij losmaken van den schurk, dio mijn onheil was. ik kan het niet langer meer verdragen, het :heele leven één enko Io leugen. Ga mee, moeder 1 Moeder, ga mee I" Hij streelde steeds opnieuw dc magero hand. Ik was den waanzin nabij", jam merde hij; „zonden cn zorgen stonden als bergen om mij heen cn benauwden mij dag en nacht. Als gij niet hier in huis om mij nentwil waart, gekomen; als gij trouw moe dertje, niet telkens weer den bijbel op mijn tafel had gelegd, als gij niet had gewaakt, het beste leven zou al mijn zonden niet w..r goed gemaakt hebben." „Ga," zeide zij zacht, ,,ga naar de stad; ik wil hier eerst alles in orde brengen." En hij ging, to voet. Toen hij de kamer van den opperstalkuecht voorbijging, zag hij naast het paardentuig, hetwelk aan den muur hing, een eenvoudigen stok staan, zooals de landlieden dien veelal bij zich hebben, als zij naar het land gaan. Het was de stok, welken hij als eenige bezitting hid meegebracht, toen hij 'voor het eerst dit huis had streden. Hij greep dien en ging heen. Toen hij do allee had here'--, slo g I- j den weg naar den polder in. Achter hein I klonk liet rollen van een rijtuig. Hij keer de zich om. Do wagen hield voor het bec- ronhuis stil. Gertrud was uitgestapt cn hielp d i invalide, wien het uitstijgen moeilijk viel. Een oogenblik stond hij al leen, gebogen, toen kwam Frauke uit dc voordeur en vloog hem om den hals, streel de hem wcenend cn de invalido legde den den arm om zijn kind, hot zwarte verband verdween in do blondo lokken. Zoo ston den zij, over wie het ongeluk was gekomen, naast elkaar. De voormalige rentmeester zag dat al- los. Hij lcirudc tegen den populier aan, waarbij hij stond, en weende bitter. Den volgenden morgen verliet juffrouw Siemens ook het huis. De heer von Knee stak haar vriendelijk Je hanj toe; Ger trud streelde de oude handen, zooals giste ren de zoon had gedaan; Frauko snikte aan haar hals en verzocht haar af en toe terug te komen. Christiaan bracht do oude vrouw met het rijtuig naar de sta<L ïoen Gertrud haar verzocht had, in haar betrekkin^ te blijven, had zij daar^uo'' vriendelijk bedankt: ,,Ik moet bij bera zijn; hij heeft mij noodig." X. Acht dagen na deze gcbcurtcnis-ien, op een zonnigen nairüddag, nado/do bris- tiaan Möller, van Westdorf komend, Itcfc achterhek vau het park. Hij had zich van af den dag, waarop Hinze was ontslagen, door den oudeü, ervaren Voes bijgestaan, in de meest verschillende landbouwzaken ingewerkt. Daar lnj bij ziehzelven berede neerde, dat van nu af het toezicht over de bezitting aan hem was toevertrouwd, had hij zich voorgenomen, van den vroegen morgen tot den laten avond onverdroten op zijn post te staan en zich niot door dc gedachte te Laten ontmoedigen, dat, vol gens menschelijko berekening, allen arbeid tevergeefs zou zijn gedaan. Dc gedachte voor zijn kleine lieveling to werken, gaf aan zijn schreden vleugels en het bij zijn jonge jaren zoo gewichtige gevoel van groot© verantwoordelijkheid schraagde tevens zijn moed. Dikwijls ochter was zijn gemoed; met bezorgdheid vervuld. Van kind af een ijverig toehoorder van landbouwvoordrach ten, door do natuur met een helder, prac- tiscb verstand begaafd, beredeneerde li ij bij ziehzelven, dat zijn moeder te veel op hraar schouaore zou nemen, als zij het goed overnam. Het vermogen zijner moeder zou alles te zamen, het huis nnu de markt meegerekend, ongeveer honderd veertig duizend mark bedragen. De waarde van do gehcelo bezitting was echter, alhoewel do landerijen zich in een treurigen toe stand bevonden, bijna driemaal zoo veel. Er was een grooter kapitaal noodig om het goed cr weer boven op te brengen. Maar zelfs als wildo zijn moeder hot waagstus van den aankoop ondernemen, dim zou Thorbecken dat zdkcr verainde- ren. Doch, ondanks het vooruitzicht van deze droevige toekomst, v.as Christiaan vast De-sloten, al zijn krachten in te spannen, al het werk, dat zich voordeed te laten verrichten en de werkzaamheden goed to verdoelen. Hij besloot, de opeengestapelde wol tc verkoopen, do schuren te reparce I nen en kleine insecten, benevens twee kist jes met vlinders en kever*. Den schenker is daarvoor den dunk der. Regeering betuigd. ,,Do Nieuwe Courant schrijft naar i aanleiding van het „groot© Hofbal" heb j volgende; Wij waren in du gelegenheid de locali teitcu te bezichtigen, waarover in het Ko J niuklijke Palais kou worde/i beschikt hij do ontvangst van de ruim 1060 gasten, dio do zoogenaamde Nieuwjaarspartij teu Hove plegen te bezoeken. Bij die gelegenheid staat, naar ons bleek do rcgelendö hofhouding voor 'n moeilijk© taak. Du afmetingen van do grooto bai- znal zijn to gering om alle gasten daarin toe te laten en tevens genoegzame ruimte open te houden voor liet oogenblik, waarop j H. M dc Koningin binnentreedt en heb bal begint. Bijna eun derdo vau don zaal vloer toch, het geheel© boveneinde, wordt bedekt door een tapijt, waarop in een Iir.i- von cirkel, inet hot Koninklijk Echtpaar ah middenpunt, do zotcis staan voor net' diplomatcukorps, de Ministers cn anJhro hoogwuardigheicLsbeklceders, die, na to vo-i ren den nan do opening van het bal voor- ofgaandou cerclo te hebben bijgewoond, xgfi het gevolg van 11 M. de balzaal bctredea,? Dczo cerclo wordt gehouden in een paap.' vertrekken rechte van dh anti-chnmbro bovenaan do groote trap. Do cerclo duurt' meestal een klein uur cu do overgroot© meerderheid der gasten moet zich dus hetzij in do balzaal uetzij in dc meer conv- fortabele omliggende zalen dien tijd wacli- te ns getroosten, voordat het bal geopend wordt. Na den cerclo begeeft zich het Konink lijk Echtpaar, vergezeld van het Civiele en het Militaire Huis cn gevolgd door 'et gezelschap van ongeveer 150 per* mcl dat dczo bijzonder© ontvangst heeft bijgewoond naar do balzaal door de deur .jenever den boven beschreven halven kring var» zetels. Voor dezo binnenkomst moet de noodiga ruimte worden opengehouden, ovciuu# natuurlijk voor den eersten dons, die ou-« middellijk daarna begint. Werden nu, in afwachting van Jict binnen treden van het vorstelijk gezelschap, alle gas- ten tot do balzaal toegelaten, dan zouden loei» I dc entróo noch do opening in gocdo ordo kun- non geschieden. Daarom wordt in den aan vang sleclita aan dames toegang tot dc balzaal verleend en von do bcoren Uiogonon, dio deel nemen aan den eersten dans cn voorts slechts naar gelang de plaatsruimte toelaat a i an deren, in do eerste plaats hoogo milita" -n„ Dezo allen scharen zich dan langs de lango wanden dor balzaal, in do ruimte, die niet door het tapijt is belegd. Do overige gor.oo- digdcn blijven gelijk gezogd, tot na dc opening van het bal vcrtoeVcn in dc reeks ruime ver trokken, welko rondom het hoofdoinde dof. balzaal gclogon zijn en in een waarvan een' thcc-buffot, in een ander (do witte zaal naast de balkonzaal aan do voorzijde van het paleis) een orkest zich bevindt, Voor do open deur, welke uit die ree' ver trokken toegang tot het hoofdoindo dor bal zaal geeft, scharen zich vele gaston bijeen on» den vorstelijke stcct te zien binnenkom' n. Ln afwachting van dat oogenblik wordt door di* deur geen passage tot do zaal vergund, omdat dit de boven omschreven oonvnngsreg.;ling go- heel zou verijdelen. Om die roden was hij een vorlgo gelegenheid ccn koord gespannen; ren cn dc massa's kostbaren mest nar het land to laten brengen; kortom, hij wilde zoo huishouden, alsof het goed nimmer in vreemdo handen zou overgaan. Aldus, in dozo gedachten verzruken, bcj trad luj, het hek doorgaande, 'act park r ni to zien of do paden nog in goeden staat- waren. Daar hij van oordeel was, dat Fraukes vader, zooals hij den heer des huizes in zijn gedachten noemde, nu dik- wijU langs deze wegen zou wandelen, zoo inoest dc netheid, welko zich overal aan zijn blik vertoonde, hem ondanks al zijn i droevige gedachten, prettig stemmen. Toon do jonge rentmeester zich om ccn groep heesters heen boog, zag hij Ma^x Voss, die do nauwe liverei met een luchtig linnen jasje had verwisseld; hij werkt© *n het zweet zijns aanschijns in do paden.- j Voss beduidde den jongen man met een i oolijkcn glimlach op zijn verweerd gelaat om zacht tc loopen en uecs naar ccn lom- j merrijk lindc-priceJ. Christiaan Möller ging, im merkwaardig vlug van begrip, op het avontuur in. Hij dook zijn lange ge stalte ineen cn ofschoon hij gewoonlijk ecu zeJccren, vasten, fermen gang bad, blecV het, dat hij ook wist te sluipen als cci vos.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1907 | | pagina 1