ik verzoek u daarom ze terug te zenden aan
mijnheer den commissaris (van de Bastille),
hjj kap ze hquRpp, kap ZG gebrui-
kep."
Een dame Sauvé, opgesloten in de Bastil
le. verzocht, dat mep haaf een japon van
witte zijdo zou maken, met groene bloepien.
De "rouw vap den commissaris I)e Roclie-
bruno loopt eenige dagen alle magazijnen
vap P&rijs af, dap teleurgesteld:
„Geen enkele naaister heeft deze stof; het
dichtst or |oij komt ecp witte zij mpt grpeno
strepen; als de dame Sauyé zich 4&prpiee>
tevredep wü stollen, zal men haar de maat
komen nemen."
Er warep verscheidenep, die er een
spaarpotje maakten op het geld, dat te
bupner beschikking gesteld werd voor
opdorhoud, enz, En het wordt begrijpelijk,
dat bet vpor velep heelemaal pjet zoo'p
pleizier was er weer uit tp komen; ja, er
\yaren er, die b^P vrijheid weigerden, als
hijv. Leguay, of die, zooals Ettar de Soy-
boprg, allo moeite deden om verlenging
vap gevangenschap te krijgen.
„Telen", schrijft Renneville, „verlieten
den burcht, zeer bedroefd over hun ver
trek." Le Maistre de Sacq en Fontaine
verzekeren, dat de jaren, op de Bastille
doorgebracht, de beste van hun leven wa
ren, „In den grond van mijn hart",
schrijft Mme. De Staal, „was ik er ver van
af mijn vrijheid terug te verlangen."
„Ik vertoefde in do Bastille zes weken",
merkt pastoor Morellet op, „die, ik moet
er nog om laeliep, zeer aangenaam voor
mij verliepen.'' En later herhaalt Dumo-
ricuz, dat hij er zeer gelukkig was en er
zioh niet verveeld had.
Ifc !E313Z ÏB w»
Hüfc was Plinius, die de mensohheid uit
zijn. tijd reeds aldus fypcerde: „Reislustig
en begeerig naar het neg niet geziene."
Het is een motto, dat nbg zou kunnen
diepen boven menige stationsdeur. "Want
sedert Plipilis is do reislust gebleven en
weinigen zijn er, die niet begeerig zijn
nieuwe landen to gaan zien.
Van Plinius tot de twintigste eeuw!...
En van de duizenden, die tegenwoordig
op reis gaan, hetzij als vacantieplan, hetzij
voor ontspanning, of om gezondheidsrede
nen, of om meer van do wereld te leeren
kennen, zijn zich sleolits weinigen bewust
terwijl zij zioli zoo gemakkelijk verplaatsen,
op welk een hooge trede van kultuuront-
wikkeling het reizen in deze dagen geklom
men is, vergeleken bij toen!
Zoo lnng behoeft men niet eens terug te
gaan. Hog geen tweehonderd jaar geleden
zou men den man, die zijn medemenschen
aangekondigd had, dat hij, niet om drin
gende redenen, maar voor zijn genoegen,
een plezierreis ging maken door de Alpen,
o? in Egypte, voor ontqerekepbaar hebben
gehouden.
En in zoover hadden dan die medemen
schen gelijk, dat het rezen in djen tijd be
zwaarlijk als een genoegen kon worden aan
gemerkt
Van de heden ten dage zoo algemeen ver
breide reismode, die sedert liet midden
van de negentiende eeuw zoo reusachtig ia
toegenomen, vindt men in de wereldge
schiedenis slechts een voorbeeld bij de Ro
meinen uit het einde van den Keizertijd.
En zoo had Plinius in een goeden kijk
op de dingen vap zijn tijd èn een raken,
vooruitzien'den blik, toen hij zijn reismotto
schreef.
Nu was het reizen in den Romeinsohen
Keizertijd nog een genoegen, dat tot de
weeldezaken behoorde. Vlug ging het niet,
maar de post- en straatwegen verkeerden
reeds in goeden staat. Men logde toen per
postwagen gemiddeld vijf mijlen, dat is
ongeveer zeven en een halven kilometer per
uur af. Vap Antiochië naar Byzaptium had
men zes dagen noodig. Er waren ook snel-
reizigers toen; menschcn, die altijd iets
vlugger wilden reizen, of harder wilden rij
den dan een ander. Zoo legde Oesar den weg
van Rome naar de Rhóne af binnen acht
dagen, hetgeen een evenement was voor I
dien tijd. Ep de koerier, die het bericht
van de verpipording van Masinrius uit
Aquiloja paar Rome bracht, kwam reeds
dep vierden dag aan, wat aeker eep kranig
ruiterstukje pioet geweest rijp, ook vopr
onzen sporttijd.
Maar wie op zijn gemak reisde in cjifi da
gen, uitsluitend voor zijn genoegen, richtte
hot zeer weelderig in. Begeleid door een
talrijken stoet hedjepdep, voerde men allo
gemakken met zich piee. Een geschiedschrij
ver van dien Romeinschen tijd vertelt zelfs
ven Milo, die PP teie rijn eigen huiskapel
meenam, en van Cesar, die een aparten mo
zaïekvloer meevoerde.
Marcus Antonips reisde met een onaf
zienbaar gevolg pn Nero had duizenden
karossep in zijn stoet en de hoefijzers van
zijn muildieren waren met zilver beslagen,
zoodat hij altijd baar geld' bij de hand had.
Poppea liet steeds een kudde van 500 ezel
innen meetrekken, opdat zij op reis dage
lijks haar melkbad zou gereed vinden. En
wat pracht betreft, ontmoette mep toen nog
reisgezelschappen, waarbij geen Cook's het
kan halen; het waren processies met een
overdaad van kleur; voorop reden bontge-
kleede Mooren, dan volgde een lange reeks
rijk-versierde lastdieren, die het gouden
vaatwerk ep de zeldzaamste kostbaarheden
droegen, en de reiswagen zelf was ingericht
met een verfijnde weelde; men kon er
lezen, schrijven, eten, slapenmen had er
vernuftige toestellen voor luchtafkoeling;
voor het opmeten van den afgelegden weg;
men voerde allerlei spelen en voorwerpen
tot vermaak en ontspanning met zioh mee.
Reeds toen had men landen, waarheen
in het bijzonder de trek was vap de toe
risten; Griekenland, Klein-Azië en Egypte
waren reeds het doel voor de reizigers, die
bepaald hun zinnen gezet hadden op vérre
landenals besohridener golden Boneden-
Italië en Sicilië. Men koos dan bepaalde
reisrouten, die beroemd waren om hun na
tuurschoon, er waren reisagenten, gidsen.
En al evenzeer als heden trok de nieuws
gierigheid het meost naar die plekken, wel
ke een historische beteekepis droegener
waren nog geen Tell6-kapellen, Loreley's,
Teufelsbrücken, Pinakotheken, enz., enz.
maar men had er toch reeds de als museum
ingerichte tempels, beroemde overblijfselen
eener vroegere kuituurperiode, reismotie
ven genoeg vpor de gidsen om er hun uit
hot hoofd geleerde lessen bij op to dreunen
De reislust, waarvan Plinius gewaagde,
verminderde, do tijden van weelde waren
na dep vpl vap Rome voorbij; pas met
clt» Renaissance para weer de lust tot rei
zen toe, Naast de kooplieden, die van
Neurenberg naar Florence reisden om hun
zijde te verknopen, trokken- ook weer do
jongelieden van goeden en rijken huize uit,
om in Frankrijk of Engeland do zeden en
levenswijzen to leeren kennen.
Tot in het hartje van den winter reisde
en trok men rond, en wij lazen ergens van
een reistoilet van een aartsliefhebber van
zwerven en trekken, zekeren Bartholoraeus
Sastrof, die zich in een tenue had gestoken,
waarbij vergeleken de dikst-behaarde win-
ter-autemobilist nog maar in zomertoilet
gestoken zou schijnen,
Hoe slecht de wegen ook waren, hoe on
zeker het reizen ook was met de straatroo-
vers en ander gespuis, hoe slecht het ook
gesteld was met de horbeTgen, toch krie-
welde het den menschen als ze weer wat
lang hadden moeten stil zitten, en men
moest op reis, van huis, genieten van de
natuur, van vreemde landen, van het nog
niet-geziene, van de bekoring van reisoa-
lèohes en pleisterplaatsen.
Ook dht is alles a) weer veranderdmaar
de „reislust" is gebleven.
Papieren beddelakens en
sloopen.
De heer W. F. A. Loonen schrijft het vol
gende aan de „Preanger-Bode"
Nu de papierindustrie ook hier de aan
dacht begint te trekken en de door mij in
Holland aangewende pogingen, om tot de
oprichting van een papierfabriek in Indië
te kojpep, veel kans van slagen hebben, Bal
het volgende zeker ook wel (de aandacht
van belangstellenden verdienen.
Het bekende Japansche papier dan, dat
wij genoegzaam uit onze kopieboeken ken
nen, wordt vervaardigd van de vezels van
een struik, waarvan dc officieele benaming
is Wickstrpemia Canescens en die tot de
familie vLr Thymrieae behoort. Hij komt in
Midden- ep Zuid-Japan algemeen voor. Of
hij ook hier in Ned-Indië voorkomt of aan
geplant zpu kunnen worden in de hoogere
bergstreken, is mij niet bekend en daarom
verzocht ik inlichtingen dienaangaande bij
den Hortu6 Botanicus te Buitenzorg.
Het van de Wickstroemia vervaardigde
papier is nu voor de Japai.-iers van ontzet
tend veel waarde; hc heeft aan taaiheid
en lenigheid, gepaard aan lichtheid, zijn
gelijke niet en er worden dan ook tal van
zaken van vervaardigd, waarvoor men an
dere papiersoorten niet zou kunnen gebrui
ken, Zelfs is men er in den laatsten tijd too
overgegaan om er het omhulsel voor medi
cijnen van t maken in de plaats van ouwels
en zilverpapier en het wordt ook reeds
als verbandstof in de hospitalen gebruikt.
Toch heeft men m.i. nog een zeer belang
rijke toepassing over het hoofd gezien, mis
schien juist omdat zij zoo eenvoudig is. Ik
heb mij de moeite gegeven om de aandacht
van onze cpnsulaire agenten te Kobe, te
Nagasaki en te Jokohama ook op bet feit
te vestigen, met verzoek de papierfabrikan
ten in Japan ook verder te wiljep inlichten,
en dat des te eerder, daar de verwachtingen
voor het aanplanten van dit nuttige gewas
en het vervaardigen van daaruit verkregen
papier bier op Java wol niet zoo héél spoe
dig zullen worden verwezenlijkt.
De kwestie is deze.
Evenals men dit papier reeds gebruikt
heeft voor het vervaardigen van zakdoeken
en servetten, die reeds algemeen in ge
bruik zijn, zou mep er ook beddelakens en
spreien, kussen- ep rolkussensloopen van
kunncp maken. Daar nu de zakdoeken en
de servetten aap cle fabriek ip Japan slechte
van 1/10 tot 1 copt per stuk kostcD, in ver
band met de daarop aangebrachte versie
ringen of kleuren, veronderstel ik, dat op
dezelfde wijze vervaardigde lakens en sloo
pen, zij het dan ook van iets steviger op
witter qualiteit, wel niet meer zullep koe
ten dan wat wij nu voor de reiniging van
ons beddegoed aan den waschbaas moeten
betalen.
Menige huisvrouw zal waarschijnlijk
haar mooi linnepgoed blijven verkiezen,
maar uit een hygiënisch ep sanitair oog
punt heeft zij beslist ongelijk en zal hot
papieren de voorkeur verdienen, daar het
slechts eenmaal gebruikt behoeft to worden
en ongetwijfeld zal het het voor de hospi
talen, hotels en op de mailbooten, enz.
tot nu toe gebruikte onmiddellijk vervan
gen. Bovendien bieden de papieren nog het
voordeel aan van zoo weinig ruimte in be
slag te nemen, dat ieder reiziger, die ver
plicht is den nacht door te brengen op
plaatsen, waar het logies aan comfort en
properheid te wenschon overlaat, en er
zijn heusch heel wat zoogenaamde eerste»
rangs-hotels, waar reeds beslapen bedde
goed eenvoudig oven opgestreken wordt
voor den nieuwen logé zijn eigen
beddegoed in zijn koffertje mee zal kunnep
nemen.
Als men de zaak zoo van allo zijdon be
schouwt en ziet welke voordeelen z"j moot
aanbieden, baart het bepaald verwondering,
ja, is het onbegrijpelijk, dat men er al nie%
lang toe is overgegaan.
EEN WARMTE-RECEPT.
Menschen, die klagen, dat het te warm is
om te eten en dat zij al hun eetlust verloren
hebben, behoeven zich daarom nog niet
ongerust te maken.
Onder den invloed van een hooge tempo,
ratuur verliezen al onze organen iets vaii
hun werkkracht. Wij ademen minder zuur
stof in dan anders en onze lichamen, ver
hit door den omringenden dampkring, wor
den niet langer geprikkeld om zooveel
warmte voort te brengen. Als wij ons zei-
