en die opgaan in het zoeken van kleino
hiërarchische geschillen om dc zaken op te
houden."
„De Standaard" schrijft:
Nu verluidt, dat de Oorlogsbegrooting
lager zal zijn, beweert men, dat het mi-
nisterie-Kuyper er ook zóó op heeft inge
hakt, dat er best ccn klein mil'lioen af kan.
Dat ia historic-vervalsching.
Do vorhooging van onder hot Kabinet-
Kuyper was het rochtstreekseh gevolg van
dc Dïgerwettcn, onder het ministerie-Pier.
son-Ilorgesius aangenomen
Do uitvoering dier wetten bracht deze
verhooging vanzelf met zich.
Bovendien, do verlaging, die men aan
kondigt, zal nog geen half millioen, cn dus
zeer onbeduidend zijn; want bij het kleine
millioen, dat men voorspiegelt, is een half
millioen minder voor de vesting Amster
dam,
Geen besparing, maar uitstel.
Een gevaarlijk, zeer bedenkelijk uitstel.
Met genoegen constateert „De Maas
bod o", dat nu onder do liberale bladen
tenminste ,,Dc Nieuwe Courant"
den lieer Do Meester do waarheid zegt over
wat hot blad noemt de „s p ri n g-p o 1 i-
,tiok" van den minister in zake de ver
schillende Koninklijke besluiten over ver-
o o g i n g van invoerrechten op
Sukade, enz.
Hot blad v/or.A er .vooral toe gedwongen
doordat nu op het allerlaatste oogenblik
weer een bericht loskom!volgens hetwelk
he', besluit tot verdaging is teruggehaald
yan den j..aad yan State, zoodat nu het
.verhoogde recht toch wél weer 1 Augustus
in werking zal treden
Dit bericht voegt er aan toe, dat voor
do oa.:1 lelaars, die door do verhooging
6chado zouden lijden, het nadeel zal wor
den weggenomen door maatregelen, strek
kende om dc goederen, die voor de afkon
diging van het Kon. Besl, van 2 Juli go-
kocht waren, nog tegen het oude invoer
recht too to laten.
Dit alles schijnt nu ook aan „Do N i u-
w e Oourati t" een beetje tc machtig en
met ironisch geluid besloot zij aldus haar
artikeltje:
„Gelukkig is do lste Augustus aange
broken en 1 'innen dus vóór dien datum
geen nieuwe verrassingen meer plaats grij
pen. Do spi oh'tick, in dozen door den
Minister gevolgd, geeft echter geen hoogen
dunk van de wijze, waarop hij in technische
kwesties als deze door de afdeeling van
zijn departement welke zo aangaan, wordt
yoorgehcuo."
Zoo is bet, en het blad spreekt dan ook
terecht van „knoopen tellen".
Wat een zegen toch voor een lanJ, zoo'u
liberaal bestuur, cn hoe noodig, dat er aan
bet protectionistisch streven van het Chris
telijk ministerie een eind is gemaakt 1
In eon asterisk „Onomwonden" zegt
„H et Centrum":
In ,,H o t Volk" schrijft dc heer F. v.
d. Goes een serie artikelen onder net op
schrift „socialisme en godsdienst".
Aan het tweede dier artikelen ontleen cn
wij de volgende passage:
„Wann'eor wij zooals nu het woord so
cialisme" gebruiken, dan bedoelen wij niet
enkol een bepaalde economische leer, maar
wij bedoelen het geheel van de levensbe
schouwing, die wij vindei} bij een steeds
grooter wordend deel van do arbeidende
klasse, vooral ddar, waar de kapitalistische
het meest ontwikkeld zijn. Tot die wereld
beschouwing behoort geen enkele godsdien
stige voorstelling, geen kerkelijk geloof.
Daarom zeggen wij en constateeren daar
mee een feit, dat voor geen tegenspraak
vatbaar is: het socialismoisgods-
dionstlooa. Dat wil dus niets anders
zeggen, dat dat de werklieden in die lan
den, welke gewoonlijk gerekend worden
tot de meer beschaafde, geen godsdienst
bezitten. Do regel is niet «onder uitzonde
ringen. Evenwel heeft hij betrekking op een
groote meerderheid. Men kan het af-, men
kan het. goedkeuren, men kan het niet
ontkennen. De klaasc, die het moderne pro-
lotariaat heet, ie zonder de behoefte aan
godsdienstig geloof.''
Ziedaar een ronde en een ruiterlijke ver
klaring heb socialisme is gods
dien stloos.
Hot feit is inderdaad onbetwistbaar;
maar niet altijd wordt het zoo duidelijk en
openlijk erkend als thans door den heer Van
der Goes geschiedt.
Immers, ook de Christelijke werklieden
tracht men, onder allerlei voorwendsels, om
do roode banier te vereonigen.
Ook voor hen is daar plaats, heet het
dan.
Maar wij vernemen het nu opnieuw uit
het artikel van den heer F. van der Goes:
hot socialisme isg odsdienstloos.
En voor alle tijden en toestanden geldt
het woord van den Zaligmaker: Wie niet
mot Mij is, is tegen Mij
De „Zutphensche Courant"
dringt aan op do urgentie van do afkeu
ring van houten zeeschepen,
naar aanleiding van dc interpellatie van
de heeren Verhey en Lioftinck- Minister
Oyens, huiverig voor verdere uitbreiding
der Staatsbemoeiing, fc topte indertijd de
reak in den doofpot der partij-doctrine. Mi
nister Veegens pakte de zaak aan door
aanstelling van een inspecteur van de
scheepvaart.
Waarom vroeg de heer Lieftinck
zoolang er slechts één Rijksinspecteur is,
do expertise niet opgedragen aan dc vol
komen vertrouwbare experts van „Veri
tas" of „Lloyd?" Men kon nu reeds een
wet in het leven roepen en do behandeling
daarvan behoeft niet eens zoo lang te du
ren. Laat er bepaald worden, dat niemand
een visschersvaartuig in zee mag laten
gaan, die niet eens heeft oen bewijs van
een der bovenbedoelde experts, van consciën
tieuze mannen. Wanneer dit was voorge
schreven, dan kon ten minste reeds veel
ellende voorkomen worden. Er behoeven
geen soliatten voor uitgegeven worden en
het daaraan ten koste te leggen geld zou
nuttig besteed' zijn Goede reeders zullen
er geen last van hebben, cd de slechte zul
len verhinderd worden, hun volk ziek to
laten wagen op wrakke vaartuigen. Daar
door zouden wij op een korte en eenvoudige
wSjgse spoedig komen tot oen belangrijk©
en hoog noodige verbetering.
Maar minister Veegons geeft de voorkeur
aan een onderzoek. Er zal zooveel haast
mede gemaakt worden als mogelijk is.
Maar nu zijn de meeste schepen in zee. Het
kan plaats hebben in het najaar, zoodra de
haringvangst is afgeloopen en de vloot weer
thuis is. Het ontwerpen van oen wetsvoor»
stel betreffende deze zaak aohtte èe Minis
ter niet zoo gemakkelijk als de afgevaardig
de van Zutphen. Dit ligt voor een groot
deol daaraan, dat de Minister tegelijkertijd
de keuring van zeeschepen in het algemeen,
dus r iet enkel van vissehorsvaartu igen, wil
regelen.
Met deze toezegging moest de Kamer en
moeten ook de belanghebbenden voor het
oogenblik genoegen nemen. Maar met. den
lieecr Lieftinck en andere sprekers dringt
de „Zuthponsche Courant" aan
op spoed. Als men lang wacht, kunnen er
in dien tijd nieuwe onheilen gebeuren. Er
varen meer „drijvende doodkisten" op de
Noordzee data men wol denkt.
Over organisch kiesrecht be>-
vatto „Do Standaard" d© volgende
driestar
Het ia ecu verblijdend tceken, dat do
drang uaar organise be regeling van
liet kiesrecht, de laatste jaren, ziendcroogen
veld wint.
Do „algemeen-stemrecht"-theorie heeft
fiasco gemaakt, en prof. Pijfferoen, van
Gent, ken in zijn „L'électorat politique et
administratif en Europe-", op blz. 3 naar
recht opmerken, dat de kundigo Staats-
geleerden en de Staatslieden dien naam
waard, hierin overeenstemmen, dat alleen
ecu ingewikkeld eu saamgesteld stelsel be
antwoorden kan aan do behoeften, terwijl
het alleen do halfgeleerden en do politi-
ciens van kwaad kaliber zijn, die het kies
recht .willen inrichten co een eenvormigen
voet.
Bénoits pogingen om zelfs in Frankrijk
voor de organische idee medestanders to
winnen, zijn niet zonder resultaat gebleven.
Hier to lando heeft het eerst de anti-
revolutionnairo partij zich vc'or organisch
kitesrccht verkiaard, en „Patrimonium"
concludeerde m gelijken geest.
Bij do II-Katholieke Staatspartij schijnt
het organisch kiesrecht te zullen triomfee
ren.
En zelfs bij de vrij-liberalen zijn teeko-
nen waar to nemen, die in gelijke richting
wijzen.
Men late zich dan ook noch dcor de al
gemeen-stemrechters. noch door de B 1 a n-
c o-mannen vervaard maken.
Algemeen-stemrechters, dio niet ijveren
voor heb stcitfrecl l van allo twintigjarigen,
zoo mannen als vrfuwep, zijD dwepers,
dio hun eigen leus niet verstaan.
En Blanco-mannen, die do Grond
wet ontloopen willen, zijn slmme vocativi,
die do constitutie dor Staatsmachten des
nc'ods afhankelijk stellen van één stem
in één district voor éón lid van de Tweede
Kamer.
Gelukkig, dat daartegenover het gezins-
hoofdenrecht veel warmer waardeering dan
vroeger begint te vinden.
Op dieti grondslag zou een bewoonbaar
gebouw verrijzen kunnen.
Mits men nu weer geen dweperij aan
vrage met dc uniformiteit van een theorie.
„Ons Program" althans heeft dit van
meet af pogen te voorkomen, en terstond
er bij gevoegd, dat hot gezinshoofden-kies
recht sleohts éón der grondslagen kan zijn
van een kiesrecht, dat meteraaad orga
nisch zal zijn, en dat een gezinshoofden-
kiesrecht zonder evenredige! machtsverdee-
Bng over heel het land, het beginsel zelf
er van vervaischen zou..
Gemengd Nieuws.
De Comm. v. Politie iD de 4de
sectie te Amsterdam verzoekt aanhouding
van den Duitschen Julius Eppenheim, pl.m.
32 jaar oud.
Hij wordt verdacht van verduistering van
mantels en geld ten bodrage van 15- a 20,000
mark, ten nadeelc der firma Weinberg en
Gartner in mantels te Berlijn, voor wie hij
zaken deed.
Het is niet onwaarschijnlijk dat hij zich
in gezelschap bevindt van een vrouw en zijn
intrek neemt in hotels van een der groote
steden hier to lande.
Bij een hevig onweder op
Ter-schelling, dat echter kort woedde, werd
een koe van den landbouwer G. Smart, to
Hoop, en een paard van de wed. Yan der
Mey, te Kienum, door den bliksem gedood,
terwijl tevens eenige telegraafpalen en een
geleide licht door het hemelvuur werden
getroffen.
Maandagmorgen zag de bar
bier J. Palmen van Valkenburg (L-), bij
een wandeling door het Odapark een lijk
in de rivier de Geul drijven. Met veel moei
te haalde hij het lijtk op het droge. Wie be
schrijft echter zijn schrik toen hij in het
ontzielde lichaam zijn bloedeigen broeder L.
P. herkende.
Men meldt nader uit Valkenburg aan de
„Limb. Koer.":
Omtrent deae tragische vinding van het
lijk kunnen wij melden, dat er algemeen
vermoed wordt, dat ©r van een ongelukkig
toeval geen sprake kan zijn. Misdaad moet
hier in het spel zijn. Het lijk vertoonde aan
het hoofd ernstige verwondingen, blijk
baar door een ijzeren voorwerp veroorzaakt.
Hot gezicht was niet opgezwollen, wat bij
drenkelingen echter steeds het geval is.
Waarschijnlijk heeft de ongelukkige nog ge
leefd, vóór hij in de Geul werd geworpen.
Do heed van het slachtoffer is gevonden
achter het hotel Palonka, het lijk in liet
Odapark. De afstand is vrij groot; ook dit
geeft reden tot denken. Do verslagone, een
barbier, is 21 jaren oud, en stond niet erg
gunstig bekend'. Zondag in den vroegen
avond moet hij nog twist gehad hebben
in hot café F. op het Walramsplein, waar
bij hij met een stool door zekeren J. S.
werd gedreigd. In verband met deze treurige
geschiedenis zijn reeds vrschillende personen
gehoord, een zeikore L. v. d. W., een meisje,
moet bij het afspelen van het drama zijn
tegenwoordig geweest. Volgens haar zeg
gen moet P. door een vijftal personen zijn
aangevallen; één der aanvallers heeft zij
slechts herkend, nl. J. S. L. v. d. W-
heeft, toen zij dreigde de gendarmen te
waarschuwen, enkele stompen en stooten
opgeloopen ,van wien, weet zij niet. De ge
broeders S. zijn beiden gearresteerd. 0. S.
is echter Dinsdagochtend weer op vrije voe
ten gesteld. J. S- bleef ecihter in arrest
Dinsdagmorgen heeft het parket uit Maas
tricht de lijkschouwing verricht, bijgestaan
door de heeren doctoren Nijst (Maastricht)
cn Herman te Valkenburg. Woensdagvoor
middag is het lijk van den verslageno ter
aarde besteld. Woensdag is de vermoede
lijke dader J. S-, welke echter pertinent
volhoudt vam Zondagavond 8, tot 's Maan
dags balfacht in zijn bed te hebben gelegen,
terwijl de misdaad moet gebeurd zijn te
ongeveer 2 uren in den nacht van Zondag
op Maandag, door twee marechaussees naar
de gevangenis te Maastricht overgebracht-,
ten einde ter beschikking van den officier
van justitie te worden gesteld.
De „Scülesiscbe Z e i t u n g?'
meldt nog over do overrompeling van een
trein tusschen Herby en Ozenstochau, in
Polen
De kassier van het Russische douanesta
tion te Herby moest, onder geleide van
een onderofficier en drie man, 9000 roebel
in papieien geld en 48,000 roebel in wissels,
naar Czenst 'hau brengen. Het wekte geen
opzien dat in Gnaszyn, een klein station,
eenigo mannen een wagen derdo klasse
binnenkwamen. Maar zoodra de trein weer
in beweging was, gingen deze mannen aan
bet werk. Twee hunner versper-den de
toegangen tot den wagen, terwijl do ove
rigen do reizigers uit do afdeeling drongen,
waarin do beambte zich bevond. Plotseling
vielen eenige schoten en twee soldaten vie
len doodelijk getroffen neer. Er ontstond
een verschrikkelijke paniek Zekere Rich
ter en een vrouw vluchtten naar een afdee
ling tweede klasse. Nu werden ook de
onderofficier en de kassier Deminiënko ge
dood. Sleohts een soldaat, die de post bij
zich had, behield zijn tegenwoordigheid
van geest, en vuurde op twee rooveTs, van
wie er een dood neerviel, de ander werd
zwaar gewond. Ook een ongewapend sol
daat sprong toe, maar werd neergeschoten.
Er vielen nog versoheiden schoten, en de
roover, gebruik makende van de verwar
ring, greep de tasch met het geld en ver
dween.
De trein stoomde snel door, daar de mar
ehinist meende, dat vari buiten-af op den
trein r^schoten werd. De conducteur die
uit don laats ten wagen toesnelde, werd
door een der op wacht staande roovers van
het platvorm gestootcn. Hetzelfde lot trof
een reiziger. Beiden werdeD zwaar ge
kwetst.
Terwijl dit alles gebeurde in een derde
klasse-wagen, waren twee reizigers iD do
tweede klasse gesneld, waar de stations
chef van Czcnstochau en eenige officieren
en burgers zich bevonden. Terwijl de sta
tionschef uit hot raam een teeken wilde ge
ven aan den maokinist, floten de kogels
hem om de ooren. Op dat oogenblik kwam
uit een afdeeling eersto klasse generaal-
majoor Tsoekatto, commandant van een
brigade grenswacht, die met luitenant-ge
neraal Westen ring van een dienstreis te
rugkeerde. Ook do directeur van den
spoorweg bevond zich in die coupé. Tsoe
katto ging de tweede klasse binnen, en met
de woorden: „De trein wordt aangevallen,
mijn© heeren, to wapen 1'' liep hij vooruit,
opende de dour naar de derde klasse en
schoot op de moordenaars. Hij kreeg echter
een kogel in hot voorhoofd en viel dood
neer. De officier Brzeziki viel, met do sa
bel in de hand, doodelijk getroffqn over
het lichaam van den generaal, en hetzelfde
lot onderging generaal Westerning.
In verschrikkelijke opgewondenheid be
reikten de reizigers het station Stredom.
In tusschen hadden alle roovers den trein
verlaten. Op het station werd vastgesteld
dat zes personen gedood waren, een sol
daat gaf nog teekenen van leven, ook een
van de roovers leefde nog. Twee lijken
werden op den spoorweg gevonden.
De doodelijk gewonde soldaat is reeds
gestorven, ook de eene roover ligt op het
uiterste. De gewonde roover weigert iets
té zeggen. De roovers hebben do
wissels weggeworpen en zich met het geld
in veiligheid weten te stellen. Dragonders
©n soldaten zoeken het land af, maar tot
dusver is geen spoor van de bandieten ge
vonden. Gisteren mocht niemand over
Herby de grens passeeren.
Fonds voor den bewapenden dienst.
De 90sto jaarlijVsche algameene vergade
ring van het Fonds ter aanmoediging en
ondersteuning van den gewapendeD dienst
in de Nederlanden is te Amsterdam gehou
den. Het daarin uitgebracht verslag bevat
onder andere de navolgende mededeelingen.
De inkomsten over 1903' bedroegen een som
van 78,039.68 gulden. Behalve de renten van
heb kapitaal op het Grootboek, die 40,131.50
gulden beliepen, en de opbrengst der
jaarlijksch© collecte ad 18,356.55 gulden, zijn
onder het aangegeven cijfer der inkomsten
begrepende renten van het geschenk van
wijlen Z. M. den Koning (nationaal hulde
blijk bij gelegenheid van H. D. 25-jarigo
Regeering) ad 9040.28 gulden, het subsidie
van het Rijk ten behoeve van het Invali
denhuis te Leiden, groot 5000 gulden, een
bedrag van 600 gulden ingekomen van do
commissie te Batavia, een legaat groot 1000
gulden van wijlen mej. H. M. Vetzo, eezt
legaat groot 4000 gulden van wijfen mej B^-
E. Dijk en 11.35 gulden van de di&ïviotsd
commissie te Utrecht.
Aan 1087 deelgerechtigden keerde he(h
Fonds 42,846.87-$ gulden uit aan gratifica^
tien en 7860.01 gulden aan tOwicgon, voert^
spruitende uit de renten van het gesohenltj
van wijlen Z. M. den Koning. Osdcr dLa>
deelgerechtigden bevonden zich 325 verd
minkten uit Oost-Indic, 726 infirmen, blinds
den en veteranen en 36 oud-strijders vair
België. d
Gedurende het afgeloopen jaar werdënv
als nieuwe deelgerechtigden in het Fond*
opgenomen 10 verminkten, 7 infirmen, 43 vó*
teraneD en 1 oud-strijder van België.
Het getal der sollicitanten bedraagt 449./
Het Invalidenhuis to Leiden verkeert inf
goeden staat. Daarin werden verzorgd tegeri>
afstand van hun pensioen en hun gratifies^
tie 10 deelgerechtigden, alsmede 73 oud-)
militairen (niet-deelgerechtigden) tegei
afstand van him pensioen. De uitgaven.'
ten behoeve van dit gesticht belfopeS\
14,508.23 gulden. (St-Ct.)
"2
A
Het Haagsch© comité tot bestrijding van
de pandjeshuizen hield ten huize vao
vrouw Wljnaendts Francken een vergade-;
ring, waarin do secretaresse verschillende;'
mededeelingen deed Daaruit bleek, dat het
comité zich in den steun mag verheugen'
van dc pers, terwijl van ruim dertig veree-/
nigingen adh aesierb otuigingen mkwa-,
men, die zich bovendien zullen'doen verte
genwoordigen op een vergadering, den leb)
Sept. a. s, te houden en financieel en steun)
toezegden. Vooral het Leger des Heils zegde!)
krachtig© hulp cn medewerking toe en heeft,
deze reeds gedeeltelijk verleend.
Veel voor de protestmeeting op den 3den)
Maandag in Sept. moet nog worden voor-)
bereid, maar het comité is vol moed en zet
do actie krachtig voort.
Op de 1 Sept. te houden vergadering van
afgevaardigden der vereenigingen zullen
besproken wordende inhoud van strooi-
en aanplakbiljetten; de kwestie van al of,
geen debat op de meeting; de wijze waar-;
op men zich tot de Regeering zal wenden,/
enz. I
Het houden der protestmeeting; waarvoorf'
bekende woordvoerders zich hebben bé-j
schikbaar gesteld, is door den reeds toegë-
zegden geldelijken steun verzekerd.
Bij al deze lichtpunten had de secreten f
resse te vermelden, dat vele vereenigingen
en corporaties onverschillig bleven voor i^)
zaak.
Daarentegen werd een adhaesiebetuigingl
ontvangen van een particulier uit St. Pe-1)
tersburg Trouwens, do beweging strekt'
zich niet alleen tot De.i Haag uit. Volgens/
het weekblad der vereeniging voor winké-y
liers- en handelsbelangen zal do geheekb1
georganiseerde middenstand in den lande
op initiatief van genoemde vereeniging met
het Haagsche comité medewerken.
Do bestuursbondon tc Den Haag, Am
sterdam, Rotterdam, Schiedam, Middel-/
burg en Leiden verzekerden mede hun
steun.
Onderscheidene vereenigingen verklaar1-!
den zich in beginsel vóór het streven varfj
het comité, doch wenschten met- do toezeg
ging van adhaesie en steun te wachten tot'
hun de wij_o van actie tegen de pandjes-]
huizen zal gebleken zijn.
A
Een treffende tiuMe.
Do „Tel," schrijft:
Zooals men zich zad herinneren, werden^
indertijd door mevr. Anny Grotlie-Twiss, tab
Hilversum, van do Raadselkin deren vaa'
„Dc Telegraaf" on van kindervrienden bij-/
dragen gevraagd voor een gedenkteeken op']
liet graf van wijlen den heer W. F. Andrieö^
sen, in loven redacteur van „De Tel©/
graaf", later hoofdredacteur van de ,-,Alkm'.]
Ct." Dat do oproep van mevr. Grothe weerUi
klank heeft gevonden moge daaruit blijken1,")
dat Woensdag 8 Augustus, 's middags twee'
uren het gedenkteeken op de algemeené
begraafplaats te Alkmaar onthuld zal woih
den. i
Berichten over Rijnlancl's boezem,
gedurende do week van 22—28 Juli 1906.
Stand vrm den boezem te Leidon.
Idem to Oudoweteriug
Working dor stoomgemalen
Watorloozing langs natuurlijk, weg.
Watorinlating
Regeuval in Min
22 Juli 23 Juli 24 Juli 25 Juli 26 Juli 27 Juli 28 Juli
51 51 51 51 51 52 54 om.-A.pj
49 50 51 50 51 53 52 cm.—ASJ
Spaarndain u., Halfwegu.,Goudau.,Katwijk u. j
Spaarndam m, Halfweg u., Gouda 9 u., Katwijk 56$ u.
Door do sluis te Gouda 159 u.
wanneer or goed geraakt is; want om to
trommelen of to roffelen, zooals men vroe
ger meende, houdt hij de stokken verkeerd.
Ook zijn naar den toeschouwer, dat is naar
het doel gewond' gelaat, wordt nu ver
klaard.
b. Do Schutter bovenuit, die met
zijn gewimpelde lang dc volg beurten
regelt.
c. Do Vaandrig, dio steun zoekt
voor het in den uittocht onmogelijk mco
te vocrcD topzware vaandel.
d. Do zittende Hellebardior,
dio door zijn tooneclmatige rust ons het
gehccile goyal alléén al zou verklaren.
Dc Knaap, links beueden, zooals
zijn omgehangen kruithoorn aan
wijst, uitgezonden om ammunitio te halen.
Zoo iets zou toch al heel moeilijk overeen
to brengen wesjen met aanstalten maken om
er op uit to gaan. Heeft men dien jongen
bovendien voor aardigheid geen helm opge
zet; cn zou één der schutters dan den tocht
niet blootshoofds moeten meemaken
f. Waarom' de móéste mededin
gers ons eigenlijk niet aankijken; maar
met hun beweeglijke oogstippen zooals
Rembrandt dio kon schilderen ovor ons
hoon cn naar het doel in de verte zien?
g. Dc „gelauwerd schutter van
straks, dio retireert als prijswinner bij
vorige gelegenheid zie ciio twee kamera
den, waarvan één met overtuigend' gebaar,
het druk over hem hebben,
h. De plaats der handeling,
die met een paar breedo treden naar het
schicttcrrcin afvoert, en waarop de schilder
zijn bij uitstek fraai gegroepeerde figuren
wist tc plaatsen, om' ze in een kring zoo
veel mogelijk en taco te con torfeiten. Ook
de „koninginnen" van het schuttersfeest
al bemoeide de critiek zich altoos met dc
ééno of do voorste hebben daarop een
plaats gekregen, waardoor het oonven-
tioneele bij dergelijke voorstelling vermeden
cn te gelijk ccn mooi licht werd verkregen
aan den anderen kant van den hoofdper
soon. Wat spelen die geheimzinnige of
liever voor geheimzinnig versleten vrouwe
lijke figuren ten nu op een dieper plan geen
mooi© of hoofdrol zelfs?
En wat heeft men van dat prachtig denk
beeld altijd gemaakt? Dat dio meisjes door
een gril van den schilder n.b dat manvolk
dwars in dó voeten zouden loopen 1 Onzin
niger kon het. zeker niet.
Nog komt het mooiste, dat die meisjes
loopen noch voortschrijden zelfs. Daartoe
is do gang van de voorste juffer toch to
werktuiglijk. Het is woer eenzelfde sugges
tie als met do hoofdpersonen. Maakt men
do figuurtjes los of vrij van do overgroot©
beweging in dien hoek der schilderij, dan
komt men tot andere gedachten: dat zij
part noch dool hebben aan do „vrouwen-
beweging" van onzen tijd. Wat zou
Rembrandt zelf over zulk misverstand-har
telijk gelachen hebben 1
i. Het schild in heb fond, dat bij onze
beschouwing nu binnen de localiteit,
waar de schutters zich ophouden, dus goed
op zijn plaats terecht komt. Dat was toch
tegen, dat is buiten een gebouw als
bij een verkooplokaal of tkoater niet
aan te nemen? En hos is d&t arme schild
tot de Rembrandtfeesten aangevochten;
hoeveel pijlen zijn daarop verschoten
k. Do 1 e u ni i n g, onderaan, links bij
meer genoemden knaap, zegt bij onze situa
tie alweer heel eenvoudig, dat daar het ter
rein aan eon water of sloot paalt. En wat
heeft men, om een verklaring tc vinden,
daarbij niet omgehaald? Zelfs oen riool-
quaestio werd er van gemaakt, waarin hot
publiek anders nogal volgzaam van
aard de heeren stil liet zitten.
Met dit uitknipsel boschouwe men nu
zelf eens aandachtig do Nachtwacht-voor
etelling.
Allicht ontdekt men andere dingen, dio
geheel aanpassen bij het licht, dat wij
hobben getracht te ontstoken. Op Rem
brandt's meest vermaarde schilderij raakt
men niet spoed% uitgekeken, zooals we
opmerkten.
Juist, dat is dc zaak hooren we al zeg
gen. Daar bob je, in het centrum der voor
drecht nog wel, dat „c 1 o w n-t y p e" bijv-
Hoo kon Rembrandt er toe komen zoo'n
snoeshaan, zoo'n paljassig of pierrotachtig
personaodje bij zijn Bchutterfiguron in te
lijven? Maar vergist ge u niet; komen er
zei ft niet twee zulke raadselachtige fi
guren op de schilderij voor! Duikt daar
boven don arm van dion „heenwijzenden"
schutter geen dubbelganger van onzen
held op Althans naar zijn even zonderling
hoofddeksel to oordeelen; want overigens
laat hij niet veel van zich onderscheiden.
Nu moet men weten, dat voor weinige
jaren in sommige streken van ons land,
o-a. in Gelderland de gewoonte nog bestond
dat zulke „paxadisten" met de schutters
ten wedstrijd mee togen. Tixikken die plat-
tolands-echutterijcn uitj of deden zo een
voudig een rondgang door het dorp om bij
do notabelen het „vaandel te slaan", dan
werd' do stoet geopend en voorafgegaan
door een tweetal verkleed© of ver
momde schutters. Zij waren van öijlen
voorzien vandaar „bijlemans" genaamd
om den weg vrij te houden of het pad te
ruimen dat bij dergelijk feestvertoon
hier en daar opzettelijk versperd werd, door
het aanbrengen van groengemaakte palen
of stammen.
Dat zulks plaats greep onder het uithar
len yan allerlei grappen en grooten toe
loop van het publiek, is tc begi-ijyen.
Nog traden dikwijls een paar meisjes bij]
dergelijke feesten op, die naar den wed-?
strijd oen mand of korf meevoelden, waar/
in de prijzen voor de winners, al lor ld vei^
sierselen, geknipte, gekleurde papierstroo-c
ken en snippers, bloemen, enz- om er
hekion meo te bestrooien. Niet zoo heel?
Long geleden was dat nog het geval taf
Lochcm en te hoog en laag Keppel.
Nu zou men zoggen worden die verongé]
lijkte jonkvrouwen ook op Rembrandt'
Nachtwacht heeLomaal gereleveerd. Waf
ziet men ve ook, de een achter de andere
heen, aandachtig hot boeiend schouw spet
van verre volgen 1 i
Heeft do schilder duidelijkheidshalve dóf
voorste ook niet gesymboliseerd, door dez^
een geldbuidel en witten haan om tc hanA
gen, als attributen van zoo'n schietwedstrijd?
of schutterconcours 1 s
We willen dit opstel niet eindigen, zotf<
der een woord van hulde aan dón vernuf-j
tigen en scherpzinnigcn heer Van der Hardu
Aberson oud-scherpschutter te Angerlo *j
die ons het- éénige, maar ook het wcerg^
looze, onvolprezen schuttersdoel van onzen(
grooten landgenoot op dio manier ontraad^]
solde en in d&t licht liet zien. j
K. BES,
Amsterdam, Juli 1906.
