Zilveren Xiucifers-Ëtui's, merk „Jupiter". St Nicoiaas Cadeaux ST.-MCOLA AS-CADEAUX Als St-Nicolaas-Cadeau J. J. POLLMANN, St'-Nicolaas-Cadeaux Bofermarkt 10. H. WILLE Co. Depot ARMENZORG. P. J. KEULS Co., Wpliaiidel, LEIDSCH DAGBLAD. WOENSDAG 30 NOVEMBER. - DERDE BLAD. Auiio 1904. PERSOVERZICHT. Kerkelijke berichten. W. VAN KOSSUM BU CHATTEL, Nieuwe Rp No. L Hoogstraat No. 4. Doelmatige en blijvende Ontvangen: een ruime keuze ^ou° veautés, zeer geschikt voor Uitzending van Diners EFSapenbus*g 56. 1 fl. Champagne. 1 Graves. i Sames. 3 Goede Wijn. 1 fl. Champagne. 2 Graves. Samos. 1 Cognac. Goede Wijn. 12 6 Burgsteeg 6. Hooigracht 19. No. 13734. „Do Ned er 1 an e'er", voortgaande het lager-onderwij&JontvTorp te bespreken, zegt, oat aan do zijde van do vrije school, 'die zonder ecnigo vreozo durft aeggen: wij schuwen geen staatstoezicht, gaarne zal wonden nagegaan, of wellicht nog meerdere voorwaard en" aan de uit- fceering der bijerage kunnen worden ge steld, dan nu het geval ie. „Niet slechts," zoo schrijft het blad, „zal zij daartegen geen bezwaar heben, zij zal het veeleer verlangen, omdat ook zij niet be- geert aat soms kortzichtige schoolbesturen 'de ontwikkeling van do k.aderen onzes volks tegenhouden, onder de vrij domme bewering, dat onze ouoere toch wel met veel minder onderwijs bibben toegekund. Onze 'kinderen zullen moeten leven in hun tijd, niet in dien hunner ouders." Het blad wenscht intusschcn een paar op merkingen to maken, waarvan de voor naamste deze is: „Do openbare school heeft uitteraard' haar oigen organisatie; zij staat cn kan Alleen staan onder do macht van publieke lichamen en onder het toezicht van open bare ambtenaren. Ook do vrije school heeft haar eigen bij zondere organisat'niet alleen haar, mees tentijds door haar begunstigers gekozen besturen, maar ook 'llerlei onderlinge or ganisaties, die zich van lieverlede ontwik kelen, zoodat nu reeds sprake is van invoe ring van een eigen inspectie, iets, wat zij neer zouden toejuichen. Nu verwart men vaak organisatie en "Waarborgen en meent, dat wie waarborgen wenscht voor goed onderwijs, trachten moet ook do vrije school zooveel mogelijk te brengen onder de organisatie van het openbaar schoolwezen- Als gij gold wilt heb bon uit de llijkskas, zoo roept men ons toe van de overzijde, dan moet gij u ook onder werpen aan de waarborgen, die in onze or ganisatie van het openbaar onderwijs zijn gelogen. Dat op die wijze liet bijzondere eenvoudig onderwijs zou worden springt in het oog. Do organisatie der openbare school past ni op die der vrije, is daarvoor niet ge- aoliikt te makon. Maar het overbrengen van die organisa tie op do vrije school is dan ook onnoodig. Erkend moet worden, dat het openbar» gezag en de publieke liohamen, indien ze zich in werkelijkheid met de scl ooi bemoei en, daarop goeden invloed kunnen uitoefe nen. Maar men hechte daaraan niet te veel waarde. Tal van gemeenteraden zijn er, die zioh al bitter weinig om de gemeen teschool bekommeren, en ook bet school toezicht beteekent op vele plaatsen weinig, ook omdat liet met betrekkelijk woinig macht is bekleed en te veel scholen onder zijn toezicht heeft, terwijl het met admini- etratieven arboid wor^t overladen. Dat de besturen der- vrijo school overal can hun roeping voldoen beweren wij niet, entf zal nog wel lang duren, voordat in elk bestuur ten minste één zit, die liefde voor en vorstand van onderwijs heeft. Maar de vrijo school heeft iets, dat do openbare mist: do prikkel der concurrentie. Ver loopt zij, aan g at zij te niet en worut haar onderwijzerspersoneel btroodoloos iets, wat niet, althans niet in die mate, ge beuren kan met do gemeenteschool. Bij een bestuur der vrije school zal het veel min der dan bij een gemeenteraad, vooral bij kleine gemeenteraden, voorkomen, cat bij bonoomingen persoonlijke vriendschap den doorslag geeft. Houdt men het bovenstaande in het oog, dan zal men toegeven, dat bij het stellen van voorwaarden elke voorwaarde op zioli- zelve en in verband met het vrije onderwijs moet worden bescho iwd, zonder dat uit hetgeen geldt voor het openbaar onderwijs gevolgtrekkingen voor do vrijo school mo gen worden getrokken." Mr. S. van Houten spreekt in het bweedo nummer van zijn nieuwe „Staat I kundige Brieven" overdo kies- reoh t-k westie. „Geen kla69e-regeering was do vaan", al dus schrijft hij „waaronder wij ten 6trijde trokken tegen <10 toekenning door de Grond wet van 1848 van alien invloed op hot Rijks bestuur aan een honderdduizendtal census kiezers en door geduld cn beleid bij een gunstige constellatie in 18871896 do over winning behaalden. Geen klasse regcering was toen ook het devies der tot rechts- en machtsbewustzijn opgewekte wcrkliedenklas se. Met het tegenwoordige kie6rreclit ia dit doal bereikt. De grootste helft der ruim 650,000 kiezers is niet aangeslagen in ver mogens of bedrijfsbelasting. Meer dan do helft b?hoort tot de werklicdenklasse, loon- trakkenden en zelfstandig werkzamen. Wa len niet zoovellen in die klasse onverschil lig, zij zouden zelfs con niet onbelangrijk getalsoverwicht in het kiezerspersoneel voor Earner en Staten kunnen erlangen. Sedert dien tijd is een nieuwe &lrij<i ont staan. Thans wordt onze ötaaterege'ing aangevallen door Troolstra c.s. ondur do leus: „Wij willen de klasse-regecmg dor loonarbeiders. Om haar „to erlangen cisahen wij allcmanskiesrecht." Deze eisoh is afi heel onbescheiden. Hoe looh? Wij, die uit rechtsgovoel hot c-vor- wioht van onze oigen kLaaso gebroken heb ben, wij zouden deze nu onderworpen aan de klasseheorechappij harer looibcckkci- den. Welk een onzin l" De schrijver zegt verder, -Jat er geen ant woord is op deze vragen als deze: „Welke goede reden ons tooh zou kunnen bewegen om een klasse-regeering der loon arbeiders to verkiezon boven cea regeling, die o.i. aan alle klassen haar rcehtmarigen invloed verzekert? Welke gunstige ver wachtingen kan men vastknoopin aan de opneming van honderd duizenden afhan kelijke, bedeelde of op de grens der bedoe ling levende, zoo goed als allen onontwik kelde menschen? Hoe kan men een goede administratie der gemeentefinancién ver wachten, als overwicht op het gemeentebe stuur wordt toegekend aan een meerder heid van ingezetenen, die uit do gemeen tekas allerlei diDgen gratis ontvangen cn or nog vecd meer gratis uit zouden willen ontvangen, terwijl dogenen, van wie do in komsten komen, mogen toezien cn beta len?" Vernietiging van hot klasso-cvcnwicht in do wetgevende macht on wel ten gunste dor laagste, uit nood begeerigo, noemt mr. Van Houten de allergirootsto fout» dio bij con staaternrichting kan worden begaan. Tegen daartoe strekkende aanvallen met aïlo macht onze bestaando staatsinrichting te verdedigen is zijns inziens do eerste cn hoogste plicht. Het kwaad, zegt hij, dat slechte ministeries stichten, is herstelbaar, het kwaad eencr slechte staatsregeling zoo goed als geheel onherstelbaar. Wie hiervan overtuigd is, kan nooit toegeven. Het hoofdpunt van de onderlinge ge schillen dor oppositie-partijen meent mr. Van Houten in korte woorden als volgt te kunnen samenvatten: „Troolstra, 0 8. oisbhen allcmanskics- reoht als instrument van klassc-rcgeering der loontnekkemden. Druoker c. s. gaan roee. Borgesius o. s. zien do kat uit den boom. Van Houten 0. s. verwerpen elke ldasso regcering, natuurlijk ook die der in oplei ding on economische positie laagste klas sen." Moet, vraagt do schrijver, dit twistpunt tusschon de anti-clericalen blijven voort bestaan cn do verkiezingen van 1905 beheer- schen? „Dit hangt," zoo zegt hij, „van onze tegenstanders af. Wij kunnen niet toegeven, want wij mo gen do staatsinrichting niet bederven. Allo anderen kunnen wel het twistpunt verwijderen; zij behoeven het slechts, oven als bij de verklaringen van 1897, te laten rusten. Een offer van overtuiging wordt van hen niet gevraagd. Een offer van hetgeen in hun nog landsbelang is, oven- min. Want aanwakkering van den strijd over dit punt, op dit moment, brengt kun toch geen zakelijke overwinning en naar al le waarschijnlijkheid slechts verlenging van hot Knyperiaansdi bestuur. De overtuigin gen in het land omtrent de rechtmatigheid on wensohelijkheid van een klasse-rage ering der loon trekkende n zouden nog heel wat moeten veranderen, alvorens do pogingen om haar te vestigen iets anders zouden kun nen zijn dan ijdel vertoon en op iets anders zouden kunnen uitloofcen dan op onvrucht- baro motion cn niet cons mat een auocès d'estimo bekroond initiatief. Zoo staat bij de stembus van 1905 de Quoestie. Blijft het twistpunt niet rusten, dan zullen wij in de eerste plaaie te zorgen hebben, dat de voorstandeife wan de klasse- regeer ing der loontrekkenden (sociaal- en •vrijzinnig-democraten) zoo weinig mogelijk zotels erlangen. Dat is voor ons de hoofd zaak. Gelijk wij er indertijd allee op gezet hebben om de klasse-regecring der verroo- genden te vernietigen, zoo zullen wij er ook alias op zetten, om dio kLasae-regeering der onvermogenden te verhinderen. Mij dunkt, dit is do aangewezen gedrags lijn voor olken liberaal. Wie er anders over denkt, moge kleur bekennen cm zich bij do sooiaal- of vrijzinnig-democraten aanslui ten. Eerst wanneer zokcr is, dat or van die zijde geen gevaar te duchten is, kan de vorming van een Lloc tegen het Kuyperi- aansch bestuur in aanmerking komen." „Do Nieuwo Courant" zegt over Nederland en de Bornor Conven- t i 0 (zio ons vorig Overzicht) nog, dat het hoopvol stemt-,dat ondanks de weinige ac tiviteit van den, in 1898 opgorichten, Bcr- ncr Conventie-Bond, dc individueels teeke nen van beweging cn belangstelling in do laatste jaren zeer sterk zijn toegenomen. „Telkens dringen, in de oourantcn, re dacties cn schrijvers op de aansluiting aan. Onze auteurs worden meer vertaald dan vroeger cn krijgen cr dus meer belang bij. Onze beste uitgevers ondervindon telkens wcoi den last en de schade van het ontbro- kon eenor internationale wettelijke regeling van het vertalingsreoht." Vorder merkt het blad op, dut ook onze becldendo kunstenaars al sterker do behoef te gevoclon aan een regeling van het auteursrecht op werken van beeldende kunst. Direct zal aansluiting ran Noderland bij de Bomer Conventie hun niot baten; maar die aansluiting zal, zegt zij, ongetwijfeld hun actie bovordcron. Ook verwacht het blad steun van do Maatschappij ter bevordering der Bouwkunst. Een verblijdend levenstee- kon noemt zij verder do voorbereiding tot oprichting van een Noderlandscuen Schrij versbond. Ook acht zij bot in de lijn to lig gen van hot Algomeea Noderlamdsch Ver bond, zioh bij de beweging to voegen. En eindelijk vei meldt zij mot ingenomenheid, dat-, blijkens het afdeelingsverelag, ook in parlementaire kringen do aansluiting weer op het tapijt is gebracht. Zij hoopt en verwacht, dat cr b>| het znondoling debat over do Staatsbegrooting op zal worden tci uggekomen. Hot beste zou „De Nieuwe Oourant" lijken, dat bet Algemeen Nederlandsch Verbond de zaak krachtig aanvatte. „Do Nieuwe Oourant" spreekt in een slot-artikcl over do antwoorden, welke zij van cenigo schrijvers on uipgovers out vangen heeft op hun voorgclegdo vragcu betreffende dit onaerwerp. Zij noemt die antwoorden kenschetsend. Niot één schrijver is van ooreL.l, dat wij ons maar niet moeten aansluiten en vle meoeten loggen cr den nadruk op, dat niot slechts hun materieel belang met de quaes- tio gemoeid ia, maar viat zij ook opkomen voor hun artistieko re-chten, terwijl do door hot blad goraoJplcegdo uitgevers en de secretaris der Koninklijke Verceniging „F t Nederlandsch Tponeei" hebbon ge antwoord in dcnzolfden geest als de ge raadpleegde auteurs. Aan het slot van zijn artikol zegt het blad: „We hebben niet alleen beploit het goed recht van den Netlerlandschen schrijver; we meenon te hebben aangetoond, dat het hier een volksbelang goldt. Waar de kun stenaar eisoht bescherming tegen diefstal van zijn e:gendom, tegen verminking der voorthrengsolon van zijn geest, daar mag het publiek niet onverschillig blijven. Het volk van Nederland moge bewijzen meer dan woorden veil te hebben voor hen, dio cr het hunne too b jdnagen om ons klein vaderland in cere te doen zijn bij den vreemdeling. Het volk van Nederland mo ge toonen niet langer do scbando to willen dragen van te zijn een der zeer weinige in Europa, dat den artistieken eigendom van den vreemdeling voor goeden prijs ver klaart. Wij vertrouwon daarom, viat, zoo bot Al gemeen Nederland h Verbond mocht aan- dringon bij de Rcgeerirg op eindelijko toe treding van ons land tot vle Bcrncr Con ventie, dozo organise 1 achter zich vinden zou een zeer groot aantal Nederlanders, die, overtuigd, dat do vaacrlandsche kunst een onschatbaar goed is, niet zullen dul den, dat maar voortdurend de belangen on zer kunstc-aars worden verwaarloosd ten bate misschien van enkoio drukkertjes en vervaardigers van clichó's naar onrecht matig gereproduceerde kunstwerken.; over tuigd ook, viat het v:lk niet gebaat kan zijn door ©cn zondvloed va.i vertaalde prullen, dio don smaak boderven en waar van er heel wat hot zedelijkheidsgevoel der eenvoudigen van hart verstompen." Ondor het hoofdje „Geloofshaat" schrijft „Do Standaard": „De oppositio in do Twceoo Kamer bracht togen hot Kabinet de grief in, dat het geloofshaat aanvuurde. Hier is niets van aan. Integendeel, do ooalitio hecic olio op do wateren doen uitvlooien cn den landsvro- de bovoraerd. Doch wat doet men thans vca liberalen kant? Daar komt, zoowaar, m r. Van Hou ten weer do poort uitrijden op zijn oude stokpaardje van Rome en Dordt. Kisch, kisch, kisch, moeten Protestan ten on Roomschon weer als bloedhonden tegen elkander worden opgejaagd. En als bod hij aan dat ééno bloedhon- dcngovecht nog niet genoeg, hitst hij tege lijkertijd do Hervormden en do Gerefor meerden tegen elkaar in hot harnas. Er is den „ouden rot" to veel vrede in den lande gekomen. Hot moot van Noord tot Zuid weer één hanengevecht worden. Zelfs do oud-libora- lon cn do Unie-liberalen moeten elkaar in het haar gaan vliegen. Zooals do „Fliogendo Blatter" do vech tersbazen in een Duitscho biorkneip el kaar bij den kraag lr.at pakken en samen over den grond rollen, zoo moet hot toe gaan in onze vaderlandscho politiek. En hij zal hot dan als groot-philosoof met philosophisaho k ito cn pliilosophuch genot aanzien. Naar licm hau! heel het land moeten luisterenen nu men good vond dit niot te doen, gooit hij* drio kncppols tegelijk in het hoenderhok om de lianen aan het kraaien on vechten te krijgen. Nobol emplooi l En toch, hij kan veel, want V in Houten is en blijft een cerst^klas-man." Uit een artikel in „Do Standaard", waarin do Regecring verdedigd woidt te gen het verwijt, dat zij lang draalt met het inzenden van do Memorie van Antwoord botreffendo liet wetsontwerp op de ondorwijzers-ponsioonen, blijkt thans, <laA do Regeering besloten heeft ook de ondezwijzers der bijzondero nict-gcsubsddicerdo scholen in do regeling op lo nemen. Het blad sohrijft: „Nu men er op stond, om reeds thans ook do niot-gceubsidicordo scholen op te nemen, kon vertraging niet uitblijven, te meer, daar men er de bijzondero kweek scholen ook bij vei langde. Want natuurlijk, dat cischte een om slachtig onderzoek, heel hot land door, naar het aantal van deze scholennaar do onder wijzers, daaraan verbonden; naar hun dienstjaren, naar hun salaris en zooveel meer. Voorts moest toen worden nagegaan op welke financieelo lasten dit den Staat kwam te staan, cn wat het inluid voor het woduwenfonds. Dan moesten, er maatregelen beraamd, om voor dozo scholen eer^typo te bezitten; anders kon iedor ei' zich wel voor aan- molden, ook <jo onderwijzeressen van de bcwaarscholon. Rekent men daar nu bij, dat het ontwerp hooi anders was aangelegd, en dat het on mogelijk was cr do nict-gcsubsidicorde ondorwijzors eenvoudig bij te plakken, dan voistaat toch een ieder, dat do bcido ont werpen geheel moesten worden omgowerkt op nieuwen grondslag." Evenwel zal do M. v. A. zoo tijdig ver schijnen, dat het ontwerp na het wintorrc- ces in openbare behandeling kan komen. Dc moord In de Schevenlngsche Bischjes. Omtrent bet treurigo voorval kan liet „Vad." nog meedoe Ion, viat het nauwkeurige signalement van Brouwers gegeven is door do kindorj ftrouw van movrouw I., die vooral schrikto toen B., na aan zijn slacht offer den weg naar do Witte Brug gewe zen to hebben, op oligo wijze in zichzelf lachte. Toen moet B. blijkbaar hot besluit genomen hebben, dozo dame (mevr. Kruse- man) to vcrmoorcen. Hij liep haar achter op, kwam aan haar rechterzijde, sloeg de linkerhand om üaar hoofd on stak met de reehtor, zichzelf daarbij nog aan zijn nies vorwondenvto Dit bloed, van hemzelf, is Brouwers torn blijkbaar aan <!o Waterpartij van zijn handen gaan afwassohen. Hot „Vaó." meldt voorts: Brouwers schijnt den dag van d.. 1 moord m?t moord plannen te liebben rondgeloopen. Hij dwaalde met dat plan in dc Bosclijce rond, gal ijk ook is af to leicon uit do reeds be kende bijzonderheden, dat hij in den om trek van „Do Bataaf" op verschillende punten porsonen, agenten en meisjes mot kinderen, ontmoette. Mon moot cr toe be sluiten, dat hij toen telkens zijn zucht om een moord to pbgon, wist to onderdruk ken, tot coze hom to machtig werd. Nu moet Brouwers tot het vollo besef van zijn afgrijsolijko daad gekomen zijn on schijnt hij daarover wroeging to govoolcn. Uit liet Hr'; van Bewaring schrijft hij nog al eens aan zijn o-xlers. Leiden: Belhlohomskerk. Donderdag avond 8 uren: Bijbellezing. Bodogravon. Donderdagavond, te half zeven, treedt in de Ned.-Herv. Gem. alhier, op de heer Chr. Muller. RIJNSUURG._ Overlodon: Marijtje v. Zuijlen 24 j. Martina v. d. ilaak 64 ochtgeoooto van J. r. Eg mond. Ondertrouwd: A. Kookebakker, 51 wedr. van C. J. Prins, en \V. r. Eg mond 82 SASSEN HEIM. Geboren: Jacobus Jozofus, Z. van I. llaver en A. M. van Alteoa. Antooiug l,oonardu8, L. van Th. Reeuwijk en L Maai. Jncobue Johannes, Z. van A. Riem en W. van Oe. Petrus Cornelia. Z. van A «chramaeuTh. v. Tol. Maria .Incoba, D. van C. Kuipers en M. lluUboscb. Manuus, Z. van P. Moulennar en W. van El» wijk. Ondertrouwd: M. Drost jm. 25 i. on J. Godelroy jd. 27 j. Gehuwd: C. G. Spruljtjm.23 j. en J.Kioa ven huis |d. 23 j. Overleden: Iiendricus Beiik 3 j. M. M. Knelsch 9 ui. VOORHOUT. Getrouwd: W. G. van de Uar jm. 37 j. vau Amsterdam en J. M. l-'Ioor jd. 81 j. van Voorhout. Geboren: Leonardos, Z. van L. Diemei en K. Colijn. Joannes Jacobus, Z. van C. Vorlaan en J. M. Talsma. Cnthanna Maria, D. van P. van den lierg en M. Weaterhoveo. Petrus Martinus, Z, van F. M. Angevaare en M. fi. Tetteroo. Jacobus, Z. van Tueodorus Kortokaai en Anthonia de Winter. *ehle<lnin, 29 N07 Noteering van de beurt- oommie»!#. Moutwijn 10-26 per 11L. Zonder Tuiten zonder belasting. Spoeling f 1.60 per ketel. Noteering van do Makelaars: Moutwijn f 11.—, Jenever f 16.Amstard. proef f 1O.6O. Noteering Distiilateursbond: Moutwijn /ll.— Jenever f 16.Amsterd. proef f 16.60. HAARLEMMERSTRAAT 134. 117&J l' zijn echte eu gegarandeerde, met gond bekroonde Nikkelen Koffiekannen. Nikkelen Theepotten. Nikkelen Melkkannen. Nikkelen Suikerpotten. Nikkelen Boutlloirs. Nikkelen Komforen. Nikkelen Presenteertrommels. Nikkelen Theebladen. Nikkelen Oliestellen. Nikkelen Snelkokers. Nikkelen Theostoofplaatjes. Nikkelen Advokaatkannen. Nikkelen Beschuicdoozen, Nikkelen Botervlootjes, en nog Tele NIKKELEN AKTIkELEN. Al deze zijn verkrijgbaar en worden met garantie verkocht. Hoogstraat JTo. 4. LEIIVEI*. Nieuwe Itljn No. 1, Magazijnen van Gnlautcriën, Luxc-Arlikelen, Lederwaren Bijouterieën, Parfumerieën, enz. 11572 50 Galanterieën, Lijouierieën, Huishoudelijke Ariikelen, enz., enz., zoowel in de goedkoope prijzen als in de betere soorten. Groote sorteering Lederwaren: Portemonnaies, Portefeuil.es, Sigarenkokers, Reisnécessaires, Albums, Tasschen en 'lVchjes, enz. Luxe-Meubelljes, Étagères met mooie Beeldjes, Salontafels, fuuziekkasten, bloemstandaards met mooie Bloempotten, Theetafels met mooie Japansche Koppen en Schotels, Serviezen, Kookiafels, Cassetten, Toilets, Werkdoozen, Borstelhangers, enz. Artikelen van rood Koper, Brons en Nikkel. Brief kaarten-Albums in groote verscheidenheid, Barometers, Thermometers, enzenz. Tafelserviezen, Ontbijtserviezen, Theeserviezen met mooie Theebladen, Déjeuneis, Tête-k-Tète, enz., enz. 11410 70 Beleefd aanbevelend: van al 80 Cents, L- hooger. Ëeleetd aanbevelend, Wed. A. BACKEIt, Pnpestcrnelif 4. 796 7 bieden wij aan te leveren tot en met 5 December a. s. franco door geheel Nederland, mits plaatsen aan spoor of boot, geassorteerde mandjes wjjn als volgt: 2 Incl. mand en flesschen A 110.-. Incl. mand en flesschen a 5.-. 11692 60

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1904 | | pagina 9