No. 14295.
LEIDSCH DAGBLAD, ZATERDAG 29 SEPTEMBER. - TWEEDE BLAD.
PERSOVERZICHT.
Gemengd Nieuws.
OiSTTVA"^0^
berichten
""Wfnafkt
Anno 190(5.
Over de opleiding van Indische
ambtenaren (zie vorig Overzicht) zegt
„De Ned erhude r" nog, dat een an
dere hoek, waaruit de wind den Minister
tegenvaait, it do Bestuursacademie.
,,Men zegt dat reeds het toelatingsexa
men tot den Indischcn clienst de noodïge
waarborgen moet geven voor uitstekende
ambtenaren; dat de Regeering desnoods
voor allen het doctoraat in de reohts- of
staatswetenschappen kan vorderen, en dat,
door inkrimping der alleen voor geëxarai-
neerden toegankelijke betrekkingen, die
betrekkingen beter kunnen worden bezol
digd en dc Indische dienst voor ieder ge
ëxamineerde een voldoende toekomst kan
opleveren. Men vergeet, aldus redeneereu-
dc, dat het dualisme van Europeesch en in-
landsch bestuur vordert ook in tal van la
gere rangen Europcesche ambtenaren te
hebben van een zekere opvoeding, en, of
schoon de Regeering blijkbaar den weg op
wil met dat dualisme geleidelijk te breken,
kan, zoolang het Indische regeeringsregle-
ment ook in deze niet gewijzigd is, deze ra
dicale oplossiDg der kwestie onmogelijk
incidenteel bij de ambtenaars-opleiding van
haar worden verwacht. Maar een jong-
mén^ch kan zeer goed geschikt zijn voor con
troleur bij het binnenknd^chL bestuur, zon
der dat hij daarom op later leeftijd behoeft
geschikt to blijken voor resident of d in den
Raad van Nederlandsch-lndië. En voor
zoodanige schifting schijnt inderdaad de
Bestuurs-academi© een gelukkig gevonden
middel. Thans reeds heeft de Regeermg de
grootste moeite om do noodigo juristen
voor de Indische rechterlijke macht te er
langen. Hoe wil men nu, dat zij ook voor
den administratieven dienst denzelfden
eiseh gaat stellen? Een suppletoir© studio
van slechte één jaar in de ïndisohe vakken
ter oriënteering, als door sommigen wordt
aanbevolen om meerdere gegradueerden
voor den Indischen dienst te verkrijgen, is
bovendien veel te kort, al ware het slechts
om voldoende taalkennis te verkrijgen, voor
do werkzaamheden in de ondergeschikte
rangen van het binncnlandsch bestuur.
Daarenboven is het de vraag, of iemand
van den leeftijd, waarop aldus in den regel
de dienst zou worden ingetreden, nog wel
geschikt is om zich onder de inlandsche
bevolking te leeren thuis gevoelen, in die
mate als bij de ondergeschikte ambtenarcu
bij het binnenlandsch bestuur gewensckt
is Dit laatste zou evenzeer een bezwaar
opleveren tegen het vorderen van een lan
gere en meer diepgaande studie voor het
ambtenaarsexamen dan de voorgesteldo van
drie jaren.
Een gewichtig bezwaar tegen dc voorge
stelde regeling zou men kunnen achten, dat
do toegang tot do Bestuurt-academie niet
zal verkregen worden door -een vergelij
kend examen, maar op de rapporten van
do superieuren van den betrokken ambte
naar 1Villekeur kan da rvan het gevolg
zijn. Maar een grootc lichtzijde daartegen
over is, dat de africhting, de plaag van
alle examens, hier is afgesneden. En bo
vendien is tegen willekeurige bevoorrech
ting met eenigen goe. -n wil door den gou
verneur-generaal wel te waken.
Op één niet onbelangrijk punt schijnen de
Regeeringsplannea nog voor verbetering
vatbaar- Het gevaar schijnt niet denkbeel
dig, dat bijv. de eenig© professor in het
Javaansch te Leiden in plaats van de ele
menten dier taal te onderwijzen, zijn ambt
genoot in het Latijn of Grieksch tot voor
beeld neemt, en uitsluitend moeilijke schrij
vers gaat interpreteeren, oude handschrif
ten leert ontcijferen, enz. Dan zou heb
onderwijs voor de toehoorders onbruikbaar
zijn en dezen verstoken van de gelegenheid
om leiding bij hun studiën te ontvangen,
en de minister van koloniën zou tegenover
dezen toestand machteloos1 staan.
Wanneer men nagaat, hoe sommige
hcogleeraren ten onzent collego geven in
vakken, waarvan hun toehoorders bij de
komst aan de Universiteit even weinig we
ten, als de aanstaande Indische ambtena
ren van bet Javaansch, schijnt dit gevaar
geenszlns denkbeeldig. Het zou daarom oc
voorkeur verdienen, om, met behoud van de
bestaande leerstoelen te Leiden, de Be
stuursacademie tevens te maken tot een
instelling van onderwijs in dc vakken van
liet examen, dat toegaaig geeft tot den In
dischcn administratieven dienst, welke in
stelling dan onder het ministerie van kolo
niën zou moeten ressorteeren. Niet in te
zien valt, waarom de aan do Bestuurs
academie te verbinden leerkrachten niet
tevens zouden kunnen benuttigd worden
voor het andere onderwijs. De meerdere
kosten zouden in zoodanig geval niet zeer
groot zijn, en al waro het omgekeerde het
geval, zoo schijnt de beoefening der Indo-
logische wetenschappen voor Nederland
van zoo veelzijdig belang, dat daarvoor wel
een kleine opoffering mag worden gedaan.
Het bovenbedoelde monopolie in het Indo-
logische onderwijs ware da-arm ede tevens
nog meer geweerd, en de vrijheid in de keu
ze van zijn leermeesters zou eerst dan in
werkelijkheid voor den candidaat-ambtenaat
bestaan."
Met tolourstelling, schrijft dc „Nieu
we Rotter da m^che Oourant",
hebben wij van de tweede begrooting
van minister Staal kennis geno
men.
Die teleurstelling spruit daaruit voort,
dat het blad moet constateeren, dat alles
vrijwel bij ..et ouce it- gebleven, uitgeno
men de „ongemotiveerde, ja, zooals ze nu
is geregeld, onverantwoordelijke vermin
dering van het blijvend gedeelte der mili
tie."
Alvorens die vermindering te behandelen
wijst het blad er op, dat voor 1907 944.329
gld. minder is aange\raagd dan voor 1906
is toegestaan. Neemt men echter in aan
merking, dat voor do \oltxding van het ves
tingstelsel verleden jaar 520,100 gld. was
toegestaan en nu slechts 50,400 gld. wordt
aangevraagd, dan 6linkt de bezuiniging
feitelijk tot 474,629 gld.
En na verschillende andero posten to
hebben besproken vestigt het blad er
de aandacht op, dat voor soldijen 188,515
gld. minder wordt aangevraagd dan voor
1906 was toegestaan; een vermindering,
die voornamelijk wordt verkregen door af
schaffing van het blijvend gedeelte dor mi
litie bij do bereden wapens en verminde
ring hiervan bij do onbereden wapens met
3900 man.
Dit geeft het blad aanleiding tot het uit
spreken van den wensch, dat de Tweede
Kamer den Minister ernstig dc volgende
vragen zal stellen:
lo. Heeft het gezegde in de vergadering
van 21 December IS*"': „Om het mobilisa
tie-besluit te doen slagen, moet de cavale
rie zijn op volledige sterkte; daan-oor
moet ik miliciens bobben, ik kan niet
wachten totdat zij zijn opgekomen," thans
zijn waarde verloren?
2o. Stemt de chef van den generalen staf
met don genomen maatregel in, en acht
deze oppor-officier onzo mobilisatie niet
ernstig bedreigd, nu gedurende de zomer
maanden slechts één half geoefende lich
ting, gedurende de wintermaanden één ge
oefende en één ongeoefende lichting bij de
eskadrons onder de wapenen zullen zijn?
3o>. Is de maatregel genomen in overeen
stemming met het gevoelen van de inspec
teurs der cavalerie en der artillerie van den
commandant der bereden artillerie?
4o. Kunnen de commandant der bereden
artillerie en de inspecteur der cavalerie
er voor instaan, dat, niettegenstaande den
genomen maatregel, do hun onderhoorige
batterijen en eskadrons behoorlijk voorbe
reid worden voor hun oorlogstaak?
Dit wat de cavalerie en de bereden ar
tillerie aangaat. En verder in het alge
meen:
lo. Acht de Minister de vorming van het
railitiekader door bedoelden maarregel niet
geschaad
2o. Blijft de bewaking van munitie en
materieel van verschillenden aard vol
doende verzekerd?
3o. Is de sterkte aan torpvdisten en
kustartilleristen steeds voldoende om de
toegangen tot onze zeegaten te verzeke
ren?
De „Nieuwe Rotter dam echo
Courant" meent, dat do zaak te gowich-
tig is, om niet ernstig onder de oogon te
•worden gezien, en- besluit met de opmer
king, dat dc begrootincr voor 1907 haar om
trent do plannen van den Minister van
Oorlog niets wijzer heeft gemaakt dan die
voor 1906.
De ,,Sticht8che Courant"
scdirijft
Tegen de vijf opcenten van minister Har
te maakten liberalen en socialisten groot
misbaar. Do tien opcenten van De
Meester worden door liberalen en socialis
ten goedgekeurd, en (waarlijk zullen ook
voor 1907 dio opcenten weer worden aange
vraagd.
In hun stembuslied zongen de liberalen
verleden jaar over de „pijp tabak" van
den werkman, die Kuyper belasten wou. En
nu wordt aangekondigd een „debiet-
rocht op tabak,"
Hoe toornden do liberalen en socialisten
toen minster Harte den jenever-accijns wil
de verhoogen. Nu, ook wij bestreden dit
voorstel, maar is het niet komiek, dat ook
dit Ministerie thans een verhpoging
van den drank-accijns aankondigt?
Op de „technische" herziening van de
tariefwet tegenover het misbaar, dat vcrlo
den jaar wegens de voorgesteld© tariefs-
v>rhooging gemaakt werd, weten we reeds
Maar wie herinnert zich ook niet de
scherpe critick op het Ministerie-Kuyper,
uitgeoefend, reeds vóór drie, ja vóór vier
jaren, omdat het niet dadelijk voorzag in
den financieelen nood der groole gemeen
ten.
„Het Volk" vooral achtte, dat dit
niet alleen uit onwil kon voortkomen, ja,
zag in dat „nietsdoen" een poging om do
groote steden door geldgebrek te verhinde
ren om op sociaal gebied haar taak to ver
vullen. En nu, vier jaren later, is er een
liberaal Kabinet, en de Troonrede zwijgt
over den financieelen nood der
groote gemeenten als het graf.
Zoo maakt de Linkerzijde zich met haar
oppositie op bijna alle punten belachelijk.
Verlof geweigerd. Men
tohrijft aan „De Tel.":
Aan een te Arnhem voor herhalingsoefe
ningen in garnizoen liggend milicien, on
derwijzer aan een openbare school, is deze
week verlof geweigerd tot het houden cener
proefles aan een openbare school te Win
terswijk, hetwelk natuurlijk tot gevolg
heeft gehad, dat bedoelde onderwijzer voor
die betrekking niet in aanmerking kon ko
men.
Genezen. Gistermorgen
werd uit het Militair Ziekenhuis te Utrecht
ala genezen ontslagen de korporaal der
vesting-artillerie Bungener, die te Laren bij
het lotsen van het morgenschot de kardoes
in het gelaat kreeg, waardoor groote kans
bestond, dat hij voor altijd het gezicht zou
moeten misten. Dank zij der behandeling
is het gezicht behouden; het gelaat draagt
alleen nog maar de sporen van het kruit.
(„N. v. d. D.
DestoomtravlerA. M, 54 (Hol-
land IV), welk© Woensdag van IJmuiden
ter vischvangfct vortrok, werd gisternacht
circa 12 uren op 110 mijlen afstand aange
varen door het met stukgoederen beladen
stoomschip „Ria Retzlau thuisbehoorend
te Stettin. De trawler bekwam een gat aan
het bakboorcteachtereclup. ongeveer een
handbreedte boven do waterlijn, cn is bij
binnenkomst dadelijk naar Amsterdam op-
gestoomd.
Naar aanleiding van onjuis-
t© berichten, deelt de „Prov. Gron. Ct."
mede, dat eon eïgen aanvraag is inge
diend door den commissionnair in effec
ten te Groningen, J. W. F- Jonkers tot
verklaring in staat van faillissement, maar
deze aanvraag is ingetrokken. Voorts
meldt het blad, dat genoemde heer giste
ren do assistentie der politie heeft moeten
inroepen tegenover iemand, die geld van
hem terugverlangde en hem Lodreigdo.
D© liquidatie der zaken van genoemden
oommissionnair zal door den advocaat mr.
S L. Outs geschieden cn naar alle waar
schijnlijkheid zal door do familio nan do
orediteuren oen ondarshandsch accoord
worden aangeboden.
Dc strenge nachtvorst van
Maandag op Dinsdag heeft cn te Maar
tensdijk èn te Zcisi do knolbegonia's en
cactus dalia's doen sneuvelen. Ze zijn zwart
gevroren, wat jammor is, immers het ge
beurt dat men in November nog van deze
bloemplanten snijdt.
Gistermorgen is toKessel de
hovenier v. d. M. bij het boomsnoeion uit
een boom gevallen en kórt daarna over
leden.
Do stoom tr am tusschen H c-
renveen eD Jour© heeft te Oudchaskc hot
rijtuig van boer Jelsma, op weg naar de
Jouster- kermia, aangereden.
Do vrouw van Jelsma werd gedood,
Na het gebruik van garnalen
rijn t© Heerenveon verschillende personen
onpasselijk geworden.
Zelfmoord eener jonge too.
neelspeelster. Een jonge toonaelspeelster,
wonende te Dieppe, genaamd Juliette
Meunier, heeft zich gisteren in een hotel
der rue Centrale van het leven beroofd,
door een groote hoeveelheid ether in to
nemen..
De ongelukkige was sedert lang lijdende
aan een zenuwziekte.
Toen men het lijk ontdekte> wat dit
reeds geheel zwart.
Het minis terio van justitie
te Washington heeft meegedeeld, dat do
kort geleden in werking getreden wet op
do keuring van vleesch in de Vcrecnigde
Staten niet van toepassing is voor vlcesch,
uit het buitenland ingevoerd.
Een picador, d i e verleden
Zondag, bij een stierengevecht to Bayonne,
Spanje, zw: .r gewond werd door een
stier, is Dinsdag overleden, zonder dat hij
weer zijn bewustzijn was gekomen.
De Oosten r ij ksche vissche-
rij Ct. maakt gewag van een schildpad-
plaag in liet noorden van dc Adriatischo
Zee. Er ziin belooninc.n uitonlnofd voor do
verdelging der dieren. Vooral te Grado
hebben zij groote schade aangericht onder
de vischnetten, enz Te Monfaloono verwek
te een schildpad, die in een dameszwemin-
riohting kwam binnenrollon, een geweldige
opschudding. D© badende daiacs dachten
aan een haai.
Inde laatste dagen is het
aantal hommen-aanslagen op trams in Ri
ga schrikbarend t'ogenomen. Slechte heel
zelden konden de daders gepakt worden.
Dinsdagavond werd in de voorstad Ha-
gensberg een bom geslingerd naar een
volle tram. Een verschrikkelijke ontplof
fing volgde. Do geheelo wagen werd ver
nield. De bende schoot op de passagiers
met Mauser-pistolen. Bijna all© passagiers
werden gewond, tweo hunner zijn reeds
overleden. Eén man werden Je armen en
boenen weggeslagen, een arbeider verloor
een oog. De wagenvoerdor werd ernstig
gewond, evenals een oude vrouw en een
politie-agent.
Een niouw m id dol van de Rus-
sischo sluipmoordenaars- Een jonge man
sprak eergisteren in een straat van Moskou
een officier van politie aan, cn bood hem,
na een poosje gepraat te hebben, een peer
aan. De officier at de peer op... cn viel on
middellijk daarna op den grond. Hij werd
naar het hospitaal gebracht, waar de ge
neesheer constateerde, dat hij vergiftigd
was. Hij verkeert in zorgelijkcn toestand.
Voor postzegelv erzamolaara
In do hoofdburcelcn der posterijen to Par
rijs is in de maand Juli een vergissing
begaan, dio pott>:egelvcrzamelaars belang
zal inboezemen. Toen het port voor binncn-
landscho brieven in Frankrijk op tion
centimes is gebracht, heeft men voor een
proef o.a. een postzegel gedrukt., waarop d»«
zaaiende vrouw als het ware zwovende was
voorgesteld. Dit model werd verworpen.
Maar een aantal postzegek- was aldus go-
drukt.
Van deze postzegels zijn cr bij vergissing
een aantal verkócht. Zoodra men het be
merkte', werd de verkoop gestaakt, maar
cr zijn toch eenigo postzegels met dez-o
kleine afwijking verkocht. Voor verzame
laars- een buitenkansje.
Intussohen is ook do tegenwoordige post
zegel nog niet de definitieve; men verwacht
weldra postzegels, dio meer zullon gelijken
op het bovenbedoelde verworpen zegel dm»
op de tegenwoordige. Allee aanmaningen
voor verzamelaars om uit hun n<-g»en to
kijkeQ.
llgiy»\fp]|
