Royal Windsor
VULEM1ERS
Stoomtram Haarlem-Leiden.
Te hoop gevraagd:
LEIDSCK DACBLAD, DINSDAG 9 OCTOBER. TWEEDE BLAD;
Ingezonden.
J. HENRI BERKELJON,
Lange Mare 40.
met Décor,
MLYa
Lange Hare 78.
lEUMIIV;
BEROEMDE UAARBERSTELLER
PETROLEUMKACHELS.
Open Brief
Pr tl G. J. P. J. BOLLAND,
No. M3Ö3.
Anno 1906.
Mr. Wiiiem Bilderdijk.
Uitgegeven op machtiging der Bilderdijk-
Commissie. Eöveker en Wormser, 1906.
Deze kloeke bundel, kunstvaardig ge
drukt op eene wijze, waarvan de heer J. W.
Enschede in eene „typografische toelich
ting" (blz. 452458) uitsluitsel geeft, huldigt
den dichter op den 150-jarigen gedenkdag
zijner geboorte door een reeks van artike
len, die hem schilderen als dichter cn taal
kundige, als geschiedkundige en humo
rist, of in zijne verhouding tot tooneel en
beeldende kunsten, of als calvinist en in
zijne verhouding tegenover het katholicis
me, terwijl andere handelen over zijne fami
lie, zijn stamboom, zijn brieven om al
leen het voornaamste te noemen. Zonder
twijfel is door veler samenwerking een be
langrijk boek tot stand gekomen, dat den
lezer Bilderdijk doet kennen cn dichter bij
brengt. Dat men zich voor 'de onderschei
dene onderwerpen tot deskundigen heeft
gewend, bracht ons eene studie over „Bil
derdijk als taalgeleerde" van prof. te Win
kel, waarin 's mans taalkundige deugden en
ondeugden uitnemend worden uiteengezet
(blz. 109—136). Wij halen er het woord uit
aan: „zoo voor cenig dichter de taal waar
lijk leefde, dan was het voor Bilderdijk"
(blz. 118), terwijl die deugden en ondeug
den geestig zijn geteekend door Jacob
Grimm in ééne zinsnede: „Ik leer als ik hem
lees, ofschoon niet juist dat wat hij leert"
(blz. 136), Jacob Grimm, die B. hoog
schatte cn hem in 1819 het eerste deel van
zijn „Deutsche Grammatik" ten geschenke
■zond. Over Bilderdijk ais historicus schreef
dr. Joh. C. Breen, die eveneens onpartijdig
licht en schaduw verdeelt cn met ij^tem-
ming Fruins woord aanhaalt: dat Bijder-
dijk zulk een open oog heeft gehad voor do
verdiensten onzer oude landsheererff -;do
graven (blz. 145). Het kon al verder den
heer Wildeman niet moeilijk vallen Biluer-
dijks gewaanden stamboom (de Teistërbant-
legende) om te houwen, c-n hij plant cr
den echten voor in.de plaats.
Het was te vermoeden, dot Bilderdijk,
do vereerde leermeester van Da Oosta cu
Groen van Prinsterer, de vader van het
Réveil cn van de anti-revol-tionnairo partij,
door do tegenwoordige geestverwanten uit
bundig zou gehuldigd worden. In dezen
bundel schildert de heer J. Postmus B.
als calvinistisch Nederlander, in een stijl,
die sterk aan dien van dr. Wagenaar doet
denken en de heer A. Brummelkamp be
schouwt hem als profeet, beiden met eene
ingenomenheid, di: hen donkere vlekjes in
hun held doet voorbijzien. Moeilijk moet
het den heermr. C. W. Wormser gevallen zijn
Bilderdijk ook als humorist te doen erken
nen, ofschoon men moet toestemmen, dat
èn in zijn-è briefwisseling cn vooral in zijne
„Levensgeschïederm van Julius" (enkele
teekeningen daarvan op plaat XI tegen
over blz. 304) do humoristische a$er vloeit.
Maar de geheel onjuiste regel over Wolff en
Deken (blz. 233) had mr. Wormser beter
in de pen gehouden.
Wij mogen, zelfs in deze korf© aankondi
ging, niet nalaten Re aandacht te vestigen
op het artikel van dr. Van Staveren over
„Bilderdijk en de geneeskunde", eene stu
dio, ook voor de jgeschicdenis der modi-
sche wetenschap van groot belang. De ver.
houding des dichters tot het tooneel te
schetsen was aan don heer J. H.. Róssing
uitnemend toevertrouwd.
Een aantal platen versiert het
boek wezenlijk. Op plaat 5VI moeten de
bijschriften bij de portretten van de profes
soren Luzac en Kluit omgewisseld worden.
L. K.
Geaichto Redacteur 1
Beleefd verzoekt orytfergeteekende plaat
sing van onderstaand in uw veelgelezen
blad, in de hoop dat het langs dezen weg
komen mag onder de oogen van bevoegde
autoriteiten, waarvoor bij voorbaat mijn
dank.
Het doet ons wielrijders altijd zeer prettig
aan te zien hoe onze straten voortdurend
in zeer goede conditie worden gehouden,
en waar do toestand iets te wenschcn over
laat, dra rappe handen aan het werk zijn.
om dit in -den kortst mogelijkcn tijd te her
stellen. Het kan dan ook een waar genot
heeten, bijv. het Rapenburg met zijn lom
merrijke boomen, Paardensteeg en Ouden
Singel mot zijn gelijko straten eens af te ped
delen, om zoo een tochtje te maken langs
den' lagen Rijndijk, met zooveel natuur
schoon, waar men langs de oevers van den
daar nog helderen Rijn de frisacho lucht,
met Volle teugen kan inademen, jammer
echter, dat dit zeer aanbevelenswaardige
tochtje onderbroken wordt door een kort ge
deelte straatweg, n.l. van de oude grens
regeling van Leiden en Leiderdorp tot de
Spanjaardsbrug, waar de bestrating in ccn
allertreurigsten toestand verkeert, en men
daar don indruk krijgt, alsof de straatsfee-
nen er in het voorbijloopen zijn ingeplant;
de een steekt het hoofd fier omhoog, terwijl
de ander naar het schijnt allo hoop heeft
laten varen, als zou hier nooit meer van
eenigc gelijkheid sprake kunnen zijn.
Mijns inziens zou het van groot belang
zijn, ook met het oog op de uitbreiding der
stad in dat gedselte, 'dat de hand daar eens
flink aan den ploeg werd geslagen, waar
mede zeker den velen bewoners van dit ge
deelte, en niet het minst het steeds toene
mend wielrijdend publiek een groote dienst
zou worden bewezen.
Een wielrijder, d i o menig
maal met dit slechte ge
deelte k'c'nnis maakt.
Noird-Zuidhoilandscbe Stoomtram.
Uit zeor goede bron ontvangen wjj het be
langrijke bericht, dat de Holl. ÏJz.-Spoor-
wegmaatschappij door aankoop eigenares
is geworden van "de meerderheid der aan
deden in :de Nöordf-Zuidholland^ch©
Stoomtramwegmaat schappij Haarlem—Lei
den.
Binnen/kort zal een alfeemeene vergade
ring van aandeelhouders plaats hebben,
waarin het tegenwoordige college van com
missarissen aftreedt on een nfieuw ooilego
benoemd zal worden.
De prijs, die voor deze1 aandeelcn be
taald werd, is geheim; bij moet wel een
belangrijk© .wezen, daar de concessie der
N.-Z.-H.-Stoomtram nog 31 jaren duurt.
Evenmin bestaat bot dusver zekerheid
over vlo plannen, die do Hollandsen© Spoor
met deze lijn heeft. Wanneer wc nagaan,
dat de Maatschappij in de laatste jaren
zich een plaats heeft veroverd in het locaal
verkeer, de stoomtram Haarlem—Alkmaar
gekocht, de eloctrische tram in Haarlem zal
aanleggen, do eloctrische spoor Rotterdam
Schovcningen zal cxploiteercn, dan ligt
het vermoeden voor do hand, dat ook de
aankoop van de meerderheid dor aandeden
in de Noord-Zuidhollandschc Stoomtram
slechts een onderdeel is van een plan, om
zich een nieuw bedrijf van locaal verkeer
te scheppen, tegen den tijd, dat dc Staat
haar grooto spoorweglijnen naasten zal.
In elk geval is do aankoop voor de streek
tusschen Haarlem cn Le&den daarom van
belang, omdat nu spoediger kans is op eloc
trische beweegkracht on daarmede gepaard
gaande intenser verkeer,, dan nu het geval
is. („H. D.")
De fabriekarbcidsters te Maastricht.
Omtrent do audiëntie van twee Maas-
triclitscho fabrieksarbeidsters hij minister
Yeegcns, verneemt do „Limburger Koerier"
liet volgende:
„In het kabinet van Z.Exc. toegelaten,
dccldo een der afgevaardigde vrouwen me
de, gehoord te bobben, dat cr sprake was
van genoodzaakt neerleggen van den ar
beid door vrouwen en meisjes in vcrschil-
lendo ateliers dor oeramisclie fabrieken.
Uit naam nu van over de 1000 vrouwen
cn meisjes emeekten zij bij den Minister
haar toch niet broodeloos te zullen ma
ken, daar verbod van den bedoelden cera-
mischen arbeid door vrouwen gelijk zou
staan met dc ellendo in velo huishoudens
bicngen. Er waren er Ixxvcndien onder do
vrouwen, die meer dan 33, ja tot 37 jaren
in de bewuste ateliers hadden gewerkt zon
der in haar gezondheid ook maar ecnigs-
zins geschaad te zijn. Wijders zagen zij,
wat haar betrof, niet in, dat do stoffen
alleen voor vrouwen ea niet voor manneü
giftig zouden zijn.
De Minister stelde haar gerust cn deed
cenigo belangstellende vragen, waaronder,
hoeveel vrouwelijke personen cr te Maas
tricht wel werkzaam zijn bij het vergulden,
drukken en biscuitschilderen.
Het rmtwoord der vrouwen luidde: on
geveer 7Ö0.
Dan informeerde Z.Exc. hoe het er in
die werkplaatsen uitzag met de proper
heid.
De vrouwen repliceerden ze vertelden
dat ons met den noodigen trots dat do
Minister gerust mocht komen kijkjn; haar
werkgelegenheden mochten gezien worden.
Dat, zeida do Minister, was hij inder
daad van plan te doen; hij zou ongetwij
feld op do Maastrichtscho fabrieken eens
een kijkje komen nemeu, hoewel hij nog
geen bepaalden 'deg daarvoor had kunnen
vaststellen.
Ten slotte informeerde minister Veegens
neg hoe het stond met de ovcrklccderen.
Het antwoord luiddo hierop, dat zij,
spreeksters, als verguldstcrs zulk een over
kleed niot noodie hadden, doch dat do ar
beidsters aan oven en verniskuip er allen
van voorzien waren.
Dat waren ongeveer do voornaamste
kwesties, dio tusschen minister en fabrieks
arbeidsters-afgevaardigden besproken wer
den.
Met den meest aangenomen indruk ver
lieten de beido vrouwen, na een audientio
van ongeveer een half uur, het kabinet cn
togen niet eerder Maastrichtwaarts om haar
collega's van dc uitstekend© ontvangst te
gaan verhalen, dan nadat zij door mevrouw
ltutgcrs op do vriendelijkste wijzo door
Den Haag cn Sohcveuingen waren rond
geleid.
Op een gevaarlijken weg.
Men leest in het „Weekblad van het
Recht"
In den Jaatstcn tijd hoort men van in
vallen 'door justitie cn politie in huizen,
omtrent welke het vermoeden was gerezen,
dat zij zijn voor het publiek toegankelijke
huiz n van hazardspel. Dat vermoeden
werd mcercndeels bowaarheid en het is dus
wel begrijpelijk, dat het krachtig optreden
der politie algemeen© instemming mocht
verwerven. Toch moet menigo lezer bij do
kennisneming van die courantenberichten
wel eens do vraag bij zich hebben voelen
opkomen: zijin al de bij did invallen ge
troffen maatregelen wel in overeenstemming
met onze wet en loopt onzo politi© niet
gevaar, door prijzenswaardigen ambtsijver
gedreven, verder te gaan dan do wet toe
laat! Ons is het niet altijd gelukt, dien
twijfel geheel te onderdrukken.
Na den jongsten inval door do Haagscho
politie waren tal van personen, tlic zich in
de verraste veste bevonden, medegenomen
naar bet commissariaat van politic, vooral1
op grond, dat zij niet dadelijk den optre-
d^-nden politie-beambte vul kombevre^
'digende verklaringen aflegden. Dio mede
neming is met wat goeden wil t? rechtvaar
digen met een beroep op art. 41 Wetboek
van Strafrecht, daar ten aanzien van al dg.
in het lokaal aanwezige poisonen het orn-
stig vermoeden bestond, dat zij schuldig
waren aan do overtreding van art. 457, 7o.
W. v. Strafr., cn men dus van ccn ontdek
king op heeterdaad mag spreken.
Doch bedenkelijker is do houding, dio
aan liet commissariaat van politio tegen
over dc aangehouden personen schijnt te
zijn gevolgd. Naar do wet moesten zij voor
den officier van justitie of een hulpofficier
worden gebracht, moest deze proccs-vorbnal
opmaken en daarna den aangehoudeno d a-
d e lij k in vrijheid stellen. Het schijnt ech
ter, dat niet alle aangehoudenen onmiddel
lijk bereid waren to verklaren wat do in
strueerend© ambtenaar als do waarheid bc-
schouwdo. Welnu, dezo ambtenaar, naar
wij mecnen een inspecteur van politio cn
dus niet een tot het opmaken van proces
verbaal aangewezen ambtenaar, d.w.z. niet
een hulp-officier van justitie, was naar bet
verhaal luidt „onverbiddelijk" in zijn aer-
hoor. Wie om de waarheid draaide, werd
naar het arrcstantenlokaal teruggevoerd,
om aldus tot nadenken tc worden gebracht;
wi© eerlijk opbiechtte, mocht naar huis.
Die terugvoering naar het arrestanten-
verblijf kan moeilijk anders dan als ccn on
wettige daad worden gequaliticcerd en do
hier gevolgde wijzo van instrnecron lijkt
ons in hoog© mate bedenkelijk. Een ver
klaring heeft slechts waarde, indien zij in
volle vrijheid is afgelegd; ccn' bekentenis,
verkregen onder don druk van het alterna
tief: bekennen of terug naar het cachot,
voldoet niet aan de eerst-; voorwaarde voor
volstrekte betrouwbaarheid. Indien do be
doelde Haagscho po^itio-nmbtoiUaar wer
kelijk verhoeren afneemt op dc wijze, waar
op do couranten dit voorstellen, mag het
hem wel eens duidelijk worden gemaakt,
dat hij daarmede op 'den verkeerden weg
is. Ook bij het nastreven van ccn volko
men prijzenswaardig «.oei is het niet onver
schillig, welke middelen daai-toe worden
gebruikt, vooral niet, wanneer die min de
len aangewend worden door justitie of
politie.
Naar do „Avp." thans, na ingesteld on
derzoek, meldt, is geen der gearresteerden
«dien avond in het arrestantenlokaal opge
sloten. Er waren enkele verdachten, die,
na hun verhoor, nog met den exploitant
van het speelhuis moesten worden gecon
fronteerd, d© exploitant moest eerst op het
politiebureau gebracht worden cn in af
wachting daarvan moesten de verdachter*
Voorloopig nog in de wachtkamer vertoc-
vcm
Leeraar voor Piano.
9428 6
f 0.75, f 0.90, S 1.05.
VojüensSfaaFS
van zware roestvrije Staalplaat,
gekst zwart,
f 0.85, f8.-, f 8.15.
Dito met Patroon (Décor),
f 0.80, f I.Q5, f 1.20.
739 -25 Aanbevelend,
die oud Goud, ZiIrer,DlJimaal,
Bloedkoraal, Antiek of wat ook van
waarde wil verkoopen, kan niet beter
terecht dan bi) N. IIUJSTEIjBïANj
Oude Rijn No. 52, bijdoLoidscheSpaarb.
DE
Nil
r cm m
in 2 co cd
2_HH
n|cc
N
O 2 x
Gebruikt de ROYAL WINDSOR, die nnn do
Erjze baron de natuur] yke klc-ur on schoonheid
dor Jeugd wedor teruggeeft. ZIJ gaat den val
der haien tegen en doot de rooi verdwijnen.
ZO ls do JSKNieBHAARHERSTELLER,welke
bekroond is. Onverwachte uitkomsten.Steeds
hloolonder verkoop. Op do flacons de woor
den ROYAL WINDSOR elschen. Bevindt zich
by de Kappèrs-Roukvdfkoopers in heelo on
halvo tlacons. Entrepot- 2$, rue cFJ2nghien,Par[]$,
franco toozendlug op aanvraag vkn het Pros
pectus, bijzonderheden on goluigschrl/tcu bo-
vattendo. GISl 29
"Verkrijgbaar by de Firma KNAAP, A. H, C.
VAN HOORN, Opvolger, Breestraal 113, Leiden.
C.SS ,rO$0
'fy 4
s&TZj O.
i
722 223
De Administratie van het „Leidsch
Dagblad" belast zich met het plaatsen
van Advertentiën in alle Bladen.
eia a
SïÏjiÖtSSö S
-v.-
i,,. 1 .V,
1
Nog oonlgo Pctrolenm-
Kachel* voor »potpr\jzon.
1 Groote Geëmailleerde
Kachel met 00 Singe-brander
voor r H-35. (Merk GEORGE
BALLEK).
733 15 Aanbevolend,
A.. AZLmT,]
Lange KSar»e 78-30.
719 16
Goedkoopste en gerieflijkste Reisgelegenheid.
Van LEIDEN naar 1ste KI 2de KI.
OEGSTGElvST 15 Cents. I2J Cent.
SASSEN HEI1I 25 22J
LISSE, HILLEGOM, BENNEBROEK,
HEEMSTEDE of HAARLEM 30 25
Couponboekjes, verkrijgbaar gostold bij de Goederen-
Agenten, geven voor korte afstanden veel besparing. 3374 20
lleclitotrecks Kapitaal be
schikbaar tot olk bedrag voor
handolaron, particulieren, ambtenaren,
enz., (mits eenigo zekerheid), alsmede
lsto üu 2do hypotheek, accepten, eifo-
nlsson, koopmansgoederen, bouw-
crodioten, ceolen, cossiön, enz. Brieven
franco letters 1>. J. Postkantoor
Rus No. 119, Den Haag. 414 9
een Perceel bouwterrein, liefst
in don omtrek van het Station, voor
hot bouwon van con Hoerenhuis.
Brieven Bureel van dit Blad onder
No. 673. 8
Zooeven verscheen:
AAN
DOOR C61 13
Er. G. JELSERSEïlA,
Ungleeraar aan do Eijksnniïerslicit
te Leiden,
Tweede druk.
Vrij» f 0.75.
Uitgave van GEBROEDERS UAH OER HOEK,
te LEIDEN,
