N», 1369?
Woensdag 12 October.
A0. 1904-,
feze Gourant wordt dagelijks, met uitzondering
van (Zon- en feestdagen, uitgegeven.
Dit nommer bestaat uit
TWEE Bladen.
Eerste Blad.
Uit de „Staatscourant."
Aeademienleuws.
LEIISCH
DAGBLAD
PRIJS DEZER COURANT:
Vooi Leiden pei week 9 Oents; per 3 maanden 2 f 1.10.
BoiteD Leiden, per looper en waar agenten gevestigd ïyn 1.30.
Franco per post1.65.
PRIJS OER ADVERTENTIE»!
Van 16 regels /1.05. Iedere regel moor f 0.17 A. - Grootere letter» naar
plaatsruimte. - Kleine advertentiën ran 30 woordeD 40 Oents contant» elk
tiental woorden meer 20 Oonts. - Voor h*t incasseeren wordt/0.05 berekend.
Leiden, (2 October.
Naar wij vernemen, is hier ter stede
in navolging van andere grooto plaatsen,
een Socialistisch Leesgezelschap opgirieht-
niet hot doel lezingen over verschillende
onderwerpen to organiseer en.
Bij Kon. besluit is, bij dc dienstdoende
schutterij te Leiden op zijn verzoek, eervol
ontslag verleend aan den heer L. J. A.
Br aakenburg, als officier van gezondheid
2de kl., met vergunning om do uniform dor
schutterij met dc ondorecheidingsteekencn
aan zijn rang verbonden te blijven dragen;
en bij d« dienstdoende schutterij to Leiden
benoemd, tob officier van gezondheid 2de
klasse, de heer A. Kist.
Bij resolutie van den min. van finan
ciën is, met ingang van 1 December a. s.,
benoemd tot adspirant-landmeter van het
kadaster do heer W. Mooy, to Loidcn.
In do to A If en gehouden vergadering
van de verecniging van gemeenteambtena
ren ,,D<> ltij iistreek'' word besproken dc
door bemiddeling van don voorzitter van
do afdeeding Zuid-Holland Yan den Neder-
landschtn Bond van gemeen beambten aren
bekoDd geworden regel van de jaarwedden
van do gemeente-secretarissen in Zuid-
Holland (in comité medegedeeld).
Uit vergelijking van dien regel met dc
salarissen der gemeen be-secretarissen bleek
dat de jaarwedden van de secretarissen der
gemeenten Ter-Aar, Aarlandcrveen, Bode
graven, Nieuwkoop, Waddingaveenj Zoe
ter woOde, Oudshoorn en Z wammerdaon
niet in overeenstemming waren.
Besloten werd aan do gemeen tornden van
de zes eorstgomoldo gemeenten een verzoek
to riohten do jaarwedde van den secretaris
met 100 to verhoogen en aan do gemeen
teraden van do twee laatstgcaneldc gemeen
ten to verzoeken de jaarwedde met 150 te
verhoogen.
Als oandidaat voor lid van hot Hoofdbe
stuur werden aanbevolen do hceren A. P.
Tolk, gemeen to-socretaris van Aarlandor-
vcon en A. J, H. do Voort, commies ter
gemeento-seeretario to 's-Gravonhagc. Na
conigo besprekingen werd eerstgenoemde
oandidaat gestold.
Besloten word tot de oprichting van een
©nderafdeeling van den Nodcrlandschcn
Bond van gemeen te-ambten aren.
Medodeeling word gedaan van den uit
slag van het gehouden onderzoek naar do
jaarwedden van do ambtenaren tor ge
meente-secretaris in ch> Rijnstreek.
De resultaten van dat onderzoek worden
voor do leden ter inzage nedergelcgd.
Voorts werd besloten do Kamerleden,
zitting hebbendo voor do districten Bode
graven, Katwijk en Haarlemmermeer te
bezoeken en hun do belangen der gemeente
ambtenaren in zako ponsionneering aar» te
bevelen.
Eindelijk werd een commissie uenoemd
bestaande uit de heeren K. J. E. Koning.
H. van Kleef f, W. Steen Jr., A. P. Tolk
ca E. G. Konings, om do vereeniging te
dienen van advies in zake het rapport dor
hceren dr. Pekelharing o. a.
In Den Haag vergaderd© do Staats-
oommissio voor don Middenstand. De ver
gadering was voor een groot deel gewijd
aan het nader prcciscoren der uitgebreide
zaak, voor wclko de commissie zich ge-
pla&ts ziet, do wijze, jop zij zich van
die taak zal hebben te kwijten en do la
ming der kosten, dio deze zal meebrengen.
Besloten werd tot het doen van enkele
voorloopige s' A on, waarvoor reeds nu de
gegevens aanwezig zijn en dio zullen kun
nen leiden tot een spoedig resultaat voor
enkelo ondv. ceka hare* laak.
Op 7 November zullen te 's-Gravenha-
de examens aanvangen in den post
dienst vooi do surnumerairs der posterij
en en telegraphic, dio 1 Otober 1903 in
dienst zijn getreden, en voor dc adspiiant-
commiezen, die zich daarvoor zullen aan
melden.
Op i'8 November de examens in den te
legraafdienst voor do surnumerairs der
posterijen on telegraphic, die 1 October
1902 en vroeger i dienst zijn getreden, en
vooi: do adspi rant- com miezen, die zich
daarvoor zullen aanmelden.
Ingevolge een van do zijde der Nc^ler-
laudscho Regeering met de Britsche Re
geering getroffen regeling, zullen de Brit-
tehe autoriteiten in China bescherming
^eileencn aan fabrieks- cn handelsmerken,
oor Nederlanders in Groot-Britannic en
■terland gedeponeerd.
'lièbh ^dealingen der Tweodo Kamer
vn? cn kenoomd tot rapportours over de
jgendo wetsontwerpen:
'1905 fft6* hoofdstuk III Staatsbegrooting
fcinir ^^nlandscho zaken); ©n goedkeu
rt to Athene tusschcn Neder
land en Griekenland goteekend pTotoool
tot regeling van den toestand der naam
loos cn andere vennootschappen van het
ecno land in het andere, do hceren van
Bylandt, Va ld-inga, Van Vliet, Van den
Berch van Heemstede cn Zijlma;
2o. over hoofdstuk IV Staatsbegrooting
1905 (Justitie); en naturalisatie van H.
B. G. Westerkan p e.a.en naturalisatio
ran H. Wisbrun e.a, dc hceien Van Wijn
bergen, Lucasse, Van Sasse van IJsselt
Van Asch van Wijck en Troelstra
De afdeelingen benoemden verder tot
rapporteurs over de wetsontwerpen tot
vaststelling van Hoofdstuk V (Binnen-
landsche /■•ken) dei Staatsbegrooting voor
1905, tot nadere wijziging van de web van
1 Juni 1865, regelende o. uitoefening der
artsenijbereidkunst, tot wijziging der grens
tusschen do gemeente 's-Gra-enhago en de
gemeenten Voorburg en Wassenaar cn tot
wijziging van de artikelen 8 en 51 der Wo
ningwet, do hoeren Van Vcon, Dc Riddei,
'^alma, Do Stuers en Ketelaar.
Baron van Tuyll van Serooskcrken,
gezantschapsattaché te Washington, ver
trok heden uit 's-Gi avenhagc naar zijn
standplaats.
Naar wij vernemen, heeft H. M. de
Koningin doen aankoopen op de tentoon
stelling dei Hollandsche Tcekcnmaatsehap-
pij, gehouden in „Pulchri Studio" to
's-Gravenhage een aquarel van E. Bosch:
„Langs den 1 m r", en een aquarel van H.
van Seben: „Omstreken van Baarn".
De heer Róssing deelt in het „N. v.
d. D." mede dat do heer Oliarles de la Mar,
de bekende tooneelspcler te Amsterdam,
ziek te bod liggende, dezer dagen bijna
lovend verbrand is, doordat een brandende
kaars omviel, terwijl de patient lag te sla-
pen en het beddegoed vlam vatte, waardoor
de heer De la Mar vreeselijko brandwonden
bekwam. Het onheil werd bemerkt door
diens zoon, die in heb aangrenzend vertrek
sliep en nog neb bijtijds kwam, om het vuur
te doovon, alvorens dit den door schrik
geheel verlamden lijder aantastte. Doze
heeft thans erge pijnen cn hot spreken valt
hem zwaar.
Men schrijft uit Schwerin aan óc
„N. R. Ct.":
De vernieuwing, welke do tegenwoordige
landheer van Dobbin en zijn gemalii do
gebouwen op deze bezitting hebben doen
ondergaan, fctrekt zich ook uit tot de liefe
lijk gelegen dorpskerk, dio inwendig nieuw
ingericht en van nieuw meubilair voorüen
is* De wanden zijn voorzien van aardige
(dcootnatieve schilderingen en hun versie
ring is vervolmaakt met zeer vele schilde
rijen, reeds door vrocgcro eigenaars- vfin
het landgoed aan het kerkje geschonken
Prins Hendrik heeft voorts luchters aai
de wanden laten aanbiengen, die ais pro
ducten van Ncdcrlandscho kunst hit Gods
huis tot een bijzonder sieraad e trek kon.
De Koningin en de Priny hoorden ook
voor het eerst het nieuwe orgel bespelen,
dat een vollen en fraaicn toon heeft. Do
gemeente is natuurlijk met do nieuwe in
richting van het gebouw zeer ingenomen.
Dl var men vcrmccddo, dat Zondag de
godsdienstoefening zou plaate hebben in
tegenwoordigheid van dc Koninklijke fa
milie waren bij het mooie weer de kerk
gangers van alle kanten toegestroomd. De
dominee sprak na afloop van ziju preclc
namens de gemeente warmen dank uit voor
do vernieuwing en do aangebracht© ver
fraaiingen.
Na het ontbijt op het kasteelwaartoe
ook dc landraad von Böhl genoodigd was,
richtte do Koningin voor de kinderen der
ychool te Dobbin een kinderfeest in in het
park van hot kasteel, waarbij verschillen
de spelen werden uitgevoerd.
Prins Hendrik reikte aan de overwin
naars bij de wedstrijden de behaalde prij
zen uit. Hare Majesteit verleende op de
ongedwongenste wijze haar hulp bij do spe
len der meisjes, wees de meisjes terecht en
deelde onder Haai de prijzen uit, bestaan-
do in nuttige dingen cn speelgoed.
Het feest verschafte zoowel aan H. M.
cn den Prins met hun gevolg als aan dc
kinderen veel genoegen. Er heerschtcn een
hartelijke toon cn veel vroolijkhcid.
Na afloop der spelen werden do kinde
ren op onbekrompen wijzo gcti|iktcerd op
chocoladcmolk cn koek.
De heer dr. Mansvelt, directeur dei
Z.-A. Voorschotkas, schrijft ons:
Naar aanleiding van het bericht alt- zou
aan dr. J. J. A. A. Fifintzen te Amster
dam het professoraat in dc Germaansche
en Romaanscho philologic aan het Victo
ria-Collcge te Stellenbosch zijn aangebo
den, dicne, dat door curatoren van dit
College aan di. M. alleen de.opdracht is
verstrekt do door hem djiarvoor meest ge
schikt geachte personen aan te bevelen;
van aanbieden van het professoraat is
geen sprake. Een keuze van personen is
door hem nog niet geschied. (Rbld.)
Aan de academie te Freiburg zijn
geslaagd bij heb candidaatsexamcn voor
mijningenieur de hceren C. Krnuse, H.
Whithaker cn Is. B. Celliei6.
Het vermoedelijke bedrag, door het
Rijk over 190-1 uit te keeren aan de bijzon
dere 6oholen als bijdrage lo. voor de on-
deiwijzers, 2o. in do kosten om te voorzien
in de behoefte aan schoollokalen, bedraagt
voor de verschillende districten en provin
ciën totaal 12,202,194.50; alleen voor de
provincie Zuid-Holland: district 'fc-Gra-
venhage lo. 1G9,250, 2o. 21,6-16, totaal
f 190,896; Rotterdam lo. f 19-4,970, 2o.
26,146.50, totaal f 221,116.50; Dordrecht
lo. f 45,120, 2o- 5,765.50, totaal f 51,085.50;
Gouda 1 o. 79,875, 2o. 10,181.50, totaal
f 90,356.50; totaal in de provincie
f 553,454.50.
Aan „Do Tol." wordt gemeld, dat de
minister van oorlog het voornomen heeft,
icor oefening onder de wapenen te roopen
in 1903 de landweer-lichtingen 1903, 1901
eu 1905; in 1908 'die van de jaren 1903, 1906
en 1907; ih 1809 die van do jare>n 1904, 1905
on 1808; in 1911 die van dc jaren 1908, 1909
en 1910; in 1912 dio van de jaren 1907, 1908
en 1911, e<nz.
Do gewone audiënties van don minis
ters van justitie, marine en oorlog zullen
deze week niet plaats hebben.
Het stoomschip „Rijnland", van Bue
nos- Ayres Haar Amsterdam, passeerde 11
Oct. Madera; do „König" (thuisreis) arri
veerde 10 Oct. te Laa-Palmas; de „Arabon",
van Amsterdam naar Batavia, is 11 Oct.
Pan teilaria gepasseerd; do „Zeeburg", van
Savannah naar Rotterdam, is 11 Oct. Li
zard gepasseerd; dc „Bielefeld" arriveerde
11 Oct. van Java tó IJmuidon; de „Ko
ningin-Regentes", van Batavia naar Am
sterdam, arriveerde 11 Oct. to Genua; de
„Prinses Sophie", van Amsterdam naar
Batewia, vertrok 11 Oct. van Southampton.
Gouda. Bij dc gisteren gehouden ver
kiezing van eea lid van den gemeenteraad
(vaoature-Straator) in het tweede district,
(607 kiezers), werden uitgebracht 538 stem
men, waarvan 201 op dr. A. C. A. Hoff
man (r.-k.), 278 op den heer J. do Jong
Hzn. (lib.), en van on waai de 9, zoodat Se"
kozen is de heer Do Jong.
Door B. en. Ws. van Gouda werd gis
teren aanbesteed de leveling van do benoo-
digdo haard- on kachelkolon ten dienste
der gemeente. Laagste inschrijver P. do
Vroodt, voor f 11.25 voor haard- en f 8.50
voor kachelkolen, alles per 1000 K.G.
Voor lango Fricsche turven wend inge
schreven door J. do Koster voor 80 cent per
100 stuks.
Na zijn bezoek aan Rotterdam,
Delft o i Den 1 ..ag arriveerde hier gister
ochtend om even over tienen generaal
Booth, verwelkomd door een grooten staf
officieren. ^ol publiek was aan het star
tion aanwezig. De generaal was do gast
van mevrouw De Raadt Grommel in, cn
hield om 3 uren in „Kunstmin" een rede
voering over: „Wat mijn leven leert", voor
do élito van de ingezetenen van Gouda en
Omstreken. Hij vertrok te uren naar
Utrecht, om d" een rode to houden.
Haarlemmermeer. Naar we van goede
zijde vernemen, is van hooger hand een wij
ziging voorgesteld in de richting, die vol
gens do bestaande plannen de tramlijnen
zullen volgen.
Do lijn zal alsdan ongevcor 600 M. voorbij
Hoofddorp aan de zuidzijde evenwijdig
loopon met de Hoofdvaart, terwijl op on
geveer 1600 M. van Nieuw-Vennep een sta
tion zal verrijzen. Deze wijziging is even
wel niet in don geest van polder- en ge
meentebestuur qn dient, om de bewoners
aan de zuidzijde to believen. (O. Tl. C.)
liazerswoude. Het 25-jarig jubileum
der Christelijke Meisjesvereeniging „Ly-
dia" zal gevierd worden op Donderdag, 8
December a. e. in „Salvatori."
Do heer S. van Dorp, dio wegens
drukke bezigheden het voorzitterschap dor
Ghristelijko Jongelingsverceniging „Eore
zij God" meende neer to leggen, is voor
den krachtigen aandrong der leden bezwe
ken en blijft den presidentshamer voorloo-
pig hanteeren.
De Bondsring van Christelijke Jonge-
lingsveicenigingen, waartoe ook „Eere zij
God" behoort, zal nar r wij vernemen, dit
maal te Hazerswoude vergaderon on wel
in do maand December van dit jaar.
Noordwyk. Gisterochtend werd onzjc*
gemeente bezoekt door do studenten van
het kloin-seminario „Hagevcld" te Voor
hout, die onder geleide van iiun professo
ren ter bedevaart trokken naar het gebeen
te van Sint-Jeroen. Na de gebruikelijke
plechtigheden, die teiatond op elkaar volg
den, woTd omstreeks 1 uur de terugtocht
aanvaard.
Oudshoorn. In de plaats van den heer
P. A. Wornink, die wegens vertrek ont
slag heeft genomen als consul van den A.
N. W.-B. is benoemd de heer W. C. Piek
Gz. alhier.
Rynsburg. Door den Commissaris der
Koningin zijn in deze gemeente bonoemd
tot zottcifc N. v. Egmond Dzn. en H. Ho-
gewoning Czn.
Ter-A nr. Dat het in den laatstcn tijd
voorkomendo mistige weder veel last ver
oorzaakt aan do stoombootkapitoins, blijkt
wel hieruit, dat in tweo weken tijds niet
minder dan vier booten in de kado van den
Bloklandschen polder zijn gevai en, waar
door aan hot schoeiingwcrk belangrijke
Bchado is tocgeb/acht. Een dor Laatste in
varingen is zoo hevig geweest, dat tonnen
haring, fusten, enz., overboord zijn geval
len, welke, naar men verneemt, later alle
zijn opjevischt en weder zijn medegenomen.
Wnddlngsvoeii. Eindelijk zal dan toch
hier een intercommunale tclephoondicnst
tot stand komen. Reeds een twaalftal be
langhebbenden meldden zioh aan, die zich
wenschten aan te sluiten aan het grooto
telephoonnet De bepaling, dat van hen, die
binnen 500 M. van het telegraafkantoor
wonen, slechts 25 zal gevraagd worden en
van hen, wiétr woonplaats vorder is verwij
derd, 3 voor elk 100 M. wordt verlengd,
is indordoad niet aanlokkend voor de ge
meente, zoo uitgebreid als do onze. Maar,
or is een begin en dat is al veel gewonnen.
Uit goodo bron vernomen wij, dat ern
stige pogingen in het work worden gestold
om do coöperatieve maalderij op te riohten.
Ou brugge. Tot postbode alhier is
bonoemd met ingang van 15 October a. s.
W. Buntsma, brievenbesteller te Alfen.
Zwammerdam. Gisteravond vergaderdo
do afd. Zwammend i ra e. O. van den No-
dcrï. Protestantenbond in huishoudelijko
samenkomst bij Rijkaart to Bodegraven.
Uit de niedodcclingcn van don penningmees
ter bleek, dat zoowel do ontvangsten als do
uitgaven f 83.90 bedroegen. Besloten word
geen afgevaardigd© to zonden naar dc al-
gemecno vergadering yon don Bond te
Dordrecht. Zoo mogelijk zullen in dit sei
zoen elkclo openbaro samenkomsten ook in
Bodegraven plaats he ben. Ook werd dc lijst
der uit to noodigen sprekers vastgesteld.
Heden vergadert do Ring „Bodcgra-
von" dan de Gercf. Jongelingsbond in het
gebouw dei Gercf. ICcrk alhier.
Op dc agenda komt onder meer voor:
Verban- tusschen ideaal on werkelijkheid.
Eclitechciding cn Huwelijk. Bestuurs
verkiezing.
Vrijdag a. a. zal ter zolfdcr plaatse de
vergadering gehouden worden van den
Bond van Besturen cn onderwijzer» van
Chr. Scholen in de Rijnstreek,
Bij Koninklijk besluit is pensioen ver
leend aan rar. A. J. Clant van der Mijll,
ten bcdrago van 3000 's jaais.
Met ingang van 16 dezor tot adjunct
commies bij het departement van financiën
benoemd mr. J. A. Werdmüiler von Elgg,
te 's-Gravcnhage; tot ontvanger dor dir. be
lastingen cn ac\ to Borculoo c. a., M. E.
van Lidth de Jeude, ontv. derzelfdo mid
delen to N' ork c. a.; tot ontv. der in
voel r. en ci te Nijmegen W. 0. Kante-
laar, ontv. der dir. belastingen aldaar;
tot ontvanger der uir. belast., invoorr. en
ace. te Winschoten, F. S. van der Goot,
ontv. derzelfdo middelen te Meppol;
tot ontv. der dir. belast., invocn. en ace.
en van den waarborg en do belasting der
gouden cn oren werken te 's-Hcrtogen-
i-osch, J. Schuylcman, ont. dor dir. belast.,
invoorr. on aco. to Almcloo c. a.tot
ont. der dii'. belast., invoerr. on ace. to
Lcens c. a., G. H. Voerman, ont. der dir.
belast, e.n acc. to Winsum c. a.
Aan don adjunct-inspecteur dor posterij
en en telegraphic J. J. C. van Leeuwen
van Duivenbode, wegens lichaamsgebreken
op zijn verzoek, als zoodanig eervol ontslag
vorleend mefc ingang van 1 November a. s.
De titulaire lang van tweedon luitenant
verleend aan den gopensionncorden onder
luitenant der infantcrio van het legor in
Ned.-Indic W. A. Stoltz.
Do Oost-Indischo ambtenaar met verlof,
F. M. L. Willomso, laatstelijk opzichter
2do kLasso bij den waterstaat en 'a lands
burgerlijko openbaro wcikcn in Ned.-Indió
thans agent der Rijksvei-zekoringsbank, op
zijn verzoek eorvol uit 'a lands dienst ont
slagen.
Do referendaris bij het doparter.ent van
koloniën J. H. Elias, op zijn verzoek, met
ingang van 1 November 1904, eervol uit
's lands dienst ontslagen, met dankbetui
ging voor do langdurig© cn trouwe dien
sten, door hem aan don lando bewezen.
J. L. Bossahietcr benoemd tob burgemees
ter dor gemeenten Goedoreodo on Stollen-
cb in.
Met ingang van 1 DoconJjer a. s., aan don
commies dor posterijen van do 2de klasse
J. S. Parker, op zijn vorzook, wegens
lichaamsgebreken, als zoodanig eervol ont
slag verleend.
Onopgevraagde nalatenschappen.
De „Sts.-Ct." No. 238 borat oen staat van
nalatensohappcn, berustende bij de weeska
mers te Batavia, Scmarang, Padang cn
Makassr,'i<, die dooi do daarop rechtheb
benden kunnen worden opgevraagd en ont
vangen bij het departement van koloniën.
Neihedendaagsch sociaSêsme.
Ds. R. J. W. Rudolph, predikant bij do
Ger. Gemeente alhier, opende gijteravond
in „Patrimonium" de reeks zijner sociaal-
politiek economische lezingen met een
voordracht over het „hcdcndaagschc so-
cialismo". Hot socialisme draagt, zoo bo-
gon spr., in do onderscheidene landen een
eigenaardig nationaal karakter en daar
enboven zijn in het nationaal socialism©
nog nlloiki yobikceringon waar to nemen,
terwijl bij dc socialisten zelf nog zeer voel
onvastheid van mcening is. Dit maakt con
juiste omschrijving van hot begrip niet go-
makkolijk.
Spr. wil do bctcekenis niet zoeken en do
tegenstelling met heb individualisme,
maar wil in do prediking van den klas
senstrijd. Heb verdeelt do menschhcid
in twee klassen, dio der proletai iërt en ka
pitalisten cn uit do Liïrenaweeën van dien
klassenst 1 moet cindoijk do socialistisch©
maatschappij geboren woidcn. Maar deze
leer n- volgen» spr. in lijnrechten strijd
met do leer der saam hoor igheid van allo
rangen cn standen der maatschappij. Het
is niet waar, t?at het hodendaagscho socia-
lismo de lotsverbetering van het grootst
mogolijk getal monschcn zou zoeken.
Spr. wilde volstrekt niet bcwcien, dat
het socialisme noch rechtstreeks, noch zij
delings ooit iets goeds heeft gewrocht.
Doch dit is dc vraag niot. Het ia dc vraag
of do manior, waarop de socialisten, do
lotsverbetering willen bevorderen, metter
daad tot aat doel leidt en wat do verte
genwoordigers van dit stelsel metterdaad
d oon om tot dat doel to geraken.
Met hot oog op Duitscliland vooral,
waar hot socialisme het krachtigst zich uit,
toonde spr. aan, dat zijn rcsulditen poo-
vcr zijn.
Spr. mce-nde het grondkarakter niet juis
ter to kunnen teekencn, dan als het to
boochouwen als gelijkluidend met commu
nisme. Het is de farniel. and, die zelfs
tweo zoo feindlicho Brüdor als sociaal
democraten en anarchisten te Hamen bindt.
Heb is metterdaad ook do grondzuil van
het Marxisme.
Het voornnmo doel, dat hot hedendaag-
scho socialismo beoogt, is bet losmaken
van het kapiliial, d.i. do grond cn do
voortbrcngingsmiddclcn uit do hand
van do private personen en hot overbren
gen daarvan in do hand dor gemeenschap. f
Om echter het hcaendaagschc socialisme*
ten voeten uit voor ooge<n to stellen, lx>
schouwde tpr. het nog in zijn tctrenstelling
met het vroeger utopistisch socialisme, zoo
als het zioh onmiddollijk na do Fransche
revolutie onder dc leiding van Saint-Si
mon, Fouiicr cn Owcn ontwikkelde.
In het midden dezer eeuwen werd echter*
eon geheelo ommokcer in do socialistische
bewcgiDg teweeggebracht door het optre
den van Karl Mom „den geweldige", uio
zeer bepaald zijn stempel op het he^n-
doagsch socialisme heeft gezet cn .-.ïjn
kracht vindt in zijn wijsbegeerte, ontleend
aan de tweo wijsgcerigo coryphccën ilm
zijn tijd, Hcgcl cn Fuerbac' en vormdo
«liaruit dc grondzuil van heel zijn stelsel:
hot historisch matei ialisme.
Spr. liet vervolgens uitkomen, dat do
socialisten hot stelsel van Marx niet heb
ben kunnen handhaven tegen do geweldige
wetenschappelijke critiok, dio daarop is
uitgeoefend, al staat hot aan den anderen
kant vast, dat hot Marxisme nu nog het
hcdendaagsch socialisme boheerscht.
Vcrscliillcndo oorzaken hebben, volgens
Bp*., samengewerkt aan den grooten op
gang van dit stelsel: do grootindustrie,
en de heerschappij van het oud-liberalismo,
dat eenydeelt' dooi zijn ontkerstening der
natiën cn anderdeels door zijn staatsont
houding den weg voor het socialisme baant.
Maar bovenal dankt liet zijn grooten in-
vlood aan zich zelf, doordat Vt is een af
gerond stel 1 van wereld-, levens- cn maat
schappij-beschouwing, dat den ganschcn ma-
kro- cn mikrokoamot', het ^antch heelal, do
wereld in het groot cn d n monsch, do we
reld in het klein in zijn beschouwing om
spant.
Zal het socialisme zeker komen en zal;
liet waarlijk aan de menschhcid heil kun
nen brengen? waren do vragen, die de spr.
ten slotte bon.andclde cn ontkennend bo-
antwooiddo. Een stelsel, dat do religie als
hoogr.to macht uit het leven bant, kan aan
de menschhcid geen geluk brengen.
Dit zal, meende spr., duidelijk wordci^
wanneer hij in dc volgende lozingen het'
hedendaagschc socialism© in zijn genesis cn
openbaring zal nagaan.
Leiden. Geslaagd is voor het theore
tisch geneeskundig examen do heer W. F«
0. Strieker.