Melk als voedingsmiddel en drank.
Stervende parelen.
In het Louvre-museum ligt een parelen
collier op zijn sterfbed, een fluweelen kus
sen. Dit collier is afkomstig uit de nalaten
schap van Thiers cd oohoordo eenmaal aan
diens echtgenoot©. Het is zeer eenvouc'ig
■vervaardigd en heeft weinig artistieke
waarde De materieeic waar do bedraagt
intusschen 144,000 gld. Het bestaat uit 145
parelen in drie rijen, die te ramen 2097
grein wegen. De drie grootst© parelen ^re
gen 36, 39 en 51 grein. Dit ooilier moet
sterven". lederen dag verliest het aan
glans en in den loop 'der jaren zal het
zwart worden. Waardoor? Doordat parelen
haar onvergetolijken glans dechts behou
den, wanneer zij door vrouwen gedragen
worden en telkens weer in aanraking komen
met de zachte en warme huid der draag
ster.
Toen bijvoorbeeld Keizerin Augusta stierf,
vond men in haar nalatenschap prachtige
parelsnoeren, die eveneens stervende wa
ren. Dit kwam alleen, doordat de Keizerin
ze sedert jaren niet om den hals, maar,
zooals bij den ouderdom der Keizerin zeer
verklaarbaar was, ze alleen over haar klee
deren had gedragen.
Deskundigen bevalen voor de pa
reien een badkuur in zeewater aan. Zij
werden gedurende eenige maanden, met
inachtneming van do voorgeschreven voor
zorgsmaatregelen, op den bodem der zee
gedeponeerd en herkregen op deze wijze
haai- vroegeren glans. Wanneer een pare
len-collier van den hals genomen wordt,
waar het aan een warmte van misschien
40 graden is blootgesteld en het wordt dan
op het marmeren blaci van een toiletta
fel gelegd, waarvan de warmte misschien 1
20 graden bedraagt, dan voelen zij om zoo
te zeggen deze afkoeling. Dan kunnen heeJ
gemakkelijk de bovenste lagen, die zeer
teer zijn, samentrekken en de schoon©
glans gaat verloren.
Ongelukkig is het ooilier -uit de nala
tenschap van Thiers op rood fluweel ge
legd en ook deze omstandigheid kan er toe
bijdragen, dat het sieraad langzamerhand
zijn glans verliest, daar ook 'de kleur van
het fluweel, die door chemische middelen
verkregen is, haar invloed langzaam, maar
r.cker doet gelden. Bovendien 'ligt het ta
melijk" dicht bij een venster en de lichtstra
len zijn voor de parelen ook al schadeUjk.
Het bestuur van het Louvre-museum
heeft dit collier geruimeri tijd op prijs ge
steld als een der bezienswaardigheden van
den eersten rang, maar nu zou het dit sie
raad gaarne willen verkoopen, daar de
waarde er van voortdurend vermindert.
Voor het ontvangen geld zouden dan eeni
ge schilderijen van beroemde meesters wor
den aangeschaft.
Daartoe geeft do voornaamste erfgena
me van Thiers, die tegelijkertijd executri-
ce-testamentair is, geen v.lof. Nu beschou
wen de Parijsehe juweliers het beroemde
collier als een „proofdiertje". Men zal er
aan kunnen zien in hoeveel jaren de pare
len kunnen wegsterven, wanneer er niets
voor haar onderhoud gedaan wordt.
Hoe lang parelen kunnen leven", dat
wil zeggen haar glans behouden, is nog
niet vastgesteld. Bij een goede behande
ling bewaren zij haar glans eeuwenlang;
dat kan men vooral aan familiestukken
zien, die van het eene geslacht op bet an
dere overgaan. Bij eeD slechte Lehande-
hng sterven zij spoedig.
ïïct eeuwfeest Tan liet stoosscliip.
De ,,Ligue maritime frangaise" maakt
toebereidselen voor de viering van het
eeuwfeest van het stoomschip. Ter herinne
ring van het feit, dat in 1807 het eerste,
door Fulton gebouwde stoomschip in de
vaart kwam, zal het volgend jaar een in
ternationale tentoonstelling georganiseerd
worden. Fulton is wel is waar de schepper
der stoom scheepvaart, hij heeft het eerste
stoomschip, de „Claremc At'gebouwd, dat
in Augustus 1807 van New-York tot Albany
120 zeemijlen stroomopwaarts in 32 uren
voer; doch hij heeft ccd aantal voorgan
gers gehad, die gedeeltelijk in voorstellen,
deels in practiscbe uitvoering zijn denk
beeld, schepen door stoom te bewegen,
reeds vroeger trachtten te verwezenlijken.
Ook aan deze voorgangers zal bij de ten
toonstelling herinnerd worden. Met name
herinnert men aan den Franschen wiskun
dige en natuurkundigDenis Papin, die
200 jaren geleden een, zij het ook nog zeer
onvolmaakte stoommachine en een stoom
schip gemaakt heeft. Met deze stoomboot
heeft hij, naar gemeld wordt, reeds in 1707
op de Fulda hij had als Calvinist
Frankrijk moeten verlaten en wa6 van 1687
tot 1707 hooglecraar in de wiskunde aan
'de universiteit te Marburg tochten on
dernomen, doch de rivierschippers moeten
over het zonderlinge vaartuig, door het
welk zij zich waarschijnlijk in hun bestaan
bedreigd zagen, zóó in woede ontstoken zijn,
dat zij het vernielden.
In den loop der 18de eeuw werden ver
schillende pogingen tot het makeD van een
stoomschip gedaan. Zoo met nam© door den
Amerikaan John Fitch in 1787 en in het
volgend jaar door Patrick Miller, wiens
stoomsohip alle verwachtingen overtrof,
maar nochtans niet gebruikt werd. De
Franschen eischen voor een bijna vergeten
landgenoot Jouffroy d'Abbans den roem
op, de eerste uitvinciér van een bruikbaar
stoomschip te zijn .geweest.
Hoewel dus vroeger vele proefnemingen
zijn gedaan, de werkelijke vader der stoom-
scheepvaart is toch de Amerikaan Robert
Fulton, want van zijn uitvinding af begint
de onafgebroken ontwikkeling der stoom
schepen tot aan de triumfen eenor scheeps-
bouwkunst, do moderne oceaanreuzen, die
in minder dan vijf dagen den Atlantischen
Oceaan doorkruisen.
Fulton had reeds in de jaren 1802 en
1803 gedurende zijn verblijf te Parijs een
stoomboot gebouwd, doch "de romp bleek
voor de zware machine to zwak en de boot
zonk' in de Seine. De machine werd ge
licht en in Augustus 1803 stoomde het klei
ne vaartuig in tegenwoordigheid eener com
missie der F ranse he Academie en van zeer
veel geleerden met succes stroomopwaarts.
Nochtans gelukte het Fulton niet, den
steun van Napoleon voor zijn onderneming
t© verkrijgen. Daarentegen ontving hij van
den Staat New-York het monopolie voor
de stoom scheepvaart op de Noordameri-
kaanoche rivieren en verplaatste nu het
tooneel zijner werkzaamheid naar d© nieu
we wereld. Met een in Engeland gelx>uwdo
machine van 18 paardenkrachten, werd de
„Claremont", een schip van 160 ton, uit
gerust en daarmede in Augustus de stoom-
scheepvaart geopend.
Fulton bouwde ook een stoomfregat met
32 kanonnen, die een machine van 120
paardenkrachten en zijn naam drccg. Het'
was een dubbel schip van 66 meter lengte,
met een scheprad, dat zich tusschen beide
schepen bevond. Zijn succes moedigde tot
navolging aan en in de eerstvolgende jaren
werd in Engeland, Frankrijk en Duitach-
land gebouwd. Ter herinnering aan' beni
heeft de Fransehe ,,Ligu© Maritime" het
voornerpen nabij de Sein© een monument
op te richten, dat tevens gewijd zal zijn
aan het aandenken van Denis Papin en
Jouffroy d'Abbane.
De polste en oudsie boom van Zweden.
In het Tijdschrift van de Boschverple-
gingsvereeniging leest men het volgende:
In het kroonbosch Norra Qvill iD Tjusto
revir, 150 meter ten zuiden van het luite
nantshuis, vindt men een eikeboom, die
de grootste en waarschijnlijk ook de oud
ste boom in Zweden ia
Zijn takken zijn, een enkele uitgezon
derd, nog alle gezondmaar zijn stam
heeft het sedert lang afgelegd on het on
derste deel is vermolmd. Hij is hol tof in
den top en daarbinnen is een groot© ruim
te. De zuidkant is gaaf, maar aan de
noordzijde is een groote spleet, van onde
ren zoo wijcl als een deuropening-
Deze scheur is na verloop van tijde©
weer kleiner geworden en groeit van bin
nen weer dicht, zoodat do ruimte weer
kleiner wordt.
Deze oik wordt door het districtshoofd,
M. C. Craelü, in 1772, in een officieel stuk
reeds als volgt beschreven
Bij de beruchte pestziekte (in 1350) en
nog 150 jaar daarna, werden de grootste
hier in de buurt groeiende eiken geveld,
maar eenige zijn blijven staan, waaronder
een bij het luitenantshuis in Norra Qvill,
merkwaardig, omdat hij 22 ellen in omvang
is op borsthoogte; ik heb zelf met acht
tien menschen in den hollen stam gestaan.
De boeren gebruiken die ruimte anders
voor gereedschapsschuur, voor het bewar
ren van ploegen, eggen en wagenladders.
Wanneer men dus bedenkt, dat deze eik
reeds vóór de groote peet in 1350 bestond,
dan moet liij nu den respectabelen leeftijd
van minstens 600 jaren bereikt hebben.
De opgegeven afmeting van 22 ellen om
trek op borsthoogte is 13.06 meter, nu is
de diam. 4.25 meter. Thans kunnen er dan
ook niet meer dan acht personen in staan,
omdat de ruimte van binnen dichtgroeit.
Het vorige jaar heeft men van staatswe
ge rondom des»n boom een meterkoogen
steenen wal gemaakt en hem daarmee ge
plaatst op de lijst der natuurmonumenten.
Dr. Herz, te München, schrijft in de
Milcbzeitaing"
Wanneer men bier „vloeibaar brood"
heeft genoemd, kan men melk „vloeibaar
vlcesdh" noemen; buiten die bestanddcelen
bevat ze echter nog die van het brood. Een
pond beenderen-vrij vleesch en vijf met 0.25
pond boter bestreken broodjes zijn in voe
dingswaarde nog maar gelijk aan drie li
ters melk, welke, niet half zoo duur zijn en
een deel van het dure vleesch. kan vervan
gen bij den gezonden, volwassen mensch.
Bij dagelijksch. gebruik van 0.50 liter
melk spaart men alle vijf dagen een pond
vleesch uit. Dit is maar juist de gelijke
hoeveelheid (jaarlijks 3640 K. G.), welke
door de Duitschc bevolking in doorsnede
wordt geconsumeerd, waarvan een groot
deel (kinderen, land- en woudarbeiders) in
het geheel niet of slechts op feestdagen
vleesch geniet. Kracht en gezondheid dan
ken dezen den eenvoudigen koet meel- en
melkspijzen, kaas, enz. en de matig
heid. Het eiwit-gehalte van alleen in Beie
ren verkregen kaas is gelijk aan een boe
veelheid vleesch van twee pond per hoofd
over de geheele Duitsche bevolking.
Waar men in arbeidsplaatsen proefsge-
wijze melk invoerde, daar heeft men kun
nen waarnemen, dat zij spoedig vrienden
vond, daar zij niet zoo slecht smaakte als
velen geloofden, die sedert hun kinderja
ren geen melk meer hadden gedronken, en
daar zij te gelijk honger en dorst 6tildc.
3>it heeft het gevolg gehad, dat zij ook in
de huishoudingen werd ingevoerd, waar
zij door vrouwen on kinderen wordt gepre
fereerd boven vleesch of bier.
Door zijn armoede aan stikstof houdende
bestanddeelen kon bier nooit het vleesch
vervangen en de bierdrinkers trachten hun
behoefte aan eiwitstoffen aan te vullen
door het gobruik van kaas en worst. Bier
bevat in één liter do voedingsstof van 1.75
broodje melk van 2 cn juist zooveel
aloohol als de melk vet. Het vet, dat we
gens zijn goeden smaak en verteerbaarheid)
het duurst wordt betaald en door do bc-'
drieglijkste vervalschingcn nooit te vervan
gen is, waaraan de met melk gevoede
kinderen het weeke kussen van de roodo
wangen en volle leden danken.
Bier wordt door de meesten noch om zijn
geriugo voedingswaarde, noch om zijn be
dwelmende werking in vaak groote hoeveel
heden genoten; in hoofdzaak is het zijn
dorstlesschende eigenschap, die het, 7/vxils
bijna allo andere gewilde dranken, dankt
aan zijn gehalte- aan zwak zuur. Ook wa
ter werkt dorstlesechend als het koel en
frisch is, d. w z. veel natuurlijk of kunst
matig bereid koolzuur bevat: wijn, ap-
