Een sanatorinm vóór twee (luizend jaar. BE ESKIMO'S. De geschiedenis van het korset. Wil een Arabier zijn gast een bijzonder hoog© eer bewijzen, daD biedt hij hem drie- maai een kop koffie aan. Nu ia do voornaamste wet der gastvrij heid, dat, wanneer iemand eenmaal do koffie heeft gedronken bij een Arabier, de ze hem voorgoed als een vriend zal behan delen. Zoo was er een man, C'.o een moCYd had begaan. Rekenende op de gehechtheid van deze heilige traditie, vluchtte hij in het huis van den vader van zijn slachtoffer. Zijn gastheer, die van het gebeurde nog niets wist, zette hem vriendelijk koffio voor. Kort daarna kv: men eenige vrien den binnen en deelden den heer des hui zes het verschrikkelijk lot van zijn zoon mede. Nog hiermede bezig, herkenden zij den moordenaar in den man, die juist als gast onthaald was. Dadelijk riepen zij cm wraak, maar nu maakte de gastheer bezwaar. ,,Neen," zeide hij, „dat kan ik onmogelijk toelar ten, deze man heeft koffie met mij gedron ken, dus is hij mij als een zoon gewor den." En de man werd gespaard. Had Hij de koffie niet gedronken, dan zou de vader van den vermoorde niet gerust hebben voordat hij zijn zoon had gewroken. Maar zooala de zaken nu stonden, kon hij niet anders dan vergiffenis schenken. Bij opgravingen, welke op het eiland Koa hebben plaats gevonden, heeft men de fundamenten blootgelegd van het Asklepi«r ron nabij de stad Kos, dat in de oudheid zeer beroemd was. De groote vereering, die de god der heelkunde bij de Grieken als An- klepios en bij de Romeinen als Aesculapus genoot, blijkt nog uit de bekendheid van het attribuut: de staf door een slang om- kronkeld als zinnebeeld' der heel- en genees kunde. Geheel Griekenland vereerde dezen god en do heilige plaatsen, die ham gewijd waren, deden te gelijk dienst als bad plaatsen, waar kranken genezing kwamen zoeken. Behalve de geneesmiddelen, welke er werden aangewend, trachtte men ook nog genezing te vinden door in of bij den tempel te gaan slapen. Men hoopte dan in den slaap een goddelijke openbaring te verkrijgen betref fende de aangewende genees mi doelen. Zelfs meende men door in of bij den tempel te overnachten onmiddellijk genezing te zullen vinden. Wie genezen was hing in den 'tempel tafeltjes op, waarop het resultaat van de kuur werd vermeld. Door verschillende van dezo tafeltjes en door de resultaten der opgravingen te Kos en te Epidaurus is het den Engelschon onderzoeker dr. Eaton ge lukt een reconstructie van den grooten As- klepiostempel te Kos te ontwerpen en ook van de ziekenzalen, die den tempel aan drie zijden omringden. Dr. Eaton is van meening, dat een der gebouwen tot verblijfplaats dei heilige slangen diende, die de doctoren bij hun bezweringen noodig hadden. De doctoren verschenen bij het aanbreken van den nacht. Nadat de lampen waren uitgebluscht, werd de godheid plechtig aan gebeden. Dan vermaanden zij de zieken op gunstige droomen tc hopen. De losgelatei heilige slangen kropen gedurende de cere moniën door de zalen rond en wanneer een der tamme dieren een zieke naderde, geloof de deze door den god bevoorrecht te zijn. 't Is zeer waarschijnlijk, dat het zoo is toe gegaan Zeker is het, dat in de heilige plaat sen van Asklepios slangen werden gehou den. Wanneer er een nieuw heiligdom' werd opgericht, verzonden de priesters van een reeds bestaanden tempel zulke heilige slan gen. Volgen8 andore onderzoekers is het gewelf, dat door dr. Eaton als de verblijfplaats der slangen wordt aangezien, de schatkamer ge weest. De bouwwerken, waarvan de overblijfselen door den Duitschen onderzoeker dr. Herzog zijn opgegraven, zijn verscheidene eeuwen oud. Zij zijn over drie terrassen verdeeld, welke door groote trappen met elkaar ver bonden waren. Op het bovenste terras stond ccn marmeren Dorische tempel, die aan As klepios gewijd was. Op het middelste be vond zich een prachtig altaar en de exedra. Het onderste terras werd door verschillen de gebouwen ingesloten. Verschillende mine rale bronnen werden daar gevonden. Door een aardbeving in 654 werden deze kunstvolle bouwwerken geheel verwoest. De Eskimo's mogen, als de bewoners van de Noordwestkust van Groenland, aan spraak maken op de onderscheiding, het verst noordelijk wonende volk ter wereld te zijn. De ware Eskimo's bewonen de Westkust van Groenland, ten Nooroen van de Deen- sche kolonies, aan gene zijde der bescha- vingsgrens. De Eskimo's aan deze zijoo der beschavingsgrens, namelijk die leven in de Deenscho kolonies, en nederzettingen in Baffinland en Labrador, hebben hun origineel type verloren, en hun primitieve levenswijze grootendeels op gegeven. Huwelijken met Europe anen en Amerikanen voor langer dan een eeuw hebben een dus nige vermenging veroorzaakt, dat de typische Eskimo-uit drukking verdwenen is, of ten minste zóó veranderd, dat ze zoo goed als onkenbaar geworden is. Vele Eskimo's in Deensch- Groenland zou men overal voor Denen of Scandinaviërs houden, wat hun uiterlijk aangaat. Het ronde, volle, platte gezicht is in den loop van vele geslacnten veranderd in het karakteristieke uiterlijk van het volk, dat de landen van Noord-Europa bewoont. Blonde haren en blauwe oogen, die men nooit bij een ras-Eskimo ziet, zijn hier vol strekt niet zeldzaam. Diezelfde veranderingen vonden plaats in Labrador en Baffin Sound. Evenals andere primitieve rassen verlangen de Eskimo's, na contact met vreemdelingen, hun wijze van kleeding en leven na t: volgen, zoodat deze hierin nu veel verschillen van de oor spronkelijke Eskimo's. De echte Eskimo's, levende in de Noordpoolstreek, aan de kust van Groenland, leven geïsoleerd; en de weinige gemeenschap, di ze met do buiten wereld gehad hebban door Pool-expe dities, hebben zoo goed als geen "invloed op hun wijze van leven gehad'. Gedurende d^ laat ste veertien jaren heeft do Amerikaanscho Poolvaarder Peary een groot gedeelte van zijn tijd onder hen geleefd. Hij kent ze bq naam en heei hun onbepaald vertrouwen. Yan allen, die ouder zijn dan twee jaren, kent uij de geschiedenis Hij spreekt hun taal, is volkomen vertrouwd' met hun le vensgewoonten, de weinige ziekten, waaraan zij leden, sinds hij daar voor het eerst kwam. Ofschoon het Eskimo-ras een ras op zichzelf is en wei*?'- gemeen heeft met de Indianen van Noord- en Zuid-Amerika, kan men niet twijfelen aan zijn Aziatisch en oorsprong De Eskimo's zijn ^nder het ge middelde in lengte, gezet, hebben korte beenen, plat gezicht, zeer uitstekende wang en kaakbeenderen, een goed gevormden neus .'schoon de rug bij velen ingedrukt isdo oogen zijn hm in, de onderkaak is goed ge vormd, de tanden staan regelmatig en zijn paar 1 wit en in i 'tstekenben toestand; het haar is recht, koolzwart; de baard is dun, evenals de wenkbrauwen en oogharen, de oogspleet is iets vernauwd zonder scheef te zijnhet voorhoofd is hoog en wijkt een weinig terug, 'o mond is breed, de lippen zijn dun en fijn, de huidkleur is donker, de wangen zijn bloeiend met een koportint, handen en voci^.i klein, ja zelfs delicaat. De vrouwen zijn veel kleiner dan de man nen, velen niet over vier voet hoog. Hun kleeren zijn van huiden gemaakt, berenhuid voor broeken, die b'.j de mannen lang zijn en kort- voor de vrouwen; de eersten dragen korte, de laatsten lange laarzen van zeehon denvel. De mantel met kap is gemaakt uit de huid van den zeehond of vos, de eerste voor den zomer, de laatste voor den winter. Vogelhuiden en de pels van den Noordpooi haas worden als onderkleeren gedragen. Hun k.jedin- is uitstekend aangepast aan het klimaat en iPeary draagt hot eveneens zomer en winter. De Eskimo's zijn het "uilste volk der we reld. Zij wa«schen zich nooit, zelfs niet aan geziekt en handen. De lucht van hun klee- ren(huioen) en huidafscheidingen geeft een karakteristieken stank aan hun personen en meer bijzonder komt dit uit in hun igloos en tenten, een stank, dio den oningewijde zeer onaangenaam is. Gedurende den whiter leven ze in hutten (igloos) van steen of ijs, in den zomer in tenten van zeehonden huiden. Huiden worden gebruikt voor het gemeen schappelijke familiebed, en alle deelheb benden, van vader tot baby, ontkleeden zich geheel vóór zij ".aan slapc Zij trouwen niet in de bebeeKenis, zo~als wij dat woord ge- L.uiken, maar paren 's dieren voor pas- i nd© tijdpenoaen, desnoods voor levens lang, vocc jaar cf alleen voor een jacht- tocht van eenige dagen. Dit volkje bestaat uit allemaal kinderen, tevreden, vreedzaam, eerlijk en gastvrij. Zij hebben geen regeerder en hebben geen zucht naar roem of macht: een ideale,socia listische gemeenschap met gemeenschap pelijk beau., waar politiek onbekend is en waar allen op denzelfden hoogtetrap staan. Zij bestaan bijna uitsluitend van rauw dieriijk voedsel, waardoor de afwezigheid van talrijke ziekten, die bij de beschaafde volken voorkomen, verklaard wordt. Zout water bevat jodium, en alle dieren, die erin leven, en alle, die van -..evoedsel leven, ab sorbeerden min of meer van deze chemische stof. Geen van deze lui leed' ooit aan scheur buik, zoo veelvuldig voorkomend onder de bemanning der vroegere Noordpool-expedi- ties en waaraan nu en dan Eskimo's lijden, die meer gekookt dan rauw voedsel tot zien nemen. De Eskimo's, mannen en vrouwen, maken weinig gebruik van hun beenen, waardoor ze in lengte achteruitgegaan zijn, terwijl van den anderen kant wrikken van de „kajak", werpen van Harpoen en lans en het hanteeren van de hondenzweep in den loop der eeuwen de armen en borst onge woon hebben ontwikkeld. Het hooge percentage aan olie in hun voedsel werkt als een zacht afvoormiddel en beschut hen 'tegen een menigte kwalen, die het- voornaamste deel uitmaken van de ziekten, die de arts te behandelen krijgt. De -fc-okimo kan met genot en zonder slechte gevolgen, stinkend walvischspek verorberen, dat zelfs een kraaienmaag niet inhouden kan en dat, als een blanke bet kon eten en inhouden, hem zou dood en door ptomaën ver giftiging. De Eskimohuid, bedekt met vuil en on gedierte, is buitengewoon zacht. Als de dames druk bezig zijn met haai kleeding voor den warmen tijd cies jaars, d_ikt telkens opnieuw de oude vraag op, of het korset behouden of afgeschaft moet worden. En dan is het wel interessant eens na te gaan, waar dit door den een fanatiek bestreden, door den ander hardnekkig ver- dedigoe hulpmiddel der vrouwelijke kJeedij eigenlijk vandaan komt. Heel precies is de afkomst van het kor set moeilijk op te geven. Ja, men kan zelfs zeggen, dat het 'tijdstip, waarop het korset is ontstaan, minstens even onzeker is als dat, waarop het zal verdwijnen. Want reeds de Grieksche en de Romeinsch© vrouwen kenden een soort korset: eenvoudige laken linten, die door twee smalle lederen schou derlinten werden opgehouden. In ieder ge val waren deze antieke korsetten, wanneer men ze namelijk als zoodanig wil beschou wen, slechts zeer bescheiden voorloopers van het folterwerktuig, waarvan zich in de middeleeuwen de vrouwen bedienden tot ge waande vermooiing van haar figuur en waarbij vergeleken het tegenwoordige kor set bijna even onschuldig is. Een Fransch geleerd? heeft thans de ont dekking gedaan, dat het een vorstin uit het huis Wittelshach, prices Isabeau van Bei©-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1906 | | pagina 12