mantel-magazijn
N
BRUNS ANKERMAN,
VAN SET BMVS
O
■N
Wij berichten de ontvangst der prachtige collectie
der nieuwste genres Dames- en Kindermantels, Mantel
kostuums, Japonnen, Blouses en Kostuumrokken.
Voor solide Stoffen en goed passende modellen wordt
gegarandeerddaarbij uiterst lage prijzen.
mm*
LEIDSCH DAGBLAD, ZATERDAG 31 Ê^AAFtT. - VIJFDE BLAD.
RlaarsHiasissteeg 8, hoek Vischinarkt.
N.B. Op al onze Artikelen bevindt zich een etiket, waarop met duidelijk leesbare cijfers de prijs is gedrukt, een
methode, welke zekerheid geeft, dat men den juisten prijs betaalt
Nó. 14143.
Anno i906o
Brieven van een Leidenaar.
OXXXII.
Oudergewoonte heb ik het gewone op
schrift er weder boven geplaatst, maar er
liad voor dezen keer eigenlijk moeten
6taan: „Brief aan den Leidenaar." De
heer Van der Weide heeft een uitvoerig
antwoord op mijn Laatste Brieven ingezon
den en met toestemming van de Redactie
heb ik gemeend niet beter te kunnen aoen,
dan mijn bestrijder nu maar eens aan het
woord te Laten, hoewel dj'c wil ik wel
zeggen mij de toon van zijn stuk niet
bijzonder bovalt. De eene mensch is nu een
maal meer begaafd dan de ander, doch het
getuigt, dunkt mij, nie'c van goeden
smaak orn een anders simpelheid om
geen erger woord te gebruiken aan de
kaak te stellen en dit vooral niet, als men
daarbij den schijn nit, ontgaat, zichzelf
Op een voetstuk te plaatsen.
Mon pleegt mijn Brieven, die overigens
echter op groote wetenschappelijkheid geen
aanspraak willen makeu, nogal gretig
to lezen en door nu maar boudweg to ver
klaren, dat het oudo bosjes-praat is wat )k
alzoo vertel, geeft de heer Van der W.
ook meteen aan vele Leióenaars een bre
vet van minderwaardigheid Zeg mij wa'o
gij leest en ik zal zeggen, wie gij zijt!
Wat een oude besjes in Leiden, zonder
gezond verstand natuurlijk I
Ik Laat nu verder het stuk van den heer
Van der W. volgen, om daarna zelf met
enkele opmerkingen 'ce besluiten
Mijnheer de Leidenaar,
Nu uw drieweek8cho veldtocht togen mij
geëindigd is en ik al de vellen druks, die
u daaraan wel hebt willen wijden, nog eens
aandachtig heb doorgelezen, dringt zich
allereerst als totaal indruk bij mij de con
clusie op, dat u blijkbaar met uw beeld
spraak nl op even slechten voet staat als
met uw logica en met uw becijferingen.
Ik hoop u dit duidelijk aan te toonen zon
der daarbij acht te slaan op die gedeelten
van uw ge<sohrijf betoog mag ik het niet
noemen die op elk met.gezond ver
stand begaafd lezer den indruk moeten
hebben gemaakt van wat men onder kame
raden oude-besjes-praat pleegt te noemen.
Vooraf wil ik echter even wederleggen
uw bewering, dat de strekking van mijn
ingezonden stuk niet minder dan gevaar
lijk zou zijn. Eigenlijk hebt u dit v r u zei
ven reeds weerlegd, doch blijkbaar zonder
dat te bedenken en misschien is dit ook aan
de aandacht van meerdere lezer9 ontgaan.
U noemde n.l, mijn stuk: Mosterd na den
maaltijd\ en nu vraag ik of mosterd, die
na den maaltijd komt, en derhalve niet
meer genuttigd wordt, nog gevaar
lijk kan zijn, al bevatte hij rottenkruid?
Neen, nietwaar!
Wij hebben hier dös waarschijnlijk te
doen met een kleine afwijking in Uw logisch
denken of moet de voorstelling „gevaarlijk"
soms dienst doen om naderhand des te glo
rierijker te voorschijn te kunnen komen uit
den strij met den gevaarlijken vijand?
Doch ter zake: Mijn stuk kwam niet
als mosterd na den maaltijd, doch ter elf
der ure, evenals de wethouder Juta in de
Raadsvergadering van October 1901 ter elf
der ure is aangekomen met cijfers, volijve
rig den dag te voren te Groningen opge
haald en dïo als doorslaand argument
voor de waarschijnlijkheid der rentabiliteit
der centrale, zelfs binneu onkele jaren,
moesten dienen.
Het liceft toen niet mogen baten, dat de
wethouder Korevaar met kracht en klem en
waarlijk niet ten onrechte heeft gewaar
schuwd tegen het afgaan op cijfers, waar
van het. niet mogelijk was zonder nader
onderzoek en contróle, na te gaan hoe deze
cijfers waren ontstaan en welke waarde er
voor Leiden aan kon worden gehecht.
Z.Eds. zeer verstandig en van grooto voor
zichtigheid getuigend voorstel om de cijfers
ter visie te leggen voor de loden en de be
handeling intus6chen een week te verda
gen, mocht geen genade vinden bij de
meerderheid van den Raad. Er heette po-
riculum in mora te zijn on de Raad slikte
gewillig do pap zooals zo was opgediend
Mijn stuk nu, ter elfder ure ingezonden,
liad de strekking aan te toonen, dat inder
daad de toen geproduceerde cijfers, nader
bekeken, geen doorslaand argument hadden
kunnen en mogen opleverener bestond dus
kans, dat eenige Raadsleden, dit beseffen
de, wenschten terug te komen op hot eens
genomen besluit. Bovendien waren or
nieuwe Raadsleden in den Raad gekomen,
van wie volstrekt onbekend was of zij lust
hadden de erfenis anders dan onder voor
recht van boedelbeschrijving te aanvaarden.
Dit deed mij een poging wagen om het
oprichten eener Electrische Centrale te Lei
den te doen verijdelen, omdat ik voor mij
do vaste overtuiging heb, dat er in de
eerste 10 k 15 jaren niet alleen geeD spra-
ko zal zijn van winst, doch wc-1 van chroni
sche tekorten. Een andere strekking had
mijn stuk niet. Welk gevaar 6teekt er nu
dan. verder nog in dat stuk, nu mijn poging
verijdeld is en do meerderheid van don
Raad de voorstellen heeft goedgekeurd en
de credieten heeft toegestaan?. Verdenkt
men- mij van stelselmatig aankweeken van
oppositie tegen de nu eenmaal dofinitief
aangenomen Centrale Bah 1
Te kleingeestig zóu dat zijn I
En moest daarom de moedige kleine David
worden uitgezonden om GWliath te ver
slaan?
Arme David. Zooveel duizenden jaren
reeds in uw grof gezegend te zijn met zulk
een would be opvolger I
Gij, die met één krachtigen slingerslag
uw reuzenvijand wist te verslaan, ziet u
opgevolgd door een Leidenaar, die slapjes
met kluitjes aarde mikt en niet raakt en
ten slotte hulptroepen moot- doen aanrukken
om met vereende kracht Goliathin
leven te laten.
Want leven doet hij nog, Mijnheer de
Leidenaar, en te zëgg; i heeft hij ook nog
iets, al heeft hij geen plan u en de overige
Leidenaars drie weken bezig te houden.
U hebt mij toegestemd, dat de gasfa
briek ons oneer geen omstandigheid in den
steek zal laten en wij dus uit dien hoofde
geon behoefte hébben aan electrisch licht.
U geeft ook toe, dat de gasmotoren, die
thans in gebruik zijn, niet door electro-
motoren zullen worden vervangen.
Uit uien hoofde is er dus ook geen be-
b col te.
Neen, zegt gij, de Centrale moet het heb
ben van de hcelo, heele kleine nijveren en
daarom ben ik zoo vrij u te wijzen, dat de
heele, heele kleine nijveren ook slechts een
heelen, heelen kleinen motor nooaig heb
ben en dan slechts heel, heel weinig stroom
gebruiken eu dus ook heel, heel weinig
winst opleveren. Uw berekening, waarbij
u een vergelijking maakt tusschen de kos
ten van gebruik van eeD gasmotor en een
electromotor, is te kostelijk, om ze niet
even nader te bekijken.
Volgens u kost een 6 pk, electromotor
650 gulden en een gasmotoT 1350 gulden.
[Ik ben bereid u een nieuwen prima 6 pk,
gasmotor, kant en klaar opgesteld', te le
veren voor 1000 gulden, en ben dan nog
best ten-oden met een estna verdienstee,
doch dit tusschen twee haakjes]. Wij zul
len uw oiifers aanhouden voor zoover dit
de aangehaalde eenheidsprijzen betreft,
doch ik verzet mij sterk togen het aanne
men van 100 werkuren per jaar. Welke
nijvere is er, die een krachtwerktuig zal
installeeren, indien liij daarvoor per jaar
slechts 100 uren arbeid heeft, of wel 20
minuten per werkdag?
Daarop een berekening te baseeren is
werk voot naaimeisjes, niet voor mannen,
die een serieus onderwerp serieus won-
schen to behandelen.
Laten wij even aannemen eon idealen
arbeidsdag van 8 uren en driohonderd
werkdagen en dat uw nijvere de motor
halve dagen noodig heeft, dan zou drt
per jaar 1200 uur bedragen en wordt de
rekening nis volgt:
Aan stroom 1200X/0.47 U 364 Aao ga» 1200 X 0.17 U/204
Aan rente en *l»chrl|- Aan rente cn af*chr(|-
vlng 10 pCt, ranƒ630 li f 03 Ylng 10 pCk ran/ 1330 1»/133
Jaariyktcho koiton ƒ020 J*nrl(Jktcho kotten 3j0
Deze berekening komt geheel in het voor
deed van den gasmotor, terwijl uw geheele
opzet u brengt tot een voerdeel van den
electro-motor.
Toch luidt uw conclusie:
,,Dezo eenvoudige berekening goeft ook
„rekenschap van het feit, dat electro-motc-
„ven niet ter vervanging van gasmotoren
„worden opgesteld."
Deze speciale logica valt geheel buiten
mijn bereik, doch dat zal waarschijnlijk
wel aan mij liggen uit gebrek aan gezond
verstand, waarop u cn uw medestanders
blijkbaar beslag hebben gelegd.
Ik zal het dan ook tegen zooveel ge<zond
verstand, aangedikt niet courage, fut,
durf en dergelijke predicaten meer, wel
zeer spoedig afleggen en het zal wel het
beste zijn daarin te berusten.
Op enkele kleinigheden kan ik evenwel
niet nalaten nog even uw aandacht te ves
tigen,.
U of uw modestander schrijft:
„Hoe komt het dan, dat de gasfabriek
,,in de gemeente Groningen bij een 25 pCt.
„hoogere bevolking en een 20 pCt. boogeren
•gasprijs veel minder winst oplevert dan
„in Leiden?"
En mijn wedervraag luidt:
„Hoe komt u aan dien onzin?"
„Ik schreef toch duidelijk, dat de eerste
post in het debet van de winst- en verlies
rekening van de Gasfabriek te Groningen
luidt:
„Aan Gemeente Groningen voor gebruik
„van den grond waarop do fabriek ia ge
bouwd108,176.20.
Is u soms van meening, dat deze post R
betaald uit het verlies? Zeker niet.
Indien u dan er bij optelt het winstsaldo
ad 106,415.70, dan krijgt u het respectabe
le winstcijfer van 214,500.90 tegen
91,481,534 in Leiden over hetzelfde boek
jaar 1901. Uit de door u gestelde vraag
meent u, dat ik een conclusie zou moeten
trekken ten gunste der hier te verwachten
resultaten Nu het antwoord zoo geheel an
ders uitvalt als u zich had voorgesteld, kan
do conclusie ook wel niet anders als ave
rechts zijn, is 't niet? Ook hier dus bewijst
u niets
Uw medodeeling, dat de terreinen dor
gasfabriek en het zuiverhuis electrisch zul
len worden verlicht en cokes en kolen-
transport door middel van electro-motoren
zal geschieden, bewijst juist wat door mij
is beweerd on door U is ontkend dat men
al vast gaat putten uit het laatje van do
Gasfabriek. Indien de Gasfabriek behoefte
heeften had aan electrisch transpor 'm,
had zij raet een simpele installatie ree ls
Lang kunnen voorzien, daarbij gebruis, na
kende van gasmotoren gevoed met b ij n a
niets kostend gas. Op deze wijze waro
zij zeker op dc m ec 8 t go e d koo f i' wij-
zo geholpen.
Nu heeft men blijkbaar plan do Gasfa
briek eon stroomtarief te berekenen hooger
dan de zelfkosten bij eigen installatie zou
den bedragen. Dit nu is en blijft een vor
keerde tactiek. Onbekend is men met deze
tactiek niet. Immers is in eon van de
Raadszittingen nog beweerd dat men niet
moest zien naar de resultaten van de Elco-
trisohe Centraio te Haarlem, die. zich nog
allesbehalve dekken kan doordat zij, zoo
heette het, den stroom aan do
Gasfabriek tegen te laag ta
rief leverde. En met zulke argumen
ten wil men de rekening goed maken
- k&M-
Hedenavond OPENING
v•iir s.
;V-': 4
EERMAN.
Aanbevelend,
