de deuren gingen open en men zag een door
twee groote vlinders getrokken wagen de
zaal binnenrijden. In het midden verhief
zich een reusachtige bol, waarop met groote
rood© letters: „Schrikkeljaar". Op een spi
raal zweefde boven den bol een Amor met
gespannen boog.
De wagen was met kleine strikjes van
verschillende kleuren gevuld, die de dames
aan haar cavaliers als tegengeschenk voor
do ruikertjes zouden aanbieden.
Een gemompel van verbazing ging door
de geheelo zaal, toen do wagen binnenreed.
Een pas-de-quatr© werd gespeeld; de
wagen, van zijn mooie vracht beroofd', ver
dween. Hot eene paar na het andere danste
in gracieuze wendingen voorbij.
Nog bad Edla zich niet bewogen, om haar
partner uit te zoeken, zij was zeer bleek
en bewoog slechts mechanisch den voet op
dó maat van de muziek.
Plotseling stond zij op en wierp haar
hoofd met een trotsche beweging achterover,
terwijl zij met zenuwachtig trillende hand
een klein, rood strikje op den kraag van den
rok van Brunkrona bevestigde
„Het is sohrikkeljaar en ik beloofde eens
te zeggen, iets te zoggen. Nu zeg ik. Hier,
hier is een klein rood' strikje."
Haar stem was zacht en bevend; schuw
en verward zag Edla op, maar een vroolijke,
gelukkige uitdrukking verspreidde zich over
haar lief, bekoorlijk geziohtje, toen haar
blik een paar oogen ontmoette, die donker
en ernstig vragend, maar met een geluk
voorspellende uitdrukking de Eare ontmoet
ten*
De list van oom Jan.
Toen de oude vtouw begraven was, zag
oom Jan zijn woning belegerd door een do-
cijn erfgenamen, die het huis tot in de
hoeken en gaten doorzochten cm te zien
of er iets van hun gading was. Twee dagen
waren ze bezig, die lieve neven en nich
ten. De 'oude kast werd onderstboven ge
keerd, de laden werden uit de wrakke
èafol gehaald en zelfs do matras werd on
derzocht. Niets van waarde werd gezon
den en do goede oom Jan, die het vanda
lisme van de bloedverwanten zijner vrouw
lijdelijkhad aangezien, werd overstelpt
met verwijten over de verregaande ver
kwisting van zulke oude menschen, die het
.vette der. aarde maar genoten en heelemaal
niet om hun nabestaanden dachten.
„Gij hebt alles opgemaakt, wat mijn
goede tante bezat", raasde een lieve, jonge
nicht.
„Oude schurk 1"» brulde zelfs een neef,
en balde de vuist.
„We zullen alles onder je vandaan vcr-
koopen en je op stroo laten sterven 1"
huilde een ander lief meisje.
Oom Jan zweeg, maar bij zichzelf dacht
hij: Dat is r.t de dankbaarheid van men-
Swien, die door ns altijd als eigen kinde
ren zijn behandeld eu waarvoor we het
beste uit onr.cn incnd bespaard hebben.
Met het sterven 7 _ner vrouw hield het
pensioentje op, dat zij als weduwe van
haar eersten man inbracht. Nu moest het
huisje voor hypotheek verkocht worden,
,want de oude man kon niet goed meer
uit den weg en rest- rekenen op do
erkentelijkheid van de bloedverwanten of...
pp het armbestuur.
Geen der neven en nichten toonde
eenig medelijden, toen oom Jan het huisio
verliet met zijn schamele meubeltjes. Het
viel den aanwezigen echter op, dat de oude
blijmoedig zijn vrachtje voortduwde en
toen zij in een goed gesloten oude kist een
geluid hoordon als van rammelend geld,
toen begrepen zij, dat de goede oom Jan
hen bij den neus had gehad.
„Die oude duitendief!" zei een der
nichtjes, „hij houdt zich straatarm en
laat het huisje verkoopen, terwijl hij den
aap in die kist heeit."
„Wat hebt ge daar in die kist, Com-
pje V' vroeg een der neven.
„Wat gaat u dat aan?"
„Neen, het gaat mij eigenlijk niets aan,"
antwoordde heel diplomatiek de neef,
„maar ik zocht maar een aanknoopings-
punt- Zie je, we kunnen u toch niet zoo
laten gaan. ,U bent zoo goed voor ons ge
weest eu we zouden de nagedachtenis van
tante oneer aandoen als we u niet hiel
pen."
De oude man had den wagen neergezet
en door den schck werd, sterker nog dan
zooeveD, do metaalklank hoorbaar. Ook de
andere lievo bloedverwanten kwamen nu
naderbij en allen betuigden in koor hun
leedwezen over het verloop van den toe
stand. De nichtjes haalden haar zakdoeken
te voorschijn en verklaarden plechtig, dat
ze oom zoo niet zouden laten gaan. Zij
wilden hem huisvesten en voeden en klei
den en alles doen tm hem aangenaam te
zijn, natuurlijk zonder eenig eigenbelang.
Aanvankelijk weigerde do oude beslist,
ten slotte zwichtte hij yoor den aandrang'
on eindigde met de aangeboden hulp to
aanvaarden.
Niemand hechtte eenigo beteekenis aan
het geheimzinnig lachje, waarmede oom
Jan zijn vrachtje door do vriendelijke ne
ven liet voortduwen.
Dc liev© familie kwam met elkander over
een, dat oom Jan achtereenvolgens bij
ieder hunner drie maanden zou wonen, to
beginnen met den oudsten neef. Deze re
kende er op, den inhoud van de geheim
zinnige kist te leeren kennen, maar de
oude man véVklaiaide plechtig, dat men
haar niet mocht openen vóór zijn dood. Het
mysterieuze voorwerp bleef in de kamer
van ocïn, wèlverzorgd met twee solide slo
ten.
De erfgenamen twijfeldon nu niet lan->
ger: oom zou niet met zoo groote angst
valligheid die zes planken bewaakt hebben,
als er niet iets heel bijzonders tusschen
verborgen was.
Wat wonder, dat hij door zijn „erfge
namen" vertroeteld werd! Degelijke voe
ding, goede kleeding, het ontbrak hem aan
niets en oom Jan kwam weer heelemaal op
streek en kreeg zelfs een buikje.
Zoo logeerde de oude bij al zijn bloedver
wanten en dacht er niet aan om docd te
gaan, zoodat hij al viermaal de ronde had
gedaan en nog in blakenden welstand ver
keerde. Ieder der nichten en neven trachtte
al meer dan de concurrenten voor oom te
doen, op hoop van het volle bezijt van
den schat.
Eindelijk, tc'en hij juist voor de vijfde
maal de familie afgereisd had, blies oom
Jan vreedzaam den laatsten adem uit, te
midden van alle bloedverwanten, die msfc
spanning de „blijde gebeurtenis'' verbeid
den.
Het lijk was nog warm, toen de geheim
zinnige kist geopend werd. Zij bevatte een
tiental goudstukjes en... een hoop keien.
Oom Jan had zioh gewroken.
De grootste vrucht.
De Lbdoicea Seychellarum is een der
merkwaardigste palmen.
De vrucht van dien palm is verbazend
groot. Zij wordt wel een voet lang, onge
veer 25 cM. breed, en bevat een steenharde,
zwarte kern, bestaande uit het zaad en den
daarmee vergroeiden binnensten vrucht-
wand. Die kern is half-kogelvormig en twee-
lobbig, waarom de vrucht wel dubbele co-
cosnoot wordt genoemd. Zij weegt niet min
der dan 10 k 25 K G. Gerust kunnen wij
haar dus de grootste vrucht der aarde ooe-
men.
Reeds geruimen tijd zijn die vruchten be
kend, zelfs langer dan de boom, die ze
voortbrengt.
In de 17de en de 18de eeuw werden zij
namelijk dikwijls door zeelieden drijvend
gevonden in den Indischen Oceaan. Nie
mand kende den boom, waarvan ze afkom
stig waren, eo, zooals het in die tijden meer
ging met onbegrepen natuurverschijnse
len, werden ook van deze vruchten de won
derlijkst© verhalen in omloop gebracht.
Men noemde z© Coco de Mer, Ccco de Sa
lomon, of ook, omdat ze vaak in de zee na
bij de Malediven werden gevonden, Coco
des Maledives. Volgens de oude Maleische
en Chineesch© zeelieden waren het geen
voortbrengselen van de aarde, maar van de
zee. Aan een onderzeeschen boom op de
kust van Sumatra zouden dez© vruchten
groeien. Maar natuurlijk, ala men ging
duiken om dien boom te vinden, dan ver
dween hij in de diepte.
Vreemder nog maakten het de negerpries
ters. Zij meenden, dat do boom groeide in
de nabijheid van Java, zijn takken boven
het water uitstekende. Hierin woonde een
reusachtige vogel, een monster, dat des
nachts jacht, maakte op tijgers en -^fanten
en andere groote dieren. Met onweerstaan
bare macht werden schepen door de golven
rondom den boom aangetrokken cn de op
varenden vielea dan ten prooi aan den vo
gel. Geen wonder, dat bijgeloovige zeelieden
angstvallig deze verderflijke plaats meden.
Niet alleen haar duistere afkomst gaf
aanleiding tot allerlei verhalen, maar ook
de vrucht zelve werd een bijzondere macht
toegeschreven. Zij heette een krachtig mid
del te zijn tegen allerlei vergiften. D© vor
sten -vn Hindostan, levrcesd ook eenmaal
het slachtoffer t© worden van giftmengers,
zooals zij zeiven zoo dikwijls hun vijanden
vergiftigden, waren dus zeer op het bezit
dier vruchten gesteld. Groote sommen had
den zij ©r voor over. Zij geloofden, dat wa
ter, welk zwaar vergift het ook bevatte, uit
dc schaal van deze coc 3noot gerust kon
worden gedronken. Hiervan wist de koning
der Malediven ten bate zijner schatkist
handig partij to trekken. Alle noten, die bij
de eilanden gevonden werden, verklaarde
hij tot zijn eigendom. De doodstraf trof
hem, di© het waagde, er één in zijn bezit
t© houden. Door den Vorst werden ze dan
voor veel geld verkocht, of als kostbare
geschenken anderen Vorsten aangeboden.
Alle roem is echter vergankelijk, zoo ook
die roem van deze cocosnoot Hij nam een
einde, toen in 1743 de plant zelf ontdekt
werd op de Seychellen, eenigc eilandjes ten
noorden van Madagaskar. Deze eilanden
waren reeds in 1505 door de Portugeezen
ontdekt en werden in 1743 door dc Fran
sehen in bezit genomen. Sedert 1794 behoo-
ren ze aan Engeland.
Op drie van d© Seychellen-eillanden
groeit de palm, dikwijls vlak bij de kust,
zoodat de vruchten in zee vallen en door
den wind en stroomen in N.-O richting
worden gedreven. Vandaar, dat de eenigo
plaats, .waar zij bekend waren vóór de ont
dekking van den boom, de ,Malediven-
eilanden waren.
Bij voorkeur groeit do palm in nauwe
dalen. Op het eiland Pruslin heet een van
die dalen dan ook: Ravijn van de Cceo do
Me.-. Door die palmen met hun honderd
voet hoogo stammen en sierlijke kronen van
groote, waaiervormige bladeren is dit dal
een van de mooiste plekjes der tropische
luchtstreek.
Uit de oksels der onderste bladeren komt
een groote, dikke, weinig vertakte bloei-
kolf, onderaan door een scheede omgeven.
De bloemen zijn éénslachtig. De vrouwelij
ke bloera ia groot en bevat een driehokkig
vruchtbeginsel, ieder met één zaadknop. In
den regel komt er echter maar één hokje
tot ontwikkeling.Daaruit ontstaat dan de
reusachtige vrucht. Dikwijls zitten er eeni-
ge, soms wel tien, zulke vruchten bij elkaar
in één kolf.Het gezamenlijke gewicht daar
van bedraagt dus een paar honderd kilo's.
D© vruchtwand bestaat uit verschillende
lagende buitenste laag, het exocarp, is ve
zelig als bij de gewone cocosnoot; daarop
volgt ©en vleezige laag, bet mesocarp, en
het meect naar binnen ligt het steenharde
endocarp Hierin is een gat, waardoor do
wortel bij de ontkieming naar buiten komt,
tusschen de lobben van d© vrucht. Evenals
het rijpen der vrucht, waarvoor ongsveer
10—12 jaar noodig is, za! ook de ontkie
ming menig jaar duren.
Yoor ons alleen merkwaardig. :s deze
palm voor de bewoners der Seychellen van
het grootst© nut. Evenals van anderepalmen
worden bijna al zijn organen tot een of an
der doel aangewend. Het hart van de kroon
wordt als groente gegeten, de bladeren zïj'd
bouw^ix>f voor de hutten, zoowel voor de
muren als voor de bede ..king, terwijl men
