Reuzen-
Dordrecht
Thee
E.Br^ndsm^
Safe Deposit. INBRAAHVPillE KLUIS.^
Stedelijke Gasfabriek.
RECLAME*,
s.
Afbraak te koop:
LEIDSCH DAGBLAD, WOENSDAG 18 JULI. TWEEDE BLAD.
Anno 1906.
PERSOVERZICHT.
Friescli-Groningsclie Hypotlieekbaitk,
■B
3
HerGüles-Wol,
H. C. SMITS, ff
iEe9m$verzekerin3*IHaat$e!)apps!
Verkrijgbaar in alle bvmrten
der stad.
Rëmbrandt-Kulda te Leiden.
een Kleermakersknecht,
Watertochtjes
„Carsjens"-Booten.
A. L. REIMERiÜÜGEll ZmEM,
Commissioimairs in Efiecten, Rapenburg 106-108.
No. 14232.
Na-ar aanleiding van do rede^ waarmede
minister Kraus in Chili af-
8 c he id nam, schrijft „De Stand
aard" het volgende:
De „Nieuwe Ro tterd&m s c he
Courant" deelde oen dronk mede, door
minister Kraus aan oen officieel feestmaal
te Valparaiso ingesteld.
Is dezen toost, gelijk wo meencn te mo
gen aannemen, juist medegedeeld, dan
heeft minister Krans de Koningin op oen
.wijze in zijü geding gemengd, dio consti
tutioneel niet Ie verantwoorden is.
Do Koningin, zoo sprak hij, heeft er bij
hom op aangedrongen, dat hij de porte-
-jfeuille zou aanvaarden. Geen oogenblik
ia bij do Koningin do gedachte opgekomen,
3at hij als minister zijn belofte, aan liet
hoofd van een bevrienden Staat gegeven,
sou verbreken. En dat-, niettegenstaande
do Koningin zeer wel Lnaag, welke moci-
jjkhoden hieruit voor Haar cn Haar re-
uiring konden voortvloeien. Zelfs stond
Ie Koningin „op besliste wijze" den noodi-
;en verloftijd toe, oin de regeering van
ili „te dienen". En dit doende, heeft
Koningin z i- getoond een hoog begrip
te hebben van Haro Souvcreinc plichten.
Aldus de minister.
Ons nu is geen. tweede voorbeeld bekend
yan een Minister uit oen oonstitutioneelcn
Btaat, die in een constitutioneel geding
yan zöo ernetigen aard als hier, was op-
[edoken, op zulk een wijs don naam van
Souverein misbruikt heeft, om zijn
loeitie te dekken.
Het gerezen geding was van hoog acutcn
Het gold de vraag of een Minister
Ier Kroon, Minister blijvende, het hoofd
an een anderen Staat dienen kan en mag.
Bijna eenparig is de hiermee gestelde
•aag ten onzent in ontkennenden zin be
antwoord".
p Niemand is, hetzij in- de Eerste, hetzij
In de Tweede Kamer, opgestaan, die deze
j constitutioneele enormiteit dorst te ver
dedigen-
En wat zien we nu gebeuren?
Dat niet in ons Parlement, maar op
een officieel festijn in een vreemden Staat,
de heer Kraus, opzettelijk sprekende als
„Minister van Openbare Werken in Ne
derland" do Koningin in het goding mengt,
vertelt wat al of niet in de gedachten oer
Koningin is opgekomen; de zaak voorstelt
als geboden door courtoisie internationale
jogeas het Hoofd van een bovnenden
I Staat; op Haar besliste" houding de zaak
afwentelt, en het oerdeel uitspreekt, dat
rde Koningin, aldus handelende, getoond
heeft een hoog begrip „van Haar Souve-
reine plichten" te hebben.
Iets, waarbij tOD overvloede nogmaals
uitdrukkelijk geconstateerd wordt, dat
Ministers werkzaamheid in Chili was
het „dienen van het Hoofd van een vreem
den Staat.''
Van de zaak zelve schreef men voor eeni-
go maanden: „Noch nie dagewesenes
Maar haast neg in verscherpten zin is
dit „nie dagewesenes" op zulk een mengen
van de Koningin door een Minister in een
politiek geding van toepassing.
Misschien leckent „De Neder
lander" hierbij aan zal de heer Kraus
antwoorden:
Juist omdat ik dit niet in het Parlement,
maar op een officieel festijn in den vreemde
zoide, moet ge mijn woorden niet in dien
zin opvatten en daarin niet een staatsrech
telijke verantwoording van den Minister
zienik heb niet het odium, dat mijn daad
in Nederland moest wekken, van mij wil
len afwentelen door mij achter de Koningin
te verschuilen, maar ik heb de waardeering
die mijn daad in Chili moest vinden, willen
aanwenden tot verhooging van den luister
der Nederlandsche Kroon.
Dit' was althans onze eerste indruk, toen
wij den toost lazen. Zoo dit juist is, dan
is het misschien jammer, dat do toost naar
Nederland overgebriefd is, daar hij hier, in
staatsrechtelijk licht bezien, ccn verkeerden
indruk moest maken, ja den schijn wokken,
alsof de heer Kraua aan het Chileenscb
festijn alsnog den heeren 't Hooft en Kolk
man ging beantwoorden.
„De Residentiebod e" was zc-er
ontstemd over 's ministers Tischrodo bij
zijn vertrek uit Chili. Het blad schreef:
De man, die in de Tweede Kamer ixx>
wijselijk zweeg, heeft onder het oog
uit van den Meester in Chili niet alleen
leelijk zijn mond voorbij gepraat, maar
ook getoond, niet het flauwste begrip te
hebben van constitutioneele plichten cn
zodeu H. M. de Koningin werd er per
soonlijk ingehaald, niet slechts als mede
werkende tot het verleende verlof, doch
ook als naar voren tredende, om profes
sor Kraus tot zitting-nemen in het Kabinet
te bewegen. Het licht, dat do heer Borge-
eius weigerde op de Kabinetsformatie te
doen schijnen, wordt thans, met verzaking
van den eerbied, aan den Souverein ver
schuldigd, door een der ministers ontsto
ken.
Of waant de heer Kraus zich eoms door
zijn verlof ontslagen van zijn verantwoor
delijkheid als Minister?
In dat geval, en ook om andere redenen,
zou Z.Exc. goed doen eens een van die
kleine boekjes te koopen, zooals er kort na
de invoering der Kieswet- Van Houten
verschillende verschenen zijn, om de nieu
we kiezers in te lichten omtrent de meest
elementaire begrippen van Staatsrecht.
Misschien wil de heer Borgeaius Z.Exc-
wel zoo'n boekje te gemoct zenden voor
reislectuur.
Kwetsend is ook in dit licht de verkla
ring van den beer Kraus, dat H. M. de
Koningin er geen oogenblik aan gedacht
zou hebben, dat do hoer Kraus zijn belofte
aan oen bevrienden Staat zou verbreken-
Want op die manier maakt men zich schul
dig aan de onwaarheid en do onwaardigheid,
dat do Souverein mode zou gewerkt hebben
tot een daad, waarcftxjrd» Minister van W-
niet op zijn post was tijdens do wa-
terrampen in Zeeland.
De verantwoordelijkheid hiervoor draagt
do Souverein noch in werkelijkheid, noch
naar constitutioneele zede, noch naar
Grondwettelijk voorschrift.
Maar de bandeloozo taal van
dezen reizenden Minister beproeft toch
die daad eenigormate op rekening yan den
Souverein te schuiven.
Dit ia, dunkt ons, ndg heel iets anders dan
het \erleenen van interviews aan vreemde
journalisten, dio er om hunkeren, yooals
toen dr. Kuyper op reis was. Dit is uit
eigen beweging een ongepaste verklaring af
leggen, waar niemand om vroeg.
Waarlijk, het Kabinet-De Meester heeft
geen fortuin. Tweo zijnea* Ministers doen
den premier en hun naam weinig eer aan-
Staal wil niet buigen in do goed© richting
en Kraus (Duitsch: kroes-wild) toont, dat
hij in parlementairen zin nog wildo haren
heeft.
In een kruiskopje: „Van oon ande
ren Commissaris" zegt „D e
M a a s b o d o":
Do lezers herinneren zich, welke drukte
onlangs het „Handelsblad" maakte,
toen do Commissaris dor Ko
ningin in Limburg in een parti
culiere vorgadoring van spoorwegman-
ncn cr op aandrong, dat deze propaganda
zouden maken voor do goede pers.
Dit nu was den liberaal een zoo erger
lijk feit, dat de heer Ruys do Beorenbrouck
eigenlijk aan de natio moest worden ten
toon gozet als een, die zijn hooge positio
volstrekt niet begreep.
Wat gebeurt echter nu?
In de „Nieuwe Rotterdam scho
Courant" van 12 dezer komt een ad
vertentie voor, waarin kennis wordt gege
ven van do stremming van het verkeer
over een brug in het Kanaal van Voorn©.
Deao advertentie is ondertoskend door
den heer Patijn, Commissaris der Koning
in in Zuid-Holland.
Hier heeft men dus een Commissaris,
dio niet als p'arti'oulier persoon,
doch in ambtenaarskwaliteit do
liberale pers steunt met 'geld ook van niet-
liberalen.
Dit feit nu, en zo liggen voor het
grijpen in de liberale pers is en blijft
den nietrliberalen een voortdurende, hevige
ergernis.
Zoodoend© maakt dus do heer Patijn
een tutti quanti ongepaste propaganda
voor hot liberale blad en worden de Katho
lieken op allerhande wijs gedwongen om
bijv. de „N ie u w e Rottordamsch©
Courant" to lezen.
Of is dio Rijksbrug alleen bestemd ten
dienste van hen, dio liberale bladen lczon
Of is het „H andolsblad" misschien
van meening, dat over dio brug alleen
maar liberalen loepen
Zoo niet, waarom dan niot eens te vel
de getrokken tegen dio aanhoudende, ja
renlange, 8ahreeuwend-partijdigo bevoor
rechting der liberale pers door liberale
staatsambtenaren, van do hoogsten
tot do 1 a a g s t o n, cn dit in hun kwa
liteit, openlijk zoowel als bedekt?
„De Nederlander" oordeelt over
do kwestie dor wettel ij k o winkel
sluiting, die thans, te Amsterdam aan
dd orde is en waarover de Gemeenteraad
eerlang zal hebben te oordeelen, aldus:
Het komt ons voor, dat do bestrijding,
dio deze zaak van do zijde van mr J. A.
Levy heeft gevonden, weinig grond heeft.
Te beweren, dat door een wettelijk slui
tingsuur het „recht van arbeiden" wordt
aangetast, is een streep halen door het
beginsel, dat reeds in de Arbeidswet van
het Kabinet-Mackay heeft gezegevierd, cn
dat in het ontwerp-Arbeidswet van minis
ter Kuyper, onder vrij algemceno instem
ming, verder werd doorgevoerd.
Juist bij do winkelsluiting ligt de roden
voor het ingrijpen der overheid voor do
hand. ReecIs tal van malen is gebleken,
dat ccn vernoegd sluitingsuur, door do
overgroot© meerderheid an do winkeliers
in een bepaald bedrijf gewild, afstuitte op
den onwil van enkelen in dat bedrijf. Dc
concurrentie dwong dan allen, tot een laat
uur open to blijven. Want do schade van
tijdige winkelsluiting, wrnneer allen mee
werken vrijwel denkbeeldig, wordt, wan
neer onkelen nalatig blijven, enorm. In
zoo'n geval is do overheid de aangewezene
om datgene, dat slechts door samenwerking
van allen to bereiken valt, mogelijk to ma
ken.
Principieel of aprioristisch bezwaar kan
daarom o. i. tegen zulk een maatregel
niet bestaan. Of do maatregel in een be
paald winkelbedrijf, en dan tot welk uur,
gcwenscht is, hangt natuurlijk af van
plaatselijko omstandigheden, alsmede van
do gezindheid onder do betrokkenen, al
dient bij dien laatsten factor niot uit het
oog to worden verloren, dat juist is, wat
dezer dagen in een der bladen werd be
toogd, dat in het buitenland vclo winke
liers, die eerst tegon vervroegde winkel
sluiting bezwaar hadden, later, nadat een
regeling tot stand was gekcra.n, hebben
erkend, dat zij hun louter winst beeft go-
bracht.
„De Rotterdammer" sctrijJt:
In onze „8 taatscc' urant" ver
scheen een xeer eigenaardige kou*
nisgoving vanwege den libo-
ralon Min. van Buiten I an dsclio
Zaken.
Zij luidde aldus:
„Do Minister van Buitenlandschc Zaken
brengt) ter kennis van belanghebbenden,
dat, blijkens medcdecling van don consul
to Duisburg, bij den tramaanlog M. Glad-
bachVierecnDuiken 100 grondarbeiders
gezocht worden, dio zich kunnen melden t©
Vicrsen bij M. Gladbach, Neumarkt No. 3.
Eveneens heerscht ten gevolge van sta
king onder do hout- en graan arbeiders t©
Duisburg en to Duisburg— Ruhrcrt gebrek
aan werklieden en kunnen, daar deze sta
king nog lang kan aanhouden, op het oogen
blik vele arbeiders aldaar geplaatst wor
den, die van dat werk op do hoogt© zijn,
en ovens zij, die met stoomkraanarbeid
bi de havens vertrouwd zijn. Het is aan
bevelenswaardig, dat zij, dio zich naar
Duitschland begeven, zich van do juiste pa
pieren vcorzicn, of zich rechtstreeks tot den
Ncderlandschen consulaircn ambtenaar
wenden.
Voorts deelt de consul to Keulen nog
mede, dat in het algemeen in geheel West-
Duitschland bij alle takken van industrie!
gebrek aan arbeidskrachten heerscht. Bij
de ijzerindustrie cn smeltcrijcn, alsmede da
textiel- en cbemisoho nijverheid, is een goed
betaalde arbeid te vinden, waarbij echter
ia aanmerking genomen moet worden, dat
bij de ijzer- cn textiel-industric gedeeltelijk
c loc hts in het vak bekwame arbeiders ge
plaatst kunnen worden. In do kunstmest-
stcf-industrie kunnen slechts die arbeider
welke een krachtig gestel hebben, aango-
nomen worden, in hot bijzonder do arbei
ders uit steen- cn pannenbakkcrijcn, die aan
zwaron arbeid gewend zijn
Het werk in de kunstmestindustrie vangt
gewoonlijk begin Augustus of cindo Febru
ari aan."
Toen er eonigen tijd geleden de aan
dacht op werd gevestigd, dat sinds enkelo
jaren in het voorjaar tal van arbridora
naar Duitschland trokken, was het ant
woord van vrijzinnige zijde, dat dit Dienst
boerenarbeiders waren, dio gewoonlijk weet
sooedig terugkwnmon.
Thans ziet iedereen uit dc vermelde ken
nisgeving van den Minister, dat ook andera
werklieden gevraagd wordon dan melk
knechten.
In Duitschland, liet land dor protectie,
is overvloed van werk voor den werkman.
btters zijn het, waarmodo uw
Biljetten tegon scherp coucur-
reerende prezen gedrukt worden
ter Stoomdrukkerij van
6. ¥an üs^tasseS,
Haarlemmerstraat 222-267.
SPECIALE INRICHTING
lot hel drukten van Biljetten.
[jSgT* Letters tot 34 c.M. lengte.
gagS?** Ruime sorteerlng BUjetletter.
7895 18
Verkrijgbaar bij VAH DÜYSEH Co.
Tonssaintkade 1819, deo Eaag.
Bijkantoren:
Huygenspark lb en Kon.-Lmma-
kade 70, Den Haag.
Oude Gracht 94, b./d. Viebrug te
Utrecht.
te LeidenADR VERHOOG,
Hoogewoerd 2.
Kant. Mr. ENGEL.
C. M. DE "WILDE,
Boommarkt 9.
J. A. HOLTZ, Oude
Rjjn 110,
z\jn aandeelen verkrijgbaar der
3% NED. EFF. PREMIELEENIN6.
14e aandeel i 17.50,1/20® aandeel 13.50.
Hoofdprijs f IOO.OOO
Toezending naar buiten ALLEEN 6
na ontvangst van postwissel plus
5 Cts. voor porto. 7885 25
gevestigd te GRONINGEN.
4>
+3
91
a
V
a
o
O
O
O
O
39 Cts. per knot.
3J Ct. per 3 knotte
39 Cts. per knot.
83J Ct. per 3 knotten.
S
w
E O
25 Ct. per knot.
G7j Cts. per 3 knotten, p
Uitsluitend te bekomen by
I».
hoek Paardenstseg. p.
Iedere knot is voorzien van
étiquette en prijs.
¥oos* 15 cents
°P papier en 30 cts. op linnen,
een goed Fietskaartje van elke
Provincie, to bekomen b(j eiken
Boekh. en by den Uitgever JL. K.
C. DE HAAS, Den Haag, per.
P.w. 17 cis. of 33 cis. 7656 3
Geplaatst Maatsch. Kapitaal 2,000,000.—
Reserves f374,953.405.
De Bank verstrekt Gelden op eerste Hypotheek op zeer aan
nemelijke voorwaarden en geeft uit 4-pCL-Paudbrleven h 100 pCt.
Inlichtingen verstrekt gratis de Heer U. M. SASSE, Kassier <e
Leiden, by wion torens de Coupons der Pandbrieven betaalbaar zyn.
De Directie:
Mr. R. P. DORHOUT MEES.
3161 40 Mr. P. B. J. REELING BROUWER.
99
9
Gevestigd te Dordrecht. Opsertcht in 1873.c'
IDaatschappeltlh Kapitaal (POlteeUend) 12,000,000.—
Uerzeherd Bedrag Reserve S
Ruim 00 mHlloen. Ruim 130 tnlüicea.
•340s hail
8183 80
De Commissie voor Regeling der
Feestelijkheden verzoekt dringend
H.H. leveranciers on anderen vóór
21 Juli a. s. by den Heer F. R. CROM-
MELIN, Breestraat No. 82, hunne
vorderingen in te dienen; by voor
keur van elk dor na te noemen onder-
deelen op afzonderiyko nota:
a. het Concert in de Hoogland-
scho Kerk;
b. de Onthulling (feestterrein Witte
Poort);
c. do XVIIde oeuwscho Kermis,
behalve do taveerne,
d. do Taveerne „In don oiykon
Rembrandt";
e. de Gondoltocht;
f. de Feestmaaltijd;
g. de Concerten in „Amicitia" on
van-der-Worf-park
h. de Fakkoloptocbt. 7869 24
A. DE KLERK, te Katwijk-
aan-Zee, vraagt voor direct:
zoowel voor Dames, als Iieerenwork.
78«i9 5
Pannen, Ramen, Deuren,
Kozijnen, Dalken, Brand
hout, enz Te bevragenZuidsingel.
7877 6
naar de Kager- en Brassmenneeren niet de
Gedurende Juli en Augustus,
dagelijks, behalve 's Zonoags, vau
Lelden rondvaart langs Ouden Sin
gel SpaDjaardsbrug, Koudekerk, Wou*
brugge, Oudewetering en Kaag per
extra-boot. Vertrek cn aankomst
aan de Beestenmarkt. Afvaart
12 uren; terugkomst 's nam. halfvyf.
Prys 1.-.
Van af de ligplaats Haven
dagelijksche rondvaart per
gewonen dienst. Vertrek lialfdrio,
terugkomst G.16. Prys /'0.50 per
persoon. Tusscben nam. 6 en 8 uren
naar hot Kagercieer en terug.
Prys i 0.30 per persoon. Voor
tochtjes naar Amsterdam en
Bodegraven, zie Dienstregeling,
gratis verkrijgbaar. (Kinderen tot
15 jaar botalen halfgeld.)
Zie geïllustreerde beschrij
vingen in de Tydschnfteo De Wook"
„Wereldkroniek" van 7 Juli en „Eigen
Haard" van 1 Juli. 7044 33
Ten behoeve der Muntgasverbruikers worden iederen
werkdag van 's morgens 9 uren tot S uren n.m. 2i-Cents-
st ukken verkrijgbaar gesteld ten kantore 7840 80
IP.-Kerk^gCoorstesgi 28 en
Tweelingsiraat, fabriek.
DE DIRECTEUR.
Insulaire Hypotheekbank te Zierikzee.
PANDBRIEVEN:
In omloop op ultimo:
Mei 1905 f 7160.-
Junl
Juli
Augustus
September
October"
November
December
Januari
Februari
Maart
April
Mol
Juni
15300.-
35250.-
58300. -
91250.-
1G0750.—
219950.-
813550.—
1003 370060.-
411650.-
468150.-
614460.-
501450.-
682300
11 Juli 1900 f G02550.-
HYPOTUEKEN.
Ingokomon: 124 aanvragen
tot een bedrag van. f 2076685.—
QoslotonG1 leeningen tot
eon bedrag vanf 706850.—
waarop is afgelost 23915.
Uitstaande hypotheken: op
11 Juli 1905fd82935.-
Do Bank geelt uit, ln stukken van
f 1000.-, 600. t 100.- en f 50.-
4 pCts. PANDBBIEVEN tot den
koers van 100 pCt., wolko zyn op
genomen ln de ofücieole Amstcrdamsclie
beur8not#erlng De uitgifte der Pandbrieven
btaat onder contió'o van den Gedolegterden
Commissaris, die de stukkon mede onderteekont. Zy zyn verkrygbaar to
Zierikzee ten kantore der Bank, od to Leiden by do Heeren LEZWIJN
on EIGEMAN. 7897 48
5145 86
VEILIGE BEWAARPLAATS voor Effecten, stnklton
vau waarde, Goud en Zilver, enz., der firma 6054 20
